Guillena
 | Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
 | Esti artículu necesita wikificase. |
 Guillena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Andalucía | ||||
| Provincia |  provincia de Sevilla | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Guillena (es)  | Lorenzo Jose Medina Moya | ||||
| Nome oficial | Guillena (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
41210 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 37°32′47″N 6°03′26″W / 37.5465°N 6.0571°O | ||||
  Guillena Guillena (España) | |||||
| Superficie | 226.63 km² | ||||
| Altitú | 28 m | ||||
| Llenda con | Alcalá del Río, La Algaba, Salteras, Gerena, El Garrobo, El Ronquillo y Castilblanco de los Arroyos | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
13 682 hab. (2023) - 6440 homes (2019) - 6348 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe |
0.7% de provincia de Sevilla 0% de Andalucía 0.03% de España | ||||
| Densidá | 60,37 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| Llocalidaes hermaniaes |
Leverano (es) | ||||
| guillena.org | |||||
 | |||||
.svg)
.svg){kind=small}
Guillena ye un conceyu y llocalidá españoles de la provincia de Sevilla, Andalucía.
Historia[editar | editar la fonte]
Prehistoria[editar | editar la fonte]
Guillena foi habitada dende la prehistoria, como asina lo demuestren les sepultures megalítiques: dos en bon estáu, muertes d'otra y noticies d'una cuarta, ensin refugar la posible esistencia d'otres non afayaes entá y toes elles entendíes ente dos grandes deveses, la de Caníes y El Serrano.
Una de los dos visibles, atopada na de Caníes, ta asitiada nun llugar llamáu Puertu de los Entierros. Pertenez al tipu llamaes de galeríes cubiertes y polos restos d'instrumentos atopaos vencéyase-y col círculu de la cultura portuguesa.
L'otru megalitu visible, atopáu ente la casa de Caníes y antigua la estación de ferrocarril de Cala, ye llamáu Les Canteres. Ye una construcción dolménica con cámara circular, corredor y cámara accesoria, cubierta por un túmulu.
Dambos megalitos asítiense cronológicamente nel periodu eneolíticu o de Bronce, pero l'afayu d'una punta de flecha de cobre y la mesa circular d'ufriendes na de Les Canteres, faen pensar que ye más actual que'l del Puertu de los Entierros.
Villa romana[editar | editar la fonte]
El nome de Guillena deriva de dalguna villa o casa de campu romano llamada casa de Agilius o Gaelius.
Na llamada Yera de Llapaes, atópense abondoses muertes romanes, según n'otros llugares del cascu antiguu. Ente los más importantes atópase la llamada Casa de Maera, que caltién un departamentu soterrañu de planta casi cuadrada y cubiertu por bóveda de cañón. Otru afayu foi'l d'un fornu cerámicu, anque foi destruyíu p'aprovechar los sos materiales en 1947.
Na plaza de toros, empotrada nuna esquina del vieyu y casi destruyíu castiellu, atopóse un fragmentu d'una piedra miliaria. Por ella sola, debíu al escasu testu que caltién, non podía dicise enforma del so significáu, pero 30 años más tarde atopóse una piedra miliaria en Santiponce, la que caltenía'l testu completu. Pudo deducise que l'atopada en Guillena marcaba la distancia ente ésta y la casona Mons Marioru (de llocalización non precisa y oxetu de munches investigaciones). Con estos afayos púdose establecer relativamente'l percorríu de la calzada romana nᵘXXII que xunía la desaguada del Guadiana con Mérida.
Fora del cascu urbanu atopáronse munchos restos romanos pero de poca relevancia:
- Ocho sepultures alliniaes pero ensin conteníu dalguno na devesa d'El Serrano.
- Na facienda de La llámpara, en posición invertida, un capitel corintiu de mármol.
- Tanto nel cortixu El Caballero como na Cruz de la Muyer hai restos de calces o acueductos pa llevar l'agua a los nucleos urbanos.
- La Güerta del Bañuelo recibe esti nome poles construcciones hídriques qu'ellí s'atoparon.
- Nel caserío del Palmarillo hai cimientos d'una importante villa rústica.
- Nel Gamonal, La piedra Covanosa ye un importante restu d'un edificiu romanu.
