Lliberalismu económicu

El lliberalismu económicu ye la doctrina económica desenvuelta mientres la ilustración —dende finales del sieglu XVII hasta l'entamu de la Revolución francesa—, formulada de forma completa en primer llugar por Adam Smith y que reclama la mínima interferencia del Estáu na economía del sieglu XIX.

Davezu resumir na espresión francesa laissez faire, laissez passer («dexen faer, dexen pasar»), que sicasí ye'l lema de la fisiocracia, una teoría económica precedente. Inclúi un espectru de distintes polítiques económiques, tales como la llibertá de circulación de mercancíes, pero siempres se basa nun fuerte sofitu a la economía de mercáu y la propiedá privada.

Historia del lliberalismu económicu

Adam Smith (1723-1790)

El país que sobresalió na so economía foi Francia, quien cuntaba con munches fontes económiques y pudo salir nun periodu curtiu de tiempu d'esta crisis. Smith yera escocés y formóse nes universidaes d'Universidá de Glasgow y la d'Universidá de Glasgow Oxford. Na primera foi profesor de Lóxica y de Filosofía Moral. Nel añu 1776 publicó la so obra principal: La riqueza de les naciones. Smith encetó a la economía dende la filosofía. Yera un fervosu defensor de les lleis de la naturaleza, del orde natural, y cuestionaba les imperfecciones de les instituciones humanes. Pa él la conducta humana obedez de manera natural a les siguientes motivaciones: l'egoísmu, la conmiseración, el derechu de ser llibre, el sentíu de la propiedá, el vezu del trabayu y l'enclín al intercambiu. Si al home dexar en llibertá, non yá va consiguir el so propiu beneficiu, sinón tamién va impulsar el bien común. Asina Smith xustificaba la so reivindicación de dexar en llibertá les rellaciones d'intercambiu ente los homes. El llibre xuegu de les motivaciones nomaes conduz a un equilibriu natural. Cada individuu al buscar el so provechu individual «ye conducíu por una mano invisible a promover un fin que nun entraba nel so propósitu», el bienestar xeneral. Diz al respeutu: «nunca supi que fixeren enforma bien aquellos ciños a trabayar pol bien públicu». Tou esto da pie a unu de los fundamentos del pensamientu lliberal alrodiu de la llibre interacción ente oferentes y demandantes nos mercaos, ensin nengún tipu d'intervenciones estatales sobre ellos. A Smith tamién-y esmoleció l'orixe del valor de les mercancíes y sobre la base d'idees dexaes por William Petty (1623-1687) y Richard Cantillon (1680-1734) ellaboró la Teoría del valor-trabayu, que considera que l'orixe del valor d'intercambiu (valor de cambéu) de les mercancíes ta nel trabayu del home. Estrema al valor en dos: el "valor d'usu" que ye la utilidá que tien un oxetu determináu, ente que el "valor de cambéu" ye la capacidá d'un oxetu pa ser intercambiáu por otros y ta determináu pol tiempu de trabayu humanu incorporáu na so producción. Per otra parte, esmolía-y que mientres los seres humanos reproducíense, la tierra nun la faía, lo cual provocaría en dalgún momentu del tiempu una situación d'escasez d'alimentos. Pa esto proponía que los salarios na economía teníen de ser de subsistencia, esto ye, lo necesario pa la subsistencia del trabayador y la so familia. Consideraba que si l'ingresu de les families fora mayor al de subsistencia, la crecedera poblacional aceleraríase. Daqué que reparaba na so dómina yera que se pasara de la producción artesanal, na cual un mesmu artesanu realizaba toles operaciones, a una división del trabayu, na cual cada operario realizaba una sola operación, como por casu, faer puntes d'anfileres. Esto dexaba que quien lo fixera especializar en dicha operación, ameyorando los tiempos de producción y la calidá de ellaborar. Cualquier productor que buscara'l so beneficiu individual veríase obligáu a estremar el trabayu de la so empresa y de esta manera taría maximizando la producción de tola economía. Yeren les motivaciones de la conducta humana les que garantizaríen la crecedera permanente del inda entós incipiente capitalismu británicu. Dicía: «Nun sistema de laissez-faire, l'aceite del interés personal caltién funcionando milagrosamente los engranajes económicos. Nun ye necesariu un planificador [...]. El mercáu resuelve toos nuesos problemes». Asina s'afirma que Smith yera un optimista avera del futuru de les economíes, yá que la so crecedera permanente taba garantizáu poles motivaciones de la conducta humana y la división del trabayu.

El lliberalismu y el proletariáu

Nun primer momentu, burguesía y proletariáu aliar en contra de la casta aristocrática, descendiente de la clase feudal del Medievu, que tenía'l poder nes sociedaes europees del Antiguu Réxime. Sicasí, col advenimiento de los sistemes lliberales a lo llargo del sieglu XIX, el conflictu ente los intereses de proletarios y burgueses fíxose evidente. El lliberalismu enllantó la igualdá política, pero, nes sos primeres formulaciones, ignoró les desigualdaes económicu y social.

Los intereses del proletariáu espresar nel desenvolvimientu del movimientu obreru y nes diverses teoríes sociales (socialismu utópico, anarquismu, marxismu), qu'aspiraben a tresformar la sociedá o a sustituyila por otra nueva na que sumieren les desigualdaes económiques.

Lliberalismu y capitalismu

Según realícese dende una perspeutiva marxista o lliberal, l'estudiu del capitalismu conduz a xuicios radicalmente contradictorios. Analizando dende les posiciones ideolóxiques del lliberalismu, el capitalismu manifiéstase como l'únicu sistema económicu capaz d'asegurar a cada home'l llibre exerciciu de les sos facultaes. La laboriosidad y l'aforru actúen nél, como preséu de prestíu social y d'afirmación de les capacidaes individuales. La llibre iniciativa conduz a la optimización de les capacidaes de producción disponibles y asegura, poro, la crecedera económica y el bienestar social.

La teoría marxista, otra manera, cree afayar nel capitalismu una contradicción esencial ente'l calter social del trabayu y l'apropiación privada de la nueva riqueza xenerada, contradicción que s'espresaría nun antagonismu irreductible ente les clases básiques de la sociedá capitalista: el proletariáu y la burguesía. De la mesma, la igualdá política formal proclamada pol lliberalismu amenorgar a la nada de resultes de la desigualdá económica, y l'aparatu estatal sirviría fundamentalmente pa la esclusión de les mases trabayadores de la vida política.

Lliberalismu económicu nel sieglu XIX

La doctrina económica lliberal desenvolviérase a finales del sieglu XVIII, la crecedera de los mercaos mundiales de bienes y de factores de producción fizo que les idees del lliberalismu ganaren sofitu ente los industriales, los comerciantes y los inversionistas, los gobiernos influyíos por estos grupos fueron adoptando midíes económiques lliberales, dexóse la llibre circulación de productos, capital y trabayadores, dexando los sos movimientos dientro y fora d'Europa.

Foi la burguesía, concentrada nes ciudaes, la principal protagonista d'esi procesu históricu. Sicasí, el fechu que, a pesar d'ello, siguiera escluyida de cualquier responsabilidá del gobiernu, provocó l'apaición nel so senu d'un movimientu críticu contra la constitución feudal de la sociedá y del estáu absolutu.

Desenvolvióse principalmente porque los empresarios nun queríen la intervención del gobiernu nes decisiones económiques qu'ellos realizaben.

Ver tamién

Referencies

Enllaces esternos