Herreruela de Oropesa
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Herreruela de Oropesa | |||
---|---|---|---|
| |||
Alministración | |||
País | España | ||
Autonomía | Castiella-La Mancha | ||
Provincia | provincia de Toledo | ||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
Alcalde de Herreruela de Oropesa (es) | Tomás Natanael Estrada Fernández | ||
Nome oficial | Herreruela de Oropesa (es)[1] | ||
Códigu postal |
45588 | ||
Xeografía | |||
Coordenaes | 39°53′21″N 5°14′41″W / 39.889166666667°N 5.2447222222222°O | ||
Superficie | 10 km² | ||
Altitú | 396 m | ||
Llenda con | Oropesa, Lagartera, Torrico, Caleruela y La Calzada de Oropesa | ||
Demografía | |||
Población |
317 hab. (2023) - 171 homes (2019) - 162 muyeres (2019) | ||
Porcentaxe | 0% de provincia de Toledo | ||
Densidá | 31,7 hab/km² | ||
Más información | |||
Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
Herreruela de Oropesa ye un conceyu español de la provincia de Toledo, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha.
Toponimia
[editar | editar la fonte]El términu "Herreruela de Oropesa" derivar de 'pequeña ferrería' y el so complementu de la contorna a la que pertenez. Asina lo atestigua'l so antiguu nome de "Ferreruela", yá nel 1156.
Xeografía
[editar | editar la fonte]El conceyu asítiase na contorna de la Campana de Oropesa, nel llanu del campu Arañuelo, frente a la sierra de Gredos, ente encines, sufreres y monte baxu. Encuadre xeográficu El términu municipal de Herreruela de Oropesa tien una superficie averada de 10,50 km² y llinda pel norte con Oropesa y Corchuela; al este, con Lagartera; al sur, con Torrico, y, al oeste, con Caleruela y Calzada de Oropesa. Pertenez a la contorna de La Campana de Oropesa y les Cuatro Villes, nel estremu occidental de la provincia de Toledo, atestando yá coles d'Ávila pel norte y Cáceres pel oeste. Güei día queda so la influencia alministrativo y comercial de Talavera de la Reina y nel partíu xudicial de Puente del Arzobispo, anque Navalmoral de la Mata, yá na provincia de Cáceres tamién supón un polu d'atraición comercial pa los vecinos de la villa. El nucleu urbanu, con unes coordenaes 39º53'15"N y 1º33'19"O ta asitiáu a 378 m sobre'l nivel del mar, na confluencia de l'Autovía d'Estremadura (p.k. 154,000) y la carretera TO-V-7011 que conduz a Caleruela. Atopar a 115 quilómetros de la capital provincial.
Relieve
[editar | editar la fonte]El términu municipal tien una forma allargada en sentíu norte-sur; la llinia de ferrocarril Madrid-Cáceres y l'autovía N-V cruciar d'este a oeste al norte del nucleu urbanu, que s'atopa nel centru averáu del términu; la metá septentrional ye llana ente que la parte sur ta accidentada pola sierra de la Ventosilla, de formaciones granítiques. Sía que non, presenta un paisaxe bastante uniforme colos conceyos vecinos, enmarcaos pol protagonismu de la sierra de Gredos al norte. L'altor mediu del términu municipal asítiase en redol a los 378 m. sobre'l nivel del mar.
