Gregorio Luperón
 | Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Gregorio Luperón | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Vida | |||
| Nacimientu | San Felipe de Puerto Plata, 8 de setiembre de 1839[1] | ||
| Nacionalidá |
 República Dominicana | ||
| Muerte | San Felipe de Puerto Plata, 21 de mayu de 1897[1] (57 años) | ||
| Oficiu | políticu, militar | ||
| Creencies | |||
| Partíu políticu |
Partido Azul (es)  | ||
 | |||
Gregorio Luperón (8 de setiembre de 1839, San Felipe de Puerto Plata – 21 de mayu de 1897, San Felipe de Puerto Plata) foi un militar y políticu dominicanu. Foi tamién presidente provisional de la República Dominicana ente 1879 y 1880.
Primeros años[editar | editar la fonte]
Foi fíu de Pedro Castellano, un home blancu de clase media que nun lo reconoció y a quien nunca conoció a Nicolasa Luperón (apellíu francés que depués se convirtió en Luperón). Luperón foi al Colexu Evanxélicu William Towler de la Ilesia Evanxélica Dominicana ,fundáu en 1848.[2]
A los 18 años incorporar a la revolución de 1857 contra Bonaventura Báez, tomando parte de los combates en Samaná. A los 20 años establecióse como un pequeñu comerciante en Sabaneta de Yásica
Teniendo Luperón la edá de 22 años, el Xeneral Pedro Santana, líder de la facción de los terratenientes y hateros, que fuera militar y primer presidente de la República, produz la llamada Anexón a España (1861-1865), colo cual llogró que la monarquía española concediéra-y el títulu nobiliariu de marqués de Les Carreres.
Luperón formaba parte del grupu de dominicanos que se remonten en contra d'esti fechu. Nun robló la copia del manifesto de respaldu a l'anexón polo que foi escorríu pol xefe de Puerto Plata Juan Sueru. Como productu de la so rebeldía, ye fechu prisioneru. Llogra escapase, y vase al exiliu a Haití, Estaos Xuníos y Curaçao.
Al tiempu, torna en forma clandestina por Montecristi, y toma parte nel Llevantamientu de Sabaneta encabezáu por Lucas de Peña en febreru de 1863, y foi encargáu d'estender les operaciones de la rebelión escontra San Jose de los Matos. El movimientu foi ganáu pol Coronel de les reserves españoles José María Checu, quien más tarde pasó al llau de los restauradores. El llevantamientu fracasa por cuenta de qu'inda la gran porción de la población tenía actitúes neutrales o favorables escontra l'anexón.
Tres una primer derrota retirar a les montes y dende La Vega, forma contautu con otros patriotes, y espera que volvieren maurecer condiciones pa la rebelión
Guerra de la Restauración[editar | editar la fonte]
Dempués del llamáu Berru de Capotillo na provincia de Dajabón el 16 d'agostu del 1863 encabezáu por Santiago Rodríguez y 14 homes más, a Luperón tocó-y tomar iniciatives en Moca y La Vega valiéndose de la so rangu de xeneral.
Tan llueu-y foi posible, incorporar a les operaciones de Santiago onde quedó al mandu del comandante en xefe de la guerra restauradora, el xeneral Gaspar Polanco, quien fuera designáu como tal pol conseyu formáu por Pedro Antonio Pimentel, Benito Moncion y Jose Antonio Salcedo (Pepillo), pola so antigüedá nel exércitu de la primera república. Dende'l so puestu, hostilizó a los españoles el 6 de setiembre na Batalla de Santiago.
Foi un home d'un fuerte sentíu patrióticu y de gran valor nel usu de les armes y les estratexes de guerra. Por estos méritos, cuando se supo que Pedro Santana pretendía invadir el Cibao, desígnase-y Xefe Cimeru d'Operaciones nes provincies del sur y del este. En Santu Domingu, se bate de frente al exércitu español, que yera comandado por Pedro Santana, daquella Marqués de Les Carreres. Magar ser poderosu y disciplináu, l'exércitu español foi ganáu nuna estratexa de guerra de guerrilles, debíu esto a la inferioridá en númberu y en calidá de medios per parte de los rebeldes.
