Lucille Ball
Lucille Désirée Ball (6 d'agostu de 1911, Jamestown – 26 d'abril de 1989, Centru Médicu Cedars-Sinai) foi una comediante, actriz, modelu y productora executiva d'Estaos Xuníos, famosa por protagonizar los programes I Love Lucy, The Lucy–Desi Comedy Hour, The Lucy Show, Here's Lucy y Life with Lucy. Foi una de les estrelles más populares ya influyentes nel so país, con una de les carreres más llargues de Hollywood,[8] especialmente na televisión, onde Ball empezó a actuar na década de 1930, convirtiéndose n'actriz de radiu y estrella de películes clase B nos años 1940. Ente les décades de 1960 y 1970, entá siguía grabando películes.
En 1929, Ball empezó a trabayar como modelu y más tarde empezó la so carrera en Broadway col nome artísticu de Dianne Belmont. Nos años 1930 apaeció en munchos papeles pequeños, gracies a un contratu con RKO Radio Pictures. Ball foi etiquetada como la Reina de les Bs», refiriéndose a los sos munchos papeles en películes de clase B. En 1951, foi fundamental na creación de la serie de televisión I Love Lucy. Nel programa tamién compartía creitos al pie del so entós home, Desi Arnaz como Ricky Ricardo y con Vivian Vance y William Frawley. El show terminó en 1957, dempués de 180 episodios.[9] Darréu fixéronse dellos axustes menores al formatu del programa y camudóse el nome de la serie a The Lucy-Desi Comedy Hour, que desenvolvióse mientres tres temporaes (1957–1960) y 13 episodios.[10] Ball llegó a protagonizar otros dos series de televisión esitoses: The Lucy Show, que se tresmitió en CBS dende 1962 a 1968 (156 episodios) y Here's Lucy dende 1968 a 1974 (144 episodios). El so últimu trabayu nuna serie de televisión foi Life with Lucy en 1986, que fracasó n'emitiendo 8 episodios anque se producieron 13.
Ball recibió 17 nominaciones a los premios Emmy, de les cualos ganó cuatro.[11] En 1977, foi una de les primeres ganadores del premiu «Women in Film Crystal».[12] Tamién recibió'l premiu Cecil B. DeMille en 1979, el premiu a la trayeutoria del Centro John F. Kennedy en 1986 y el premiu Gobernadores de l'Academia d'Artes y Ciencies de la Televisión en 1989.[13]
En 1940, Ball conoció y casóse col cubanu Desi Arnaz. En 1951, dio a lluz a la so primer fía, Lucie Désirée Arnaz;[14] un añu y mediu más tarde, tuvo al so segundu fíu, Desiderio Alberto Arnaz IV, conocíu como Desi Arnaz, Jr.[15] Ball y Arnaz divorciáronse'l 4 de mayu de 1960. Finalmente, el 26 d'abril de 1989, Ball morrió d'una diseición aórtica a los 77 años.[16] Nel momentu de la so muerte taba casada col so segundu home y sociu, el comediante Gary Morton, con quien contraxera matrimoniu faía 28 años.[17]
Biografía
[editar | editar la fonte]Infancia y mocedá
[editar | editar la fonte]Ball foi fía de Henry Durrell Ball (16 de setiembre de 1886-19 de febreru de 1915) y Desiree «DeeDee» Evelyn Hunt (21 de setiembre de 1892-20 de xunetu de 1977). Anque Lucy nació en Jamestown, Nueva York, el 6 d'agostu de 1911, cuntó-y a munches persones que naciera en Butte, Montana.[18] El so padre, un telefonista de la compañía Anaconda Copper, yera treslladáu con frecuencia por cuenta de la so ocupación. Pa la edá de tres años, la so familia camudárase en repitíes ocasiones de Jamestown a Anaconda, Montana, y depués a Wyandotte, Michigan y Trenton, Nueva Jersey.[19] La so familia yera bautista; el so padre yera d'ascendencia escocesa,[20] ente que la so madre tenía raigaños irlandeses, ingleses y franceses.[21] La so xenealoxía remontar a los primeros colonos que llegaron al continente.[22]
DeeDee Ball taba embarazada del so segundu fíu, Frederick, cuando Henry Ball contraxo fiebre tifoideo y morrió en febreru de 1915.[23] Ball recordaba bien pocu del día en que morrió'l so padre, namái alcordances fugaces, como cuando un cuadru cayóse y un páxaru quedóse atrapáu dientro de la casa. Dende esi día tuvo una intensa fobia a les aves.[24]
Tres la muerte del so padre, Ball y el so hermanu, Fred Henry Ball (17 de xunetu de 1915-5 de febreru de 2007), fueron criaos pola so madre y güelos en Celoron, Nueva York, un pueblu allugáu a veres del llagu Chautauqua xusto al oeste de Jamestown.[25] El so güelu, Fred Hunt, yera un excéntrico que tamién esfrutaba del teatru. Con frecuencia llevó a la so familia a espectáculos de vodevil y animó a la nueva Lucy a tomar parte n'actuaciones propies y escolares.[26]
Cuatro años dempués de la muerte del so padre, la madre de Ball casóse de nuevo. Mientres el so padrastru nuevu, Edward Peterson, y la so madre fueron a buscar trabayu n'otra ciudá, Ball quedar sol cuidu de los sos nuevos güelos. Los Peterson yeren una pareya sueca puritana que s'oponía primero de too a la frivolidá, a tal manera de prohibir l'usu d'espeyos en tola casa, sacante unu asitiáu sobre'l llavamanes del bañu. Cuando la moza Ball foi sorprendida almirándose a sigo mesma nel espeyu, foi reprendida severamente por ser vanidosa.[27] Esti periodu de tiempu afectó a Ball tan fondamente que más tarde afirmó que pasó cola pareya unos siete o ocho años, cuando en realidá, nun llegó a vivir más d'un añu con ellos.[28] Sicasí, pa Ball esistía un aspeutu positivu del nuevu matrimoniu de la so madre: Edward Peterson yera un Shriner y cuando la so organización precisó vocalistas pal coru nel so próximu conciertu, animó a la so fiyasca de doce años a realizar una audición.[29] Mientres Ball taba nel escenariu empezó a dase cuenta de que si unu buscaba aponderamientos y reconocencies, ésta yera una forma brillosa de llogralos: les sos enganíes de fama empezaben a temprana edá.[30] En 1927, la so familia sufrió una desgracia cuando la so casa y los sos muebles furon embargaos mientres un xuiciu llegal, depués de qu'un neñu del vecinderu resultara mancáu mientres una práutica de tiru, que taba so supervisión del güelu de Ball. La familia treslladóse a un pequeñu apartamentu en Jamestown.[31]