Suelos
[editar | editar la fonte]Orográficamente, reparar una gradación de zones según el so altor en sentíu Sur-Norte. Les zones más altes del conceyu asitiar al Sur, nos cumes de los Altos de los Cuervos (con una altitú d'unos 491 m), ente que na llende Norte del términu municipal alcuéntrase la zona de menor altitú (con unos 345 m aproximao). Tocantes a les rimaes, mientres la zona asitiada al norte de la carretera nacional Madrid-Badayoz apenes tien rimaes apreciables (a lo sumo del 1,5% en dellos llugares, nel área asitiada al Sur apaecen yá pendientes del 2 al 5%. Nel conceyu de Herreruela de Oropesa podemos identificar tres tipos de suelos distintos: Tola zona Norte del términu municipal de Herreruela de Oropesa asítiase sobre terrenales Miocénicos, que la so litoloxía componer fundamentalmente de conglomeraos y sables. Nesta zona atopamos los suelos denominaos pola FAO gleysoles. Son aquellos suelos que presenten una clara hidromorfía nos primeres 50cm y onde les formes de fierro tán na so mayor parte n'estáu ferroso. Estos suelos alcuéntrense de normal en situaciones ablayaes, endorreicas y polo tanto se encharcan con facilidá, permaneciendo parte del añu enchíes con agua. Desenvuélvense xeneralmente sobre materiales non consolidaos como por casu arenes y magres. Na nuesa área d'estudiu, atopamos concretamente gleysoles dístricos, que tienes un grau de saturación en bases baxu, siempres inferior al 50%. La segunda formación xeolóxica n'importancia del conceyu son los granitos de granu gruesu de tipu porfiroide esistentes al Este y Sureste del nucleu urbanu de Herreruela de Oropesa, onde abonden los granitos de dos miques, con predominiu de la biotita. Atopamos equí los suelos denominaos pola FAO cambisoles. Los cambisoles son suelos nuna etapa inicial de formación. Carauterízase pol desenvolvimientu d'un horizonte B d'alteración (B cámbico) que da llugar a que la testura y estructura sían distintes a les de les roques de base. Ye un horizonte que se forma por alteración “in situ” de los minerales de la roca o de los materiales de partida y que se traduz nun color pardu vivu, una estructura típica, una lliberación d'óxidos de fierro y la presencia inda en cantidá apreciable de minerales alterables procedentes de los materiales parentales. Un exemplu clásicu constituyir los suelos formaos a partir de los granitos (como ye'l casu). Vese cómo la roca va afloxándose, altériase adulces, entá recuerda la roca granítica de la que se partió, pero tien estructura de suelu que ye distinta a la de la roca y un color pardu o pardu acoloratáu por cuenta de la lliberación del fierro, procedente de les biotitas, pero entá permanez ensin alteriar gran porción de minerales, por casu, parte de la moscovitas y de los feldespatos. Trátase d'un simple procesu d'alteración deteniéndose ende la evolución. Los cambisoles tienen carauterístiques derivaes de la so testura equilibrada: la fracción arenosa facilita'l drenaxe y frena l'ascensión d'agua hasta la superficie, lo que mengua la cantidá evaporada pel suelu, lo que xuníu a que, como son suelos de capacidá de retención media, caltiénse meyor la reserva d'agua y en consecuencia la evapotranspirada puede ser mayor, colo cual les plantes cubren abondo bien les sos necesidaes hídriques. En concretu, nel área central del términu municipal atopamos los denominaos cambisoles eútricos. Son los cambisoles que nun tienen carbonatu cálcicu nel perfil, siquier ente los 20 y 50cm., pero que tienen una saturación en bases alta, siempres cimera al 50%. L'horizonte superficial ye de tipu A ócrico, con colores claros como correspuende al baxu conteníu en materia orgánico. Son suelos que'l so pH ta siempres próximu a la neutralidá con valores entendíos ente 6,5 y 7,5. Les testures bazcuyen ente francu arenoses y francu magrices y los conteníos en materia orgánico apenes lleguen al 1%. Estes carauterístiques dexen contemplar los terrenes próximos al nucleu urbanu como aptos pa ser urbanizaos y edificaos, ensin que'l so desenvolvimientu urbanísticu represente problema dalgunu pal futuru. Na llende Sureste del términu municipal, atopamos suelos del tipu cambisoles dístricos, suelos acedos con baxu hasta regular conteníu en bases. Dientro de los cambisoles (y compartiendo les caraterísticas xenerales d'esti tipu de suelos comentaes nel puntu anterior) los cambisoles dístricos carauterizar pola so acidez, pH ente 5 y 6, y baxu conteníu en materia orgánico, pos nel horizonte A los valores bazcuyen ente 1 y 2,5%. Nun tienen carbonatu cálcicu na masa del suelu y el grau de saturación d'estos suelos ye siempres inferior al 50%. Toes estes propiedaes correspuenden amás con un perfil que presenta un horizonte cimeru claro d'unos 15cm cuando nun se cultiva, que fuelga sobre otru al que llamamos cámbico, que suel tener unos 25cm d'espesura y yá per debaxo'l material orixinario más o menos descompuestu.
