Grand Theft Auto IV

De Wikipedia
Grand Theft Auto IV
Desendolcador Rockstar North y Rockstar Toronto
Distribuidora Rockstar Games
Compositor Lola Flores
Motor Rockstar Advanced Game Engine
Plataforma Xbox 360, Microsoft Windows, PlayStation 3 y Xbox One
Publicación 29 abril 2008
4 xineru 2009
Serie Grand Theft Auto
Xéneru aición-aventura y videoxuegu con personaxes LGBT
Mou un xugador y multixugador
Preséu d'entrada tecláu, mur y mandu de videoxuegos
Clasificaciones
CERO Maduro +17 (es) Traducir
ESRB Maduro +17 (es) Traducir
PEGI PEGI 18
USK USK 18
Más información
Páxina web oficial rockstargames.com…
Grand Theft Auto III Grand Theft Auto IV Grand Theft Auto V
Cambiar los datos en Wikidata

Grand Theft Auto IV (embrivíu comúnmente como GTA IV o GTA 4) ye un videoxuegu d'aición-aventura de mundu abiertu desenvueltu por Rockstar North.[1] El videoxuegu, precedíu por Grand Theft Auto: Vice City Stories, ye'l novenu títulu de la serie Grand Theft Auto y el primeru de la mesma n'apaecer nes videoconsoles de séptima xeneración. Foi llanzáu para PlayStation 3 y Xbox 360 n'Australia, Europa y América del Norte el 29 d'abril de 2008[2] y en Xapón el 30 d'ochobre de 2008.[3] La versión de Windows del xuegu foi llanzada n'América del Norte el 2 d'avientu de 2008 y n'Europa el 3 d'avientu.[4][5][6] Desenvolviéronse dos episodios descargables pa Xbox 360, PC y PlayStation 3;[7] el primeru foi The Lost and Damned, llanzáu'l 17 de febreru de 2009,[8][9] y el segundu foi The Ballad of Gay Tony, que salió al mercáu'l 29 d'ochobre de 2009.[10]

La historia del xuegu escurre en Liberty City, una ciudá ficticia basada fuertemente na ciudá moderna de Nueva York.[11][12] El protagonista de la trama ye Niko Bellic, un veteranu de guerra d'Europa del Este,[13] qu'emigró a Estaos Xuníos en busca del suañu americanu prometíu pol so primu,[14] pero que rápido ye abasnáu a un submundo criminal. Como n'otres ediciones de la serie, el videoxuegu ta compuestu d'elementos de conducción y disparos en tercer persona, y tien un xuegu de mundu abiertu que-y da a los xugadores más control sobre la so esperiencia de xuegu. GTA IV ye'l primer xuegu de consola na franquicia que tien una manera multixugador en llinia de manera nativa ensin mods, y contién quince tipos de xuegu.

Un gran ésitu comercial y críticu, Grand Theft Auto IV rompió marques na industria de los videoxuegos con ventes d'alredor de 3,6 millones d'unidaes nel so primer día nel mercáu, recaldando más de 500 millones de dólares n'ingresos y 6 millones d'unidaes vendíes en tol mundu, aproximao, mientres la so primer selmana.[15][16] El 9 de xunu de 2010, Take-Two anunció que'l videoxuegu algamara los 17 millones d'unidaes vendíes en tol mundu. Grand Theft Auto IV recibió l'aclamación de la crítica, especialmente dirixida al diseñu del mundu abiertu y a la narrativa; siendo consideráu por munchos críticos como unu de los meyores videoxuegos de tolos tiempos y convirtiéndose n'unu de los xuegos más puntuaos de tolos tiempos en sitiu web recopilatorios de puntuación como MobyGames,[17] Metacritic[18] y TopTenReviews.[19]

Argumentu[editar | editar la fonte]

Sinopsis[editar | editar la fonte]

Grand Theft Auto IV narra la historia de Niko Bellic, un inmigrante illegal y veteranu de la Guerra de Bosnia. En siendo convencíu pol so primu Roman, qu'emigró a Liberty City años antes del empiezu de la historia nel xuegu, Niko decide abandonar Europa del Este con camín de Liberty City,[13] onde espera escaecer el so pasáu criminal[20] Poco dempués de baxar Niko del barcu mercante Platypus que lu traxo hasta la ciudá, afaya que'l luxu y la riqueza de los que-y falaba Roman nes sos cartes y correos electrónicos nun esisten y atópase con un mundu de deldes y gángsters. Niko ayuda a Roman colos sos problemes y cola so empresa de taxis mientres trata d'atopar el so aldu na nueva ciudá.

La Estatua de la Llibertá, representada en GTA IV como Estatua de la Felicidad, ye'l símbolu de Liberty City y el llugar onde termina la historia

Más tarde ye reveláu unu de los secretos y razones polos que Niko vieno a Liberty City, que nun ye otru qu'atopar a la persona que traicionó a Niko y a la so unidá del exércitu, toos amigos de la infancia. Niko crea llazos cola Mafia rusa de Liberty City al traviés d'unu de los emprestadores de Roman, Vladimir Glebov,.[21] Más tarde Román coménta-y a Niko qu'abarrunta que la so novia, Mallorie Barda engañar con Vlad, y entruga a Niko si saber, a lo cual esti namái se queda calláu, y Roman acusar de deslleal, escúlpase diciendo que nun sabía que lu importaba, y diz que se va encargar de solucionalo. Tres "solucionar" el problema con Vlad matándolo y refundiando el so cuerpu al Ríu Humboldt, Niko empieza a trabayar con mafiosos más importantes como Mikhail Faustin, dueñu del club Perestroika, y el so collaborador, Dimitri Rascalov.[22] Niko realiza dellos trabayos pa Faustin, pero los escesos d'ésti provoquen que Dimitri ordene a Niko que lo esanicie.[23] Niko asesina a Faustin nel Perestroika por encargu de Dimitri, pero depués ye traicionáu por ésti. Cuando Niko axuntar con Dimitri pa cobrar el dineru prometíu pol asesinatu, afayar que Dimitri taba confabulado con Ray Bulgarin, un antiguu xefe de Niko, que se presenta na xunta y trata de matalo.[24][25] Niko fuxe de la emboscada cola ayuda de Little Jacob, un comerciante d'armes xamaicanu, amigu de mancomún de Roman y Niko. Sicasí, Dimitri y Bulgarin escapen, polo que Jacob suxure ocupase d'ellos más tarde.