En 1927, Ball empezó a salir col fíu d'un gánster llamáu Johnny DeVita. DeeDee nun taba contenta cola rellación, pero nun fixo nada al respeutu, esperando que'l romance terminara nunes selmanes. Cuando esto nun asocedió, DeeDee aprovechó'l deséu de Lucille d'entrar al mundu del espectáculu y dexó-y dir a la Escuela d'Artes Dramátiques John Murray Anderson na ciudá de Nueva York.[32] Ende, Ball conoció a la so compañera actriz Bette Davis. Ball tornó a casa unes selmanes más tarde, cuando los profesores de teatru dixéron-y que «nun tenía nengún futuru n'absolutu como actriz».[33]
Primeros trabayos y matrimoniu con Arnaz
[editar | editar la fonte]Ball decidió demostrar que los sos profesores taben equivocaos y tornó a Nueva York en 1929, onde consiguió trabayu como modelu. La so carrera taba espolletando cuando careció d'artritis reumatoide y nun pudo trabayar mientres dos años.[34] Camudar a Nueva York una vegada más en 1932 pa volver a entamar la so busca d'una carrera como actriz y tuvo ciertu ésitu como modelu pal diseñador Hattie Carnegie y como la moza de los pitos Chesterfield». Poco dempués empezó a trabayar en Broadway sol nome de Dianne Belmont. Foi contratada —pero rápido despidida— pol empresariu Earl Carroll pa Vanities y por Florenz Ziegfeld pa la obra Rio Rita.[35]
D'esta forma, pasó a la producción de los hermanos Shubert de Stepping Stones.[26] Dempués de pasar una temporada ensin acreitar como una de les Goldwyn Girls en Roman Scandals (1933), camudóse permanentemente a Hollywood pa participar n'otres películes. Apaeció en munchos papeles pequeños na década de 1930, sol contratu de RKO Radio Pictures, incluyendo una comedia curtia con The Three Stooges (Three Little Pigskins, 1934) y una película colos Hermanos Marx (Room Service, 1938). Tamién pudo ser vista como una de les modelos destacaes na película de Fred Astaire y Ginger Rogers, Roberta (1935), de volao como la moza de les flores en Sombreru de copa (1935), según nun papel secundariu al empiezu de la cinta Sigamos la flota (1936).[36] Ginger Rogers yera prima alloñada de Ball, per parte de la familia de la so madre. Dambes interpretaron a un par d'actrices na esitosa película Dames del teatru (1937), coprotagonizada por Katharine Hepburn. En 1936, llogró'l papel qu'esperaba que la llevaría a Broadway, na obra de Bartlett Cormack Hey Diddle Diddle, una comedia que tien llugar nun apartamentu en Hollywood. La obra estrenar en Princeton, Nueva Jersey el 21 de xineru de 1937, con Ball interpretando'l papel de Julie Tucker, «una de los trés compañeres qu'enfrentaben a direutores neuróticos, executivos confundíos y estrelles avaricioses qu'interfieren cola capacidá de les moces pa salir alantre». La obra recibió bones crítiques, pero hubo problemes, principalmente cola so estrella, Conway Tearle, que carecía problemes de salú. Cormack quería reemplazalo, pero la productora, Anne Nichols, dixo que l'ésitu recayía nesi personaxe de calter y aportunó en que'l papel tenía de ser reformáu y reescritu. Los dos fueron incapaces de ponese d'alcuerdu pa solucionar de manera definitiva'l problema. Anque se programó l'estrenu de la obra en Broadway nel Teatru Vanderbilt, la producción atayóse dempués d'una selmana en Washington, D.C. cuando Tearle cayó gravemente enfermu de secute.[37] Nos años 1940, Ball robló un contratu con Metro-Goldwyn-Mayer, pero nunca consiguió un protagónico importante nestes películes.[38]
En Hollywood, Ball yera conocida como la Reina de les Bs», un títulu enantes dau a Fay Wray, gracies a que protagonizó un gran númberu de películes de clase B, como Five Came Back de 1939. Como munches estrelles nos sos empiezos, Ball consiguió trabayu na radio pa recibir más ingresos y coles mesmes llograr más popularidá. En 1937 convirtióse nuna convidada regular en The Phil Baker Show. Un añu dempués, cuando terminó la so temporada, Ball xunir al repartu de The Wonder Show, protagonizáu pol actor Jack Haley. Foi ellí onde empezó la so rellación profesional de cincuenta años con Gale Gordon, quien yera'l llocutor del programa. The Wonder Show namái duró una temporada, col estrenu del episodiu final el 7 d'abril de 1939.[39]
En 1940, Ball conoció al direutor d'orquesta cubanu Desi Arnaz, mientres el rodaxe de la película de Rodgers y Hart, Too Many Girls. De primeres, Arnaz non congenió con Ball, pero cuando s'atoparon más tarde esi día, dambos conectáronse de manera inmediata, y esi mesmu añu escapar pa contraer matrimoniu. Ball yera seis años mayor que la so pareya, pero aparentemente creíen que nun yera socialmente aceptable qu'una muyer mayor casóse con un home más nuevu; pa menguar la diferencia d'edaes, dambos alegaron nacer en 1914.[40] En 1942, Arnaz foi reclutado pal Exércitu de los Estaos Xuníos, pero terminó siendo clasificáu pa serviciu llindáu por cuenta de una mancadura na rodía. Como resultancia, Arnaz permaneció en Los Angeles, entamando una serie de conciertos a nome de la United Service Organizations, pa tolos soldaos mancaos que llegaben dende'l Pacíficu; esi mesmu añu, Ball apaeció con Henry Fonda en The Big Street. En 1944, l'actriz solicitó'l divorciu y, anque llogró un decretu interlocutorio de divorciu, al poco tiempu reconciliar con Arnaz.[41]
I Love Lucy y Desilu
[editar | editar la fonte]En 1948, Ball foi escoyida como Liz Cugat (más tarde «Cooper»), una esposa estravagante, en My Favorite Husband, un programa de radio tresmitíu por CBS. El programa foi un ésitu y CBS pidiólu que desenvolviera una adautación pa la televisión. Aceptó, pero aportunó en trabayar xunto a Arnaz. Los executivos de CBS negáronse, pensando que'l públicu nun aceptaría una pelirroxa estauxunidense y un cubanu como pareya. CBS primeramente nun quedó impresionáu col episodiu piloto producíu por Desilu Productions —compañía fundada por Arnaz y Ball— polo que dambos viaxaron pela carretera con un actu de vodevil nel qu'ella actuaba como l'ama de casa delirante que deseyaba entrar nel espectáculu de Arnaz. La xira foi un ésitu, y CBS punxo a I Love Lucy na so programación; el primer episodiu foi emitíu'l 15 d'ochobre de 1951.[42] El programa non yá foi'l vehículu al estrellalgu de Lucille Ball, sinón una forma pa tratar de salvar el so matrimoniu con Desi Arnaz, que se convirtiera nuna rellación bien tirante, en parte porque cada unu tenía una axenda solmenada que de cutiu-yos torgar axuntase.