Hidroloxía
[editar | editar la fonte]Herreruela de Oropesa pertenez na so totalidá a la Cuenca del Tajo, anque podemos estremar dos zones hidrogeológicas en función de si arramen les sos agües al Tiétar (afluente del Tajo) o direutamente al Tajo. Al Norte del términu municipal, tópense dos regatos y el Regueru del Riscalejo, cursos d'agua intermitente que flúin en sentíu Sur-Norte y desagüen nel Regueru de la Zarrada, tamién intermitente y que les sos agües, yá fuera del conceyu de Herreruela de Oropesa y dempués de pasar por numberosos regueros, desagüen nel Tiétar. Ente'l nucleu de Herreruela y la llende occidental del términu municipal, atópase'l Regueru del Carcaboso, cursu temporal d'agua qu'escurre en sentíu Sur-Noroeste diendo desaguar, yá fuera del términu municipal, al Regueru Fresnedoso, cursu permanente d'agua que desagua tamién nel ríu Tiétar. Al Sur del nucleu urbanu de Herreruela, circulando en sentíu Sur-Norte primeru y Este Oeste dempués, atópase'l Regueru del Molinucu, cursu d'agua temporal que tresporta les agües dende los Altos del Cuervu hasta'l Banzáu de Valdecañas, yá nel cursu del ríu Tajo. Otru aspeutu de la hidroloxía superficial son los manantiales. Al Sureste del nucleu urbanu de Herreruela de Oropesa tópase'l Manantial de les Cruces, ente que na llende Norte del términu municipal, na zona denomada como La Corrochana, podemos topar un segundu manantial. Hai tamién una fonte al Sur del conceyu, na zona de los Altos del Cuervu y próxima al cursu d'agua del Regueru del Molinucu, denomada la Fonte del Veneruelo. Con al respective de la hidrogeoloxía soterraña, tenemos de resaltar que na zona Sureste del conceyu, onde los terrenes son graníticos, nun s'esclúi la esistencia de pequeños acuíferos llibres asitiaos nes árees d'alteración o arenización Per otru llau, y según indícase nel mapa de vulnerabilidá a la contaminación de los mantos acuíferos ellaboráu pol Institutu Xeolóxicu y Mineru d'España, el conceyu de Herreruela de Oropesa inclúyese dientro de les zones nes que, por non esistir práuticamente afloraciones de formaciones permeables (o bien nun esisten acuíferos, o bien se trata d'acuíferos cautivos fondos protexíos de la contaminación por grandes espesures de formaciones sedimentaries impermeables -margas, magres, etc.-), la contaminación va afectar casi puramente a les agües superficiales. A pesar d'ello, nun s'esclúi la esistencia de pequeños acuíferos llibres aisllaos, bien vulnerables a la contaminación, asitiaos nes árees d'alteración. El términu cunta con diversos pozos d'onde se vien captando agua. La calidá de les agües ye baxa.
== Historia inora'l so oríxenes, anque se sabe que Herreruela foi un conceyu que formó parte del Condáu de Oropesa que los sos titulares, como ye bien sabíu, fueron los Álvarez de Toledo dende 1369. Primero como señores, empecipiándose con D. García Álvarez de Toledo, quien recibió la mercé inicial d'Enrique II, siguiendo hasta'l quintu señor D. Fernando Álvarez de Toledo y Zúñiga a quien los Reis Católicos dieron el títulu de de Conde de Oropesa, a que'l so llinaxe y xurisdicción quedó amestada la villa de Herreruela hasta'l sieglu XIX, xunto con doce pueblos toledanos.
Ente los representantes de los conceyos y llugares del condáu que reciben al primer conde, atópense los de la nuesa villa. Corría'l postreru terciu del sieglu XV.