Darréu dempués, Niko y Román vense obligaos a escapar a Bohan cuando tanto'l so apartamentu en Broker como la empresa de taxis son amburaos por órdenes de Dimitri. Nesi momentu, Román revela a Niko les sos intenciones de casase cola so novia, Mallorie, que trabaya como secretaria na so empresa de taxis. Desesperáu pol dineru, Niko va llogrando adulces nuevos aliaos y llogra ganar grandes cantidaes de dineru en diversos trabayos con una escura axencia gubernamental sol nome d'O.L. Paper o por aciu el corruptu subcomisario de policía Francis McReary,[26] según con organizaciones criminales ente les que s'inclúin la cla irlandés de los hermanos McReary, el gánster Playboy X, el so mentor un ex-convicto llamáu Dwayne Forge, la traficante de drogues portorricana Elizabeta Torres o la familia Pegorino n'Alderney (con Jimmy Pegorino a la cabeza, Ray Boccino y Phil Bell). Niko finalmente atopa a Florian, el miembru de la unidá de Niko en Bosnia qu'emigro a Liberty City, gracies a Ray Boccino, pero cuando él y Roman van al so apartamentu afayen que Florian camudó'l so nome a Bernie Crane,[27] convertíu agora nun homosexual fachendosu acosáu por unos mafiosos, polo que Niko dase cuenta de que Bernie nun ye'l responsable de la traición que sufrió nos Balcanes. Ye entós cuando a Niko namái-y queda un sospechosu: Darko Brevic.[27]

A midida que avanza la trama, Niko vese envueltu nun enfrentamientu múltiple d'intereses por culpa d'un fracasu con un negociu de diamantes de Ray Boccino nel que s'impliquen la familia Ancelotti,[28] la banda de moteros The Lost,[29] la cla McReary,[30] Bulgarin[30] y los homes del empresariu nocherniegu Gay Tony.[31] Más tarde, Niko conoz a Phil Bell, amigu de Ray, que de la mesma son miembros collaboradores de la decadente familia Pegorino de Alderney, organización cola que Niko va trabayar hasta'l final de la trama. Mientres collabora cola organización criminal de Jimmy Pegorino, O.L. Paper llama a Niko y ufiérta-y presentar -y a Jon Gravelli, un agonizante vieyu hospitalizáu, pero capo de la familia Gambetti.[32] Gravelli y O.L. Paper atopen a Darko Brevic en Bucuresti y traer a Liberty City p'apurri-y lo a Niko, n'agradecimientu polos servicios emprestaos.[33] Niko avisa a Roman y dambos van al puntu d'alcuentru onde un furgón déxa-yos a Darko. Niko enfrentar a Darko, que se convirtiera nun drogadictu, y confírma-y que foi él quien traicionó a los homes de Niko en cuenta de dineru. El xugador tien la opción d'asesinar nesi momentu a Darko o dexa-y vivir por cuenta del so llamentable estáu.[34] Tres l'alcuentru, Niko recibe una llamada de Pegorino p'axuntase con él nel llocal de striptease Honker's de Alderney. Ellí, Pegorino pide a Niko un últimu favor: recoyer una unviada d'heroína del mayor enemigu de Niko, Dimitri Rascalov.[35][36]

Final[editar | editar la fonte]

La historia contién dos posibles finales dependiendo de la eleición que'l xugador faiga nesti puntu del xuegu.[36] En dambos finales, Niko ve en Pegorino un enemigu por aliase tan de cerca con Dimitri, y dambos antagonistes muerren. La diferencia fundamental en cada final ye la muerte o bien de Roman Bellic o de Kate McReary.

Tres la xunta de Niko con Pegorino nel Honker's, na qu'ésti-y pide qu'acepte una última misión na que debe d'axustar col so enemigu Dimitri, a Niko plantégase-y un problema: aceptar el negociu con Dimitri p'asegurase un bonu pagu económicu —como-y aconseya'l so primu Roman— o nun aceptar el negociu —como-y pide Kate— y asesinar a Dimitri.[36]

Vengación

Si'l xugador escueye la opción Revenge («vengación»), Niko entama una emboscada a Dimitri mientres este supervisa un cargamentu d'heroína nos muelles. Entámase una llucha armada nel Platypus —el barcu que traxo al protagonista a la ciudá— y Niko matu a Dimitri.[37] Tres l'incidente, Román casóse con Mallorie, pero Jimmy Pegorino, furiosu dempués de la traición de Niko, apruz na celebración a les puertes de la ilesia y matu al amor de Niko, Kate McReary.[38] Niko, Roman y Little Jacob siguen a los homes de Pegorino, que los lleven a un casino abandonáu en Alderney. Niko intenta matar a Pegorino, pero escapar nun barcu a la Isla de la Felicidad. Niko, Roman y Jacob siguir nun helicópteru y Niko, finalmente, matu a Pegorino dempués de comentar a Roman y Jacob lo caro que-y saliera vivir el Suañu americanu. Tres los creitos, Niko recibe la llamada de Roman pa consola-y pola perda de Kate y comunícalu que ta esperando un fíu con Mallorie, a quién van llamar Kate si finalmente ye neña.[39]

