Llingües italianes centromeridionales

De Wikipedia
Llingües italianes centromeridionales
Distribución xeográfica Centro y sur d'Italia
Países  Italia
Filiación xenética

Indoeuropéu
  Itálicu
    Romance

      Italorromance
Subdivisiones Toscanu
Central
Meridional
Extremomeridional
Códigu Glottolog ital1287

     Toscanu      Romanesco

     Napoletano      Sículo-Saletino

Ver tamién
Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Les llingües italianes centromeridionales, italosicilianas o italorromances entienden el conxuntu de llingües y variedaes llingüístiques romances al sur de la llinia Massa-Senigallia. La principal llingua italiana centromeridional ye'l italianu estándar basáu principalmente nes variantes toscanes. Ethnologue clasifica a estes llingües xunto col dálmata dientro del grupu italodálmata.

Dellos autores usaron el términu italorromance (pa referise a toles llingües romances d'Italia) sicasí esi usu foi abandonáu polos llingüistes yá que ye conocíu que les llingües romances d'Italia nun constitúin propiamene una unidá filoxenéticamente válida dientro de les llingües romances.

Clasificación[editar | editar la fonte]

Les variedaes italianes centromedionales tán dixebraes del restu de variedaes llingüístiques del "italianu" del norte (galoitaliano) por un númberu importante d'isogloses que definen la llamada llinia de La Spezia-Rimini. Les variedaes italianes centromeridionales tán asitiaes al sur de dicha llinia y pueden clasificase en 4 grupos princiapes:

Dellos autores consideren al toscanu como una caña estreme y arrexunten el restu de variedaes. El toscanu ta dixebráu por un fexe d'isogloses qu'en xunto definen la llinia Roma-Ancona. El toscanu ye l'únicu d'estos grupos que ta asitiáu dafechu al norte d'esta llinia, y el restu de variedaes ta al sur de la llinia Roma-Ancona.

Variedaes toscanes Variedaes centrales Variedaes meridionales Variedaes meridionales
estremes

Comparanza léxica[editar | editar la fonte]

Los numberales en distintes variedaes italianes centromeridionales son:[1]

GLOSA Toscanu Napolitanu Apulo-
Barinés
Sicilianu
'1' unu / una unu / una junə unu / una
'2' due ɾujə / ɾojə do / du dui
'3' tre tre tre tri
'4' kwatːɾo kwatːə kwatːrə kwaʈːɽo
'5' ʧiŋkwe ʧiŋkə ʧiŋgə ʃiŋku
'6' sei sejə sei sɛi
'7' sɛtːy sɛtːə sɛtːə sɛtːi
'8' ɔtːo otːə wɛtːə ɔtːo
'9' nɔve nɔvə nɔvə nɔːvi
'10' dieʧi ɾieʃə deʃə dɛːʃi

Referencies[editar | editar la fonte]

Bibliografía[editar | editar la fonte]

  • C. Grassi, A. A. Sobrero, T. Telmon. Fondamenti di dialettologia italiana, Roma-Bari, Editori Laterza, 1997, ISBN 88-420-5131-4.
  • L. Renzi. Nuova introduzione alla filologia romanza. Bologna, Il Mulino. Pagg. 504. ISBN 88-15-04340-3.