Por aquelles feches yera un llugar llamáu Ferreruela al qu'autores como Jiménez de Gregorio, atestigüen la so esistencia en 1156 quiciabes como simple alquería. Comoquier, ye posible que la so nacencia deber a la instalación de dalguna ferrería p'atender el caltenimientu de los estensos llabores agrícoles y ganaderes que naquelles paraxes desenvolviéronse y quiciabes tamién como serviciu a los transeúntes del vecín camín real d'Estremadura.
En redol a esta pequeña industria arrexuntáronse los primeros pobladores dando llugar a una aldega que la so población en 1587 yera de setenta vecinos. Dos sieglos más tarde vemos a los de Oropesa, señalándo-yos un términu ensin xurisdicción en 1751. Nun tardando en topetar colos intereses del vecín pueblu de Lagartera con quien sostienen un pleitu en 1764 por cuestiones d'aprovechamientu de la devesa boyal.
Nel sieglu XVIII la fiscalidá señorial de Herreruela superaba a la real y eclesiástica, valorando la so alcabala en 2.600 rls. y les tercies de los sos diezmos 80 fanegas de trigu, 33 de centenu y 14 de cebada.
A mediaos de la centuria anterior cífrense 59 vecinos que suman aproximao 240 habitantes, censándose a finales 211. Dedicar a l'agricultura y ganadería. La población escarecía de bienes propios, aprovechando los montes comunales y dalguna pequeña industria. a finales del sieglu XVII pertenecía al estáu de Oropesa.
Alministración
[editar | editar la fonte]Llexislatura | Nome | Partíu |
---|---|---|
1979-1983 | Nicolás Álvarez Ilesia | UCD |
1983-1987 | Isidro Estrada Alía | AP |
1987-1991 | Isidro Estrada Alía | PP |
1991-1995 | Justino Jiménez Fernández | PSOE |
1995-1999 | Justino Jiménez Fernández | PSOE |
1999-2003 | Tomás Natanael Estrada Fernández | PP |
2003-2007 | Tomás Natanael Estrada Fernández | PP |
2007-2011 | Tomás Natanael Estrada Fernández | PP |
2011-2015 | Tomás Natanael Estrada Fernández | PP |
2015-2019 | Tomás Natanael Estrada Fernández | PP |
2019-2023 | n/d | n/d |
2023- | n/d | n/d |
Demografía
[editar | editar la fonte]Los datos demográficos qu'obren nos archivos históricos denotan una evolución non continua tocantes a efectivos poblacionales. Asina, nel sieglu XVI, esta villa cuntaba una población d'unos 300 habitantes, ente los cualos había una importante población d'orixe moriscu. Sicasí, esta comunidá viose obligada a abandonar la villa de la que se producía la espulsión de los mesmos, a pesar de la postura bien en contra del conde de Oropesa que pidía a la corona que se-yos dexara quedar por ser d'interés pa los sos estaos. En 1587 figura una población de 70 vecinos, nel sieglu XVIII cuenta Herreruela de Oropesa con una población de 59 vecinos y unos trescientos habitantes.
A principios del sieglu pasáu algamó'l millar d'habitantes, llegando a cuntar a mediaos con casi 1.300 habitantes, pero'l so enclín ye dende entós descendiente, a favor d'otros nucleos cercanos. Yá en 1975 la población baxó a 596 habitantes, enclín que s'anidió nes últimes décades hasta cuntar, según la última revisión, con 387 habitantes.
Na siguiente tabla amuésase la evolución del númberu d'habitantes ente 1996 y 2006 según datos del INE.
1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2010 | 2013 | 2014 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
432 | 435 | 439 | 426 | 422 | 407 | 420 | 474 | 461 | 445 | 466 | 454 | 387 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Fonte: INE [Consultar]) |
NOTA: La cifra de 1996 ta referida a 1 de mayu y el restu a 1 de xineru.
Gráfica d'evolución demográfica de Herreruela de Oropesa ente 1900 y 2006 |
Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia |
Monumentos y llugares d'interés
[editar | editar la fonte]Patrimoniu arquiteutónicu El mayor valor cultural de Herreruela de Oropesa ye la ilesia dedicada a San Ildefonso que, siendo orixinalmente construyida nel sieglu XVI con una sola nave, cuenta con planta de cruz llatina gracies al allargamientu de la nave y la disposición d'un cruceru a mediaos del sieglu XX.