Visigodos[editar | editar la fonte]
Un capitel de xaspe escuru d'inspiración corintia (S.V) y dellos cachos de lladriyos con relieves a molde, de trazos senciellos, atopaos na Casa de Maera, son los pocos restos del pasu d'esta cultura pol nuesu pueblu.
Ocupación árabe[editar | editar la fonte]
Guillena tresformar en nucleu urbanu d'importancia cola ocupación árabe, yá que tenía una situación estratéxica pa la defensa de los accesos a Sevilla dende Sierra Morena, pasando de ser alquería a llugar fortificáu. Na crónica xeneral cúntase que cuando foi atacada per San Fernando, los moros qu'ocupaben l'alcázar de Guillena (güei día la plaza de toros) apurrir y ésti, dempués de guarnilo con tropes cristianes, dexó que los musulmanes siguieren viviendo na población. Mientres sieglos, esti territoriu foi un asentamientu musulmán, pero esiste poca documentación d'ello. L'únicu restu descubiertu ye un pequeñu llote de monedes de plata, de la dómina de los reinos taifas.
Ye casi seguro que la Guliena que nos Añales Toledanos nomen, que foi escalada polos castellanos en 1213 correspuenda a la Guillena actual, pero nun pasó a manes castellanes hasta 1247 con Fernandu III el Santu al frente. La conquista asocedió de manera pacífica y foi d'importancia vital pa la conquista de Sevilla. Alfonsu X el Sabiu donó'l señoríu a los sos conquistadores a fin que lu defendieren. En 1286 ye instituyida como villa por privilexu de Sancho IV y 33 años más tarde, Alfonso XI otorgar a la villa l'usu del so escudu d'armes en pagu pola defensa d'un ataque benimenir. En 1631 Perafán de Rivera, conde de la Torre, merca'l señoríu de Guillena y en 1639, Felipe IV concéde-y la xurisdicción civil y criminal.
María de Molina[editar | editar la fonte]
Per otru llau, y como apaez en ciertos documentos de los sieglos XIV y XVI, el Cortixu de la Torre foi centru d'un estensu donadío que tomaba dende la Rivera d'Huelva hasta'l regueru Barbolí y que perteneció dempués de reconquistar cristiana a la reina María de Molina. La reina castellana vender dempués a un abá de Hervas. A finales del S. XIV pertenecía yá a los dominios de la Casa de Rivera, a la que quedó venceyada. En 1449, Xuan II concedía a Perafán de Ribera la facultá de poder realizar deveses en Torre de la Reina. A partir d'entós, empezó a llamase Torre de Perafán, anque nunca s'escaecería la so antigua designación de Torre de la Reina.
17 Roses de Guillena[editar | editar la fonte]
En 1937, mientres la Guerra Civil Española, diecisiete muyeres de Guillena d'ente 24 y 70 años fueron víctimes de la represión del bandu franquista. Fueron encarcelaes, torturaes humildaes y rapaes. Darréu, diéron-yos el paseúcu peles cais de Guillena y tresportar nun camión de ganáu al vecín pueblu de Gerena, en que'l so campusantu fueron fusilaes ente'l 6 y el 8 de payares del mesmu añu. Los sos cuerpos acabaron refundiaos a una fuesa común. Los diecisiete muyeres fueron conocíes colectivamente como les «17 Roses de Guillena».[2][3]
Monumentos[editar | editar la fonte]
Parroquia de Ntra. Sra. de la Granada[editar | editar la fonte]
La ilesia de Guillena ye un edificiu d'estilu góticu-mudéxar y álzase nel añu 1247. Un fuerte terremotu nel añu 1356 dexa la primitiva planta en ruines, polo que puede deducise que se llevanta de nuevu a partir d'esa fecha.
La fechura del nuevu templu sobre les ruines del vieyu tuvo de ser costosa pa la dómina, yá que nos archivos documentales esta ilesia consta en construcción siquier hasta l'añu 1560, y ye a partir d'entós cuando empieza a funcionar con un párrocu que lu garrasti y encárguense los retablos que completaríen el conxuntu.
Nel añu 1789 la ilesia de Guillena atopábase otra vegada en ruines, pudo debese al terremotu de Lisboa del añu 1755.