Dineru

Si'l xugador escueye la opción Deal («dineru»), va cuntar col sofitu total de Román, que-y pide que faiga esti últimu tratu pa casase con Mallorie, coyer el dineru y dise los trés a Vice City. Sicasí, Niko va perder toa l'enfotu de Kate, que nun acepta siguir con un tipu que valora tanto'l dineru, y nun volverá ver la nunca más.[40] Niko, pos, axuntar con Phil Bell nos muelles pa cerrar el negociu. Contra tou pronósticu, Dimitri sabotea la so parte del tratu, asesina al comprador y fuxe cola heroína, dexando a Niko y a Phil dientro de los muelles colos enemigos furiosos pola traición.[41] Niko y Phil alcuerden consiguir el dineru y fuxir, tres trate somorguiaos nun tirotéu. Niko recibe una llamada de felicitación de Pegorino, que s'alió con Dimitri. Kate, pela so parte, llapada a Niko y revéla-y que nun quier volvelo a ver más y que nun va asistir a la boda de Roman y Mallorie.[42] Niko allega a la ilesia p'asistir a la boda del so primu y cuando'l nuevu matrimoniu sale a les puertes de la ilesia, un asesín a sueldu de Dimitri asalta a Niko pel costazu, pero falla y matu equivocadamente a Roman. Un afaráu y vengatible Niko xunir a Little Jacob pa matar a Dimitri, que s'escuende nun casino abandonáu n'Alderney.[43] Ellí, Dimitri matu a Pegorino y escapa a la Isla de la Felicidad n'helicópteru.[43] Niko y Little Jacob entamen una persecución en lancha y dempués n'helicópteru y dan caza a Dimitri, que muerre a manes de Niko. La historia remata con un disparu de despidida a la Estatua de la Felicidad, nun lluviosu día y con un estrozáu Niko esmolecíu pola so alma.[35] Dempués de matar a Dimitri, Niko recibe les llamaes de los sos amigos llamentando la perda de Román, ente elles la de Kate. A lo último, una desconsolada Mallorie despidir de Niko per teléfonu llamentando la vida que llevaron los dos primos y que lu acabó costando la vida al so home. Amás, revela a Niko que s'atopa esperando un fíu de Roman.[44]

Ambientación[editar | editar la fonte]

Mapa incompletu de Liberty City. De derecha a esquierda: Bohan, (centru cimeru), Dukes (centru derecha), Broker (inferior derecha) y Algonquin, la gran islla central. L'estáu independiente d'Alderney apaez na parte más occidental del mapa.
Artículu principal: Liberty City

GTA IV toma llugar nuna rediseñada Liberty City con al respective de la so última apaición cronolóxica en Grand Theft Auto III y ta basada en cuatro de los barrios de Nueva York y partes de Nueva Jersey. Broker ye l'equivalente en GTA IV de Brooklyn; Manhattan ye agora llamáu Algonquin; Queens ye Dukes; el barriu de Bronx ye Bohan; y Nueva Jersey ye Alderney.[11] L'área total del mapa ye un pocu más pequeña que'l de Grand Theft Auto: San Andreas, pero la nueva reedición de Liberty City ye más detallada, pos se llegó, inclusive, a filmar la lluz solar real de la ciudá de Nueva York y treslladala a Liberty City.[11]

Nel videoxuegu apaecen numberoses referencies direutes a Nueva York como la Estatua de la Llibertá, que ye retratada en Liberty City como la Estatua de la Felicidad y que sostién una taza de café na mano, o'l Times Square, qu'en Liberty City tien la so versión nel Encruz Estrella.[45] Ente los edificios más representativos destaquen el famosu Empire State Building, retratáu como Rotterdam Tower; la Sede de la Organización de les Naciones Xuníes ye'l Comité de la Civilización, el MetLife Building ye'l GetaLife Building y la Ponte de Manhattan ye la Ponte de Algonquin, por citar unos exemplos.[45] Central Park apaez retratáu nel xuegu como Middle Park.[46] Per otra parte, tamién esisten alusiones a organizaciones, instituciones o empreses como'l Bank of America qu'en GTA IV ye'l Bank of Liberty,[45] Fox News ye Weazel News y el FBI ye'l FIB. Persones lleendo diarios ya interactuando unos con otros,[11] munchos d'ellos con actitúes altaneres.[47] Tamién apaecen vagamundos en caleyones estregando les sos manes al fueu, sentaos contra la paré o pidiendo llimosna. Los fluxos de transeúntes y tránsitu difieren según la hora y clima.

Sistema de xuegu[editar | editar la fonte]

Grand Theft Auto IV ta estructurado de manera similar a los xuegos anteriores de la serie. El nucleu del xuegu consiste n'elementos d'un xuegu de disparos en tercer persona y de conducción, brindando al xugador un ambiente amplio y abierto con llibertá de movimientos.[11] A cuerpu, el personaxe del xugador ye capaz de caminar, correr, nadar, saltar y engatar, según utilizar armes y combatir cuerpu a cuerpu. Los xugadores pueden robar y conducir una gran variedá de vehículos, incluyendo coches, barcos, helicópteros y motocicletes. Grand Theft Auto IV toma ventaya del Natural Motion del motor Euphoria, que combina intelixencia artificial, biomecániques y físiques pa faer el comportamientu y l'adaptación de movimientos de los personaxes más realistes.[48][49]

L'ambiente abierto y non llinial dexa a los xugadores esplorar y escoyer cómo deseyen xugar. Anque les misiones son necesaries pa progresar al traviés del xuegu y desbloquiar ciertes partes del mapa y conteníu, los xugadores pueden completales cuando deseyen. Cuando nun se ta desenvolviendo una misión, el xugador puede analayar llibremente por tola ciudá. Sicasí, crear estragos puede aniciar una atención ensin deseyar y potencialmente fatal de les autoridaes.[50] Niko puede contratar prostitutes y pagar por trés niveles distintos de serviciu sexual, o bien pidir un baille eróticu mientres visita clubes de striptease.[51] El xuegu ufierta una representación pocu detallada de los actos sexuales con prostitutes, y nun hai desnudez sexualizada.[51]