Esisten otres edificaciones de ciertu valor históricu, como les escueles, el teleclub o otres construcciones residenciales. Como sostién Carlos Flores, "escontra Calzada de Oropesa empecípiase'l calter estremeñu del paisaxe y, anque los pueblos siguen fieles al tipu lagarterano, la influencia de la Estremadura inmediata alviértese yá en ciertos detalles: chimenees, celosías de lladriyu..." La edificación tradicional carauterizar por tener una o dos plantes y tar en bona midida empobinada a patios polos que s'apuerta dende la cai y más zarraos respectu de la vía pública. El portón d'entrada, dacuando como única apertura a la cai, adquier un fuerte protagonismu. Tocantes a materiales, predomina'l lladriyu n'apareyu toledanu, como elementu de refuerzu del tapial o como rellenu de tremes de madera. Les galeríes y balcones sumieron por efeutu d'una cada vez mayor necesidá d'hermetismu de la vivienda con respectu al esterior. Quiciabes seya ésta una constante na arquiteutura popular de la zona. Tradicionalmente, la vivienda disponíase a la fin del patiu d'accesu, dexando les naves agropecuaries xunto al portón d'entrada a la finca. Güei día, l'actividá cívica va perdiendo interés a favor del anonimatu herederu de los vezos urbanos treslladaos dende la ciudá por quien emigraron- y asina, na actualidá, la vivienda, si topar nel texíu urbano, alloñar de la cai con retranqueos y xardinos delanteros anque se prefier la vivienda aisllada de les contornes. Otra manera, nel cascu históricu los patios adquieren mayor protagonismu anque con fuertes y altos zarramientos que-yos dixebren de los patios y miraes vecines. D'esta miente, los patios acomuñaos perdieron vixencia.
- Ilesia parroquial de San Ildefonso. Con planta de cruz llatina, la ilesia parroquial componer d'un atriu con dos crucies asitiaes a la entrada. Una d'elles dedicada a los difuntos y la otra d'orixe desconocíu. La ilesia ta so la advocación de San Ildefonso el cuál tópase nel retablu del altar mayor. A nivel arquiteutónicu la ilesia nun tener un estilu concretu. Nun tien campanariu pero tien una pequeña espadaña con tres campanes. Sobre dicha espadaña les cigüeñes (frecuentes na población) tienen el so nial de grandes dimensiones y qu'en más d'una ocasión cayó pol pesu causando algús plasmu a los vecinos del pueblu.
- En construcción atopa la Fundación Museo Etnolóxicu que va allugar una coleición de enseres y oxetos toos ellos usaos na antigüedá polos habitantes de la población.
Clima
[editar | editar la fonte]El clima de la población ye de branos calorosos ya iviernos fríos y llongures. Tienen clima estremu, anidiáu pel branu pola influencia de la Sierra de Gredos y más estremu pel hibiernu. L'agua ye abondosa pel hibiernu, según la constante borrina y les xelaes nocherniegues. Ye frecuente que tolos años hai un día o dellos de nieve, pero yá adulces ye menos frecuente. Los branos son de díes llargos y calorosos, con fuertes nubes a final de branu. El permediu térmicu añal asítiase alredor de los 16 °C y bazcuya ente los 6,1 °C de xineru, el mes más fríu, y los 26,9 °C del mes de xunetu, el más templáu. Rexistráronse xelaes hasta abril inclusive y a partir de payares, con mínimes que n'ocasiones llegaron hasta los -5 °C. Ésti ye un parámetru d'importancia pa la vexetación, una y bones la duración de la estación llibre de xelaes (unos 190 díes) determina una moderada parada vexetativa. Los vientos soplen polo xeneral con velocidaes bastante baxes, y concretamente na estación meteorolóxica de Toledo Buenavista, la direición del vientu dominante varia ente'l fríu Solano, del Este, y el templáu Gallego, del Oeste. Tocantes a les precipitaciones, presenten unos valores permediu añales d'unos 550 