Entós proyéctase una restauración onde consta qu'ente los años 1789 y 1792 álcense les portaes neoclásiques que tien l'edificiu anguaño, báltase un pórticu que tenía'l templu primitivu y, a pidimientu del párrocu, solicítase “que la torre mudéxar que folgaba sobre la cabecera n'estáu de ruines cayer pa faer un campanariu nuevu”, la espadaña actual.[4]
La ilesia presenta planta rectangular y ábside poligonal reforzáu por contrafuertes. Cuenta con tres naves separaes por arcos apuntaos sobre pilastres y arcu del trunfu apuntáu que da accesu al ábside. Cubierta al interior por artesonado de madera y cubrir el cuerpu de la ilesia al esterior con armadura de madera a dos agües na nave central y a una sola rimada nes llaterales, ente que la cabecera facer al traviés d'una bóveda gótica de terceletes. Tresformada exteriormente nel sieglu XVIII, n'el so fachaes abren dos sencielles portaes d'estilu neoclásicu del maestru alarife mayor del Arzobispáu de Sevilla Fernando Rosales. Esta autoría apocayá afayada pol historiador local Juan Antonio Silva. Cuenta con una espadaña neoclásica con dos cuerpos, el primeru consta de dos campanes (San José y Ntra. Sra. de la Granada) y el segundu con una campana de voltio.
El retablu Mayor ye d'estilu barrocu del sieglu XVIII, fechable ente los años 1725 y 1728, en madera tallao y dorada; atribuyíu a Felipe Fernández del Castiellu que vien sustituyir a un retablu anterior renacentista de 1593 qu'allugaba a una imaxe de la virxe de talla completa na fornica principal.[5]
Na fornica central venérase la imaxe de la Virxe de la Granada Coronada, titular de la Hermandá Sacramental de Ntra. Sra. de la Granada Coronada y San Sebastián, patrona y alcaldesa de la Villa de Guillena. La talla de la Virxe de la Granada ye d'autor anónimu fechable a finales del sieglu XVIII, posiblemente fora la resultancia de l'adaptación de la imaxe de talla completa de la virxe del sieglu XVI a candeleru pa vistir.
Nes cais llaterales inferiores atopen les imagenes de San Francisco y San Antonio, ente que na parte cimera Santa Rita y San Benito, na parte cimera central atopamos un altorelieve cola imposición de la casulla a San ildefonso. Toles figures son, probablemente, coetanees al retablu.
Na nave del Evanxeliu esiste un retablu bien interesante del primer cuartu del sieglu XVIII onde s'atopa la Inmaculada, una imaxe de vistir, de gran importancia y de la mesma dómina. Per otru llau, nel últimu retablu ta'l Crucificáu de la Vera Cruz, cola Virxe y San Juan. Nun dosel, el Crucificáu, bien interesante, obra del sieglu XVI.
Na nave central, concretamente nel antepresbiterio, al llau de la Epístola, esiste una pintura mural del sieglu XVIII que representa a Santa Lucía. Nel púlpitu hai un Crucificáu que data d'escontra 1700.
Na nave de la Epístola, nel retablu colateral, neoclásicu, venérase la perimportante imaxe de la Virxe del Rosario, obra del insigne escultor Jerónimo Hernández, fecháu en 1578.
Plaza d'España[editar | editar la fonte]
[6] Epicentru social, económicu, familiar, políticu, festivu de Guillena mientres llargos años. Munchos son los acontecimientos que pesen sobre los sos llombos, munchos los cambeos que vio y sufrió, pero, con too y con eso, ella siempres permaneció inalterable como llugar d'alcuentru de tolos guilleneros. Munchos fueron los cambeos de cara a esti sieglu que nos acabó pero onde l'espíritu siempres foi'l mesmu. Que más da la so forma, la so estructura, la so fonte, los sos xardinos... Lo importante ye los sos papel social. ""Quien nun se sentó dalguna vegada nos sos bancos. cuantes pareyes de namoraos fadría d'ella'l so nial d'amor. Qué personal apreciar de dicir que nun xugó de neñu nella a la bandera, al zurro, a al piola, a la cuerda..."" Foi'l puntu d'unión, el nexu qu'apigura a los guilleneros. Les grandes cites siempres tienen llugar nesta formosa plaza. Sede de tolos actos grandiosos, nun haya nada que se pasara a los sos güeyos. El postreru, el nomamientu d'Alcaldesa perpetua a la Virxe de La Granada. Y que dicir de les sos fiestes... hasta los años sesenta yera el recintu ferial... Depués vinieron los cambeos, pero hasta entós la plaza yera y ye sinónimu de festividá.