Ye posible tener múltiples misiones actives, debíu al fechu de que delles misiones van siguir sobre'l cursu de dellos díes y van riquir que'l xugador espere poles siguiente instrucciones. Amás, inclúi una novedá que consiste en poder participar en gran variedá de misiones con personaxes aleatorios que'l xugador atopa peles cais de Liberty City.[52] Per primer vegada na serie, Grand Theft Auto IV tien «opciones morales» en dellos puntos mientres el xuegu, nos que'l xugador ye forzáu a decidir ente matar a un personaxe o perdonalo, o bien escoyer la muerte d'un personaxe o otru (ente dos posibles), lo que puede influyir, o non, nel desenvolvimientu posterior de la historia.[53] El xuegu tien dos finales distintos, que son determinaos pola decisión final que tien llugar nun puntu concretu de la trama: el xugador puede escoyer ente una misión de vengación o una misión de tratu, y caúna conduz a un final distintu.

La conducción de vehículos actualizóse cola opción del drive-by que puede realizar el xugador, a diferencia de xuegos anteriores onde namái la I.A. podía realizar disparos dende un coche en movimientu. Niko va poder usar una pistola, un subfusil o una granada al atacar dende un automóvil.[54] Esta regla aplícase tamién a les llanches. Al disparar dende'l vehículu, el xugador ye capaz de faer que les persecuciones sían lo más realistes posibles, ampliando d'esa forma'l nivel de combate. Per otra parte, les úniques aeronaves que s'inclúin nel videoxuegu son los helicópteros Maverick y Annihilators,[55] una y bones los desarrolladores refugaron pa esta entrega la opción d'incluyir aviones ante la decepción de los siguidores,[56] pos el tráficu aereu foi acutáu en Manhattan tres los atentaos del 11/S y collo los desarrolladores llograben mayor realismu cola ciudá neoyorquina.[46]

Combate y respuesta policial[editar | editar la fonte]

El sistema de combate con armes foi revisáu a un meyor esquema en tercer persona.[57] El xugador puede esmucise pa cubrir, disparar a palpu o, como última opción, apuntar llibremente.[49] Cuando ta en mirar, la salú del oxetivu apaez indicada por ocho segmentos dientro del círculu del oxetivu (el cual ye blancu). Estos segmentos pueden ser blancos (si l'oxetivu ye un civil/non atacante o non agresivu) o colloráu (autoridaes/oxetivos contraries o d'asesinatu). Adicionalmente, si l'oxetivu ta usando un chalecu antibales va haber un círculu azul d'armadura más pequeñu adicional dientro del círculu de salú, amosando l'estáu del blindaxe del oxetivu. Amás, Niko puede realizar «execuciones cinemátiques». Esto solamente ye posible cuando'l círculu del oxetivu vuélvese coloráu; namái puede ser efectuáu con una pistola y namái a ciertos personaxes/situaciones. Los xugadores agora pueden apuntar a partes individuales del cuerpu usando un modernu sistema de blancos.[58] La salú de Niko ta representada por un semicírculu verde nel llau esquierdu del minimapa, ente que un semicírculu azul na derecha representa'l so blindaxe.

Un vehículu del NYPD similar al del videoxuegu patrullando en Times Square, retratada en Liberty City como Encruz Estrella.

Si Niko resulta mancáu puede recuperar la so salú usando los servicios d'una prostituta, comiendo, bebiendo refrescos, dormiendo, usando kits médicos o usando'l so teléfonu móvil pa llamar a los paramédicos,[54] o tamién a una de les novies na historia —Carmen Ortiz— que tien l'habilidá d'apurrir un pequeñu aumentu de salú a Niko llamándola col móvil.[59] Tamién esisten pequeñes firíes físiques como cayíes, arrollamientos por vehículos, salir pol parabrís d'un vehículu nun accidente de tráficu y, poques gracies, disparos o españes si ta forníu con armadura. El blindaxe corporal ye gradualmente estropiáu por disparu, esplosiones y cuchellazos.[60] Cuando'l nivel de salú del protagonista llega a cero, ésti remanez nel hospital más cercanu, pero pierde parte del so dineru total en conceutu de gastos médicos. Magar ello, Niko nun pierde les sos armes dempués de remanecer nun hospital, pero les sos armes si van ser confiscadas si ye arrestáu y lleváu a la estación de policía.

La policía de Liberty City va bloquiar les cais principales con un nivel de busca de trés estrelles.[50]

Los niveles de busca operen de manera distinta a anteriores entregues de la serie. Cuando la policía ta escorriendo a Niko, apaez un radiu de busca nel mapa, dientro del cual les fuercies del orde públicu tar buscando. El tamañu del radiu amóntase a midida que aumenta'l nivel de busca del xugador,[50] y se reposiciona nel sitiu onde la policía vea a Niko. El xugador puede safar a la policía escapando del radiu de busca y temporalmente caltener un perfil baxu si nun comete nenguna nueva infraición. Los niveles de busca pueden sumir si Niko conduz el so vehículu a un «Pay 'N' Esprái»,[50] como en xuegos anteriores, o despintándose a sigo mesmu por aciu el cambéu clandestín de vehículos n'árees vacíes como en garaxes o estacionamientos. Sicasí, entrar a un «Pay 'N' Esprái» nun va faer sumir nivelar si la policía ve a Niko entrando al garaxe.[50] El xugador tien la opción d'intentar escapar del arrestu primero que seya esposado, pero col costu d'amontar el so nivel de busca nuna estrella más.[58][61][62] Amás, el peatones con móviles pueden denunciar los crímenes que puedan guardar.[61][62]

