Llingües makaa-njem

Llingües makaa-njem
Países	Camerún República Centroafricana Guinea Ecuatorial República del Congo Gabón
Filiación xenética	Níxer-Congu   Volta-Congu     Benue-Kwa       Benue-Congu         Bantoide           Bantoide meridional             Bantú (zona A)               L. makaa-njem
Subdivisiones	Mvumbóico (Kwasio) Pomo–Bomwali
Códigu Glottolog	maka1323
Ver tamién Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Les llingües makaa-njem son un grupu filoxenéticu de llingües bantús faláu en Camerún y rexones axacentes de República Centroafricana, Guinea Ecuatorial, Gabón y República del Congo. Estes llingües fueron codificadas como'l subgrupu A.80 na clasificación de Guthrie. Acordies con Nurse & Philippson (2003), añadiendo les llingües kako (subgrupu A.90 de Guthrie) formen un nuedu filoxenéticamente válidu, llamáu Pomo–Bomwali (Kairn Klieman, 1997).

Llingües del grupu

Les llingües kako (A.90) según Guthrie son:

Kwakum

Pol (Pomo, Kweso)

Kako.

Les llingües makaa-njem (A.80) son:

Nome	Ublicación primaria	Otros allugamientos	Grupu(s) étnicu(s)	Nᵘde falantes	Comentarios
Bekwel	Congo	Camerún, Gabón	Bekwel	12 060	Cercanu al nkonabeeb y al koonzime. Los falantes camerunensses tamién usen el mpongmpong.
Bomwali	Congo	Camerún	Bomwali	39 280
Byep	Camerún	Nengunu	Maka	9 500	Tamién llamáu makaa septenrional, que nun ye intelixible col makaa.
Kol	Camerún	Gabón	Bekol	12 000	Los falantes usen tamién el makaa o koonzime.
Koonzime	Camerún	nengunu	Badwe'y, Nzime	30 000	Los badwe'y falen el dialeutu koozime; los nzime falen el dialeutu koonzime. Usáu como segunda llingua por munchos Baka.
Makaa	Camerún	None	Maka	80 000	Rellacionáu col byep (makaa septentrional) y kol, anque nun ye intelixible con ellos.
Mpiemo	República Centroafricana	Camerún, Congo ||Mbimu	29 000
Mpumpong	Camerún	nengunu	Nkonabeeb	45 000
Ngumba (Kwasio)	Camerún	Guinea Ecuatorial	Mabi, Ngumba, Bujeba, Gyele (Koya, Kola)	22 000	Los gyele son pigmeos
Njyem	Camerún	Congo	Njyem	7 000	Faláu por munchos Baka como segunda llingua.
Swo	Camerún	nengunu	Swo	9 000	Alto nivel d'influencia del beti.
Ukhwejo	República Centroafricana	nengunu	Benkonjo	2,000

Maho (2009) añade'l shiwe (oshieba) de Gabón central.

Glottolog clasifica estes llingües de la siguiente manera:

• Mvumboic: Gyele, Kwasio, Shiwe
• Pomo–Bomwali
  • Kako (A.90): Kako, Kwakum, Pomo
  • Ndzem–Bomwali
    • Bekwilic: Bekwil, Mpiemo–Ukhwejo, Mpongmpong
    • Bomwali
    • Makaaic: Byep, Kol, Makaa, So ***Njemic:

Koonzime, Njyem

• • • Yambe

Comparanza léxica

Los numberales para distintos grupos de llingües kako-makaa-njem son:

GLOSA	Kako				Mvúmboico		Bekwílico
	Kako	Kwaku	Pol	PROTO- KAKO	Gyele	Ngumba	Bekwil	Mpiemo	Ukhwejo	Mpongmpong
'1'	wɛ́tɛ	mɔ́tù	wáte	*mwa-te	m̀-vúrūŋ	vúùr	wát/ ŋgɔ́t	nguatɔ	wɔ́ːtɔ	ŋ̀gwát
'2'	yiɓâ	íbà	bǎ	*-ba	ḿ-ɓá	mbá	y-ɓá	ɓá	ɓá	mbá
'3'	yítati	ítátí	láːl	*-taːti	ǹ-lâl	nlál	y-lɛ̂l	laːli	láːli	lɛ̏l
'4'	yinî	ínîːn	nǎ	*-nai	ǹ-nà	nà	y-nâ	nán	ná	nâ
'5'	yitán	ìtǎːn	táːn	*taːn	-tân	ntàn	y-tɛ̂n	taáni	tááni	tɛ̂n
'6'	5+1	tɔ̀wɔ̀	tçóbó	*tobo	ǹ-tuɔ́	ntúó	5+1	5+1	tɔ́ɔ́	twǒ / 5+1
'7'	5+2	tàmbárʲɛ̀	támbalí	*tam-bari	ɛ̀mbwêrɛ́	hɛ́mbʰúèrí	5+2	5+2	tambalí	5+2
'8'	5+3	ʃǎl	séíl	*syal	lɔ̀mbɛ̀	lòmbì	5+3	5+3	sial	5+3
'9'	5+4	bùjɛ́	líkísáaʔ/ líkísáte	*-bwa(?)	rɛ̀bvwǎ	rèbvùà	5+4	5+4	ɛɓóó	5+4
'10'	kámɔ́	kàːmɔ̀	káːmɛ́	*kaːme	wûm	wùm	kǎm	kaːmó	kaːmɔ́	kám

GLOSA	Makáico			Otres			PROTO- MAKAA-NJEM	PROTO-POMO- BOMWALI
	Byep	Kol	Makaa	Khaasili	Bomwali	Nzime
'1'							*	*
'2'							*	*
'3'							*	*
'4'							*	*
'5'							*	*
'6'							*	*
'7'							*	*
'8'							*	*
'9'							*	*
'10'							*	*

Referencies

Bibliografía

• Nurse & Philippson (2003), The Bantu Languages.
• Gordon, Raymond G., Jr. (ed.) (2005). Ethnologue: Languages of the World, 15th ed. Dallas: SIL International. Accessed 7 June 2006.

• Datos: Q1603899