A lo llargo de la duración del programa, Ball creó una dinastía na televisión y volvióse una pionera en dellos aspeutos. Foi la primer muyer na televisión que yera xefa d'una empresa de producción: Desilu, la compañía que Arnaz y ella fundaron. Dempués del so divorciu, Ball mercó parte del estudiu de Arnaz, polo que pasó a desempeñase como una xefa d'estudiu bien activa.[43] Desilu y I Love Lucy fueron pioneros nuna serie de métodos qu'entá s'utilicen nes producciones de televisión, tales como'l rodaxe ante una audiencia en direuto con delles cámares d'estudiu y el construyir dellos sets distintos pero axacentes.[44] Mientres esti tiempu, Ball tamién impartía un cursu de comedia de trenta y dos selmanes nel Institutu Bardin Brandeis. Ball foi citada diciendo, «nun puede enseñase a daquién comedia, tener o nun lo tienen».[45]
Na dómina cuando I Love Lucy estrenóse, la mayoría de los programes de televisión yeren tresmitíos en direuto dende estudios na ciudá de Nueva York a audiencies de la zona horaria central y del este y grabáu por kinescopio pa la so posterior emisión a la costa oeste. La imaxe del kinescopio yera de menor calidá que la d'una película, y como resultáu les tresmisiones na mariña oeste teníen menor calidá que les d'otros llugares del país. Ball y Arnaz deseyaben permanecer na so casa de Los Angeles, pero la loxística de la zona horaria faía que la emisión fuera imposible. El horariu central de Los Angeles yera demasiáu tarde na mariña este pa emitir la serie más importante de la cadena, lo que significaba que la mayoría de los televidentes non yá tendríen que ver la imaxe de menor calidá del kinescopio, sinón que tamién tendríen que velo a lo menos un día dempués de la so emisión orixinal.[46]
El patrocinador Philip Morris nun aceptó amosar grabaciones de kinescopios de diba díes a los principales mercaos de la mariña este, pero tampoco quería pagar los costos extras que riquíen la filmación, edición y procesamientu d'una película, primiendo a Ball y Arnaz a camudase a la ciudá de Nueva York. La pareya ufiertó financiar el rodaxe, a condición de que la so empresa, Desilu, pudiera caltener los derechos de la película una vegada que fora emitida. CBS dio los derechos del programa a Desilu dempués de la so emisión inicial, ensin dase cuenta de que taben agasayando un productu pervalible y duradero. Desilu fixo millones de dólares coles retresmisiones de I Love Lucy al traviés de la redifusión y convirtióse nun exemplu clásicu de cómo un programa puede ser rentable entá na so segunda emisión. Nos entamos de la televisión, entá nun se formara'l conceutu de les repeticiones, y munchos na industria preguntaron quién querdría ver un programa per segunda vegada.[47] Ello ye que ente qu'otros programes célebres d'esta dómina sobreviven namái en conxuntos incompletos de grabaciones de kinescopios, demasiáu degradaos p'amosar a les xeneraciones posteriores, I Love Lucy práuticamente nunca dexó de distribuyise, siendo vista per cientos de millones de persones alredor del mundu nos últimos cincuenta años. Mientres les décades siguientes, l'ésitu del alcuerdu de Ball y Arnaz foi importante por que la producción de programes de televisión treslladóse dende Nueva York a Hollywood.[48]
Desilu contrató al camarógrafu alemán Karl Freund, llexendariu direutor de fotografía. Freund trabayara para F.W. Murnau y para Fritz Lang, amás de filmar parte de la película Metrópolis (1927) y de dirixir una serie de películes en Hollywood por sigo mesmu. Pa cualquier grabación, Freund utilizaba un conxuntu de trés cámares, que convirtióse nuna práutica estándar pa la filmación de comedies de situación.{{harvnp|Adir|2001|pp=4-10|sp=sí Les tomes de llarga y media distancia, según los close-ups nuna comedia con una audiencia en vivu, esixíen disciplina, téunica y una coreografía exacta. Ente otres téuniques non estándares utilizaes na filmación del programa atopaben les llates de pintura (en tonos que diben del blancu al gris mediu) que s'utilizaben en xunto pa «pintar» les solombres desaparentes y amarutar los defectos de llume.[44][49]
I Love Lucy apoderó los ratings de televisión nos Estaos Xuníos mientres la mayor parte de la so emisión. Hubo un intentu pa llevar el programa a la radio, cuando los actores y escritores afixeron l'episodiu «Breaking the Lease» pa grabalo nun discu d'audición que nunca salió al aire, pero qu'entá perdura.[50] Na escena onde Lucy y Ricky practiquen tangu nel episodiu «Lucy Does The Tango», producióse la risa del públicu d'estudiu más llarga rexistrada na historia de la televisión. La so duración foi tal, que l'editor de soníu tuvo qu'amenorgar esa parte de la grabación a la metá.[51] Los trabayosos ensayos y la demanda del estudiu Desilu caltuvieron a los Arnaz demasiáu ocupaos pa entender el verdaderu ésitu del programa. De manera adicional, mientres les poses de producción de la serie, xuntos protagonizaron delles películes: The Long, Long Trailer (1954) y Forever, Darling (1956).
