Yap

Yap
Situación
País	Estaos Federaos de Micronesia
Estado (es)	Estado de Yap (es)
Tipu	islla
Asitiáu en	Océanu Pacíficu
Coordenaes	9°32′N 138°07′E / 9.53°N 138.12°E
	Yap Yap (Estaos Federaos de Micronesia)
Datos
Altitú media	178 m
Superficie	118,9 mi²
Población	11 377
Fusu horariu	UTC+10:00
	Web oficial

Yap (llamada Wa'ab polos autóctonos de la islla) ye una islla de les Carolines del océanu Pacíficu occidental, amás del estáu más al oeste de los Estaos Federaos de Micronesia. La islla” de Yap consiste en realidá en cuatro islles continentales bien cercanes, xuntes y xuníes nun petón de coral y dafechu formáu d'una edificación de la Placa Euroasiática. El terrén ta formáu principalmente per llombes ondulantes densamente cubiertes de vexetación. Los banzaos allinien gran parte de la vera. Una barrera esterna de petones arrodia les islles, zarrando una llaguna ente los petones colindantes y el cantu internu de la barrera.

Colonia ye la capital del estáu de Yap. Alministra a Yap y a unos 130 atolones qu'algamen al este y sur por unos 800 km (500 el mio). La población en 2003 foi de 6.300 persones en Colonia y otros diez municipalidaes. L'estáu tien una área total de 102 km².

Historia[editar | editar la fonte]

Les islles Yap fueron el centru d'una área cultural que diba dende les islles Paláu hasta les islles Chuuk. D'esti periodu queden numberoses ruines y el conocíu usu de los discos de piedra como moneda. Probablemente fueron vistes polos portugueses en 1526, pero les islles Yap quedaron oficialmente so dominiu español dempués de ser redescubiertas pol español Francisco Lazeano en 1686.

N'agostu de 1885, mientres la crisis de les Carolines, foi ocupada per Alemaña y restituyida a España n'avientu por aciu papal, dexando -y ésta a Alemaña una estación naval que se convertiría en centru de comunicación naval alemán hasta la Primer Guerra Mundial. Llegaron a Yap minoríes de chamorros que falen un amiestu d'español, austronesiu, xaponés y alemán y profesen la relixón católica. De la dómina colonial caltiénse'l Spanish Fort. En setiembre de 1914 foi ocupada poles tropes xaponeses y foi cedida a Xapón nel Tratáu de Versalles en 1919.

Mientres la Segunda Guerra Mundial la islla convirtióse en campu de batalla ente Xapón y Estaos Xuníos. A la fin de la guerra Yap foi ocupada poles tropes estauxunidenses. Estaos Xuníos caltuvo l'alministración de la islla como la del restu de les Carolines so un fideicomiso de la ONX, el Territoriu en Fideicomiso de les Islles del Pacíficu hasta 1986 que pasaron a tener un estatus de más autonomía. El 22 d'avientu de 1990, Yap, Chuuk, Pohnpei y Kosrae independizáronse formando la Federación d'estaos de Micronesia.

Economía[editar | editar la fonte]

Los habitantes d'esta islla entá caltienen les sos tradiciones más aneyes. La población de la islla y los atolones que la arrodien xube a los 6.300 habitantes. Pa caltener vivu'l so comerciu, los yap utilicen un interesáu sistema monetariu, basáu nel intercambiu de piedres de distintes dimensiones, denominaes piedres rai; les más grandes algamen a midir cuatro metros y un pesu de cinco tonelaes. El valor de “la moneda de cambéu” varia en función del tamañu de la roca. Por casu, con una moneda de 10 centímetros puede mercase un gochu, con una de cuatro metros, puede adquirise tou un pobláu. Los habitantes de la zona conocen el nome y la hestoria de tolos propietarios de les grandes piedres.