Saltar al conteníu

Métodu Montessori

De Wikipedia

El métodu Montessori ye un métodu educativu escurríu pola educadora y médicu italiana María Montessori a finales del sieglu XIX y principios del XX, que se basó nuna amplia investigación sobre neños con trestornos mentales y con necesidaes especiales. Carauterizar por desenvolver nel neñu la independencia, la llibertá con llendes, respetar la psicoloxía natural y el desenvolvimientu físico y social del neñu. El so llibru El métodu Montessori foi publicáu en 1912.

Esti métodu educativu carauterizar por poner énfasis na actividá empobinada pol neñu y observación clínica per parte del profesor. Esta observación tien la intención d'afaer la redolada d'aprendizaxe del neñu al so nivel de desenvolvimientu. El propósitu básicu d'esti métodu ye lliberar el potencial de cada neñu por que se autodesarrolle nun ambiente estructurado. El métodu nació de la idea d'ayudar al neñu a llograr un desenvolvimientu integral, pa llograr un máximu grau nes sos capacidaes intelectuales, físiques y espirituales, trabayando sobre bases científiques en rellación col desenvolvimientu físico y psíquico del neñu. María Montessori basó'l so métodu nel trabayu del neñu y na collaboración adultu - neñu. Asina, la escuela nun ye «un llugar onde'l maestru tresmite conocencies», sinón «un llugar onde la intelixencia y la parte psíquica del neñu va desenvolvese al traviés d'un trabayu llibre con material didáctico especializáu».

Colexu Montessori nos Países Baxos, 1915. Fotografía recoyida nel llibru "Van Holkema & Warendorf's Uitgevers Mij", Ámsterdam, 1916, que trata sobre'l métodu Montessori.

La Metodoloxía Montessori empezó n'Italia y ye tantu un métodu como una filosofía de la educación. Foi desenvuelta pola Doctora María Montessori, a partir de les sos esperiencies con neños en riesgu social. Basó les sos idees nel respetu escontra los neños y na so impresionante capacidá d'aprender. Considerar como la esperanza de la humanidá, polo que dándo-yos la oportunidá d'utilizar la llibertá a partir de los primeros años de desenvolvimientu, el neñu aportaría a un adultu con capacidá de faer frente a los problemes de la vida, incluyendo los más grandes de toos, la guerra y la paz.

«El neñu, col so enorme potencial físicu ya intelectual, ye un milagru frente a nós. Esti fechu tien de ser tresmitíu a tolos padres, educadores y persones comenenciudes en neños, porque la educación dende l'empiezu de la vida podría camudar verdaderamente el presente y futuru de la sociedá. Tenemos que tener claro, eso sí, que'l desenvolvimientu del potencial humanu nun ta determináu por nós. Solo podemos sirvir al desenvolvimientu del neñu, pos ésti realízase nun espaciu nel qu'hai lleis que rixen el funcionamientu de cada ser humanu y cada desenvolvimientu tien que tar n'harmonía con tol mundu que nos arrodia y con tol universu». María Montessori

El métodu Montessori foi aplicáu exitosamente con tou tipu de neños y ye bien popular en munches partes del mundu.[1] Ensin importar les crítiques al so métodu nos entamos de 1930-1940, foi aplicáu y llogró un avivamientu.[ensin referencies]

En 1907 Montessori estableció la primer Casa de los Neños, 'Casa dei Bambini', en Roma. Yá por 1913, hubo un intensu interés pol so métodu en Norteamérica, interés que más tarde menguó. (Nancy McCormick Rambusch alicó'l métodu n'América, estableciendo la Sociedá Americana Montessori [American Montessori Society] en 1960.) Montessori foi exiliada por Mussolini a la India mientres la Segunda Guerra Mundial, mayormente porque refugó comprometer los sos principios y convertir a los neños en pequeños soldaos. Montessori vivió'l restu de la so vida nos Países Baxos, país nel cual atópase la sede central de la AMI, o Association Montessori Internationale[1]. Morrió en Noordwijk aan Zee. El so fíu Mario encabezó l'A.M.I. hasta la so muerte en 1982.

