Lusofonía

De Wikipedia
L'idioma portugués alredor del mundu.

La lusofonía ye'l conxuntu de países que tienen como llingua oficial el portugués, que ye llingua oficial n'ocho países: Portugal, Brasil, Cabu Verde, Guinea-Bisáu, Angola, Mozambique, Timor Oriental y Santu Tomé y Príncipe.

Esisten rexones de distintos países onde l'idioma portugués ye l'oficial. Tamién hai otres rexones onde'l portugués nun ye oficial, pero ye usáu como llingua materna por cuenta de los venceyos históricos que tuvieron con Portugal. Por casu: Macáu, una rexón alministrativa especial de China, y en Dadra y Nagar Haveli; Damán y Diu; y Goa, estaos y territorios de la India.

Rellación de la lusofonía col idioma gallegu[editar | editar la fonte]

Dellos llingüistes sostienen que Galicia ye tamién parte de la lusofonía, por cuenta de la so orixe común. Amás, basar en que'l gallegu y el portugués son, en términos llingüísticos, el mesmu idioma con mínimes diferencies léxiques y ortográfiques. En particular, los grupos reintegracionistas faen especial fincapié nesta idea. El mesmu términu de "Lusofonía" foi aldericáu en dellos círculos, una y bones l'idioma nun puede considerase d'orixe lusorromano, sinón galaicorromano.[1]

Árees de mayor y mínima influencia lusófona nel mundu[editar | editar la fonte]

Continente/Rexón País/Territoriu Idiomes Grupos étnicos Imaxe Referencies
Europa Flag of Portugal.svg Portugal (Portugal continental) Portugués y mirandés (dialeutu asturlleonés) (Oficiales).
Gallego (Norte de Portugal).
Antigües civilizaciones: (Íberos, celtes, griegos, romanos, godos o xermanos, árabes, xudíos o sefardinos, fenicios, bereberes y otros pueblos africanos, guanches, viquingos, xitanos y ente otros). Torre de Belem 20050728.jpg
Bandera d'Andorra Andorra Catalán 38,1% (Oficial), español, francés y portugués 15%. Españoles, franceses y portugueses. [2]
Flag of Gibraltar.svg Xibraltar
Territoriu d'ultramar del Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu
Inglés (Oficial). Español, llanín, italianu, portugués, maltés y árabe. Británicos, españoles, andaluces, xenoveses, malteses, portugueses, árabes y xudíos orixinarios del norte d'África. Main Street Gibraltar.JPG [3]
América Bandera de Brasil Brasil Portugués (Oficial). español, italianu, Alemán, guaraní y otres llingües amerindies de l'Amazonia. Blancos 39,1% (Principalmente d'ascendencia portuguesa, italiana, española y alemana), Pardos 27,6%, Negros 31,9%, Asiáticos 1,1% (Principalmente chinos, xaponeses y coreanos) y Amerindios 0,3%. Catedral Sé.jpg
Bandera de Uruguái Uruguái Español (Oficial), portugués 23%, francés, italianu. Criollos 99%, (principalmente d'ascendencia española ya italiana), mestizos 0.6%, afroamericanos 0.4% . Palácio Piratini 07.jpg [4]
Flag of Guyana.svg Guyana

Inglés (Oficial). Portugués 21%, español, guyanese y llingües caribes (Akawaio, Wai-Wai, arahuaco, patamona y macushi). Afroamericanos (negros y mulatos). Parliament building, Guyana.jpg
Flag of Suriname.svg Surinam

Neerlandés (Oficial). Inglés, español, portugués 22% y llingües caribes. Afroamericanos (negros y mulatos). HoutenKerkParimaribo.JPG
Flag of Canada.svg Canadá Inglés 57.2% y francés 21,8% (Oficiales). Otres llingües non oficiales 19,7%: Español, portugués 1-2%, chinu, vietnamita, italianu, alemán, punjabi, cree, inuktitut, ojibwa y inuktitut. Blancos 90% (principalmente d'ascendencia británica y francesa), mestizos, afroamericanos, amerindios y asiáticos. Toronto-cityhall.jpg [5]
Flag of the United States.svg Estaos Xuníos d'América Inglés. El Portugués ye faláu aproximao por unes 500.000 persones. Blancos, incluyendo "hispanos" (88%), negros (9%), Chinos (2%), Amerindios (1%). LosAngeles06.jpg
África Flag of the Azores.svg Azores
Rexón autónoma de Flag of Portugal.svg Portugal
Portugués (Oficial). Portugueses. Portas p delgada.jpg
Flag of Madeira.svg Madeira
Rexón autónoma de Flag of Portugal.svg Portugal
Portugués (Oficial). Portugueses. Sé church Funchal.jpg
Bandera d'Angola Angola Portugués, umbundu, kimbundu, kikongo, chokwe, nganguela y kwanyama (Toes oficiales). Español (Faláu na provincia de Moxico). Negros y mulatos (mestizos - africanos y portugueses). Luanda from Fortaleza Feb 2006.jpg
Flag of Cape Verde.svg Cabu Verde Portugués (Oficial). Criollu caboverdianu Negros y mulatos (mestizos - africanos y portugueses). Praia aerial.jpg
Bandera de Guinea-Bisáu Guinea-Bisáu Portugués (Oficial). Negros y mulatos (mestizos - africanos y portugueses). Bissau4.jpg
Flag of Equatorial Guinea.svg Guinea Ecuatorial