El tipu de respuesta policial tamién difier llixeramente d'anteriores xuegos de GTA; pero, con too y con eso, a mayor caos creáu, mayor y más severa va ser la respuesta policial.[50] Crímenes «menores» como asaltu, amosar una arma en públicu, refundiar oxetos a viandantes o arreyase n'engarradielles con ciudadanos siguen siendo remanaos por patrulles policiales. Niveles más altos de busca activen equipos de soporte con helicópteros de la policía, barcos y axentes del FIB (Federal Investigation Bureau —una parodia del FBI) en GTA IV—).[50] Sicasí, la policía SWAT y los militares nun apaecen con altos niveles de busca,[50] como podía apreciase en títulos anteriores de la serie, y fueron reemplazaos nesta ocasión por un equipu antiterrorista d'élite conocíu como N.O.O.S.Y. (National Office Of Security Enforcement), fusión ente SWAT y el Departamentu de Seguridá Nacional de los Estaos Xuníos.[63] La IA de les fuercies del orde foi ameyorada, y agora la policía va usar midíes más agresives, inclusive con dos estrelles. La dificultá pa escapar d'una persecución va faer qu'un simple escape pueda rematar n'usu de barricaes y bloqueos.

Armes[editar | editar la fonte]

De siguío amuésense les armes disponibles nel videoxuegu:[54]

  • Cuchiellu: Bien útil nel combate cuerpu a cuerpu, amás de que al tornalo y contraatacar el so dañu ye letal.
  • Bate de béisbol: Entá meyor que'l cuchiellu en ciertes situaciones, ye capaz de romper grandes cristales, pero ye daqué más lentu de movimientos.
  • Glock 17: A pesar de llevar un cargador illegal de 17 bales, la so potencia ye bien baxa, anque con un tiru certeru na cabeza, causa la muerte.
  • Desert Eagle: Bien potente, pero tien un cargador llegal de namái nueve bales. Ye bastante preséu en combates tanto a curtia como a gran distancia.
  • Uzi: Abondo imprecisu al disparar en rabaseres llargues, la so ventaya ye tener la mayor cantidá de bales de toles armes.
  • MP5: Subfusil más potente y tamién más precisu que'l Uzi, pero con menor númberu de municiones.
  • Ithaca 37: Escopeta de combate mortal a curtia distancia, pero inútil a media distancia. La so capacidá ye d'ocho cartuchos, menor que la Escopeta Remington
  • Escopeta Remington: Escopeta de corredera precisa a media distancia, y tamién mortal a curtia; la so capacidá ye de diez cartuchos.
  • AK-47: Fusil d'asaltu, bien potente, aumenta la so precisión al disparar en rabaseres curties y la so capacidá d'acercamientu en manera zoom ye notable.
  • Carabina M4: Escelente arma en situaciones de combate, les sos bales son un pocu más poderoses que les del AK-47 nes mesmes distancies.
  • Remington 700: Un disparu precisu d'ésta arma na cabeza ye mortal, anque la so cadencia cíclica ye bien lenta.
  • PSG-1: Nun ye tan potente como'l fusil de francotirador pero bien efectivu en combate por cuenta de la so cadencia.
  • RPG-7: L'arma con mayor dañu nel xuegu. Al disparase, el so cohete viaxa en círculos provocando qu'esplote al impautar con casi con cualquier oxetivu; el so inconveniente ye que si'l cohete recibe un disparu, ésti va esplotar nel aire. Amás nun ye útil na agua yá que se funde y esplota más lloñe d'onde ye disparáu.
  • Cóctel molotov: Ambura cualquier persona o oxetu hasta provoca-y la muerte, tamién españa los neumáticos de cualquier vehículu.
  • Granada de mano: Letal y bien efectiva en combate a curtia y media distancia, esplota a cualquier vehículu, y rueda faciendo bien difícil escapar d'elles.

Comunicación[editar | editar la fonte]

L'usu del teléfonu móvil espandióse pa realizar múltiples aiciones y agora tien un rol fundamental nel desenvolvimientu de la historia.[11] Por aciu el móvil, el xugador puede ver mensaxes de testu y anotaciones, según entamar alcuentros con amigos p'actividaes y, inclusive, reintentar misiones fallíes aportando al menú. Coles mesmes, por aciu el móvil, el xugador puede activar trucos. El xugador puede tomar semeyes col teléfonu móvil y cargalos al ordenador de la policía mientres ciertes misiones.[64] Niko puede marcar el 911 pa llamar a la policía por qu'arresten a un atacante, o que pierdan el so tiempu con una llamada falsa. Tamién puede contautar a los paramédicos y la estación de bomberos.[65] Los paramédicos, dempués de llegar, son capaces de curar a Niko dafechu. El costu ye'l mesmu que'l tratamientu nun hospital. Amás, el teléfonu dexa l'accesu a la manera multixugador y al editor de videos (PC).