Planteamientos pedagóxicos

[editar | editar la fonte]
  • Distribución de la educación de los neños en grupos de 0 a 3 años, correspondientes a periodos sensibles de desenvolvimientu.
  1. Grupu: De 0 a 3 años #

Grupo: De 4 a 6 años # Grupo: De 7 a 9 años # Grupo: De 10 a 12 años # Grupo: De 13 a 15 años # Grupo: De 16 a 18 años # Grupo: De 19 a 21 años

  • Los neños tienen de considerase seres competentes, afalaos a tomar decisiones importantes.
  • Observación del neñu na redolada como base pa empecipiar el desenvolvimientu curricular (presentación d'exercicios subsecuentes pa nivel de desenvolvimientu y acumuladura d'información).
  • Muebles de tamañu de los neños y creación de redolada del tamañu del neñu (microcosmos) nel cual puede ser competente pa producir de manera completa un mundu pa neños.
  • Participación de los padres pa incluyir atención propia y básica de salú ya hixene como requisitu pa la escuela.
  • Delineación d'una escala de periodos sensibles de desenvolvimientu. Periodos Sensibles, que aproven un enfoque pa trabayu de clase que sía apropiáu pa una única estimulación y motivación pal neñu (incluyendo periodos sensibles para desenvuelvo de llinguaxe, esperimentación sensorial y refinamientu, y dellos niveles d'interacción social).
  • La importancia de la "mente absorbente": la motivación ensin llende de los neños pequeños p'adquirir dominiu sobre la so redolada y perfeccionar les sos esperiencies y comprensión asoceden dientro de cada periodu sensible. El fenómenu ta carauterizáu pola capacidá del neñu de repetición d'actividaes dientro de categoríes de periodos sensibles (Exemplu: balbuceos refechos como práutica de llinguaxe conducente a un llinguaxe competente).
  • Materiales didácticos (científicos) autu-correutivos, yá que per mediu del material va esperimentando por él mesmu y va corrixendo los sos errores (dellos basaos en trabayos d'Itard y Eduardo Séguin).
  • El so fin educativu ye l'autonomía en toos sentíos: intelectual al formar un pensador críticu, moral al traviés de la reciprocidá y el respetu mutuu, social al trabayar colos sos pares, emocional a la seguridá que-y brinden les llendes, la educación de la voluntá y l'autosuficiencia.

Centenariu de les escueles Montessori

[editar | editar la fonte]

La conferencia de Roma'l 6 y 7 de xineru de 2007[2] empecipió l'empiezu del añu de celebraciones de les sos Escueles en tol mundu. La Dra. María Montessori anovó cola visión de que "La Educación nun tendría de ser namái impartir conocencia, sinón un nuevu camín escontra la realización de les potencialidaes".

Modelu educativu o namái un métodu

[editar | editar la fonte]

El trabayu educativu propuestu por María Montessori constitúi un modelu educativu y non yá un métodu aplicáu a la enseñanza yá que esti conceutu (métodu) implica, polo xeneral, la organización d'actividaes concretes pa llograr una resultancia, polo que puede ser aplicáu práuticamente a cualquier actividá entamada, en cuantes que un modelu educativu rique d'una concepción filosófica del aprendizaxe, de la enseñanza, de la rellación ente educador y educando y de la finalidá social de l'actividá enseñanza-aprendizaje, según el desenvolvimientu de ferramientes específiques y materiales educativos basaos en tal concepción, elementos que tán presentes nel trabayu de les instituciones que siguen los planteamientos de María Montessori; por ello, el conxuntu d'idees y lineamientos desenvueltos por ella conozse tamién como Filosofía Montessori.

La teoría de la educación de Montessori

[editar | editar la fonte]

Autodeterminación, la llibertá y l'actividá bonal

[editar | editar la fonte]

El modelu de Montessori tien dos elementos fundamentales; de primeres, los neños, especialmente los d'edá inferior a seis años, esperimenten una importante ruta de desenvolvimientu mental. Sobre la base de les sos observaciones, Montessori creía que dexar a los neños escoyer y actuar llibremente, dientro d'un ambiente preparáu d'alcuerdu al so modelu, contribuyiría a un desenvolvimientu óptimo.

