Guxaratín
 ગુજરાતી / Gujarātī | |
|---|---|
| Faláu en |  India Tanzania Uganda Paquistán Kenia
|
| Falantes | 46 millones |
| Puestu | 23º (Ethnologue 1996) |
| Familia | Indoeuropéu Indo-iraniu |
| Estatus oficial | |
| Oficial en |  Gujarat, India
|
| Reguláu por | Nun ta reguláu |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | gu
|
| ISO 639-2 | guj
|
| ISO 639-3 | guj
|
 Estensión del guxaratín | |
El guxaratín (autoglotónimo: Gujarātī, n'inglés: Gujarati) ye un idioma que procede del estáu de Guyarāt, nel oeste de la India. Ye una llingua indoeuropea, de la familia indoaria, falada por unos 46 millones de persones en tol mundu, siendo asina la 23ª (ventena tercera) llingua más falada del mundu. De toos ellos, aproximao 45,5 millones moren na India, 250 000 en Tanzania, 150 000 n'Uganda, 100 000 en Paquistán y 50 000 en Kenia.
El guxaratín ye la llingua principal del estáu de Guyarāt, según los territorios axacentes de Damán y Diu y Dadra y Nagar Haveli. Tamién hai comunidaes considerables de falantes n'Estaos Xuníos y el Reinu Xuníu. N'Inglaterra, dos árees populares con población guxaratín son Leicester (Tierres Medies) y Wembley (norte de Londres). Y en Estaos Xuníos, atópense especialmente n'estaos como Nueva Jersey, Nueva York, California y Texas. Por cuenta de la cantidá de población guxaratín tremada pel mundu, dende África, Oriente Próximu hasta Reinu Xuníu y los Estaos Xuníos, hai quien los llama bromiando Non-Resident Gujarati (NRG) en llugar del términu oficial Non-Resident Indian (NRI). Ye una de les 14 llingües rexonales oficiales de la India. Foi la llingua materna de Mohandas K. Gandhi, el padre d'India», y de Muhammad Ali Jinnah, el padre de Paquistán».
Alfabetu
[editar | editar la fonte]L'alfabetu guxaratín, amás de ser un alfabetu puramente dichu, ye amás un alfasilabariu, yá que n'ocasiones los sos signos representen sílabes.
Consonantes
[editar | editar la fonte]| ક | ખ | ગ | ઘ | ઙ |
| ka /kə/ | kha /kʰə/ | ga /gə/ | gha olgʱə/ | ṅa /ŋə/ |
| ચ | છ | જ | ઝ | ઞ |
| ca /ʧə/ | cha /ʧʰə/ | ja /ʤə/ | jha /ʤʱə/ | ña /ɲə/ |
| ટ | ઠ | ડ | ઢ | ણ |
| ṭa /ʈə/ | ṭhai /ʈʰə/ | ḍa /ɖə/ | ḍhai /ɖʱə/ | ṇa /ɳə/ |
| ત | થ | દ | ધ | ન |
| ta /tə/ | tha /tʰə/ | da /də/ | dha /dʱə/ | na /nə/ |
| પ | ફ | બ | ભ | મ |
| pa /pə/ | pha /pʰə/ | ba /bə/ | bha /bʱə/ | ma /mə/ |
| ય | ર | લ | વ | ળ |
| yá /jə/ | ra /rə/ | la /lə/ | va /ʋə/ | ḷa /ɭə/ |
| શ | ષ | સ | હ | |
| śa /ʃə/ | ṣa /ʃə/ | sa /sə/ | hai /ɦə/ |
Vocales
[editar | editar la fonte]| ્ | ensin vocal | ક્ | k | ||||
| અ | a /ə/ | ક | -align="center" | આ | ā /ɑ̈/ | કા | kā |
| ઍ | â /æ/ | કૅ | kâ | ||||
| ઇ | i /i/ | કિ | ki | ||||
| ઈ | ī /i/ | કી | kī | ||||
| ઉ | o /o/ | કુ | ku | ||||
| ઊ | ū /o/ | કૂ | kū | ||||
| ઋ | ṛ /ɾo/ | કૃ | kṛ | ||||
| એ | y /ɛ/ | કે | ke | ||||
| ઐ | ai /aj/ | કૈ | kai | ||||
| ઓ | o /o/ | કો | ko | ||||
| ઑ | ô /ɔ/ | કૉ | kô | ||||
| ઔ | au /əw/ | કૌ | kau |
Comparanza léxica
[editar | editar la fonte]Los numberales en guxaratín estándar (India) y otres variedaes guxaratines rellacionaes son:[1]
GLOSA Gujarati
(India)Kachi Koli Parkari Koli Saurashtra Vasavi PROTO-
GUJARATI'1' ek ek ɦɛːk yogu ek *ek '2' bɛ ɓy ɓɛː deː ben *ɗʊin '3' trəɳ t̪ɾʌɳ tɾʌɳ tʰyːnu trəɳ *t̪rəɳ '4' ʧɑr ʧɑr ʧɑːɾ ʧaru ʧar *ʧar '5' pɑ̃ʧ pãs põːs paːnʧo pãʧ *pɑ̃ːʧ '6' ʧʰə so soː so so *soː '7' sɑt ħat̪ hɑːt saːdu hat *sɑːt̪ '8' ɑʈʰ aʈʰ ɑːʈʰ aːdu ãʈʰ *ɑːʈʰ '9' nəw non nʌʋ navu nov *nəw '10' dəs ɗʌħ ɗʌɦ dasu doh *dəs
Referencies
[editar | editar la fonte]Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Consulta la edición de Wikipedia en guxaratín.- Coleición de poesía guxaratín
- Free Guyaratí Tutorial - Tutorial pa deprender guxaratín
- Llingua y lliteratura guxaratín
- Wiktionary en guxaratín
- Editor pa guxaratín
Datos: Q5137
Multimedia: Gujarati language