Llingües nguni

De Wikipedia
Llingües nguni
Distribución xeográfica meridional
Países Bandera de Botsuana Botswana
Bandera de Lesothu Lesothu
Bandera de Malaui Malawi
Bandera de Mozambique Mozambique
Bandera de Sudáfrica Sudáfrica
Bandera de Suazilandia Suazilandia
Bandera de Zimbabue Zimbabue
Falantes ~ 21 millones
Filiación xenética

Níxer-congu
 Atlánticu Congo
  Volta-Congu
   Benue-Congu
    Bantoide
     Bantoide merid.
      Bantú
       Central
        Grupu S
         S.40

          Nguni
Códigu Glottolog ngun1276


Ver tamién
Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Nguni ye un grupu de llingües falaes nel sur d'África incluyendo l'idioma isiZulú, l'isiXhosa, el swati, y el ndebele.

Esti grupu de llingües bantús tien como carauterística común que'l raigañu -ntu significa un home.

Nguni ye realmente un términu artificial, que suxure una unidá étnica, lo cual nun ye ciertu. Otra división, tamién artificial, estrema a les llingües nguni en nguni del norte, incluyendo al idioma zulú y al swazi, y el nguni del sur qu'incluyiría'l xhosa, thembu, el mfengu, el mpondo y el mpondomise.

Comparanza léxica[editar | editar la fonte]

Los numberales para distintes llingües nguni son:[1]

GLOSA Swazi Xhosa Zulú Ndebele PROTO-
NGUNI
'1' ɲɛ́ ɲɛ̀ dwa -ɲɛ *nwe
'2' -ɓilí mbìní ɓiːli -ɓili *(m-)ɓili
'3' -ʦʼâtfʼo ntʼátʰù tʰaːtʰo -tʰatʰo *(n-)tʼatʰo
'4' -nɛ nɛ̀ ne -nɛ *nɛ
'5' siɬánu ntɬʼànù ɬy -ɬanu *(n-)tɬanu
'6' -sipʰóɬôŋo/
sitfʼûpʰa
ntʼándátʰù isitʰoːpʰa isitʰupʰa *sitʰupʰa(?)
'7' sikʰombisa síǁʰɛ̀ŋǁɛ̀ isikʰombiːsa isikʰombisa *sikʰombisa
'8' sipʰɔɬɔŋɔ síb̤ɔ̀zɔ́ 10-2 10-2
'9' lifiǀa lítʰɔ̀ɓá 10-1 10-1
'10' liʃumi lîʃûmì iʃoːel mio *itʃumi *li-ʃumi

Referencies[editar | editar la fonte]