Cinco places cinco, en casi 100 años,
La Plaza d'España de los años sesenta, el kiosco de los músicos ye sustituyíu pola "fonte de les xaronques". Nesta dómina inda se montaba equí la feria. Nun principiu la Caseta Municipal y darréu la primera particular los Millonarios. L'aspeutu que presenta la fonte ye inmeyorable.
la Plaza d'inaugura a finales de los sesenta, xusto primero que tome posesión la primer corporación democrática. la novedá más importante al respective de l'anterior ye la sustitución de la "" Fonte de les Xaronques"" por "" La del Neñu ""
la reforma más importante ye la que se lleva a cabu en 1993. Camudar por completu, hasta'l puntu de qu'esa famosa y guapa fonte, piérdese... la seña d'identidá de les places pretéritas.. Otra de les diferencies , les pérgolas, elementu que s'introduz per primer vegada na estructura de la Plaza d'España.
La casa consistorial ye l'edificiu más importante de la plaza d'España, que caltién entá la so fachada neoclásica de 1782 sobreviviendo a toles reformes y ampliaciones sufiertes. Nésta destaquen les pilastres d'orde xigante que percuerren los pisos del edificiu. Caltener nel so archivu históricu'l Catastru d'Ensenada (s. XVIII), consideráu'l primer inventariu del territoriu español.
Plaza de Toros[editar | editar la fonte]
[7] No que güei día ye la Plaza de Toros topó una piedra miliaria que marcaba la distancia ente Itálica y Mons Mariorum, y que según paez yera la calzada nᵘXXII que mandada a construyir pol emperador Adriano, xunía Itálica con Mérida pasando polo que güei ye Guillena y Les Pajanosas. Esta zona, al tar tan cerca de la Rivera d'Huelva y por ser pasu obligáu tantu pa Mérida como pa les Mines de Almadén, foi poblándose d'asentamientos, atopándose los cimientos de lo que paez ser una importante Villa Rústica nel llugar conocíu como Vega del Moral, al sur de Guillena.
Ta allugada sobre los restos d'un castiellu musulmán, sobre'l 1400. queden pocos restos (l'accesu a la plaza) y no que se caltién dar a entender que yera de planta rectangular d'unos 100 por 60 metros anque agora ta casi circular. Na primer metá del nuesu sieglu pasáu fixéronse reformes, pero les postreres terminar en febreru de 2002.
Nel castiellu d'armes de la dómina musulmana taba la tribu llamada benimerines, veníos dende África. Los habitantes de la Villa de Guliena, nel sieglu XIII la Reina Mária de Molina constrúi una torre na aldega de Torre de la Reina, los vecinos llucharon contra esa tribu hasta espulsalos p'apoderase del mesmu, apurriéndolo'l [Castillo en 1.247], a la hueste de Fernandu III, y fórmase un conseyu nomáu yá como Guillena, el ruedu yera cuadriculáu con una almena d'entrada, que se caltién. [En 1.286 por privilexu de Sancho IV de Mena], que más tarde foi apurríu al reináu d'Alfonso VI. Nel repartimientu de tierra y enceres, que viende'l señoríu de Guillena en 1.631 al Conde la Torre; Per Afán de Ribera, que continuu hasta'l sieglu XIX. Los alcalde que pasaron dellos nun caltuvieron les muralles dexando construyir viviendes al so alredor tapando tol muriu, camudaron el verdaderu escudu como símbolu de la nuesa villa, pol que tenemos agora. [Nel añu 1.861, ye cuando s'utiliza'l ruedu pa celebrar tornes y festexos Taurinos] toreando Manuel García El Espartero, Reverte, El algabeño, etc. Más tarde en 1.898 torea nella los diestros Belmonte, Joselito, Manuel Reyes y Manuel Nieto "Gorete" y Dolores Sánchez. La Fragosa que son toos toreros de Guillena. Nos años 45 y 50 torea los toreros locales Mariano Ortega, los hermanos Alvarados, Antonio Álvarez de Les Pajanosas, El algabeño Luis Arena, Emilio Oliva, etc.