El xuegu tien tamién la so propia red d'Internet, que cunta con alredor de cien sitios web creaos espresamente por Rockstar North pa Grand Theft Auto IV.[66] El xugador puede conectase a Internet por aciu cualquier ordenador que tea disponible o na cadena de cibercafés «tw@», que cunta con dellos establecimientos a lo llargo de la ciudá.[67] Niko puede unviar y recibir correos electrónicos, recibir tou tipu de correos basura y entamar cites con moces al traviés de redes sociales.[11] Anque'l cibercafé foi introducíu en Grand Theft Auto III, nun tenía la opción de navegar por Internet.[68] Nun coche patrulla, Niko puede faer usu d'un ordenador policial incorporáu nel vehículu p'aportar a la base de datos de los criminales más buscaos de Liberty City, afayar información sobre ellos ya inclusive arrestalos pa completar les misiones secundaries de vixilante.[69][70] El xuegu tamién tien programación de televisión, con delles canales con programes, anuncios y un documental sobre la historia de Liberty City.[71]

Multixugador[editar | editar la fonte]

Grand Theft Auto IV inclúi conteníu multixugador en llinia, con 15 maneres disponibles.[72] El multixugador soporta hasta 16 xugadores (32 na versión pa PC)[73] y dexa a los xugadores esplorar la ciudá entera.[74] Los xugadores usen un personaxe personalizáu na mayoría de les maneres, y el dineru ganáu mientres el xuegu treslladar a un nivel nel que'l personaxe dispón de más ropa, dependiendo del nivel. Los anfitriones de xuegos pueden controlar munches variables, como la presencia policial, el tráficu, y les armes. El xuegu nun tener nenguna pantalla partida o maneres de xuegu multixugador nuna red d'área local en consoles,[75] pero la versión pa PC sí tien soporte pa LAN.

Hai delles maneres de xuegu disponibles. Los xuegos por equipos inclúin;[35] «Partida a muerte», hasta ocho xugadores y gana el que más dineru atropa;[76] «Partida a muerte por equipos», onde 2-8 equipos compiten p'atropar la mayor cantidá de muertes nun xuegu de combate tradicional; «Encargu de la Mafiya»[76] y «Encargu de la Mafiya por equipos», nel cual hasta 8 equipos compiten pa completar contratos pa la mafia rusa, como escoltar/matar oxetivos o robar carros;[76] «Robu de coches» y «Robu de coches por equipos», onde 2-8 equipos compiten pa robar coches y ganar dineru por caltenelos intactos;[77] «Policías y lladrones», un equipu de policías tien de competir contra un equipu de criminales (onde tamién esisten variaciones como «Toos para unu» —riquiendo que los policías maten al xefe criminal primero que seya lleváu al puntu d'estraición)—;[78] «Guerra de territorios», arreyando a dos equipos que compiten pol control d'árees designaes del mapa y controlales el máximu de tiempu posible;[76] «Carrera» y «Carrera GTA», onde'l xugador escueye'l tipu de vehículu y, a manera clásica, gana'l primeru en llegar —na manera «Carrera GTA» déxase l'usu d'armes de fueu—;[78] «Rompetratos», que consiste n'arruinar les negociaciones de los moteros y la Mafia italiana;[79] «Bombardear la Base II», nel que'l xugador tien de robar esplosivos y asitialos n'helicópteros y barcos;[79] «Centru de Seguridá Nacional», onde Kenny Petrovic encarga a los xugadores qu'esanicien a los policías que lu siguen;[79] y, a lo último, la Manera llibre», nel que dieciséis persones a lo más disponen de tol mapa de Liberty City pa xugar llibremente.[79]

Requisitos[editar | editar la fonte]

Mínimos Encamentaos
CPU Intel Core 2 Duo Y4300 / AMD Athlon X2 64 Intel Core 2 Quad Q6600 / AMD Phenom X3
RAM 1 GB (Windows XP) / 1.5 GB (Windows Vista) 2 GB (Windows XP) / 2.5 GB (Windows Vista)
SO Windows Vista (Service Pack 1) / Windows XP (Service Pack 3) / Windows 7
Tarxeta gráfica NVIDIA 7900 / ATI X1900 NVIDIA 8600 / ATI 3870
Discu Duru (Espaciu llibre) 16GB 18GB

Banda sonora[editar | editar la fonte]

Artículu principal: Música de Grand Theft Auto IV

Como n'anteriores xuegos de la serie Grand Theft Auto, GTA IV tien una banda sonora que puede ser escuchada al traviés d'estaciones de radio mientres el xugador ta nun vehículu. Liberty City ta provista de dieciocho estaciones de radio, trés de les cualos son estaciones de discutiniu. Les otres estaciones tienen música d'una gran gama de xéneros. Hai inclusiones notables a la banda sonora del xuegu, como Smashing Pumpkins, Thin Lizzy, Seryoga, Bob Marley, Calle 13, Don Omar, Ruslana, Buju Banton, Electric Light Orchestra, The Who, Queen, Black Sabbath, Philip Glass, Jean-Michel Jarre, Kanye West, R. Kelly, Daddy Yankee, Lloyd, Genesis, Elton John, Wisin y Yandel, ZZ Top, R.E.M., Ne-Yo y Barry White.[80] La tema principal (música de la introducción) de Grand Theft Auto IV ye «Soviet Connection» compuesta por Michael Hunter, quien tamién compunxo la tema pa Grand Theft Auto: San Andreas.[81]

El xuegu usa un sistema de música similar al de Grand Theft Auto: San Andreas. Nos primeros xuegos de la serie, cada estación de radio yera esencialmente un solu archivu de soníu repitíu, tocando los mesmos cantares, anuncios y propaganda nel mesmu orde cada vez. Coles estaciones de radio en Grand Theft Auto IV, cada archivu de soníu ta separáu, y son «entemecíos» al azar, dexando que los cantares reproducir n'órdenes distintos, que los anuncios pa los cantares sían distintos cada vegada, y los eventos del argumentu mentar nes estaciones. Ciertos cantares tán tamién editaes pa incorporar referencies a la ficticia Liberty City.[81]

Por cuenta de una asociación ente Rockstar Games y Amazon.com, los xugadores son capaces de mercar MP3 nel mundu real al traviés del teléfonu móvil de GTA IV.[82] Los xugadores pueden marcar cantares na radio que-yos guste marcando ZIT-555-0100 nel teléfonu de Niko.[67] Van Recibir un mensaxe de testu col nome del cantar y l'artista. Si un xugador ta rexistráu nel sitiu web Rockstar Games Social Club va recibir un corréu electrónicu nel mundu real con un venceyu a la llista de cantares de Amazon.com onde tolos cantares marcaos pol xugador tán llistes y disponibles pa mercar.[83]