mm (pal periodu 1989-1999), con una evapotranspiración potencial añal, calculada pol métodu de Thornthwaite, percima de los 700mm. Per otru llau, la crecedera vexetativa vese llindáu por un déficit hídricu acumuláu qu'empieza nos meses de xunu-xunetu y tien el so máximu en setiembre. De resultes de la observación de los datos del balance hídricu (P–ETP) de les distintes estaciones, puede indicase qu'esiste un componente vectorial d'evolución de los distintos parámetros climáticos de la zona d'estudiu que va en direición SONE, y nel que se manifiesta un aumentu del superávit d'agua y un amenorgamientu del déficit. Tou ello, define que, bioclimáticamente, el conceyu de Herreruela de Oropesa s'encuadre dientro de la Rexón Mediterránea, Pisu Mesomediteráneo Mediu Secu (na llende col Subhúmedo) con un clima acaldáu gracies al resguardu proporcionáu pola Sierra de Gredos. L'estudiu climatolóxicu de la zona realizóse sobre la base de datos termopluviométricos de cinco estaciones asitiaes una na provincia de Cáceres (Bohonal de Ibor) y cuatro na provincia de Toledo (Talavera de la Reina, Dehesón del Encinar, Velada y El Puente del Arzobispo). La eleición de les mentaes estaciones meteorolóxiques, toes termopluviométricas, vien xustificada pola so proximidá y semeyances (altitudinal, topográfica, etc.) cola nuesa zona d'estudiu.
Vexetación y paisaxe
[editar | editar la fonte]Herreruela de Oropesa, como'l restu de la Contorna, carauterizar pola so llanura, enmarcada pola Sierra de Gredos al norte y el valle del Tajo al sur. La suma de factores geomorfologógicos, climáticos y edafolóxicos determina una vexetación potencial de encina (Quercus ilex) en solanes, en situaciones medies sufrera (Quercus suber), y n'aveseos el caxigal (Quercus faginea). El sotobosque qu'acompaña ta constituyíu fundamentalmente pola estepa (Cistus monspeliensis) y la lavanda (Lavandula stoechas). Les actividaes antrópicas d'aprovechamientu agrícola, ganaderu y forestal sobre'l territoriu dieron llugar a qu'en delles zones produza una sustitución de les comunidaes climácicas, creándose un mosaicu vexetal compuestu polos siguiente paisaxes: • Llabor intensivu con barbechu blancu (añu y vegada): Alcuéntrase principalmente na llende Norte del términu municipal y tamién al oeste del nucleu urbanu de Herreruela de Oropesa, ocupando unes 161Hai. Esti tipu d'aprovechamientu corresponder con situaciones edafolóxiques desfavorables, en terrenes de poca fondura y fertilidá baxa. L'alternativa clásica ye la de cebera-abarbecho, emplegándose como cebera'l trigu, la cebada y l'avena. • Llabor intensivu al terciu: Asítiase esti aprovechamientu al Norte del nucleu urbanu de Herreruela de Oropesa, ente ésti y la carretera nacional V, ocupando unes 312Hai. Trátase de terrenes probes nos que se cultiva cebada, avena o trigu, un añu de cada trés, con producciones bien baxes por cuenta de la mala calidá de les tierres. • Llabor estensivu al cuartu y quintu añu: Alcontrar al noroeste del términu municipal, percima de la carretera nacional V, ocupando una superficie de 215Hai. Trátase de terrenales que'l so principal aprovechamientu ye'l pacional, anque col fin d'alimentar al ganáu nes dómines d'escasez, cultívase una parte. Esta alternanza ye típica de les grandes finques, que s'estremen en 4 ó 5 partes y establezse una rotación de cultivu y campera. El cultivu ye cerealista (cebada, avena), siendo les producciones del orde de 900Kg. pa la cebada y 700Kg. pa l'avena. • Olivar pa almazara: Asítiase esti aprovechamientu al Sur del nucleu urbanu de Herreruela de Oropesa, ocupando unes 84Hai. Tratar polo xeneral de plantíos adultos con un marcu averáu de 6 X 6 ó 7 X 7. Les producciones son baxes, una y bones