[Nos años 59 al 66 faíse-y reforma llevantando la paré del ruedu]copiando un empresariu la plaza entamando festexos taurinos toreando los novilleros locales Juan Punta, José Guillén, Rafael Aguilera, qu'inclusive torearon l'a Maestranza de Sevilla, la nave principal de la Plaza de Toros sirve pa Mataderu Municipal.
[Dende esa fecha hasta l'añu 90 abandónase] anque delles vegaes na feria entamen un festexu, métense tres families pa faer presión al Alcalde por que-y dean una vivienda mientres dellos meses quemen toles puertes, chiqueros y burladeros dexándola en bien males condiciones d'abandonu.
[En 1.991 nomar de Delegáu d'Asuntos Taurinos a Rafael Aguilera Rodríguez que fuera Novillero empezando a a face-yos de nueva construcción y de rehabilitación hasta ponela como esta, celebrando toos estos años inclusive corríes de toros, hasta ser reconocida pola Delegación Provincial del Gobiernu de la Xunta d'Andalucía la 2º y 3º de la Provincia d'haber celebraos festexos.
Celebráronse munchos actos culturales, cine, teatru, ya inclusive pase de modelu y cine etc, Nel añu 1.994 por esti Delegáu entama una Escuela Taurina con más de 50 alumnos inscritos y como Direutor Artísticu al Diestru de Linar José Fuentes, que salen diestros destacaos Jose Luis Osuna, Rubén Pinar, El Arqueño t Francisco Charru, etc..[. Nel añu 2.007 dexar de funcionar la Escuela Taurina], d'entamar esos festexos [el pasáu 2.010, pol Conceyu] S'esta a la espera d'un Muséu Taurín a la Plaza de Toros.Les obres de la Plaza de Toros fueron financiaes pol Conceyu, Festivales Taurinos, Sieglu XXI y la Delegación Provincial de Gobernación.
Palaciu de Parladé[editar | editar la fonte]
[8] Foi construyíu en 1914 pol Sr. Parladé Heredia. Al paecer siguía'l modelu d'otru castiellu d'asemeyaes carauterístiques, de la mesma familia, asitiáu na redoma de Marbella. Residencia señorial, concebida como finca de recréu, de gustu historicista, acomuñada a una propiedá especializada na cría de toros de trepa. Foi llevantada nun momentu que perduraba la imaxe romántica de los castiellos medievales y, frecuentemente, yeren utilizaos como modelu de villes campestres ya inclusive urbanes. La residencia álzase sobre una plataforma de perímetru irregular, protexida por un muriu almenado, a manera de barbacana. La redolada inmediata del edificiu atópase axardináu, dotáu d'una singular imaxe pola presencia de múltiples palmeres. A esta cortil zarrada ingresar por un pórticu cuadrangular con dos arcos de mediu puntu de lladriyu, en que la so rosca dibuxar un finu motivu en zigzag que remembra modelos almohades. Son interesantes tamién, pola so delicadeza, los llabores cerámicos de les albanegas, nes que destaquen les figures d'espodaes gaceles. Sobre'l alfiz, tamién en cerámica, una lleenda proclama "BIENVENÍU SÍAS". Dempués de travesar el pórticu, inscritu nel perímetru "defensivu", una sienda de plaques pedreses conduz a la principal de les entraes, un arcu de mediu puntu sobre'l que cuelga un dispositivu de matacanes.
La planta de la residencia consiste nuna figura próxima al cuadráu, del que sobresalen los volumes prismáticos de delles torres, asitiaes nel frente, xunto a la puerta descrita, n'unu de los ángulos y na fachada posterior. L'allugada xunto a la entrada asemeya la torre del homenaxe. A lo cimero destaca una senciella espadaña. Otros de los ángulos presenten torrexones cilíndricos de menor altor que los citaos. Interiormente, les distintes estancies, como salones, capiya, cuartos y árees de serviciu, distribúyense en redol a un patiu que centra'l conxuntu. Los buecos al esterior son escasos y namái predomina'l baldíu sobre'l muriu n'unu de los salones empobinaos al sur, xunto a la torre del homenaxe, onde s'abrir un mirador acristaláu compuestu por arcos rebaxaos que sofiten sobre columnes marmóreas.