Enclinos humanos

[editar | editar la fonte]

Pa Montessori, hai carauterístiques universales ya innates bio-antropoevolutivas, que'l so fíu y collaborador Mario identificó como “enclinos humanos” nel 1957. Nel métodu Montessori, estos enclinos humanos son consideraes como un comportamientu guía en cada fase del desenvolvimientu y la educación tendría de facilitar la so espresión. Hai un alderique alrodiu de la llista exacta d'estes carauterístiques, pero les siguientes son claramente identificables:[3] - Instintu de caltenimientu -

Orientación nel ambiente -
Orde -
Esploración

- Comunicación - Trabayu (definíu tamién como “actividá intencional”) - Manipulación del ambiente -

Exactitú -
Repetición

- Astracción - Auto-perfeición - “Mente matemática”

Ambiente preoperatorio

[editar | editar la fonte]

El métodu d'educación Montessori ilustra la llibre actividá dientro d'un "ambiente preparao", esto ye, un ambiente educativo afechu a les carauterístiques humanes básiques y a les carauterístiques específiques de los distintos neños. La función del mediu ambiente ye dexar al neñu desenvolver la so autonomía en tolos ámbitos, acordies coles sos propies directrices internes. Amás de tener accesu a los materiales apropiaos a la so educación y edá. El mediu ambiente tien les siguientes carauterístiques:[4] - Construcción en proporción col neñu y les sos necesidaes reales - La guapura y l'harmonía - Llimpieza - Orde - Un alcuerdu que facilita'l movimientu y l'actividá

Material pal desenvolvimientu cognitivu

[editar | editar la fonte]

El neñu ye llibre na eleición del material. Tou tien de surdir bonalmente por el mesmu interés del neñu, desenvolviendo asina un procesu d'auto-educación y autu-control. Montessori estremó'l material utilizáu pa la educación sensorial en:

- Material analítico: centráu alredor d'una cualidá del oxetu, por casu, pesu, forma y tamañu. Educa los sentíos de forma aisllada. - Autocorrección del material: educa'l control d'errores del propiu neñu, ensin la intervención del educador. - Material curioso pal neñu, de bona manipulación y utilizando oxetos, creáu p'atraer al neñu a l'actividá.

Vida práutica y vida sensorial

[editar | editar la fonte]

Les actividaes d'estilu de vida son la base de la pedagoxía llevaes a cabu por Montessori. Inspirada pola nuesa cultura y la nuesa vida cotidiana, que s'afixeron a les necesidaes de los neños. L'actividá nun ye tan importante en sí mesmu como'l desenvolvimientu (concentración, la coordinación, l'autonomía ...) que dexa al neñu tar nun ambiente fayadizo. Les actividaes ufierten oportunidaes úniques a los neños pa fortalecer y faer más precisos los sos movimientos. Tien De aprender a coordinar los sos xestos con un propósitu.

L'enfoque de Montessori, el papel del movimientu ye primordial pal desenvolvimientu harmónicu de los neños pequeños. María Montessori llamó a estos movimientos como "humanu" según les indicaciones de la voluntá del neñu con un propósitu. Al traviés de la repetición de los xestos, los movimientos fáense más precisos y el neñu va adquiriendo la seguridá na planificación de los sos xestos.

Diseñáu pa captar l'atención del neñu y facilitar l'aprendizaxe, el material de Montessori de la vida sensorial ye muncho más qu'a cencielles materiales d'enseñanza. Trátase d'un desenvolvimientu material que nun ta diseñáu pa simplificar el trabayu del educador, sinón que ta pa fomentar el desenvolvimientu y la crecedera del neñu. Dando llibertá al neñu p'aportar y manipoliar tan de cutiu como deseye, ello ye que esti material respuende a les sos necesidaes.[5]

Niveles de desenvolvimientu

[editar | editar la fonte]

Montessori distingió cuatro periodos distintos o "niveles" nel desenvolvimientu humanu, que s'estienden dende la nacencia hasta los seis años, de los 6 a los 12 años, de los 12 a los 18 y de los 18 a los 24. Vio distintos carauterístiques, formes d'aprendizaxe y distintos imperativos de desenvolvimientu activu en cada unu d'estos niveles, manifestando la necesidá d'enfoques educativos específicos pa cada periodu.[6] [7]

Primer nivel

[editar | editar la fonte]

El primer nivel estender dende la nacencia hasta los seis años d'edá. Mientres esti periodu,  Montessori determinó que'l neñu tien un desenvolvimientu físico y psicolóxico rápidu y significativu. El ñácaru, nesti primer periodu, ye vistu como un esplorador sensorial y un estudiante participativu nel trabayu de desenvolvimientu psicolóxicu d'auto-construcción y construcción de la so independencia funcional. D'esta manera,  Montessori introdució dellos conceutos pa esplicar esti trabayu, incluyendo la mente absorbente, los periodos sensibles. y la normalización.