Desilu produció otros programes esitosos, más en particular Our Miss Brooks (1937, protagonizada pola compañeru de Ball, Eve Arden), Los Intocables, Star Trek, y Mission: Impossible. Amás, munches series fueron filmaes nos estudios Desilu y amosaben el so logotipu, especialmente My Three Sons nes sos primeres siete de doce temporaes, la serie producida por Sheldon Leonard Make Room for Daddy, según The Dick Van Dyke Show, The Andy Griffith Show y I Spy.
Atestiguo ante'l Comité d'Actividaes Antiestauxunidenses
[editar | editar la fonte]En 1953, en plena grabación de la serie I Love Lucy, Ball viose envolubrada nun discutiniu al atopase so investigación del Comité d'Actividaes Antiestauxunidenses de la Cámara de Representantes d'Estaos Xuníos. L'asuntu remontaba años tras, cuando Ball rexistrar pa les eleiciones de 1936 y definió la so afiliación al Partíu Comunista,[52] polo qu'en 1938, utilizóse'l mesmu rexistru.[53] Pa patrocinar al candidatu del Partíu Comunista pal distritu 57 de l'Asamblea Estatal de California, Ball robló un certificáu nel qu'afirmaba: «Toi rexistrada como miembru del mesmu».[54] El mesmu añu, foi nomada pal Comité Central Estatal del Partíu Comunista de California, según rexistros de la Secretaria d'Estáu californiana. En 1937, la escritora Rena Vale, una excomunista declarada, asistió a la inducción de los miembros nuevos del partíu na casa de Ball, según el testimoniu de Vale ante'l Comité d'Actividaes Antiestauxunidenses, dau'l 22 de xunetu de 1940.[55] Dos años más tarde, Vale reafitó esti testimoniu nuna declaración xurada:
... unos díes dempués de realizar la mio tercer solicitú pa xunime al Partíu Comunista, recibí un avisu p'asistir a una xunta en North Ogden Drive, Hollywood; anque yera una nota escrita a máquina, ensin roblar, a cencielles solicitando la mio presencia na direición a les 8 de la nueche nun día determináu, sabía que yera l'anunciu esperáu p'asistir a la inducción de nuevos miembros del Partíu Comunista... al llegar a esta direición atopé a otres persones presentes; un vieyu informónos que eramos convidaos de l'actriz Lucile Ball y amosónos delles fotografíes, llibros y otros oxetos pa confirmar esti fechu y declaró qu'ella taba contenta d'emprestar la so casa pa llevar a cabu la inducción de nuevos miembros del Partíu Comunista...[56]
En 1944, un noticieru británicu producíu por Pathé News, tituláu La recaldación de fondos pa Roosevelt, amosaba a Ball con delles celebridaes y estrelles de cine y televisión nun eventu de recaldación de fondos en sofitu de la campaña de reeleición del presidente demócrata Franklin D. Roosevelt.[57] En 1952, Ball tamién señaló que nes eleiciones presidenciales votó pol republicanu Dwight Eisenhower.[58]
El 4 de setiembre de 1953, Ball axuntar en priváu en Hollywood col investigador del HUAC, William A. Wheeler, a quien-y dio un testimoniu selláu. Dixo qu'ella s'inscribió pa votar como comunista o «intentó votar pol candidatu del Partíu Comunista» en 1936 por insistencia del so güelu socialista.[59] Afirmó que «en nengún momentu tuvi la intención de votar como un comunista».
Ball dixo que «al so consentimientu» nunca foi un miembru del Partíu Comunista;... nun sabía o nunca se celebraron nenguna de les xuntes na so casa allugada nel 1344 de North Ogden Drive; dixo... [que si fuera nomada] como delegada pal Comité Central Estatal del Partíu Comunista de California en 1936 facer ensin la so conocencia o consentimientu; [y declaró qu'ella] nun recuerda roblar un documentu patrocinando a Emil Freed na so candidatura pa ser miembru de l'Asamblea del distritu 57... Una revisión del archivu del suxetu nun reflexa nenguna actividá que xustifique la so inclusión nel índiz de seguridá.[60]
J. Edgar Hoover, entós direutor del FBI, nomó a «Lucy y Dezi» [sic] ente los sos «favoritos del mundu del espectáculu».[61] Darréu enantes de la filmación del episodiu 68 de I Love Lucy («The Girls Go Into Bussiness»), Arnaz, en cuenta de faer el so habitual calentamientu cola audiencia, faló col públicu alrodiu de Ball y el so güelu. Arnaz bromió diciendo: «Lo único colloráu que tien Lucy ye'l so pelo, y entá ésti nun ye real». De siguío, presentó a la so esposa y recibió una ovación del públicu.[26][62]
Fíos y divorciu
[editar | editar la fonte]El 17 de xunetu de 1951, un mes enantes de cumplir 40 años y dempués de dellos albuertos bonales, Ball dio a lluz a la so fía mayor, Lucie Désirée Arnaz.[14] Un añu y mediu dempués, nació'l so segundu fíu, Desiderio Alberto Arnaz IV, conocíu como Desi Arnaz, Jr.[15] Cuando nació, I Love Lucy yera un ésitu sólidu ente los televidentes y Ball y Arnaz incluyeron l'embaranzu dientro de la hestoria del programa (ello ye que Ball tuvo al so fíu na vida real el mesmu día que'l so personaxe de Lucy Ricardo dio a lluz).[15] Hubo delles torgues per parte de CBS pa la so realización, aportunando en qu'una muyer embarazada nun podría apaecer na televisión, y que tampoco se podría pronunciar la pallabra embarazada» nel aire. Dempués de l'aprobación de delles figures relixoses,[63] la cadena dexó la hestoria del embaranzu, pero aportunó en que la pallabra «esperando» utilizar en llugar de «embarazada». Arnaz llogró rises cuando deliberadamente pronunciaba spectin en cuenta de expecting.[64] El títulu oficial del episodiu foi «Lucy Is Enceinte», utilizando un préstamu del francés pa referise a un embaranzu;[65] sicasí, el títulu del episodiu nunca apaeció na pantalla. La nacencia del so fíu foi la primera portada de la publicación TV Guide en xineru de 1953.[66]