Fiestes[editar | editar la fonte]
Cabalgata de Reis Viviente[editar | editar la fonte]
La Cabalgata de Reis de Guillena ye la única cabalgata viviente de la Provincia de Sevilla. Nella representen escenes costumistes y bíbliques del Nuevu Testamentu qu'entienden dende l'Anunciación a la Virxe María hasta Jesús perdíu nel templu. Represéntase lo más fiel posible la vida en tiempos bíblicos, curiando los detalles históricos.
Los personaxes permanecen totalmente inmóviles mientres los trés hores averaes que dura'l cortexu na cai.
La Cabalgata de Reis de Guillena ta pensada pal esfrute de neños y mayores.
Anguaño cunta con un total de 12 xarrés con pasaxes bíblicos, la Estrella de la Ilusión abriendo'l cortexu, dos carroces infantiles detrás de les vivientes y finalmente los trés tronos con SSMM. Los Reis Magos d'Oriente.
HISTORIA:
La hestoria de la cabalgata de reis empieza a escribise un 12 de febreru de 1991 cuando un grupu de persones axuntar col fin de crear una Asociación Cultural d'ámbitu llocal.
En setiembre de 1991 tres un llargu alderique aprobar por unanimidá la propuesta de Fernando Lucas Ocaña y alcuérdase que Guillena tendría en 1992 una cabalgata viviente p'arguyu de tolos sos vecinos.
Per aquellos primeros años el númberu de xarrés yera amenorgáu, cuntando siempres colos grupos de persones que s'encarguen del montaxe nel polígonu industrial El Cuetu.
Nel añu 2016 conmemorábase'l XXV aniversariu de la cabalgata de reis.
COMPONENTES:
Los componentes de la cabalgata viviente de Guillena son los mesmos vecinos de la llocalidá. Axuntar en grupu d'amigos o familia y entámense pa montar la so propia escena. Ellos mesmos costean el ropaje y la gran mayoría de materiales necesarios.
Cada xarré cunta con un responsable, que ye convocáu pola Xunta Directiva de l'Asociación delles vegaes al añu onde s'axunten pa esponer les sos idees y tratar asuntos rellacionaos.[9]
Selmana Santa[editar | editar la fonte]
Sábadu de Pasión. Agrupación Parroquial de Ntro. Padre Jesús Nazarenu y Ntra. Sra. De la Esperanza. Procesiona dende la Capiya de Ntra. Sra. de la Esperanza. Representa un misteriu pocu habitual L'alcuentru de Jesús con María camino del monte calvariu. Celebra los cultos a Ntra. Sra. de la Esperanza en redol al 18 d'avientu rematando col Besamanos de la bellísima doliosa. Los cultos a la imaxe de Ntro. Padre Jesús Nazarenu son en cuaresma, onde ye treslladáu a la parroquia, darréu ye treslladáu a la so capiya en vía crucis. Esta agrupación celebró'l 12 d'ochobre de 2008 el XXV Aniversariu de la doliosa obra del escultor Gabriel Cuadráu. La imaxe mariana tien delles sayas, la postrera estrenada pal aniversariu. Na so dote cunta con diadema de salida y corona d'oru. El 18 d'avientu de 2008 concedió-y l'alcalde de Guillena, D. Xusto Padilla, la Medaya d'Oru de la Villa. Dambes imáxenes fueron restauraes en 2015, la doliosa por Pedro Manzado y el nazarenu pol so autor, l'escultor Ramos Corona.
