Islandia

Islandia
	país insular
Bandera de Islandia (es)	escudu d'Islandia
Himnu nacional	Lofsöngur (es) ;
Alministración
Nome oficial	Islandi Vabariik (et); Lýðveldið Ísland (is); Ísland (is); la République d’Islande (fr); Republiken Island (sv)
Capital	Reikiavik
Forma de gobiernu	República parllamentaria
presidente d'Islandia	Guðni Thorlacius Jóhannesson (dende 1r agostu 2016)
Primer ministru d'Islandia	Katrín Jakobsdóttir (dende 30 payares 2017)
Llingües oficiales	Islandés
División	ver Norðausturkjördæmi (es) , Norðvesturkjördæmi (es) , Reykjavíkurkjördæmi Norður (es) , Reykjavíkurkjördæmi Suður (es) , Suðurkjördæmi (es) y Suðvesturkjördæmi (es) ;
Rellaciones diplomátiques	ver Italia ; Alemaña ; Estáu de Palestina ; Reinu Xuníu ; Canadá ; Chequia ; Dinamarca ; Finlandia ; Noruega ; Letonia ; Taiwán ; Filipines ; Méxicu ; Estaos Xuníos ; Corea del Sur ; Rusia ; Corea del Norte (27 xunetu 1973); India ; Grecia ; República Popular China ; Xeorxa (21 setiembre 1992); Hungría ; Kosovu (16 mayu 2012); ;
Miembru de	ver Organización de les Naciones Xuníes (19 payares 1946); Espacio Económico Europeo (es) (1 xineru 1994); Organización pa la Cooperación y el Desarrollu Económicos ; Conseyu d'Europa ; Organización Mundial del Comerciu ; Conseyu Nórdicu ; Conseyu Árticu ; Asociación Europea de Libre Comercio (es) ; Organización del Tratáu del Atlánticu Norte (4 abril 1949); Conseyu d'Estaos del Mar Bálticu ; Organización pa la Seguridá y la Cooperación n'Europa (25 xunu 1973); Bancu Internacional de Reconstrucción y Fomentu (27 avientu 1945); Asociación Internacional de Fomentu (19 mayu 1961); Corporación Financiera Internacional (20 xunetu 1956); Organismu Multillateral de Garantía d'Inversiones (25 setiembre 1998); Centru Internacional d'Arreglu de Diferencies Relatives a Inversiones (14 ochobre 1966); Grupu d'Australia (1993); Xunión Europea de Pagos ; Tratado de Cielos Abiertos (es) ; Réxime de Control de la Teunoloxía de Misiles (1993); Interpol (6 setiembre 1971); Grupu d'abastecedores nucleares ; Organización pa la Prohibición d'Armes Químiques (29 abril 1997); Organización Hidrográfica Internacional ; UNESCO (8 xunu 1964); Grupu d'Observaciones de la Tierra ; Xunión Postal Universal (15 payares 1919); Xunión Internacional de Telecomunicaciones (1 ochobre 1906); espaciu Schengen (18 mayu 1999); Programa de exención de visa (es) (1991); Organización Meteorolóxica Mundial (16 xineru 1948); Organización Mundial de la Salú ; Barents Euro-Arctic Council (en) ; ;
Xeografía
Coordenaes	65°N 19°O / 65°N 19°OCoordenaes: 65°N 19°O / 65°N 19°O
Superficie	103004 km²
% agua	2.70
Costes	4.988 km
Llenda con	ensin valor, Groenlandia, Islles Feroe y Svalbard
Puntu más altu	Hvannadalshnjúkur (es)
Puntu más baxu	Océanu Atlánticu
Demografía
Población	364 260 hab. (31 avientu 2019)
Densidá	3,54 hab/km²
Xentiliciu	islandés y islandesa
Esperanza de vida	82,46829 años
IDH	0,959 (2021)
Tasa de fertilidá	1,93 (2014)
Economía
Moneda	Corona islandesa
Bancu central	Bancu Central d'Islandia
Más información
Dominiu d'Internet	.is
Códigu telefónicu	+354
Códigu ISO	352 / ISL / IS
Estaya horaria	UTC±00:00 y Atlantic/Reykjavik (en)
	iceland.is

Islandia^[1], nomada oficialmente República d'Islandia (n'islandés: Ísland; IPA: ['istlant], oficialmente Lýðveldið Ísland), ye un estáu insular européu. El so territoriu, formáu pola islla homónima y delles pequeñes islles, asítiase nel norte del océanu Atlánticu, cerca del círculu polar árticu. Tien una estensión de 103.000 km² y una población aproximao de 320.000 habitantes. Los más d'ellos (les dos terceres partes) viven nel suroeste del país, na so capital, Reikiavik, y na so rodiada.