Los instintos de negocios de Ball de cutiu yeren sorprendentemente atolenaos y el so amor por Arnaz yera descritu como apasionante, pero dacuando les rellaciones colos sos fíos yeren tirantes. Lucie Arnaz, la so fía, falaba de la naturaleza controladora» de la so madre.[67] Ball asitióse abiertamente en contra de la rellación que Desi Jr. tenía con Liza Minnelli. Foi citada diciendo, «estrañu a Liza, pero nun-y la puede adomar».[68]
A finales de la década de 1950, Desilu convirtiérase nuna gran empresa, causando un gran estrés en Ball y Arnaz, que los sos problemes d'alcoholismu agravárense entá más.[69] El 4 de mayu de 1960, apenes dos meses dempués de filmar l'episodiu final de The Lucy-Desi Comedy Hour, la pareya divorcióse. Sicasí, Arnaz y Ball permanecieron como amigos y de cutiu vióse-yos falando bien cercanamente l'unu del otru.[70] El so divorciu manifestóse indireutamente nes sos series de televisión posteriores, yá que Ball siempres optaba pol papel d'una muyer soltera.[71][72]
Al añu siguiente, Ball produció un musical de Broadway, Wildcat, coprotagonizado por Paula Stewart. Esto marcó l'entamu d'una amistá de trenta años ente Ball y Stewart, quien-y presentó al que sería'l so segundu home, Gary Morton, un comediante en vivu de Borscht Belt, trece años menor qu'ella.[17] Morton afirmó que nunca viera un episodiu de I Love Lucy por cuenta de la so axenda de trabayu entamanada.[73] Ball darréu contrató a Morton na so empresa de producción, enseñándo-y el negociu de la televisión y finalmente promover a productor. Morton tamién realizó papeles ocasionales en delles series de Ball.[74]
Carrera posterior
[editar | editar la fonte]El musical de Broadway de 1960 Wildcat, terminó la so temporada cuando Ball careció demasiáu pa siguir nel espectáculu.[75] Esta obra foi l'orixe d'un cantar que se fixo bien famosa, «Hey, Look Me Over», qu'interpretó con Paula Stewart en The Ed Sullivan Show. En recuperándose fixo delles películes más, incluyendo Yours, Mine and Ours (1968) y el musical Mame (1974) y dos series más esitoses de llarga duración pa CBS: The Lucy Show (1962–68), xunto a Vivian Vance y Gale Gordon; y Here's Lucy (1968–74), que tamién incluyó a Gordon, según a los sos fíos Lucie Arnaz y Desi Arnaz, Jr. Ball apaeció con Dick Cavett en 1974 y faló de la so historia y la so vida con Arnaz, onde reveló lo que pensaba sobre otros actores y actrices, según l'amor que sentía pol so exesposo. Siguió diciendo a Cavett que l'ésitu de la so vida deber a «desfacer de lo que taba mal y sustituyilo polo que ta bien», falando del so divorciu de Arnaz y el so matrimoniu con Morton.
Ball tamién reveló nesta entrevista que lo más interesao que-y asocedió na so vida, foi que dempués de faese dellos trabayos dentales y d'asitiar rellenos de plomu nos sos dientes, empezó a escuchar estaciones de radio na so cabeza. Esplicó qu'una nueche al llegar de la so casa, al pasar per cierta área, escuchó lo qu'ella pensaba que yera un códigu morse o un «golpeteo». Afirmó que mientres más m'averaba yera más fuerte. A la mañana siguiente, informé a les autoridaes y dempués de realizar una investigación, atoparon un tresmisor de radio xaponés que fuera soterráu y que taba activáu pa tresmitir códigos a los xaponeses».[76][77] Orixinalmente, Ball foi considerada por Frank Sinatra pa faer el papel de la Sra. Iselin en The Manchurian Candidate. Sicasí, el direutor y productor John Frankenheimer, trabayara con Angela Lansbury nun papel de madre n'otra película y aportunó n'da-y el papel a ella.[78]
Mientres mediaos de la década de 1980, intentó resurdir la so carrera televisiva. En 1982, Ball foi la anfitriona d'un programa de retrospectiva de dos partes de la serie Three's Company, amosando imáxenes de les primeres cinco temporaes, resumiendo trames memorables y comentando sobre'l so amor pol espectáculu.[79] En 1985 protagonizó una película fecha pa televisión sobre una vieya ensin llar, Stone Pillow, que recibió crítiques mistes. Un añu dempués, la comedia cola que tornó a la televisión Life With Lucy, coprotagonizada pol so vieyu amigu Gale Gordon y producida por Ball, Morton y Aaron Spelling, foi atayada a menos de dos meses de salir al aire por ABC.[80] Díxose que'l fracasu d'esta serie llevó a Ball a una depresión grave, y amás de les sos apaiciones en delles premiaciones, tuvo ausente de la vida pública nos últimos años de la so vida. La so última apaición pública, xusto un mes enantes de la so muerte, foi nos premios Óscar de 1989, onde ella y el so compañeru presentador, Bob Hope, recibieron una ovación de pies.