El Vienres Santu realiza estación de penitencia la Hermandá y cofradería de nazarenos del Stmu. Cristu de Vera Cruz, María Santísima de los Dolores y Santa Ángela de la cruz. El primeru de los pasos ye un crucificáu realizáu en madera de cedru a finales de S. XVII. Tien brazos articulaos pa realizar la ceremonia del descendimiento (Tradición perdida anguaño) y el segundu un paliu nel que procesiona la imaxe de María Santísima de los Dolores. Por cuenta de una restauración efectuada nel añu 1984 pol escultor y imaginerosevillano Francisco Berlanga d'Ávila, afayar nel bustu la firma de Juan García de Santiago, identificándose a partir d'entós con un ensamblador del mesmu nome que collaboró con dos de los más destacaos miembros de la saga de los roldanes: Luisa Roldán y Pedro Duque Cornejo y Roldán, sobrín de La Roldana. Ye por ello qu'esta Doliosa de candeleru, titular mariana de la Cofradería de la Vera Cruz, viniera atribuyéndose al quefer de dambos artistes. Consta la esistencia de la talla, venerada antaño como La nuesa Señora de la Soledá, nun inventariu de 1728. Antes de ser reparada por Francisco Berlanga, foi intervenida nel añu 1955 pol artista alcalareño Manuel Pineda Calderón, quien tuvo de realizar una intervención importante vista la metá cimera del mázcaru y el xuegu de manes qu'anguaño presenta la Señora, que la so execución atribúyese-y.
El Domingu de Resurreición la salida procesional de la Hermandá de la Sagrada Resurrección, Neñu Jesús Perdíu nel Templu y Ntra. Sra. de la Candelaria. La tradición ta presente nesti día, el primer pasu cola imaxe del Neñu Jesús se "escuende" na fachada del Conceyu y más tarde el segundu pasu con Ntra. Sra. de la Candelaria sale a la so busca hasta llegar a esi llugar onde se fai l'alcuentru. Una antigua tradición, güei sumida nel conceyu, yera la de tirar carambelos dende les cases al pasu del cortexu, onde neños y mayores esfrutaben. Dende'l 2004 nun torna a la so parroquia y fai la so entrada na capiya de Ntra. Sra de la Esperanza, onde permanez dellos díes hasta'l so regresu a la parroquia nun pequeñu treslláu. Pero esti costume volvió anguaño 2016, tornando asina a la so Parroquia.
La imaxe de Ntra Sra. de la Candelaria ye una bellísima talla, procedente d'una sumida ermita. El mázcaru realizáu pol escultor archidonés Juan de Astorga tres les estroces sufiertes en 1810. Sicasí, el modeláu de les manes de la Señora, más arcaicu, paez correspondese col aspeutu actual de la sonrosada cara, d'ende que nun refuguemos que'l mesmu seya frutu d'una remodelación posterior. Dellos historiadores catalogar como obra anónima de finales del XVIII, fecha na que tenemos d'asitiar el so neoclásicu retablu.
Día de la Patrona (8 de setiembre)[editar | editar la fonte]
La imaxe de Ntra. Sra. de la Granada Coronada procesiona peles cais de Guillena el día 8; la primer procesión mañanera y la segunda nocherniega, onde ye acompañada por representaciones de les hermandaes de los pueblos vecinos. La imaxe de la Virxe de la Granada ye de candeleru pa vistir (145cm), d'autor anónimu del S. XVIII. Na mano derecha porta una granada símbolu del so nome y na izquierda lleva la imaxe del so fíu. Foi coronada canónicamente el 9 de xunu de 2007 pol Cardenal de Sevilla Carlos Amigo Vallejo, saliendo en procesión estraordinaria'l 21 de xunu de 2007 por causa de la agua'l día de la so coronación. La imaxe tien dellos mantos de camarín y sayas. Anguaño cunta con dos mantos procesionales, dambos en colloráu, l'antiguu bordáu n'oru por Carrasquilla y el nuevu executáu por Grande de Lleón.
Xeografía[editar | editar la fonte]
En 2011 cuntaba con 11.823 habitantes. La so estensión superficial ye de 226 km² y tien una densidá de 52,17 habitantes/km². Los sos coordenaes xeográfiques son . Asítiase a una altitú de 28 msnm y a 21 quilómetros de la capital de provincia,[10] Sevilla, na Ruta de la Plata, da empiezu a la Sierra Norte. Entiende les pedaníes de Torre de la Reina y Les Pajanosas.
