Idioma ayapaneco

De Wikipedia
Ayapaneco
'numte oote'
Faláu en  Méxicu
Falantes 15 aprox. (Llingua amenazada)
Puestu Non nos 100 mayores (Ethnologue 1996)
Familia Mixe zoque
Estatus oficial
Oficial en Nengún país
Reguláu por Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1 nengún
ISO 639-2
ISO 639-3

El ayapaneco ye una llingua indíxena de Méxicu,[1][2][3] pertenez a la familia de les llingües mixe-zoqueanas. Hacia l'añu 2011 afirmábase que cuntaba colos sos dos últimos falantes en Jalpa de Méndez, Tabasco.[4][5][6] Darréu pudo confirmase qu'esta información yera falsa y qu'esistíen más falantes.[7] D'alcuerdu a datos recién, créese qu'esisten alredor de 15 persones que practiquen l'idioma, toos ellos de la tercer edá,[8][9][10] polo que'l so estatus seria como una llingua amenazada. Daniel Suslak, profesor axuntu d'antropoloxía na Universidá d'Indiana, ye unu de los llingüistes que trabaya pa preparar el primer diccionariu de la llingua.[11][12] El Institutu Nacional de Llingües Indíxenes tamién amosó'l so interés na revitalización de la llingua y entamó dellos cursos y festivales en Ayapa.[11] Dende'l 2013 atopar en preparación la primer tesis de doctoráu dedicada al ayapaneco nel Institut National des Langues et Civilisations Orientales (INALCO) en Francia.[13]

Bibliografía[editar | editar la fonte]

  • García de Lleón, Antonio. 1971. "El Ayapaneco: Una variante del zoqueano na chontalpa tabasqueña." Añales del Institutu Nacional d'Antropoloxía y Hestoria. Vol. 7. Non. 2. 1971.
  • Suslak, Daniel. 2011. "Ayapan Echoes: Linguistic Persistence and Loss in Tabasco, Mexico". American Anthropologist, 113: 569–581
  • Rangel, Jhonnatan. 2017. "-Les derniers locuteurs: au croisement des typologies des locuteurs LED." Histoire Epistemologie Langage, 39 (1): 107-133
  • Rangel, Jhonnatan. "La investigación-collaboración como acercamientu a una llingua en peligru de desapaición: el casu del ayapaneco." III Coloquiu Internacional: Enclinos de la investigación antropolóxica y histórica en Tabasco. 2015.
  • Rangel, Jhonnatan. "Carauterístiques sociollingüístiques del zoque ayapaneco," in Where's the last speaker? (ISSN 2494-2073),02/05/2016, https://wils.hypotheses.org/318.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

  • Cuentu zoque-ayapaneco de tradición oral [1]
  • Mapa llingüísticu de Méxicu [2]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. ↑ UNESCO. «UNESCO Atlas of the World's Languages in Danger - Ayapanec». Consultáu'l 19 de marzu de 2011.
  2. ↑ CONACULTA. «Lengua indíxenes de Méxicu - Ayapaneco». Consultáu'l 19 de marzu de 2011.
  3. ↑ INALI. «Indicadores básicos por agrupación llingüística, 2005». Consultáu'l 19 de marzu de 2011.
  4. ↑ 20minutos. «Condergada a muerte una llingua mexicana pol enfadu ente los sos dos únicos falantes». Consultáu'l 19 de marzu de 2011.
  5. ↑ El Universal, Méxicu. «Ayapaneco confinada a diccionariu». Consultáu'l 19 de marzu de 2011.
  6. ↑ Mileniu Diariu. «El ayapaneco, llingua condergada a muerte: los sos dos únicos falantes nun se falen». Consultáu'l 19 de marzu de 2011.
  7. ↑ Suslak, Daniel F. (1 d'avientu de 2011). «Ayapan Echoes: Linguistic Persistence and Loss in Tabasco, Mexico» (n'inglés). American Anthropologist 113 (4):  páxs. 569–581. doi:10.1111/j.1548-1433.2011.01370.x. ISSN 1548-1433. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1548-1433.2011.01370.x/abstract. Consultáu'l 4 d'agostu de 2017. 
  8. ↑ Reportaxe de Miriam Moreno - Foro TV. «Estinción de llingües - Parte 1» (castellanu). Consultáu'l 8 de xunu de 2011.
  9. ↑ Reportaxe de Miriam Moreno - Foro TV. «Estinción de llingües - Parte 2» (castellanu). Consultáu'l 8 de xunu de 2011.
  10. ↑ Rangel, Jhonnatan (2017). «-Les derniers locuteurs : au croisement des typologies des locuteurs de langues en danger» (en francés). Histoire Epistémologie Langage 39 (1):  páxs. 107–133. doi:10.1051/hel/2017390106. ISSN 0750-8069. https://doi.org/10.1051/hel/2017390106. Consultáu'l 4 d'agostu de 2017. 
  11. ↑ 11,0 11,1 The Guardian (13 d'abril de 2011). «Language at risk of dying out – the last two speakers llabren't talking» (inglés). Consultáu'l 8 de xunu de 2011.
  12. ↑ Universidá d'Indiana. «Faculty Profile:Daniel Suslak» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'agostu de 2011. Consultáu'l 8 de xunu de 2011.
  13. ↑ MURUETA, Jhonnatan RANGEL. «Variations linguistiques et langue menacée de disparition. -y cas du nuumte ode ou ayapaneco dans l'état de Tabasco, Mexique». Consultáu'l 4 d'agostu de 2017.



Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Idioma_ayapaneco&oldid=3771756»