Desenvuelvo[editar | editar la fonte]

El trabayu en Grand Theft Auto IV empezó en payares de 2004, casi darréu dempués del llanzamientu de Grand Theft Auto: San Andreas.[84] Cerca de 150 desarrolladores de xuegos trabayaron en Grand Theft Auto IV,[85] empobinaos por miembros principales del equipu de Grand Theft Auto III.[86] El xuegu usa RAGE, motor de xuegu propiedá de Rockstar, que foi primeramente usáu en Rockstar Table Tennis, en combinación col motor d'animación Euphoria.[87] En cuenta de animaciones pre-escrites, Euphoria usó animación de procedimientu pa controlar la forma na que'l xugador movíase, llogrando movimientos más realistes nel personaxe.[48] El motor Euphoria tamién dexa que los PNJs reaccionen d'una manera realista a les aiciones del xugador. Nuna meyora, un xugador cutió a un PNJ escontra una ventana y esti garrar del cantu pa detener la so cayida.[88] Amás, el xuegu usa «middleware» d'Image Metrics pa facilitar espresiones faciales entrevesgaes y facilitar el procesu d'incorporar sincronización colos llabios.[89] La xamasca nel xuegu foi producíu al traviés de SpeedTree.[90]

Mural en Chinatown, Nueva York, xunetu de 2008.

Grand Theft Auto IV significó un cambéu na serie escontra un estilu y tonu más realistes y detallaos,[91] en parte un resultáu de la transición a consoles qu'ufierten gráficos en alta definición y les nueves y ameyoraes capacidaes de tales consoles.[86] El cofundador de Rockstar, Dan Houser, aseguró que «lo que tamos tomando como'l nuesu lema en GTA IV ye la idea de lo que l'alta definición realmente significa. Non yá en términos gráficos, que obviamente tamos llogrando, sinón en términos xenerales de tolos aspeutos de diseñu. [...] Intentar faer daqué más realista, más compactu, pero reteniendo entá la coherencia global qu'otros xuegos teníen».[91] El direutor artísticu, Aaron Garbut, dixo qu'una de les razones pola que decidieron establecer el xuegu en Nueva York ye porque «toos sabemos qué impresionante, diversa, vibrante y cinematográfica ye la ciudá».[92] Pela so parte, Dan Houser amestó qu'otra de les razones foi que «tábamos trabayando n'alta definición y sabíamos que precisaríamos un montón d'investigación, queríamos tar en dalgún llugar onde tuviéramos un puntu de sofitu».[86] Los desarrolladores, conscientemente, evitaron crear una recreación fiel de la ciudá de Nueva York, yá que, como reconoció Dan Houser, «lo que siempres tratemos de faer ye ellaborar daqué que lluza real y tenga les cualidaes d'una ambiente real, pero tamién ye prestáu dende una perspeutiva de diseñu de xuegu».[91] La interpretación de Liberty City en Grand Theft Auto IV ta más detallada que n'anteriores versiones y ye la ciudá individual más grande na serie.[93] Anque'l mapa ye más pequeñu que San Andreas, Liberty City ye comparable a la primera en cuanto al nivel de verticalidá de la ciudá, el númberu d'edificios nel que puedes entrar y el nivel de detalle d'estos edificios» que se tomen en cuenta.[93] La meta pa Liberty City yera nun tener puntos muertos o espacios irrelevantes, como los campos de San Andreas.[91] Pa llograr un ambiente realista, l'equipu Rockstar North, con sede n'Edimburgu, Escocia, fixo dos viaxes d'investigación a Nueva York; unu al empiezu del proyeutu (el cual ye habitual en tola serie GTA) y otru, darréu, más curtiu mientres el desenvolvimientu del videoxuegu.[92] Un equipu d'investigación a tiempu completu en Nueva York trabayó arrexuntando información que dotara de gran realismu a la ciudá, como la composición étnica de los barrios o la filmación de modelos de tráficu reales.[86]

La historia de Grand Theft Auto IV foi escrita por Dan Houser y Rupert Humphries.[35] A diferencia d'anteriores entregues de Grand Theft Auto, con una fuerte influencia cultural o cinematográfica, «GTA IV nun tien realmente nenguna influencia cinematográfica»,[91] según afirmó Dan Houser. «L'asuntu nun ye tratar de faer un homenaxe amorosu o referenciar otres coses. Ye referenciar al llugar real por sigo mesmu».[86] Houser tamién señaló que «en términos del personaxe, queríamos daqué que fora natural y nuevu, pero non daqué que fora deriváu d'una película».[86]

El supervisor de la música de GTA IV, Ivan Pavlovich, dixo que «teníamos qu'escoyer los cantares que componen Nueva York como ye güei, pero puede tar seguro que nun va quedar anticuáu pal día en que'l xuegu sala a la venta».[94] Los desarrolladores contautaron con más de 2.000 persones con cuenta de llograr el rexistru y los derechos de publicación.[81] Inclusive contrató a un investigador priváu p'alcontrar a los familiares del fináu miembru de Skatt Bros., Sean Delaney, pa llograr la llicencia del cantar de la banda, «Walk the Night».[95] Citando fontes cercanes al alcuerdu, la revista Billboard informó que Rockstar pagó hasta 5.000 dólares pola composición y otros 5.000 dólares pola grabación de cada cantar.[80] Los desarrolladores orixinalmente consideraron dexar a los xugadores mercar música nuna tienda de discos nel xuegu y dexar que Niko tuviera un reproductor de MP3, pero dambes idees fueron refugaes.[81] La tema principal de Grand Theft Auto IV ye «Soviet Connection», de Michael Hunter, quien yá compunxo'l mesmu de Grand Theft Auto: San Andreas.[81] Ente les personalidaes qu'emprestaron les sos voces pa llocutores de radio incluyir al diseñador de moda Karl Lagerfeld, los músicos Iggy Pop,[96] Femi Kuti,[97] Jimmy Gestapo,[98] Daddy Yankee, y Ruslana,[99] amás del llocutor real de radio Lazlow Jones.[100] DJ Green Lantern produció cantares puramente pa la estación de radio hip hop The Beat 102.7.[80] Bobby Konders, quien presenta la emisora Massive B Soundsystem 96.9, realizó un viaxe a Xamaica espresamente pa consiguir artistes dancehall y volver grabar les pistes que faíen referencies a los barrios de Liberty City.[80]

