Llingües bantoides meridionales

De Wikipedia
Llingües bantoides meridionales
Distribución xeográfica África subsaḥariana
Países Bandera d'Angola Angola
Bandera de Botsuana Botsuana
Bandera de Burundi Burundi
Bandera de Camerún Camerún
Bandera de Comores Comores
Bandera d'El Congu República del Congo
Bandera de República Democrática d'El Congu República Democrática d'El Congu
Bandera de Gabón Gabón
Bandera de Guinea Ecuatorial Guinea Ecuatorial
Bandera de Kenia Kenia
Bandera de Lesothu Lesothu
Bandera de Malaui Malawi
Bandera de Mozambique Mozambique
Bandera de Namibia Namibia
Bandera de Nixeria Nixeria
Bandera de Ruanda Ruanda
Bandera de Seixeles Seixeles
Bandera de Suazilandia Suazilandia
Bandera de Sudáfrica Sudáfrica
Bandera de Tanzania Tanzania
Bandera d'Uganda Uganda
Bandera de Zambia Zambia
Bandera de Zimbabue Zimbabue
Filiación xenética

Níxer-Congu
  Volta-Congu
    Benue-Kwa
      Benue-Congu
        Bantoides

          L. bantoides merid.
Subdivisiones ? Bendi
Tivoid
? Esimbi
? Menchum
Momo
Beboide oriental
? Buru
Mamfe (Nyang)
Furu
EkoideMbe
Beboide occidental ?
L. de los pacionales
? Jarawan (Bantú?)
? Mbam (Bantú?)
Bantu (propiu) (unidá dudosa)
Códigu Glottolog sout3152
Ver tamién
Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Les llingües bantoides meridionales (tamién conocíes como bantú ampliu o bin) ye una caña propuesta de la caña Benue-Congu de les Níxer-Congu. El bantoide meridional, qu'inclúi'l grupu numberosu y bien documentáu de les llingües bantús estrictes, qu'abarca 643 llingües según Ethnologue, anque munches d'eses llingües tienen alta inteligibilidad mutua.

Clasificación[editar | editar la fonte]

El grupu bantoide meridional foi introducíu como tal por Williamson (1989), basándose nel trabayu de Blench (1987) nuna propuesta qu'estremaba les llingües bantoides nuna caña septentrional y otra caña meridional. La uniformidá del bantoide septentrional foi cuestionada darréu, y aldericóse si'l mesmu grupu bantoide ye un grupu filoxenéticu bien definíu, magar s'afitó la posibilidá de que'l bantoide meridional sía un grupu filoxenéticu bien definíu (a diferencia del bantú estrictu que foi cuestionáu).[1]

D'alcuerdu a Williamson y Blench (2000:34–5), el bantoide meridional ta estremo en dellos subgrupos: el bantú, el jarawano, el tivoide, el beboide, el mamfe (nyang), el grupu de los pacionales y l'ekoide. Blench (2010) suxurió que'l grupu tivoide, el grupu momo y y el grupu beboide podríen formar un grupu filoxenéticu, quiciabes xunto con llinguaxes de clasificación incierta como'l esimbi y el buru:

Comparanza léxica[editar | editar la fonte]

Los numberales en distintes variedaes de llingües bantoides meridionales son:

GLOSA PROTO-
BENDI
Beboide-Tivoide Ekoide-Mbe PROTO-
BANTOIDE
PROTO-
BEBOIDE
ORIENTAL
PROTO-
TIVOIDE
Esimbi PROTO-
EKOIDE
Mbe
'1' *-kin *mba- *-mɔ(m) kēnə̄ *-ʤi ómè *moi /
*ɗi
'2' *-ɸa *fai *-hyar mə̄rākpə̄ *-βaɾ bɛ́pʷâl *βadi
'3' *-cia *tali *-tate mākə̄lə̄ *-sa bɛ́sá *tati
'4' *-ne *nai *-nai mōɲī *-ne bɛ́ñî *nai
'5' *-tiaŋ *tiŋ *-tiaŋ mātə̄nə̀ *-ɾɔːn bɛ́ʧân *cʲan
'6' *-tia(ŋ)-kin *buso mālālə̄ *3+3 bɛ̀sêsár
'7' *-tia(ŋ)-ɸa 5+2 bɛ̀tânè-
bɛ́pʷâl
'8' *-tia(ŋ)-cia *ɲaŋ *-nieni mōɲìōɲī *4+4 bɛ̀ñîbɛ̀ñî
'9' *-tia(ŋ)-ne 5+4 bɛ́tânèbɛ́ñî
'10' *lifo *jofi *pu- būɣù *wobo bɛ́fwɔ̂r

Referencies[editar | editar la fonte]

Bibliografía[editar | editar la fonte]

  • Williamson, Kay (1989) 'Niger–Congo Overview'. In: The Niger–Congo languages, ed. by John Bendor-Samuel, 3–45. University Press of America.
  • Williamson, Kay & Blench, Roger (2000) 'Niger–Congo', in Heine, Bernd and Nurse, Derek (eds) African Languages – An Introduction. Cambridge: Cambridge University press, pp. 11–42.
  • Blench, Roger (2010) 'The Tivoid Languages'
  • Blench, Roger, 2011. 'The membership and internal structure of Bantoid and the border with Bantu'. Bantu IV, Humboldt University, Berlin.