Saltar al conteníu

Idioma cimbriano

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Cimbriano
Zimbrisch
Faláu en  Italia
Falantes 400[1] a 2.200[2]
Familia Indoeuropéu

  Xermánicu
   Occidental
    Altoxermánicu
     Superior
      Austrobávaru
       Cimbriano

Alfabetu Alfabetu llatín
Estatus oficial
Oficial en protexíu na Provincia autónoma de Trento
Reguláu por Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1 nengún
ISO 639-2
ISO 639-3 cim

El cimbrio (n'alemán: Zimbrisch o Tzimbrisch; n'italianu: Cimblo) referir a cualesquier de les variantes locales d'altu alemán falaes nel nordeste d'Italia.

El cimbrio ye una llingua xermánica rellacionada col austrobávaru y más probablemente deriváu del dialeutu austrobávaru del sur (sicasí un orixe lombardu nun pudo ser refugáu). Tamién ta rellacionáu al idioma mócheno. Les sos diferencies bien esenciales en gramática como en vocabulariu facer práuticamente inintelegible para falantes d'alemán estándar o bávaru. El bávaru ye tamién faláu na provincia de Tirol del Sur. L'impautu de les variantes circundantes del italianu nel cimbrio foi bien fuerte.

Distribución histórica (mariellu) y actual (anaranxáu) del cimbrio y del mócheno.

El rexistru más tempranu de migración de bávaros a Verona data aproximao del añu 1050. L'asentamientu siguió mientres los sieglos XI y XII.

Una teoría sobre l'orixe lombardu del cimbrio foi propuesta en 1948 por Bruno Schweizer y nuevamente en 1974 por Alfonso Bellotto. L'alderique foi otra vegada alicáu en 2004 pol llingüista cimbrio Ermenegildo Bidese. La mayoría de los llingüistes siguen sofitando la hipótesis de la migración medieval.

La presencia de comunidaes xermanofalantes n'Italia foi afayada nel sieglu XIV por humanistes italianos, quien la acomuñar colos cimbros, pueblu que llegó a la rexón nel sieglu II DC. Este ye'l posible orixe al endónimu actual (Zimbar). Una hipótesis alternativa propón que'l nome deriva d'un términu pa "carpinteru", cognáu col inglés timber (madera), lliteralmente timberer (madereru).

Dialeutos

[editar | editar la fonte]

Los trés mayores dialeutos del cimbriano son falaos en:

El cimbriano ta en peligru d'estinción pol italianu estándar, que ye usáu frecuentemente en públicu, y el vecín idioma vénetu. Hai un envaloráu de 2,200 persones que falen cimbriano.

En Trento, según el censu del 2001, el primeru nel que se rexistró llingües natives, el cimbriano yera faláu por una mayoría na municipalidá de Luserna (267 persones, 89.9%). N'otres municipalidaes de Trento 615 persones declararon miembros del grupu llingüísticu cimbriano, un total de 892 en Trento.

El cimbriano ye reconocíu oficialmente na provincia de Trento por llei provincial y nacional. A entamos de los 90, delles lleis y regulaciones pasaron pol Parllamentu italianu y l'asamblea provincial que punxo l'idioma y la cultura cimbriana so proteición. Un institutu cultural foi fundáu por decretu, que'l so propósitu ye salvaguardar y educar nesa llingua. Afíxose'l currículu escolar por que se enseñe en cimbriano, y camudáronse los lletreros públicos por que sían billingües.

Cimbriano Alemán Asturianu

Christus ist au gestanden
Von der marter alle,
Daz sunna bier alle froalich sayn
Christus bil unsare troast sayn.

Christ ist auferstanden
Von der Marter alle,
Des solln wir alle fröhlich sein,
Christ will unser Trost sein.

Cristu resucitó
de toles tortures,
poro, alegrémonos
Cristu va ser el nuesu consuelu

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. «Cimbriano». Atles interactivo Unesco de les llingües en peligru nel mundu. Consultáu'l 6 de payares de 2015.
  2. «Cimbrian» (inglés). Ethnologue. Consultáu'l 6 de payares de 2015.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]
Wikimedia Incubator
Wikimedia Incubator