Demografía[editar | editar la fonte]
Evolución de la población nel saltu del sieglu XX al XXI.[11][12]
| 1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 8,281 | 8,257 | 8,286 | 8,406 | 8,478 | 8,449 | 8,615 | 8,760 | 9,035 | 9,318 | 9,995 | 10,654 | 11,109 | 11,456 | 11,823 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
A finales de 2006 supera yá los 10.000 habitantes de población censada anque si envalorárense los ensin censar fueren más de 12.000.
Hermanancies[editar | editar la fonte]
Guillena atópase hermaniada coles llocalidaes de:
Guilleneros pernomaos[editar | editar la fonte]
Guilleneros que destacaron en distintes árees de la cultura o'l deporte son:[ensin referencies]
- Los Pompetas. Grupu musical y domingueru
- Juan José Punta Fernández, músicu;
- Francisco Javier Gutiérrez Juan, músicu;
- Francisco Llamera Sosa Maestra Llamera, músicu;
- José Luis Romero Rodríguez, artista plásticu;
- Emilio Romero Rodríguez, artista plásticu;
- Enrique Caetano Henríquez, artista plásticu;
- Pepe Guillena, cantaor de flamencu;
- Raúl García, ex-xugador de fútbol: Polideportivo Ejido, Levante y Badayoz, ente otros;
- Lucía Sócam, cantautora de temes de la memoria histórica de la Guerra Civil Española.
- Curru Granado, escritor;
- Marcelo Durán López, músicu compositor.
- Celedonio Villa Tejederas, maestru nacional.
- Juan Antonio Silva Fernández, doctor n'Historia del Arte.
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ «Lleven a la xusticia l'asesinatu de les 17 roses de Guillena en 1937». Huffington Post. 22 de mayu de 2015. http://www.huffingtonpost.es/2015/05/22/17-roses-guillena-xulgáu_n_7419474.html.
- ↑ «Les 17 Roses». ASOCIACIÓN PA LA RECUPERACIÓN DE LA MEMORIA HISTÓRICA "19 MUYERES" DE GUILLENA.
- ↑ https://juancarlosromero.wordpress.com/2016/05/31/a-la lluz-los-secretos-neoclasicos-de-la ilesia-de-la granada/
- ↑ Silva Fernández, Juan Antonio. «MOBLAME LLITÚRXICU DEL SIEGLU XVIII NA ILESIA PARROQUIAL DE GUILLENA». Laboratorio d'Arte. Universidá de Sevilla. http://institucional.us.es/revistas/arte/23/articulo_14.pdf.
- ↑ d'España. Sevillapedia
- ↑ [1].
- ↑ http://www.iaph.es/patrimonio-inmueble-andalucia/resume.do?id=i8308
- ↑ «Cabalgata de Reis de Guillena». Consultáu'l 10/12/16.
- ↑ Institutu d'Estadística y Cartografía d'Andalucía (30 de xineru de 2012). Xunta d'Andalucía (ed.): «Sistema d'Información Multiterritorial d'Andalucía.Guillena». Consultáu'l 13 de febreru de 2012.
- ↑ Institutu Nacional d'Estadística. «Nomenclátor. Rellación d'unidaes poblacionales». INEbase. Consultáu'l 13 de febreru de 2012. «Tien d'escoyese la población»
- ↑ Institutu Nacional d'Estadística. «Cifres de población. Series históriques de población». INEbase. Consultáu'l 13 de febreru de 2012. «Tien d'escoyese la población y la serie a amosar»
Bibliografía[editar | editar la fonte]
- Ayto. de Guillena. Área Turística *
Sevillapedia
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Guillena.- Conceyu de Guillena
- Blogue Vivir Guillena
- Guillena - Sistema d'Información Multiterritorial d'Andalucía *
- Colexu d'Educación Infantil y Primaria de Guillena
- molinucu/ IES El Molinucu
- Web Oficial de la Hermandá de la Vera Cruz de Guillena. Primitiva y Humilde Hermandá y Cofradería de Nazarenos del Santísimu Cristu de la Vera Cruz
- Zoo de Sevilla, sito en Guillena
- Web Cabalgata de Reis Magos de Guillena
- Patrimoniu cultural de Guillena na Guía Dixital del Patrimoniu Cultural d'Andalucía. IAPH
- http://pajanosas.blogspot.com.es/