Depués reforzo les operaciones de Baní y San Cristobal onde espulso a los anexonistas. Retornó a Santiago, onde sofitó ensin reserves el gobiernu de Gaspar Polanco, a pesar d'habese negáu a participar nel movimientu que derrocó a Salcedo, yá que entendía que sol gobiernu de Polanco la guerra restauradora recuperaría la puxanza que perdiera mientres el gobiernu de Salcedo.
Post Guerra Restauradora[editar | editar la fonte]
Vencíu l'exércitu español, aceptó'l cargu de Vicepresidente nel gobiernu presidíu por Benignu Filomeno de Rojas. Restaurada la República, tornó al so pueblu natal, Puerto Plata, onde estableció una casa comercial.
Oponer al regresu al poder de Bonaventura Báez, lo cual tráxo-y al destierru y espulsión del país. Pocos meses dempués, torna pa integrar el movimientu llamáu Triunviratu de 1866, que derroca a Báez y conviértese en gobiernu.
El Triunviratu ye eslleíu en 1866 a favor d'una constitucionalidá por qu'asuma la Presidencia de la República, el Xeneral José María Cabral.
Nuevu exiliu[editar | editar la fonte]
Esti gobiernu ye derrocáu en 1868, y Luperón ye obligáu de nuevu a salir del país, por oponese a les pretensiones de Báez, quien mira escontra Estaos Xuníos nesti nuevu propósitu.
Luperón llogra preparar una espedición llamada "El Telégrafu", debíu al nome del barcu utilizáu pa la mesma.
Fracasa la espedición revolucionaria la intervención de los Estaos Xuníos, con quien Báez taba teniendo entendimientos pa la venta de la península de Samaná. Esto motiva un nuevu extrañamiento del so país. repunxo sofitu de la opinión pública n'América Llatina en contra del propósitu de Báez, y unvió protestadores al Senáu de los Estaos Xuníos.
Cuando Báez ye espulsáu del poder pola "Revolución Unista" en 1873, Luperón pudo tornar a Puerto Plata.
Presidente provisional y Ministru[editar | editar la fonte]
Al xubir al poder Ulises Espaillat, Luperón ye nomáu nel cargu de "Ministru de Guerra y Marina".
Ante l'arrenunciu de Espaillat, de nuevu Luperón ye exiliáu, y espera cerca de dos años, a que los sos antiguos enemigos González y Báez alternar nel poder pa un nuevu regresu al país.
Tres el derrocamientu del gobiernu de Cesáreo Guillermo, Luperón asume la presidencia d'un gobiernu provisional cola so sede en Puerto Plata. Los catorce meses d'esti gobiernu fueron de paz, de llibertá y de progresu, produciendo unes eleiciones llimpies en 1880, onde foi electu Presidente de la República'l Presbíteru Fernando Arturo de Meriño, que tamién foi sofitáu por Luperón.
Nesti gobiernu foi designáu como Unviáu Estraordinariu y Ministru Plenipotenciario n'Europa. De regresu al país, ye nomáu Delegáu del Gobiernu nel Cibao mientres el réxime de Francisco Gregorio Billini. Tres que la so arrenuncia en 1885, xunir al Vicepresidente Alejandro Woss y Gil.
Revolución de 1886[editar | editar la fonte]
Dende'l so cargu, y tres la revolución de 1886, Luperón enfrentar a ésta en Puerto Plata, contribuyendo con ello al trunfu d'Ulises Heureaux y al ascensu d'ésti a la Presidencia, nel añu 1887.
Heureaux, tamién de Puerto Plata, y quien fuera un valiente restaurador como Luperón, empezó a desenvolver un gobiernu despótico y dictatorial, lo cual xeneró en Luperón arrepentimientu y decepción. Esto fizo que se colara al esterior a combatilo. La so campaña fracasó por falta de sofitu del gobiernu haitianu.
Decesu[editar | editar la fonte]
Enfermu na isla de Saint Thomas, foi buscáu pol mesmu Ulises Heureaux, pa morrer nel so pueblu natal Puerto Plata'l 20 de mayu de 1897.
Referencies[editar | editar la fonte]
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q888631
Multimedia: Gregorio Luperón