Muerte
[editar | editar la fonte]En mayu de 1988, Ball sufrió un ataque cardiacu que lu dexó parcialmente paralizada. El 18 d'abril de 1989, taba na so casa de Beverly Hills cuando se quexó de dolores nel pechu. Una ambulancia treslladar d'urxencia a la sala d'emerxencies del Centru Médicu Cedars-Sinai. Foi diagnosticada con una diseición aórtica y sometióse a una ciruxía de corazón que duró casi ocho hores, na que recibió una aorta d'un donante masculín de 27 años d'edá. La ciruxía foi esitosa y Ball empezó a recuperase, inclusive llogró caminar alredor de la so habitación con poca asistencia.[16] El 26 d'abril, poco enantes del amanecer, Ball espertar con graves dolores nel llombu. La so aorta rompiérase nun segundu allugamientu y rápido perdió la conocencia. Tolos intentos p'alicar resultaron infructuosos, y morrió aproximao a les 05:47 PST. Tenía 77 años.[16] Les sos cenices fueron soterraes primeramente nel campusantu Forest Lawn Memorial Park de Hollywood Hills, en Los Angeles; en 2002, los sos fíos treslladaron los sos restos a la parcela familiar nel campusantu Lake View en Jamestown, Nueva York, onde tamién tán soterraos la so madre, padre, hermanu y güelos.[67]
Legáu y reconocencia póstuma
[editar | editar la fonte]El legáu de la carrera de Lucille Ball puede apreciase en munchos de los premios prestixosos que recibió a lo llargo de la so trayeutoria, incluyendo dalgunos que recibió póstumamente como la Medaya Presidencial de la Llibertá apurrida pol presidente George H. W. Bush el 6 de xunetu de 1989,[81] y el premiu «Living Legacy» apurríu pel Centru Internacional de la Muyer.[82] Tamién s'honró la so memoria col Centru Lucille Ball-Desi Arnaz, un muséu allugáu na so ciudá natal de Jamestown, Nueva York. La cortil The Little Theater camudó'l so nome pol de Lucille Ball Little Theater nel so honor.[83] Amás, Ball figuró na llista de les «100 persones más importantes del sieglu XX» realizada pola revista Time.[84]
El 6 d'agostu de 2001, nel que sería'l so noventenu cumpleaños, el Serviciu Postal d'Estaos Xuníos honrar con un sellu postal conmemorativo como parte de la so serie de lleendes de Hollywood.[85] Ball apaeció na portada de TV Guide más vegaes que cualesquier otra persona: figuró na portada de trenta y nueve ediciones, incluyendo la primer publicación en 1953, col so fíu Desi Arnaz, Jr.[86] TV Guide nomó a Lucille Ball como la «mayor estrella de TV de tolos tiempos»; más tarde conmemoró'l cincuentenariu de I Love Lucy con ocho pósteres de coleición con escenes memorables de la serie, y n'otra instancia, asitiaron a I Love Lucy como'l segundu meyor programa de televisión na hestoria estauxunidense, dempués de Seinfeld.[87] Por cuenta de la so mentalidá lliberal y el so sofitu al movimientu feminista, Ball foi incluyida nel National Women's Hall of Fame.[88] Décades enantes, el 8 de febreru de 1960, fuera gallardoniada con dos estrelles nel Paséu de la Fama de Hollywood: una nel 6436 de Hollywood Boulevard poles sos contribuciones a les producciones cinematográfiques, y otra al 6100 pol so apurra a la televisión.[89] Ball ye la tema central de dos telefilmes, Lucy (2003, onde ye representada por Rachel York) y Lucy & Desi: Before the Laughter (1991).[90][91] A lo último, en 2007 recibió'l premiu «Legacy of Laughter» na quinta entrega de los premios TV Land,[92] coles mesmes que I Love Lucy foi nomada la «meyor serie de televisión» por Hall of Fame Magacín.[34] En payares d'esi añu, Ball foi escoyida nel segundu puestu de los «50 grandes íconos de la televisión», namái por detrás de Johnny Carson.[93]
El 6 d'agostu de 2011, conmemoróse'l so centenariu y recibió múltiples tributos; Google diseñó un doodle con siete momentos de la comedia I Love Lucy,[94] ciclu del que de casualidá se cumplía'l 60ᵘ aniversariu de la so primer emisión. Per otra parte, na so ciudá natal, Jamestown, llevar a cabu un festival nel Centru Lucille Ball-Desi Arnaz llamáu «Sé una Lucy: Récor Mundial de Guinness» del cual participaron ente 500 y 1000 muyeres caracterizaes coles traces distintives de Lucille Ball. Tamién incursionaron Joan Rivers y Paula Poundstone.[95] De la mesma, la canal de televisión MeTV emitió 100 episodios de I Love Lucy y The Lucy Show.[96]
Filmografía parcial
[editar | editar la fonte]- Roman Scandals (1933)
- The Three Musketeers (1935)
- Dames del teatru (1937)
- Room Service (1938)
- Five Came Back (1939)
- Dance, Girl, Dance (1940)
- The Big Street (1942)
- Best Foot Forward (1943)
- Forever, Darling (1956)
- Yours, Mine and Ours (1968)
- Mame (1974)
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Identificador GND: 11928622X. Data de consulta: 21 xunetu 2015. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 «Lucy Desi Museum: Lucille Ball». Consultáu'l 23 mayu 2020.
- ↑ Afirmao en: Find a Grave. Apaez como: Lucille Ball. Número de tumba: Columbarium of Radiant Dawn, Court of Remembrance. Data de consulta: 23 mayu 2020. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Afirmao en: Find a Grave. Apaez como: Lucille Ball. Data de consulta: 1r xineru 2022. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ URL de la referencia: https://web.archive.org/web/20170103094326/http://www.killer-media.com/lucille-ball-biography.
- ↑ URL de la referencia: https://exploringlahistory.com/2016/03/31/the-los-angeles-times-women-of-the-year-award/. Data de consulta: 29 marzu 2021.
- ↑ URL de la referencia: https://www.womenofthehall.org/inductee/lucille-ball/.
- ↑ «Lucille Ball» (inglés). tv.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2010-11-25. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «I Love Lucy» (n'inglés). Ficha nel sitiu IMDb. Consultáu'l 3 d'agostu de 2011.
- ↑ «The Lucy-Desi Comedy Hour» (n'inglés). Ficha nel sitiu IMDb. Consultáu'l 3 d'agostu de 2011.
- ↑ «Lucille Ball» (inglés). punoftheday.com. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Past Recipients Crystal Award» (inglés). Women In Film. Archiváu dende l'orixinal, el 2015-02-15. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Lucille Ball» (inglés). Kennedy Center. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ 14,0 14,1 «Lucie Arnaz Filmography» (inglés). Fandangu. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 «Lucille Ball Timeline» (inglés). twoop.com. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ 16,0 16,1 16,2 «Lucille Ball» (inglés). Morbid Curiosity. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ 17,0 17,1 Desilu: The Story of Lucille Ball (n'inglés). Google Books. ISBN 9780688135140.