la media d'acampezo son 900Kg/Hai, lo que supón unos 7Kg/árbol. El rendimientu n'aceite ye del 16% polo que se llogren unos 150Kg/H d'aceite. • Pacional: Ocupa una superficie de 205Hai. que s'alcuentra principalmente na zona Sur del términu municipal (Altos del Cuervu). Polo xeneral trátase de camperes escases y probes, asitiaos sobre tierres acedes bien degradaes y erosionadas, que permanecen encharcadas gran parte del iviernu por tener a escasa fondura una capa impermeable. Les especies que la pueblen son bien variaes, siendo les más significatives ente les lleguminoses: Anthyllis lotoides, Caronilla dura, Lathyrus angulatus, Lotus conimbricensis y diversos Trifolium (subterraneum, tomentosum, angustifolium, arvense, etc). Ente les gramínees atopen l'Avena sterilis, Bromus rubens, Poa bulbosa, Vulpia bromoides, Gaudinia fragilis y otres. Coles mesmes esisten otres especies como Plantago bellardi, Helianthemum guttatum, Euphorbia exigua, Rumex acetosella, Filago gallica, Diplotaxis catholita, etc. Al ser camperes probes, l'aprovechamientu fundamental ye a base de ganáu ovín y caprino, siendo la carga envalorada d'una oveya por Hectárea. y añu. Sicasí, pel branu (de xunetu a ochobre) hai que dir a les rastrojeras y pel hibiernu (avientu y xineru) faise necesariu da-yos un suplementu a base de paya. De normal tan solo mientres 3 meses al añu puede dicise que'l pacional ye abondu p'alimentar el ganáu. Respectu al ganáu vacuno, la carga ganadera ye de 0,05 O.G.M/Hai. y añu. • Pacional-carba: Asítiase esti aprovechamientu al Sur del nucleu urbanu de Herreruela de Oropesa, ente'l Regueru del Molinucu y la llende municipal, ocupando unes 48Hai. Trátase de pacionales invadíos por carba nuna proporción del 40%. Son suelos probes que van siendo abandonaos pola so baxa rentabilidá. Les especies pastables que lo pueblen son les descrites nel puntu anterior (Pacional), en cuantes que la carba ye en gran midida Cistus monspeliensis; dichu carba esquilma'l suelu produciendo'l so acidificación, polo que ye conveniente esanicialo de los pacionales si quier evitase la so degradación. Al ser la riqueza de camperes menor, la carga ganadera almitible ye menos de la metá que nel pacional. • Pacional-carba con arboláu: Alcontrar na llende Sureste del términu municipal, ocupando una superficie de 13Hai. Son zones de campera invadíes por carba, nes qu'hai arboláu de Quercus ilex con un porcentaxe de cabida cubierta de 50 pies per Hectárea. Les carauterístiques del pacional y carba son les reseñaes nel puntu anterior (Pacional-carba), con una proporción de carba del 30%.
Fauna
[editar | editar la fonte]El norte del términu municipal, concretamente, dende la llinia ferrial, atópase incluyíu na delimitación del LIC/ZEPA “Llanures de Oropesa, Lagartera y Calera y Chozas”. Vamos Acabar esta descripción del mediu físicu con una curtia enumeración de les especies animales más destacables, en función del hábitat nel cual tópense de normal. Nos hábitats acuáticos (regueros estacionales, llamargues...) atopamos anfibios como'l sapu común (Bufo bufo) o la sacavera (Sacavera sacavera). Ente los mamíferos que s'atopen en hábitats agrícoles (cultivos, praos, pacionales...) podemos citar al coneyu (Oryctolagus cuniculus), la llebre (Lepus sp.), el mure de campu (Apodemus sylvaticus). Pasando yá a la fauna ornítica, atopamos a la perdiz colorada, el palombu torcaz (Columba palumbus), el palombu toreru o llabradora, la tórtola, el malvís (Turdus philomelos) y al cuervu (Corvux corax). Nos hábitats arbolaos, destaquen mamíferos como l'esguil (Sciurus vulgaris), amás de reptiles como la culiebra bastarda (Malpolon monsprasulanus). Nel apartáu d'aves, citar a la curuxa común (Tyto alba).
