Gutierrezia sarothrae
Gutierrezia sarothrae | ||
---|---|---|
Clasificación científica | ||
Reinu: | Plantae | |
(ensin clasif.): | Eudicots | |
Orde: | Asterales | |
Familia: | Asteraceae | |
Xéneru: | Gutierrezia | |
Especie: |
Gutierrezia sarothrae (Pursh) Britt. & Rusby | |
Consultes | ||
Royal Botanic Gardens, Kew | Royal Botanic Gardens, Kew | |
World Flora Online | World Flora online | |
[editar datos en Wikidata] |
Gutierrezia sarothrae ye una especie de planta fanerógama perteneciente a la familia de les asteracees. Ye un subarbusto nativu de gran parte de la metá occidental d'América del Norte, dende l'oeste de Canadá al centru de Méxicu , y puede atopase nuna serie de zones grebes, hábitat de pacionales y de monte. Puede ser tóxica pal ganáu en grandes cantidaes, debíu principalmente a la presencia de saponines .
G. sarothrae confundir comúnmente colos Chrysothamnus, pero estremar pola presencia de rayos florales, que les plantes Chrysothamnus nun tienen.[1]
Descripción
[editar | editar la fonte]G. sarothrae ye un perenne subarbusto que bazcuya de 20 a 100 centímetros d'altor. Los tarmos son de color verde a marrón, trupu, y herbal, y la caña escontra riba dende una base maderiza.[1] Los tarmos muerren cayendo mientres la llatencia, dando a la planta una apaición como d'escoba.[1] Estender de nidiu a tener dalgún pelo curtiu y pueden ser resinoses y polo tanto pegañoses al tactu.[2] Los trupos recímanos de pequeños rayos de flores marielles formen recímanos nel estremu de los tarmos dende mediaos de xunetu a setiembre.[1][3] Como los tarmos tán a puntu el mesmu llargor, esto fai que la planta de cutiu apaecen en forma de cúpula o cuando'l floriamientu en forma d'abanicu.[3] Les fueyes son alternes y llinial, y de 5 a 60 milímetros (0,20 a 2,36 pulgaes) de llargu y 1 a 3 milímetros (0,039 a 0,118 pulgaes) d'anchu.[2] Les fueyes inferiores son polo xeneral refundien enantes de les flores de plantes.[3] Mientres el so primer añu de crecedera, G. sarothrae produz una llarga y maderizu raigañu principal y numberosos raigaños llaterales dende la que la planta madura.[4]
Les flores de G. sarothrae son polinizaes por inseutos distintos, dando llugar a un frutu ovaláu cubiertu con escames.[1] La planta reproducir a partir de granes, que son brilloses, densamente vellosas, y tremaes pol vientu.[1][4] Una sola planta ye capaz de la producción de más de 9.000 granes al añu, anque la mayoría de les granes madures cayen per debaxo de la planta madre.[4] Les granes pueden permanecer vidables nel suelu mientres dellos años; so condiciones de llaboratoriu, les granes permanecieron vidables mientres siquier dos años.[4]
Hábitat
[editar | editar la fonte]G. sarothrae, una planta nativa d'América del Norte, alcuéntrase en tol oeste de Canadá, l'oeste de los Estaos Xuníos, y el centru de Méxicu[5][6] Por cuenta del so usu eficiente de l'agua y la tolerancia a la seca, ye capaz de sobrevivir en zones grebes y semiáridas sitios secos, tales como planicies predreses, llombes seques, los cumes, fasteres de los montes, y nos valles semi-desérticos.[1][4] G. sarothrae ye bien adaptable, y puede atopase nuna variedá d'eco-región , incluyendo montes de enebros-piñoneros, carbes desérticos y praos d'artumisa.[4] Puede sobrevivir nuna amplia variedá de tipos de suelu con plenu sol y bon drenaxe,,[2] pero la crecedera ye meyor en suelos francos magrizos aluviales en pendientes y suelos pocu fondos, predresos, arenosos, y ye probe en solución salina o suelos alcalinos.[4]
Propiedaes
[editar | editar la fonte]En Baxa California Sur usar pa combatir el plasmu (dolor abdominal o d'estómagu, que suel ser bien intensu y que nun se quitar) causáu por enfriamientu; encamiéntase tomar un té preparáu coles cañes tienres d'esta yerba o aplicar les cañes vieyes como emplastu caliente na parte dolorida. Coles mesmes, emplégase'l cocimientu de les cañes pa llavar les firíes.[7]
- Química
De les cañes de Gutierrezia sarothrae estrayer un aceite esencial nel que s'identificaron los monoterpenos acetato de bornilo, limoneno, mirentol, nopinona, cis-pin-3-en-2-ol, alfa y beta-pineno, trans-pinocarveol, pinocarvona, trans-verbenol y verbenona. Otros componentes de les cañes son los diterpenos ácidu 3-alfa-hidroxi-dianiélico, los derivaos hidroxi- y dihidroxi-deoxilaos del danielol, gutierrezial, un deriváu del labda-dieno, nivenólido, acedu peliáticoy dellos derivaos del acedu pilialtóico; los flavonoides apigenín, calicopterín, eriodictiol-7-metil-éter, trés derivaos hidroxi-metoxilaos de la flavona, jaceidín, luteolín, los 3 y 4- éteres-metílicos, nepetín, quercetín-3-metil-éter, espenacetín y rudequetín; los sesquiterpenos, cariofileno-1-10-epóxido, germacreno D.[8]