Español 67.6%, francés 32.4%, portugués, fang, bubi, bioko, annobonés, annobón, balengue, ibo y ndowé (Toes oficiales). Criollu inglés y criollu portugués (Censu 1994). Negros: (Fangs 85.7%, bubis 6.5%, mdowes 3.6%, annobon 1.6%, bujebas 1.1% y otros 1.4%) (Censu 1994) y mulatos (mestizos - africanos y españoles). Malabo a 13-oct-01.jpg [6]
Bandera de Mozambique Mozambique Portugués (Oficial). Negros y mulatos (mestizos - africanos y portugueses). Mosque Mozambique Island.jpg
Flag of São Tomé and Príncipe.svg Santu Tomé y Príncipe Portugués (Oficial). Criollos portugueses: forru (85%), l'angolar (3%) y el principense (0,1%). Negros y mulatos (mestizos - africanos y portugueses). Sao tome se.jpg
Asia Flag of East Timor.svg Timor Oriental

Tetun y portugués (Oficiales). Bahasa indonesiu, malayu, inglés. Austronesiu o malayos, mestizos (européu-malayu) 3.6% y criollos europeos d'orixe portugués respeutivamente. Dili and Atauro Island.jpg
Flag of Macau.svg Macau
Rexón alministrativa especial de la Flag of the People's Republic of China.svg China
Chinu y portugués (Oficiales). Patuá, inglés, xaponés y tagalu. Chinos: Han, cantoneses y hakka, xaponeses y filipinos. Ruinas de Sao Paulo.jpg
Flag of India.svg Dadra y Nagar Haveli
Territoriu de la Bandera de India India
Guyaratí (oficial). Portugués. Indios y guyaratíes. Dadra and Nagar Haveli Silvassa.jpg
Flag of India.svg Damán y Diu
Territoriu de la Bandera de India India
Guyaratí y maratí (Oficiales). Portugués Indios, guyaratíes y maratíes. Eglise St Paul.jpg
Flag of India.svg Goa
Estáu de la Bandera de India India
Konkani y portugués (Oficiales). Indios y konkanies. Sé de Santa Catarina.jpg
Flag of Malacca.svg Malaca
Estáu y territoriu de Bandera de Malasia Malasia
Malayu y inglés (Oficiales). Portugués (Minoritariu), bahasa y chinu. Malayos, chinos, indianos, cristang (criollos portugueses) y ente otros. A famosa.jpg
Oceanía Flag of East Timor.svg Timor Oriental

Tetun y portugués (Oficiales). Bahasa indonesiu, malayu, inglés. Austronesiu o malayos, mestizos (européu-malayu) 3.6% y criollos europeos d'orixe portugués respeutivamente. Dili and Atauro Island.jpg

N'Estremadura hai cuatro enclaves de llingua portuguesa. Según Martín Galindo, los distintos llugares nos que se fala'l portugués n'Estremadura son:

1) El portugués alentejano d'Olivenza.
2) El portugués arcaicu de Herrera de Alcántara, y el modernu de Cedillo.
3) La franxa de la llingua portuguesa del campu de Valencia de Alcántara y el conceyu de La Codosera.
4) L'antigua fala galaicu-portuguesa d'Eljas, Valverde del Fresnu, y San Martín de Trevejo.

Un llibru imprescindible pa conocer el ferrereño, ye la tesis doctoral escrita'l 1965 por Maria da Conceição Vilhena, publicada n'añu 2000 sol títulu de “Fales d'Herrera [de Alcántara] y Cedillo”. Mérida: Editora Rexonal d'Estremadura, 2000.

Superficie, población y pesu económicu de los espacios hispanófono y lusófono, per país[editar | editar la fonte]

Nesti apartáu sigue'l criteriu de Carrère y Masood, de la Universidá de Xinebra, que, nel so estudiu "El pesu económicu de los principales espacios llingüísticos del mundu"[7] describen y comparen el PIB de distintes agrupaciones de países nos denominaos "espacios llingüísticos" [sic]. L'espaciu lusófono apaez descritu ya identificáu nel apartáu 1.5 de dichu estudio. Nel apartáu 2.2, establezse una comparancia de los distintos espacios llingüísticos, incluendo a los componentes (países y entidaes terrritoriales) del espaciu lusófono, según el so pesu económicu, identificáu col PIB. Recoyer nesta tabla l'enfoque dau por esti estudiu, listando el PIB de los países del espaciu lusófono.

Clasificación País Superficie en km² [8] Población (2014) [9] PIB nominal (2014) en millones de dólares [10]
1 Bandera de Brasil Brasil 8 514 877 202 656 788 2 353 000
2 Bandera d'Angola Angola 1 246 700 19 088 106 128 600
3 Bandera de Mozambique Mozambique 799 380 24 692 144 16 680
4 Flag of Portugal.svg Portugal 92 090 10 813 834 230 000
5 Bandera de Guinea-Bisáu Guinea-Bisáu 36 125 1 693 398 1 024
6 Flag of East Timor.svg Timor Oriental 14 874 1 201 542 4 478
7 Flag of Cape Verde.svg Cabu Verde 4 033 538 535 1 899
8 Flag of São Tomé and Príncipe.svg Santu Tomé y Príncipe 964 190 428 341
Total espaciu lusófono 10 709 043 260 874 775 2 736 022

*Na tabla nun s'inclúi a Macáu.

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]