- ↑ TIME 100: Artist & Entertainers - Lucille Ball. Time. Archivado del original el 2008-04-06. https://web.archive.org/web/20080406060542/http://www.time.com/time/time100/artists/profile/lucy_related2.html. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Library.thinkquest.org. «Lucille D. Ball Archiváu 2012-02-04 en Wayback Machine» Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Kanfer, 2003, p. 10.
- ↑ Ball, 1997, páxs. 168-9.
- ↑ «Genealogy.com: Ancestry of Lucille Ball». Genealogy.com. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Lucille Ball» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 3 de xunetu de 2003. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Stefan Kanfer (2003). Ball of Fire: the Tumultuous Life and Comic Art of Lucille Ball. Ediciones Alfred A. Knopf. ISBN 0-375-41315-4
- ↑ «Lucille Ball Biography» (inglés). Notable Biographies. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ 26,0 26,1 26,2 «8/6 Lucille Ball - Classic Film Comedy» (inglés). Classic Film Comedy. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Harris, 1991, p. 23.
- ↑ Harris, 1991, p. 24.
- ↑ Kanfer, 2003, p. 16.
- ↑ Kanfer, 2003, p. 20.
- ↑ Ball, 1997, p. 41.
- ↑ Laufenberg, Norbert B.. Entertainment Celebrities (n'inglés). Google Books. ISBN 9781412053358.
- ↑ «Ball, Lucille» (inglés). Museum TV. Archiváu dende l'orixinal, el 2009-02-07. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ 34,0 34,1 «Lucille Ball Biography, Bio, Profile, pictures, photos» (inglés). Netglimpse.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2005-05-21. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Lucille Ball» (inglés). Hollywood.com. Archiváu dende l'orixinal, el 26 de xineru de 2013. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Follow the Fleet (1936)» IMDb.com. Consultáu'l 24 de marzu de 2012.
- ↑ Brady, 2001, páxs. 73-4.
- ↑ Crouse, 2003, p. 196.
- ↑ «Lucy: "The Wonder Show"» (inglés). The Wonder Show. Archiváu dende l'orixinal, el 2020-08-03. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Lucille Ball: Biography from Answers.com» (inglés). US Census Bureau. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Lucille Ball Biography» (inglés). Essortment.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2008-03-31. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Sotomayor: More 'Splainin' to Do» (inglés). The Huffington Post. Consultáu'l 28 de xunu de 2011. «Los executivos de la CBS orixinalmente nun queríen a Ball, una pelirroxa descarada, casada con un llatín nel programa»
- ↑ «American Masters "Lucille Ball: Finding Lucy"» (inglés). PBS. Consultáu'l 28 de xunu de 2011. (Ríquese suscripción).
- ↑ 44,0 44,1 «Desi Arnaz» (inglés). Clown Ministry. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Karol, 2004, p. 201.
- ↑ Gehring, Wes (2001). "I Love Lucy" Turns 50 - Lucille Ball, Desi Arnaz, background info on influential, groundbreaking TV comedy. http://findarticles.com/p/articles/mi_m1272/is_2676_130/ai_78256901. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Sitcoms Online - I Love Lucy» (inglés). sitcomsonline.com. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Stars of the living room» (inglés). Los Angeles Times. Archiváu dende l'orixinal, el 6 de xunu de 2008. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Gilbert, 1994, páxs. 72-81.
- ↑ «I Love Lucy - Breaking The Lease» (mp3) - archive.org. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Hofstede, 2006, p. 149.
- ↑ «Index to Register of Voters» Los Angeles City Precinct Non. 1598, Los Angeles, California, 1936. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Suzann Campbell, «New California Voter Registrations Reveal Celebrity Party Lines Archiváu 2018-09-09 en Wayback Machine» Ancestry.com. 30 de xineru de 2008. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Testimoniu de Lucille Désirée Ball Arnaz, 4 de setiembre de 1953, Comité d'Actividaes Antiestauxunidenses, Casa de Representantes, 83ᵘ Cong., 1ᵘ ses., «Investigation of Communist Activities in the Los Angeles Area— part 7», 4 de setiembre de 1953 (Washington: Oficina d'Impresión del Gobiernu d'Estaos Xuníos, 1953), p. 2567 (PDF p. 14).
- ↑ Memorando del FBI: D.M. Ladd a Hoover, Asignatura: Lucille Ball, Dezi [sic] Arnaz, 17 de setiembre de 1953, (Archivu del FBI: Lucille Ball, parte 1), PDF pp. 10-13. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Declaración xurada de Rena M. Vale, 23 de payares de 1942. Informe: Un-American Activities in California, Comité d'Actividaes Antiestauxunidenses en California. (Sacramento: Oficina d'Impresión del Estáu de California, 1943), pp. 127-128.
- ↑ [http://www.britishpathe.com/record.php?id=55256 Fund Raising for Roosevelt].
- ↑ «I Love Red Lucy» (inglés). Huffington Post. Consultáu'l 31 de marzu de 2012.
- ↑ Ball esplicó: «Naquellos díes faer eso nun yera una gran cosa tarrecible. Yera casi tan tarrecible como un republicanu nesi entós.» Testimoniu de Lucille Désirée Ball Arnaz, 4 de setiembre de 1953, Comité d'Actividaes Antiestauxunidenses, Casa de Representantes, 83ᵘ Cong., 1ᵘ ses., «Investigation of Communist Activities in the Los Angeles Area— part 7», 4 de setiembre de 1953 (Washington: Oficina d'Impresión del Gobiernu d'Estaos Xuníos, 1953), p. 2571 (PDF p. 18)
- ↑ Memorando del FBI: SAC Los Angeles a Hoover, Asignatura: Lucille Ball, 16 d'avientu de 1953, («Archivu del FBI: Lucille Ball, parte 1»), PDF p. 24. Cf. Coyne Steven Sanders y Tom Gilbert, Desilu: The Story of Lucille Ball and Desi Arnaz (HarperCollins, 1994) ISBN 0-688-13514-5, pp. 77-78.
- ↑ Vincent X. Flaherty, «Hoover Hits Crime Trends in Movies», Los Angeles Examiner, 23 d'ochobre de 1956, («Archivu del FBI: Lucille Ball, parte 1»), PDF p. 32.