Mente absorbente y mente consciente
[editar | editar la fonte]

Montessori describe'l comportamientu del neñu pequeñu p'asimilar estímulos sensoriales de la so redolada, incluyendo, poro, la información de los sentíos, el llinguaxe, la cultura, la descripción d'esti aspeutu, el términu "mente absorbente"; el so trabayu d'intelixencia qu'absuerbe inconscientemente una redolada determinada. Nesta fase formarán les estructures esenciales de la personalidá.

De los 3 a los 6 años empecipia la educación preescolar y la mente absorbente acomuñar a la "mente consciente". Agora'l neñu paez tener la necesidá d'entamar los conteníos mentales absorbíos lóxicamente.

Periodos sensibles
[editar | editar la fonte]

Montessori reparó tamién periodos d'especial sensibilidá a los estímulos, especialmente no que llamó "periodos sensibles". Na teoría de Montessori, el mediu ambiente nes aules tien de responder a estos periodos, apurriendo ferramientes apropiaes y faciendo actividaes precises disponibles. L'educador identificó los siguientes periodos y la so duración:[8]

L'adquisición del llinguaxe (menor d'unos seis años)

Orde (d'alredor de 1 a 3 años)

Sofisticación sensorial (dende la nacencia hasta alredor de los cuatro años)

L'interés nos oxetos pequeños (d'unos 18 meses a trés años)

Comportamientu social (alredor de los dos años y mediu a los cuatro años)

Normalización
[editar | editar la fonte]

Pa rematar, Montessori reparó que nos neños ente 3 y 6 años esiste un estáu de dialéutica bio-social llamáu ´´normalización´´, que surde de la concentración d'actividaes que sirven pal desenvolvimientu del neñu, como la disciplina bonal, continua, el trabayu feliz, con sentimientos sociales de sofitu y de comprensión col restu´´.[9]

Segundu nivel

[editar | editar la fonte]

Esti nivel desenvolver mientres los seis a los dolce años. Mientres esti periodu, Montessori reparó cambeos físicos, relacionales y neuro-pedagoxía nos neños y neñes. Dempués d'esta observación tenía como oxetivu crear un ambiente escolar afechu pa cumplir coles nueves carauterístiques. Físicamente, reparó la perda de los dientes de lleche, l'allargamientu de les piernes y torso y darréu un periodu de crecedera uniforme. A nivel relacional reparó como los neños y neñes tendíen a realizar los sos trabayos en grupos y poro, socializarse colos demás compañeros/as. Na neuro-pedagoxía lo que se predominaba yera la razón y la imaxinación. Dende un puntu de vista del desenvolvimientu, Montessori creía que'l trabayu de los neños y neñes nel segundu nivel, sería la formación de la independencia intelectual de sentíu moral amás de la organización social.Montessori, María (1994). From Childhood to Adolescence, páx. 7–16. ISBN 1-85109-185-8.

Tercer nivel

[editar | editar la fonte]

El tercer nivel de desenvolvimientu estender dende aproximao los dolce a los dieciocho años d'edá, incluyendo asina'l periodu de l'adolescencia. El métodu Montessori sostién que'l tercer nivel non solo caracterízase polos cambeos físicos de la pubertá y l'adolescencia, sinón tamién polos cambeos significativos d'actitú. Amás, fixo fincapié na rapidez del cambéu d'idees y l'estáu d'ánimu y dificultá pa concentrase a esta edá, según los enclinos creativos y el desenvolvimientu de "un sentíu de la xusticia y un sentíu de la dignidá personal". Utilízase'l términu "esplotación" pa describir l'impulsu de tales "adolescentes d'evaluación esterna resultantes del so valor." Dende una perspeutiva evolutiva, Montessori cree que'l trabayu del neñu nel tercer nivel ayuda a la construcción del yo adultu na sociedá. [10]

Cuartu nivel

[editar | editar la fonte]

El cuartu nivel de desenvolvimientu amplíase aproximao de los 18 a los 24 años. Montessori escribió relativamente pocu nesti periodu y nun desenvolvió un programa educativu pa esti intervalu d'edá. Imaxinar a los adultos nuevos preparaos a partir de les sos esperiencies al traviés del so métodu, llistos p'abrazar dafechu l'estudiu de la cultura y de la ciencia ya impulsar la civilización. Ella creía que la independencia económica, en forma de trabayu, yera fundamental nesta edá y pensaba qu'una llende arbitraria al númberu d'años d'estudiu de nivel universitariu yera innecesariu porque l'estudiu de la cultura podría siguir mientres tola vida d'una persona.