La islla, asitiada sobro la dorsal mesoatlántica, ye volcánicamente y xeolóxicamente activa, lo que modela el so paisaxe. El so interior ta formau por una meseta na que s'atopen montañes, zones desértiques y dellos glaciares, que son el aniciu de los pocos ríos que tien el país. No que cinca al clima, pesie a la so llatitú ye moderadamente suave pola influyencia de la corriente del Golfu.

Historia[editar | editar la fonte]

Islandia foi colonizada per primer vegada por inmigrantes noruegos y celtes (escoceses y irlandeses) a lo cabero del sieglu IX y nel sieglu X. Tien el parllamentu activu más antiguu del mundiu, el Alþingi, establecíu en 930.

Islandia foi independiente durante más de 300 años, dempués d'esto foi gobernada por Noruega y Dinamarca, formalmente como una colonia de la corona noruega dica 1814, añu nel que se dixebraron los reinos xuníos de Dinamarca y Noruega pol tratáu de Kiel, ya Islandia convirtióse nuna dependencia danesa.

La erupción del volcán Askja en 1875 estrozó la economía d'Islandia y causó una fame xeneral. En casique un cuartu de sieglu, el 20% de la población emigró, especialmente pa Canadá y los Estaos Xuníos.

El gobiernu danés dio-y un gráu allendáu d'autonomía en 1874, y una independencia y soberanía sobro asuntos internos asemeyaes a les d'un protectoráu en 1874. Les rellaciones esteriores y la defensa siguieron baxo l'autoridá de Dinamarca y el rei d'esti país siguió siendo'l soberanu d'Islandia hasta 1944, añu nel que se fundó la República d'Islandia que conocemos anguaño.

Política[editar | editar la fonte]

Xeografía[editar | editar la fonte]

Ye una islla del norte d'Europa; alcuéntrase ente'l Mar de Groenlandia y l'Océanu Atlánticu Norte, al noroeste del Reinu Xuníu. Magar que nun ye'l más septentrional de los países nórdicos, porque hai rexones de Noruega, Suecia y Finlandia asitiaes más al norte, la so capital, Reikiavik ("La bahía de fumu") ye la capital estatal más septentrional del mundu.

Coordenaes xeográfiques: 65.00 N, 18.00 O.

Área:
Total: 103.125 km²
Agua: 2.750 km²
Tierra: 100.250 km²

Llinia de costa: 4.988 km.

Llende marítima:
Plataforma continental: 200 millas marinas (MM)
Mar territorial: 12 MM
Zona económica esclusiva: 200 MM

Economía[editar | editar la fonte]

Artículu principal: Economía d'Islandia

Referencies[editar | editar la fonte]

↑ Academia de la Llingua Asturiana (2010). Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. ISBN 987-84-8168-500-8.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

Páxina web del gobiernu islandés (n'inglés)
Páxina web oficial del Icelandic Tourist Board (n'inglés)

[Cartafueyu_países-1] Academia de la Llingua Asturiana (2010). Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. ISBN 987-84-8168-500-8.

[1]

v a e Países d'Europa
Estaos	Albania · Alemaña · Andorra · Austria · Bielorrusia · Bélxica · Bosnia y Herzegovina · Bulgaria · Chequia · Croacia · Dinamarca · Eslovaquia · Eslovenia · España · Estonia · Finlandia · Francia · Grecia · Hungría · Irlanda · Islandia · Italia · Letonia · Liechtenstein · Lituania · Luxemburgu · Macedonia del Norte · Malta · Moldavia · Mónacu · Montenegru · Noruega · Países Baxos · Polonia · Portugal · Reinu Xuníu · Rumanía · Rusia · San Marín · Serbia · Suecia · Suiza · Turquía · Ucraína · Vaticanu · Xeorxa · Xipre
Dependencies	Acrotiri y Dhekelia · Guérnesei · Islles Feroe · Islla de Man · Svalbard · Islla Jan Mayen · Xerséi · Xibraltar
Rexón autónoma	Islles Åland
Países con status discutíu	Abkhasia · Kosovu · Osetia del Sur · Transnistria