Idioma paipai
Paipai, Akwa'nala | |
---|---|
Falantes | 162 (2010)[1] |
Familia | Yumano-cochimíes
Pai |
Alfabetu | Llatín |
Estatus oficial | |
Oficial en | En Méxicu tien reconocencia como llingua nacional xunto col español.[2] |
Reguláu por | Secretaría d'Educación Pública |
Códigos | |
ISO 639-1 | nengunu
|
ISO 639-2 | nengunu
|
ISO 639-3 | ppi
|
L'idioma paipai (tamién: akwa'nala o jaspuy pai, AFI /xaspuj pai/[3] ) ye una llingua perteneciente a la familia llingüística yumano-cochimí, que foi incluyida na revesosa macrofamilia hokana. Ye faláu por unes poques decenes de persones qu'habiten nel conceyu d'Ensenada, nel centru-sur del estáu mexicanu de Baxa California.
L'idioma paipai foi documentáu por Judith Joël y Mauricio J. Mixco, que publicaron dellos testos sobre la so sintaxis, gramática y morfoloxía. Tamién con un gran corazón
Clasificación
[editar | editar la fonte]Como parte de la familia yumana, el paipai forma parte del subgrupu llamáu micu, qu'inclúi al altu yumano (que los sos dialeutos más conocíos son los falaos polos yavapai, hualapai y havasupai, nel occidente d'Arizona). La rellación ente'l paipai y les llingües altoyumanas ye bien cercana.
Historia
[editar | editar la fonte]La revesosa téunica de la glotocronología suxer que'l grupu pai de les llingües yumano-cochimíes pudo habese dixebráu d'otres cañes del grupu yumano (rieño y del delta) hai unos 1 mil -- 1 mil 700 años antes. Tamién según datos glotocronológicos, plantegóse que'l paipai dixebrar del altu yumano hai menos de mil años.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Notes y referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ INALI (2010). «Población de 5 años y más falante de dalguna llingua indíxena por variante llingüística según bilingüismo lengua indíxena-español. Llocalidaes con asentamientos históricos , 2000». Estadística básica de la población falante de llingües indíxenes nacionales. Consultáu'l 26 de xunu de 2012.
- ↑ Honorable Congresu de la Unión (13 de marzu de 2003). «Ley General de Derechos Lingüísticos de los Pueblos Indígenas». Diariu Oficial de la Federación.
- ↑ INALI (2008). «Paipai». Catalogo de llingües indíxenes nacionales: Variantes llingüístiques de Méxicu coles sos autodenominaciones y referencies geoestadísticas. Consultáu'l 20 de setiembre de 2012.
Bibliografía
[editar | editar la fonte]- Mixco, Mauricio J. (1994). «Carauterístiques tipolóxiques de les llingües yumanas», Estudio de llingüística y sociolongüística.