Los aceites esenciales llograos del tarmu y de les fueyes contienen los monoterpenos geraniol, linalol, mirceno, alfa-pineno, cis y trans-verbenol, verbenona; los sesquiterpenos cariofileno y gamma-humuleno. Nel raigañu detectóse un triterpeno, el óxidu de bacarín.[8]
- Farmacoloxía
Demostróse l'actividá antitumoral d'un estractu aguacientu del raigañu en mure con sarcoma 180, cuando s'alministró per vía intraperitoneal. Tamién s'investigó l'actividá antiviral y citotóxica d'un estractu etanólico llográu de les fueyes sobre'l virus de influenza PR8 y célules d'endocardiu de bovín, con resultaos negatives.[8]
Taxonomía
[editar | editar la fonte]Gutierrezia sarothrae describióse por (Pursh) Britt. & Rusby y espublizóse en Transactions of the New York Academy of Sciences 7(1–2): 10. 1887[9]
- Sinonimia
|
|
Ver tamién
[editar | editar la fonte]- Terminoloxía descriptiva de les plantes
- Cronoloxía de la botánica
- Historia de la botánica
- Carauterístiques de les asteracees
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 «Broom Snakeweed». Range Plants of Utah. Utah State University. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-12-03. Consultáu'l 16 d'avientu de 2012.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Broom Snakeweed: Gutierrezia sarothrae Pursh». Plant Guide. United States Department of Agriculture Natural Resources Conservation Service (30 de mayu de 2002). Consultáu'l 16 d'avientu de 2012.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Farrar, Jon (2011). Field Guide to Wildflowers of Nebraska and the Great Plains, 2nd, Iowa City: University of Iowa Press, páx. 140–141. ISBN 978-1-60938-071-7. Consultáu'l 16 d'avientu de 2012.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 «Botanical and Ecological Characteristics». Species: Gutierrezia sarothrae. United States Forest Service. Consultáu'l 16 d'avientu de 2012.
- ↑ «Distribution». Plants Profile: Gutierrezia sarothrae (Pursh) Britton & Rusby. United States Department of Agriculture Natural Resources Conservation Service. Consultáu'l 16 d'avientu de 2012.
- ↑ «Xeneral Distribution». Species: Gutierrezia sarothrae. United States Forest Service. Consultáu'l 16 d'avientu de 2012.
- ↑ Stevenson, Matilda Coxe (1915). «Ethnobotany of the Zuñi Indians», Thirtieth annual report of the Bureau of American Ethnology to the Secretary of the Smithsonian Institution: 1908–1909. Washington: Government Printing Office, páx. 53. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2013.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 «plasmu&id=7578 En Medicina tradicional mexicana». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-09.
- ↑ «Gutierrezia sarothrae». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 14 de setiembre de 2014.
- ↑ «Gutierrezia sarothrae (Pursh) Britton & Rusby». Integrated Taxonomic Information System. Consultáu'l 16 d'avientu de 2012.
- ↑ «Gutierrezia sarothrae (Pursh) Britton & Rusby». The Plant List. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2013.
Bibliografía
[editar | editar la fonte]- CONABIO. 2009. Catálogo taxonómico de especies de México. 1. In Capital Nat. Méxicu. CONABIO, Mexico City.
- Cronquist, A.J. 1994. Asterales. 5: 1–496. In A.J. Cronquist, A. H. Holmgren, N. H. Holmgren, J. L. Reveal & P. K. Holmgren (eds.) Intermount. Fl.. Hafner Pub. Co., New York.
- Fernald, M. 1950. Manual (ed. 8) i–lxiv, 1–1632. American Book Co., New York.
- Flora of North America Editorial Committee, e. 2006. Magnoliophyta: Asteridae, part 7: Asteraceae, part 2. Fl. N. Amer. 20: i–xxii + 1–666.
- Gleason, H. A. 1968. The Sympetalous Dicotyledoneae. vol. 3. 596 pp. In H. A. Gleason Ill. Fl. N. U.S.. New York Botanical Garden, New York.
- Gleason, H. A. & A.J. Cronquist. 1991. Man. Man. Vasc. Pl. N.E. U.S. (ed. 2) i–910. New York Botanical Garden, Bronx.
- Great Plains Flora Association. 1986. Fl. Great Plains i–vii, 1–1392. University Press of Kansas, Lawrence.
- Hickman, J. C. 1993. The Jepson Manual: Higher Plants of California 1–1400. University of California Press, Berkeley.
- Hitchcock, C. H., A.J. Cronquist, F. M. Ownbey & J. W. Thompson. 1984. Compositae. Part V.: 1–343. In C. L. Hitchcock Vasc. Pl. Pacif. N.W.. University of Washington Press, Seattle.
- Lane, M. A. 1985. Taxonomy of Gutierrezia (Compositae: Astereae) in North America. Syst. Bot. 10(1): 7–28.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]Wikispecies tien un artículu sobre Gutierrezia sarothrae. |