L'autenticidá del métodu

[editar | editar la fonte]

Les idees de Montessori tuvieron llugar a nivel internacional, y en munchos países establecieron sociedaes, conocíes como "Sociedá Montessori" pa promover el so trabayu. Sicasí Montessori caltién un estrictu control sobre l'usu del so nome y aportunó en que solo ella foi capaz de dar una auténtica educación tocantes a los sos métodos. Nel añu 1929 fundóse "Association Montessori Internationale (AMI) pa caltener la integridá de la obra de la so vida amás d'asegurase que perpetuaría dempués de la so muerte. La Association Montessori Internationale sigue capacitando a los maestros usando ferramientes y teoríes desenvueltes por María Montessori y el so fíu. Association Montessori Internationale.

La crítica al métodu Montessori

[editar | editar la fonte]

El métodu de Montessori, llogró diverses acusaciones feches nel planu ideolóxicu, lo que se refier a una oposición demasiáu ríxida y esquemática ente'l bien de los neños bonos y los adultos corruptos. El plan d'estudios foi criticáu, debíu al calter artificial de los materiales y les modalidaes ríxides nel so emplegu. Esti métodu opúnxose a la flexibilidá del métodu Agazzi, únicu pola diversidá y pola fantasía del material de xuegu. Nel métodu, les acusaciones teníen llugar dende un puntu de vista de socialización, onde los neños aprienden de forma individual y non por aciu el desenvolvimientu de rellaciones con otros neños. A pesar de les crítiques, el métodu Montessori sigue siendo llargamente utilizáu y adoptáu n'Italia, na so tierra natal, y nel restu del mundu.

La validez del métodu

[editar | editar la fonte]

El métodu Montessori foi oxetu de numberosos estudios científicos, que'l so oxetu yera evaluar la so eficacia nel aprendizaxe. En 1978, un estudiu encargáu pol Departamentu d'Educación del gobiernu d'Estaos Xuníos tituláu "Aplicaciones eficaces de los métodos Montessori colos neños en riesgu por cuenta de discapacidaes d'aprendizaxe", reconoció la eficacia contra los neños con discapacidá d'aprendizaxe, abriendo'l camín al financiamientu de les escueles Montessori pol gobiernu d'Estaos Xuníos. Nel añu 2006, tamién apaeció na prestixosa revista "Science" un estudiu fundamental creáu por Angeline Lillard y el so grupu d'investigación de la Universidá de Virginia, onde s'evalúen los efeutos del métodu Montessori. L'estudiu tituláu "Evaluación de la Educación Montessori" compara los distintos aspeutos nel aprendizaxe de los neños y neñes de cinco y doce años d'edá, destacando los meyores resultaos, tantu nel campu como nes capacidaes cognitives sociales de los neños qu'asisten a una escuela Montessori y los neños y neñes qu'alleguen a escueles con enfoques distintos. Evaluating Montessori Education. Consultáu'l 4 d'avientu de 2015.

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. «Tou sobre'l Métodu Montessori» (castellanu). Consultáu'l 28 de mayu de 2017.
  2. montessoricentenary.org
  3. Montessori, Mario (1966). The Human Tendencies and Montessori Education (n'inglés). Amsterdam: Association Montessori Internationale.
  4. Standing, Y.M. (1957). Maria Montessori: Her Life and Work. New York: Plume, páx. 263-280.
  5. Dorance, S.. Vida práutica-Vida sensorial (n'esp). escuela viva. ISBN 978-2-36638-047-7.
  6. Montessori, Maria (1969). The Four Planes of Development, páx. 4-10.
  7. Montessori, Maria (1994). From Childhood to Adolescence, páx. 7–16. ISBN 1-85109-185-8.
  8. Standing, páxs. 118-140
  9. Montessori, 1967, p. 207
  10. Montessori, 1994, páxs. 59-81

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]