Llingües papúes surcentrales

De Wikipedia
Llingües papúes surcentrales
Distribución xeográfica sur y centru de Nueva Guinea
Países  Indonesia
 Papúa Nueva Guinea
Filiación xenética

familia de llingües dientro de les llingües papúes

  L. papúes surcentrales
Subdivisiones Bulaka
Waia-Pahoturi
Morehead y alto Maro
Ver tamién
Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Les llingües papúes surcentrales o llingües tres-Fly–Bulaka son una familia llingüística propuesta dientro de les llingües papúes. Inclúin llingües falaes na cuenca occidental del ríu Fly nel sur de Papúa Nueva Guinea y el sureste de Papúa indonesia, más delles llingües del ríu Bulaka (falaes unos 100 km más al oeste).

La familia foi propuesta orixinalmente como caña de les llingües tres-neoguineanes por Stephen Wurm (1975). Wurm pensó que posiblemente munches d'estes llingües podríen nun ser llingües tres-neoguineanes, sinón más bien llingües fuertemente influyíes poles llingües tres-neoguineanes. Malcolm Ross (2005) reconsideró esta clasificación y reclasificó la mayor parte de llingües fora de les llingües tres-neoguineanes.

Clasificación[editar | editar la fonte]

Los trés families nun paecen cercanamente emparentaes, de fechu ye difícil demostrar el so parentescu. Wurm (1975) postuló qu'estes llingües formaben una caña surcentral que incluría ocho families probaes:

  • Kiwaiano, sobre les márxenes del ríu Fly y tamién al este *Waia,

al norte del delta del Fly

ente l'Altu Maro y el ríu Marind

Ross (2005) aceptó que'l tirio, moraori y tentativamente el kiwai podríen ser parte de les llingües tres-neoguineanes; pero dixebró estes cañes y propunxo tentativamente una familia tres-Fly oriental, como familia independiente. El restu de les cañes identificaes por Wurm fueron consideraes parte de les llingües papúes surcentrales tentativamente (la similaridad de los pronomes ye suxerente pero paez difícil probar el parentescu).

tres-Fly–Bulaka 
(Papú surcentral) 


Ríu Bulaka




Pahoturi



Waia




Morehead–alto Maro



Descripción llingüística[editar | editar la fonte]

Pronomes[editar | editar la fonte]

Los pronomes que Ross reconstrúi pa los trés families, presenten similaridades suxerente, anque nun paez claru si podríen reconstruyise proto-formes comunes:

Proto-Morehead – Alto Maro
yo/nós *nin
tu/vós *bu
él/ellos *be
Proto-Pahoturi
yo *ŋa-na nós ?
tu *ba or *be vós *-bi
él *bo ellos ?
Proto-Bulaka
yo *ŋöl nós *ŋag
tu *ob vós *el
él *ib ellos *im

Comparanza léxica[editar | editar la fonte]

Los numberales reconstruyíos pa distintes cañes papúes surcentrales son:

GLOSA PROTO-
BULAKA
PROTO-
PAHOTURI
Tabo
(Waia)
PROTO-
MOREHEAD-
-ALTO MARO
'1' *diⁿbi kapia *'(n-)ampe
'2' *ina- *komble(be) nete'ewa *je-mpo-
'3' *2+1(?) *2+1 *je-nampe
'4' *2+2(?) *2+2 *æser /
*2+2
'5' <tumu> *'tampuloi
'6' <1 x puʈ͡ʂ> *tɑ'rɑwɑ /
*1 x aguadía
'7'
'8'
'9'
'10'

Les formes ente paréntesis angulares < > son formes particulares de llingües del grupu que paecen tener correspondencia coles llingües del Morehead-Altu Maro.

Referencies[editar | editar la fonte]

Bibliografía[editar | editar la fonte]

  • Ross, Malcolm (2005). "Pronouns as a preliminary diagnostic for grouping Papuan languages". In Andrew Pawley, Robert Attenborough, Robin Hide, Jack Golson, eds. Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples. Canberra: Pacific Linguistics. páxs. 15-66. ISBN 0858835622