- ↑ The Museum of Broadcast Communications. «Ball, Lucille Archiváu 2009-02-07 en Wayback Machine». Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Radio: Birth of a Avantu. Time. 26 de xineru de 1953. Archivado del original el 2008-12-22. https://web.archive.org/web/20081222122816/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,817789,00.html. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Celebrity Commercials in TV's Golden Age» (inglés) (2011). Archiváu dende l'orixinal, el 10 d'ochobre de 2007. Consultáu'l 24 de marzu de 2012.
- ↑ «Desi Arnaz, el Primer Llatín na TV» Contautu. Consultáu'l 24 de xunetu de 2011.
- ↑ «Biography of Lucille Ball, famous TV clown» (inglés). Clown Ministries. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-25. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ 67,0 67,1 «Lucille Ball's grave» (inglés). Hollywoodusa.com. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Kanfer, 2003, páxs. 35-37.
- ↑ «Desi Arnaz History» (inglés). Desi History. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Lucille Ball's Biography» (inglés). Library.Thinkquest. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-02-20. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Powell's Books - Review-a-Day - Ball of Fire: The Tumultuous Life and Comic Art of Lucille Ball by Stefan Kanfer» (inglés). Powell's Books. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-06-04. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Kanfer, 2003, páxs. 72-84.
- ↑ Kanfer, 2003, p. 94.
- ↑ Kanfer, 2003, p. 103.
- ↑ Kanfer, 2003, p. 220.
- ↑ Karol, 2004, p. 164.
- ↑ «Snopes.com Brace Yourself» (inglés). snopes.com (5 d'agostu de 2007). Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Comentariu de Frankenheimer nun DVD d'audiu.
- ↑ «TV Land March 2007 --To Be Continued Free Fridays; Three's Company 30th Anniversary - Sitcoms Online Message Boards» (inglés). TV Land. Consultáu'l 6 d'abril de 2008.
- ↑ «Life With Lucy» (inglés). TV Party. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «NATION : Lucille Ball Gets Medal of Freedom» (inglés). Los Angeles Times. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Welcome to Women's International Center» (inglés). Women's International Center. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «The Lucille Ball Little Theater of Jamestown, Inc.» (inglés). Designsmiths. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ TIME 100 Persons Of The Century. Time. Archivado del original el 2007-05-10. https://web.archive.org/web/20070510101237/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,991227,00.html. Consultáu'l 29 de xunu de 2011.
- ↑ «New Lucy Stamp Unveiled» (inglés). Lucyfan.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-05. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Lucille Ball» (inglés). TV Guide. Consultáu'l 29 de xunu de 2011.
- ↑ «TiVo Community Forums Archives - TV Guide's 50 Best Shows of All Time» (inglés). TV Guide. Archiváu dende l'orixinal, el 2008-06-06. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «National Women's Hall of Fame» (inglés). Great Women Organization. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Walk of Fame: Lucille Ball» (inglés). Estaos Xuníos: walkoffame.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2011.
- ↑ «Lucy (2003)» IMDb.com. Consultáu'l 24 de marzu de 2012.
- ↑ «Lucy & Desi: Before the Laughter (1991)» IMDb.com. Consultáu'l 24 de marzu de 2012.
- ↑ TV Land loves Lucy. Los Angeles Times. 15 d'abril de 2007. http://theenvelope.latimes.com/tv/la-env-tvland15apr15,0,2045170.story?coll=env-tv. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ «Carson tops list of 50 greatest TV icons». MSNBC (Associated Press). 16 de payares de 2007. http://www.msnbc.msn.com/id/21772917. Consultáu'l 28 de xunu de 2011.
- ↑ Blair, Nancy (6 d'agostu de 2011). «Google Doodle pays charming tribute to Lucille Ball on her 100th» (inglés). Estaos Xuníos: USA Today. Consultáu'l 6 d'agostu de 2011.
- ↑ de les Cases, Elvira (4 d'agostu de 2011). «xente-diz/viewArticle.action?articleId=281474978858382 Lucille Ball: Récor Guinness pol so centenariu». Impre.com. Consultáu'l 6 d'agostu de 2011.
- ↑ «Lucy's 100th Birthday Celebration» (inglés). Estaos Xuníos: MeTV. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-07-12. Consultáu'l 6 d'agostu de 2011.
Bibliografía
[editar | editar la fonte]- (n'inglés) Desilu: The Story of Lucille Ball and Desi Arnaz, Estaos Xuníos: HarperCollins, ISBN 9780688135140
- (n'inglés) Ball of Fire: the tumultuous life and comic art of Lucille Ball, Estaos Xuníos: Alfred A. Knopf, ISBN 0-375-41315-4
- (n'inglés) Love, Lucy, Estaos Xuníos: Boulevard Books, ISBN 9781572973237
- (n'inglés) Lucy & Desi: the legendary love story of television's most famous couple, Estaos Xuníos: Thorndike Pr., ISBN 9781560549369
- (n'inglés) Lucille: the life of Lucille Ball, Estaos Xuníos: Billboard Books, ISBN 9780823089130
- (n'inglés) The Lucille Ball Quiz Book, Estaos Xuníos: ¡Universe, ISBN 9780595766680
- (n'inglés) The Great Clowns of American Television (McFarland Classics), McFarland & Company, ISBN 0-7864-1303-4
- (n'inglés) Desilu: The Story of Lucille Ball and Desi Arnaz, McFarland & Company, ISBN 0-688-13514-5
- (n'inglés) 5000 Episodes and Non Commercials: The Ultimate Guide to TV Shows on DVD 2007, Back Stage Books, ISBN 0-8230-8456-6
- (n'inglés) The 100 Best Movies You've Never Seen, ECW Press, ISBN 1550225901
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
- Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Lucille Ball.
- Sitiu web oficial
- Lucille Ball na Internet Broadway Database (n'inglés)
- Lucille Ball na Internet Movie Database (n'inglés)
- Lucille Ball n'AllMovie (n'inglés)
- Lucille Ball Archiváu 2009-02-07 en Wayback Machine en Museum of Broadcast Communications.
- Obituariu nel New York Times
- 1944 Orson Welles Radiu Almanac (part 1)