Llingües mon-jemer

Llingües mon-jemer
Distribución xeográfica	Sudeste Asiáticu
Países	Birmania; Camboya; Laos; Malasia; Tailandia; Vietnam
Falantes	~80 millones
Filiación xenética	llingües austroasiátiques; Llingües mon-khmer
Subdivisiones	Mónico; Khmérico; Peárico; Bahnárico; Katuico; Viético; Nicobárico; Áslico
Viético Katuico Bahnárico Camboyanu	Peárico Nicobarés Asli Mon
	Ver tamién; Idioma - Families - Clasificación de llingües
	[editar datos en Wikidata]

Les llingües mon-khmer o mon-khmer son un grupu de llingües austroasiátiques autóctones d'Indochina. Tradicionalmente consideróse que formaben un grupu filoxenéticu válidu dientro de la familia austroasiática, anque esa hipótesis foi cuestionada. Según esa hipótesis la familia austroasiática estremar en dos rama o unidaes filoxenétiques les llingües mon-khmer y les llingües munda. Posterioremente propúnxose que les llingües austroasiátiques consten realmente de tres rama: mon-khmer nuclear, munda y khasi-khmui.

Clasificación[editar | editar la fonte]

El grupu mon-khmer tradicional constitúin una agrupación convencional de les familia austroasiática, anque n'otru tiempu consideróse que formaben una caña unidá filoxenética dientro d'esa familia. Sicasí diversos autores proponen que realmente'l grupu mon-khmer en sí mesmu nun ye una caña sinón qu'arrexunta a delles cañes de la familia austroasiática.

Llista de llingües[editar | editar la fonte]

Les llingües mon-khmer inclúin les siguientes subfamilies:^[1]

Llingües peáricas
- Pear ye un restu na mariña de Camboya.
- Chong (Chawang)
- Sarare
- Angrak (?)
- Saoch
Khmer (o camboyanu) en Camboya, el sur de Vietnam y el nordeste de Tailandia (15 a 22 millones)
Llingües bahnáricas, nel sur de Laos.
- Bahnárico septentrional
  - Bahnar
  - Rengao
  - Sedang
  - Halăng
  - Jeh (Dié)
  - Mơnơm (Bơnâm)
  - Kayơng (Cagiương)
  - Hrê (Davak)
  - Takua
  - Tơdrah (Didrah)
- Bahnárico occidental
  - Loven (Jru)
  - Nyaheun, Prou
  - Oi, The
  - Laveh
  - Brao, Krưng, Kravet
  - Sok
  - Sapuan
  - Cheng (Jeng)
  - Saq (Sou)
- Bahnárico meridional
  - Stieng
  - Mnong central
  - Mnong meridional
  - Mnong oriental
  - Kơho
  - Chrau (Jro)
Llingües katuicas.
- Katu
- Kantu, alto Katu
- Phưang
- Brû (Leu, Galler, Makong, Tri)
- Pacoh
- Ta'oih
- Ngeq, Nkriang
- Kataang
- Kuy
- Lor, Klor
- Leun
- Dir
- Tong
- Souei
- So
- Alak
- Kasseng, Calieng
Llingües mon
- Mon nel baxu Salween, Birmania (1 millón).
- Ninkuol
llingües áslicas
Llingües viéticas
- idioma vietnamita, faláu en Vietnam (66 a 73 millones de falantes).
- Mương,
- Mày (Ruc)
- Arem
- Tày Pong
Llingües nicobaresas

Descripción[editar | editar la fonte]

El sistema vocálicu de les llingües mon-khmer inluye una gran variedá de vocales, qu'inclúin gran cantidá de vocales centrales y oposición ente vocales abiertes y zarraes. El siguiente cuadru inclúi delles vocales frecuentes (AFI) y l'ortografía convencional usada pa estremar estes vocales:

	Anterior	Central	Posterior
Zarrada	/i/ i		/ɯ/ ư, /u/ u
Zarrada	/e/ ê	/əː/	/o/ ô
Semiabierta	/ɛ/ e	/ɜ/ ơ	/ɔ/ o
Abierta		/ɐː/ a, /ɐ/ ă

Sidwell (2005) reconstruyó'l siguiente inventariu consonánticu del proto-Mon-Khmer:

		Llabial	Alveolar	Palatal	Velar	Glotal
oclusiva	sorda	*p	*t	*c	*k	*ʔ
oclusiva	sonora	*b	*d	*ɟ	*ɡ
Implosiva		*ɓ	*ɗ	*ʄ
fricativa			*s			*h
nasal		*m	*n	*ɲ	*ŋ
aproximante		*w	l, r	*j

Esti sistema ye idénticu a reconstrucciones anteriores, sacante pol fonema *ʄ, que foi calteníu razonablemente bien nes Katuico. Esisten mayores incertidumes sobre'l sistema del proto-austroasiático puramente dichu.

Referencies[editar | editar la fonte]

↑ Thomas & Healey, 1970, p. 405-407

Bibliografía[editar | editar la fonte]

D. Thomas & R. K. Headley (1970): "More on Mon-Khmer Subgroupings", Lingua, 25, páxs. 398-418.
Sidwell, Paul (2005). "Proto-Katuic Phonology and the Sub-grouping of Mon–Khmer Languages". In Sidwell, ed., SEALSXV: papers from the 15th meeting of the Southeast Asian Linguistic Society.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

[1] Thomas & Healey, 1970, p. 405-407

[1]