Grupu funcional

De Wikipedia

El grupu funcional ye un átomu o conxuntu d'átomos xuníos a una cadena carbonada, representada na fórmula xeneral por R pa los compuestos alifáticos y como Ar (radicales alifáticos) pa los compuestos arumosos. Los grupos funcionales son responsables de la reactividá y propiedaes químiques de los compuestos orgánicos.

La combinación de los nomes de los grupos funcionales colos nomes de los alcanos de los que deriven brinda una nomenclatura sistemática poderosa pa denominar a los compuestos orgánicos.

Los grupos funcionales acomúñense siempres con enllaces covalentes, al restu de la molécula. Cuando'l grupu d'átomos acomuñar col restu de la molécula primero por aciu fuercies ióniques, denominar más apropiadamente al grupu como un ion poliatómico o ion complexu.

Series homólogues y grupos funcionales más comunes[editar | editar la fonte]

Una serie homóloga ye un conxuntu de compuestos que comparten el mesmu grupu funcional y, por ello, tienen propiedaes y reacciones similares. Por casu: la serie homóloga de los alcoholes primarios tienen un grupu OH (hidroxilo) nun carbonu terminal o primariu.

Les series homólogues y grupos funcionales llistaos de siguío son los más comunes.[1] Nes tables, los símbolos R, R', o similares, pueden referise a una cadena hidrocarbonada, a un átomu d'hidróxenu, o inclusive a cualquier conxuntu d'átomos.

Ensin grupu funcional[editar | editar la fonte]

Insaturados[editar | editar la fonte]

Funciones osixenaes[editar | editar la fonte]

Presencia de dalgún enllace carbonu-osíxenu: senciellu (C-O) o doble (C=O)

Grupu funcional Serie homólogu Fórmula Estructura Prefixu Sufixu Exemplu
Grupu hidroxilo Alcohol R-OH Hidroxilo hidroxi- -ol Etanol (Alcohol etílico)
Etanol
Grupu alcoxi (o ariloxi) Éter R-O-R' Alcoxi -oxi- R-il R'-il éter Etoxietano o Dietiléter (Éter etílicu)
Éter etílicu
Grupu carbonilo Aldehído R-C(=O)H Carbonilo formil- -a el

-carbaldehído[2]

Etanal (acetaldehído)
Etanal
Cetona R-C(=O)-R' Carbonilo oxo- -ona Propanona (acetona)
Propanona
Grupu carboxilo Acedu carboxílico R-COOH Carboxilo carboxi- Acedu -ico Acedu etanoico (acedu acético)
Acedu acético
Grupu acilo Éster R-COO-R' Acilo -iloxicarbonil- R-arreyo de R'-ilo Etanoato de etilo (acetato de etilo)
Acetato de etilo

Funciones nitrogenadas[editar | editar la fonte]

Amidas, aminas, nitrocompuestos, Nitrilos. Presencia d'enllaces carbonu-nitróxenu: C-N, C=N ó C≡N

Grupu funcional Tipu de compuestu Fórmula Estructura Prefixu Sufixu Exemplu
Grupu amino Amina R-NH2 Amino amino- -amino
Isobutilamina
Imina R-NCH2 Imina _ _ 1,5-Diazabiciclo[4.3.0]non-5-eno (BDN)
Grupos amino
y carbonilo
Amida R-CO-NR2 amida _ -amida Acetamida
Acetamida
Imida R-C(=O)N(-R')-R" Imida _ _
Tetrametiletildiimida
Grupu nitro Nitrocompuesto R-NON2 Nitro nitro- _
Nitropropano
Grupu nitrilo Nitrilo o cianuru |

R-CN

Nitrilo o Cianuru ciano- -nitrilo Tetracianoetileno (TCNE)
Isocianuro R-NC Isocianuro alquil isocianuro _
Tert-butil isocianuro
Isocianato R-NCO Isocianato alquil isocianato _ Metil isocianato
Isotiocianato R-NCS Isotiocianato alquil isotiocianato Alil isotiocianato
Grupu azo Azoderivado R-N=N-R' Azo azo- -diazeno Dietil azodicarboxilato (DEAD)
Diazoderivado R=N=N Diazoderivado diazo- _
Diazometano
Azida R-N3 Ion azida azido- -azida 2-Dimetilaminoetilazida (DMAZ)
Sal de diazonio X- R-N+≡N Sal de diazonio _ ...uro de...-diazonio Catión Bencenodiazonio
_ Hidrazina R1R2N-NR3R4 Hidrazinas _ -hidrazina Hidrazida (fórmula xeneral)
_ Hidroxilamina -NOH Hidroxilaminas _ -hidroxilamina N,N-dimetilhidroxilamina

Funciones haloxenaes[editar | editar la fonte]

Compuestos por carbonu, hidróxenu y halóxenos.

Grupu funcional Tipu de compuestu Fórmula del
compuestu
Prefixu

Haluru

R-X halo- _
Grupu acilo Haluru d'ácidu R-COX Haloformil- Haluru de -oílo

Grupos que contienen azufre[editar | editar la fonte]

Grupu funcional Tipu de compuestu Fórmula del compuestu Prefixu Sufixu
Grupu sulfuru Tioéter o sulfuru |

align="center" | R-S-R'

alquiltio-
R-SH Tiol mercapto- -tiol
R-SO-R' Sulfóxido _ _ _
R-SO2-R' Sulfona _ _ _
_ Acedu sulfónico RSO3H sulfo- acedu -sulfónico

Organofosfatos[editar | editar la fonte]

Grupu funcional Tipu de compuestu Fórmula Estructura Prefixu Sufixu Exemplu

PR3

Fosfina _ _ Clorodifenilfosfina
_ P(=O)R3 Óxidu de fosfina _ _ Hexametilfosforamida (HMPA)
Fosfinito P(OR)R2 Fosfinito _ _
Fosfinato P(=O)(OR)R2 Fosfinato _ _ Cloroetilfosfinato
Fosfonito P(OR)2R Fosfonito _ _ HEDP
Fosfonato P(=O)(OR)2R Fosfonato _ _ N-fosfonometil glicina(Glifosato)
Fosfito P(OR)3 _ fosfito Trimetil fosfito
Grupu fosfatu

P(=O)(OH)2R

Fosfatu _ _ Fosfatu de trietilo
Fosforano PR5 Fosforano _ _ Diclorotrifenilfosfina

Llistáu de grupos funcionales[editar | editar la fonte]

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Química orgánica. John McMurry. 6ª ed. Cengage Learning Editores, 2005. ISBN 970-686-354-0. Clasificación de grupos funcionales pa fines de nomenclatura.Apéndiz A-3
  2. Manual de química orgánica. Hans Beyer. Editorial Reverté, 1987. ISBN 84-291-7066-9. Páx. 210