Fiestes
[editar | editar la fonte]- 22 al 25 de xineru: San Ildefonso. Ye'l patrón de la llocalidá. Mientres los 9 díes previos al día mayor, el 23 de xineru, celébrase una novena n'honor a San Ildefonso. En felicidá novena recuérdase la vida y obra del santu a manera d'oración y ufrienda. El día 22 de xineru celebra'l día de les Visperas. El mayordomu entrante preside la celebración eucarística y darréu faise una convidada pa tol pueblu. El día de la Fiesta Mayor, 23 de xineru, celébrense pela mañana delles mises n'honor al patrón. La misa mayor suel coincidir col mediudía y suel dir acompañada d'una procesión peles cais del pueblu, siempres que'l tiempu dexar. D'especial interés ye la "puya de los brazos" d'andar nes que se tresporta a San Ildefonso na procesión. Tas puyes llevar a cabu por un miembru de la hermandá, los comenenciudos puxen en Fanega. Dempués faise otru "convidada" pa tol pueblu. El día posterior, 24 de xineru, ye'l día de La Paz, celébrase una misa n'honor a los difuntos hermanos del santu. Nun se sabe cuándo empezó la tradición de la figura del mayordomu. Añu tres d'añu pásense'l blagu (cayáu doráu que representa al que llevaba San Ildefonso) de mayordomu a mayordomu. Les llistes tán n'orde d'ingresu na hermandá, dica agora solamente pa los homes del pueblu. Los neños suelen faese hermanos del santu'l mesmu añu que nacen por tradición. Por eso ye bien habitual ver a los homes mientres los díes que duren les fiestes con unes peculiares medayes colgaes de la camiseta o chaqueta cola imaxe del santu y un llazu blancu. Los que yá fueron mayordomos llevar de color doráu y los qu'entá nun lo fueron de color plata. Les fiestes completar con verbenes y delles celebraciones amás de les relixoses
- 2ª Selmana d'agostu: Fiestes de l'Amistá. Deben el so nome yá que se celebren en memoria de la xente que tuvo que colar del pueblu a ciudaes o zones onde los recursos yeren mayores. La mayoría de la población emigro a Blanes (Girona) por cuenta de la industrialización na zona. Estes fiestes son les más populoses de la población por cuenta de que se celebren pel branu y aparte casi siempres coinciden cola fiesta de la Virxe del Palombu, que ye festivu nacional. Les fiestes celebrar mientres dellos díes nos que s'asoceden actos principalmente d'ociu yá que la fiesta nun se celebra n'honor a nenguna advocación relixosa. Celébrense verbenes, xuegos infantiles y p'adultos, competiciones deportives, bailles rexonales, Cabalgata de Reina y Dames de les Fiestes (desfile d'amarutes presidíos con un xarré cola Reina y les Dames d'Honor, toes elles tienen que ser del pueblo pero vivir fuera). Les fiestes rematen de normal el martes dempués del fin de selmana con una gran cena nel complexu deportivu del pueblu, acompañáu de verbena, representaciones teatrales, etc.
- Cabo mentar dientro d'esti apartáu que la patrona del pueblu ye la Virxe del Rosario. El so fiesta celebra'l día 7 d'ochobre pero en Herreruela de Oropesa dediquen puramente una misa n'honor a la patrona. Aparte, entá ye tradición celebrar el día de San Marcos (25 d'abril) el día del "hornazo". Dichu día la xente prepara daqué paecíu a una torta rellena de chorizu, güevu cocíu y carne que ye tradición dir al campu a comer. El día 1 de payares, día de Tolos Santos celebra'l día del Calvote, en Herreruela más conocíu como día de llucir. La xente dir al campu nuevamente a comer castañes, nueces, figos, etc. El nome de llucir tien el so orixe cuando la xente nun podía dir al campu a celebrar el Calvote poles agües y xuntábense en casa a la lluz del candil a comese los frutos secos.
- Apocayá empezóse a celebrar cada añu una romería hasta la ermita de San Isidro, construyida apocayá na zona sur del pueblu. Dicha ermita atopar a unos 2 quilómetros del nucleu de población. La celebración fai'l domingu más próximu al día 15 de mayu.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]