Llingües yoruboides

Llingües yoruboides
Distribución xeográfica	África subsaḥariana occidental
Países	Nixeria Benín Togu
Falantes	~22 millones
Filiación xenética	Níxer-Congu   Volta-Congu     Benue-Kwa       Volta-Níxer         L. Yoruboides
Subdivisiones	Igala Edekiri
Códigu Glottolog	yoru1244
Ver tamién Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Les llingües yoruboides constitúin un grupu de llingües Volta-Congu formáu pol igala, una llingua falada en Nixeria central y el grupu de llingües Edekiri, qu'inclúi diverses llingües falaes en Togu, Benín y el suroeste de Nixeria. El términu yoruboide deriva de la llingua más falada del grupu'l yoruba que tien más de 20 millones de falantes. Otra llingua demográficamente importante'l itsekiri (Nixeria, de 600 a 800 falantes). El grupu yoruboide pertenez a l'agrupación Yoruboide-Igboide-Edoide.

Descripción llingüística

El igala (faláu por 1,8 millones de persones) ye importante na reconstrucción del proto-yoruboide al formar una caña independiente biforcada del restu de llingües yoruboides falaes más al oeste, y separáu d'estes llingües poles llingües edoides ya idioma ebira. Sicasí, el igala ta estrechamente emparentáu tantu col yoruba como coles llingües itsekiri. Los itsekiri son pueblos riberanos que viven nel delta del Níxer en Nixeria. Caltienen una identidá étnica separada del restu de pueblos yoruboides.

Toles llingües yoruboides son tonales, la mayoría d'elles tien tres tonos de nivel. Gramaticalmente son llingües aislantes con orde básicu SOV.

Comparanza léxica

Los numberales para distintes llingües yoruboides son:

GLOSA	Edekiri					Igala	PROTO- YORUBOIDE
	Quepe	Ica	Idaca	Ifè	Yorùbá
'1'	ɔ̀kɛ̃	ɔkɔ̃	òbú	ɔ̀kɔ̃̀	óːkã	íɲɛ́	*o-kp͡ã *y-nɛ
'2'	mɛ̃́ʤì	yɟi	méʤi	mêːdzì	éːɟì	èʤì	*y-ɟi
'3'	mɛ̃́ta	ɛta	mɛ́ta	mɛ́ːta	ɛ́ːta	ɛ̀tā	*y-ta
'4'	mɛ̃́hɛ̃	ɛ̃ɛ̃	mírĩ	mɛ́ːrɛ̃	ɛ́ːrĩ	ɛ̀lɛ̀	*y-rĩ
'5'	mɛ́hú	ɛwu	mɛrú	mɛ́ːrú	áːrũ	ɛ̀lú	*y-rũ
'6'	mɛ̃́fà	ɛfa	mɛ́fà	mɛ́ːfà	ɛ́ːfà	ɛ̀fɛ̀	*y-fa
'7'	méʤy	ɛɟɛ	méʤy	méːʣy	ɛ́ːɟy	èbyiē	*y-ɟy?
'8'	mɛ̃́ʤɔ	ɛɟɔ	mɛ́ʤɔ	mɛ́ːʣɔ	ɛ́ːɟɔ	ɛ̀ʤɔ	*y-ɟɔ
'9'	mɛ̃́sɛ̃́	ɛsɔ̃	mɛ́sã	mɛsã́	ɛ́ːsã̀	ɛ̀lá	*y-sã?
'10'	mɛ̃́wá	ɛyá	maː	máː	ɛ́ːwǎː	ɛ̀ɡwá	*y-wa

Referencies

• Datos: Q1789745