L'entós vicepresidente de Microsoft, Peter Moore, anunció nel E3 2006 que'l videoxuegu apaecería en Xbox 360 mientres amosaba al públicu un tatuaxe temporal de GTA IV.[101] Primeramente, Rockstar Games paeció comprometese cola fecha de salida del 16 d'ochobre de 2007; sicasí, l'analista de Wedbush Morgan, Michael Pachter suxurió que Take-Two podría inclinase por retrasar el llanzamientu del videoxuegu pa impulsar les sos resultaos financieres en 2008 y evitar asina la competencia col llanzamientu d'otros títulos bien esperaos, como Halo 3.[102] Rockstar reaccionó asegurando que Grand Theft Auto IV caltener na so salida pa «finales d'ochobre».[103] Sicasí, el 2 d'agostu de 2007, Take-Two anunció que Grand Theft Auto IV nun saldría na so fecha de llanzamientu orixinal de 16 d'ochobre de 2007, en contra de les sos declaraciones anteriores, y podría trate retardada la salida del videoxuegu mientres el segundu trimestre fiscal (febreru-abril) de 2008.[104] Nuna conferencia posterior colos inversores, Strauss Zelnick de Take-Two atribuyó la demoranza a «problemes casi puramente teunolóxicos... non problemes, sinón retos».[105] Poner de manifiestu que les dificultaes téuniques cola versión de PlayStation 3 contribuyeron a la demoranza, xunto colos problemes d'almacenamientu na consola Xbox 360.[106] El 24 de xineru de 2008, Take-Two anunció que Grand Theft Auto IV sería llanzáu'l 29 d'abril de 2008.[2] Como s'averaba la fecha de llanzamientu, Rockstar Games y Take-Two esplotaron la comercialización del xuegu de manera bien intensa y de diverses formes, incluyendo anuncios de televisión, videos n'Internet, valles publicitaries, marketing viral y un sitiu web rediseñáu. Nuna xunta d'accionistes de Take-Two el 18 d'abril de 2008, Ben Feder, conseyeru delegáu de Take-Two, anunció que GTA IV yá taba na «fase dorada» y taba «na producción y nos camiones en ruta a los minoristes».[107] Polo xeneral, Grand Theft Auto IV tomó a más de mil persones y más de trés años y mediu pa llevase a cabu, con un costu total envaloráu n'aproximao cien millones de dólares, lo que-y convirtió nel videoxuegu más caru enxamás desenvueltu.[108]

Conteníu descargable[editar | editar la fonte]

Primer conteníu descargable[editar | editar la fonte]

Artículu principal: Grand Theft Auto IV: The Lost and Damned

Rockstar Games desenvolvió Grand Theft Auto IV: The Lost and Damned. L'episodiu centrar en Johnny Klebitz, miembru de la peada de motociclistes de Liberty City The Lost y qu'apaez en delles misiones de Grand Theft Auto IV xunto a Niko Bellic.[109][29]Anque tamién ta categorizado como un xuegu independiente tipu Stand Alone. Dan Houser, vicepresidente del desenvolvimientu creativu en Rockstar Games, afirmó que l'episodiu amosaría «un llau distintu de Liberty City».[9] El preciu del conteníu ye de 1600 Microsoft Points (€20).[110] Jerónimo Barrera, Vicepresidente de Desenvolvimientu de Productos de Rockstar Games, dixo que los episodios seríen un esperimentu porque nun taben seguros de si habría suficientes usuarios con accesu al conteníu en llinia en Xbox 360.[111] El xerente de finances de Take-Two Interactive, Lainie Goldstein, reveló que Microsoft taba pagando un total de 50 millones de dólares polos primeros dos episodios.[112]

El conteníu foi anunciáu mientres la conferencia de prensa de Microsoft nel E3 del 9 de mayu de 2006.[113] Peter Moore, entós daquella xefe de la división Interactive Entertainment Business de Microsoft, describió'l conteníu descargable como «paquetes episódicos épicos, y non yá un coche o un personaxe extra». Una comunicáu de prensa mientres la conferencia aseguraba que los paquetes amestaríen «hores d'un xuegu dafechu nuevu».[114] El 20 de febreru de 2008, foi primeramente anunciáu que'l conteníu extra sería introducíu al empiezu d'agostu del mesmu añu.[115] Como parte de los sos reportes financieros de los sos segundu trimestre, Take-Two anunció que'l conteníu descargable fuera retrasáu y sería llanzáu mientres el primer trimestre del so añu financieru de 2009 (payares de 2008–xineru de 2009).[116] El 13 de payares de 2008 el presidente executivu de Take-Two, Strauss Zelnick, dixo que mientres taben entamando publicar el primer episodiu, sobre xineru de 2009, esta fecha podría camudar al segundu trimestre financieru (febreru-abril) dependiendo de la fecha de finalización.[8][117]

Segundu conteníu descargable[editar | editar la fonte]

Artículu principal: Grand Theft Auto: The Ballad of Gay Tony

Rockstar Games llanzó'l 29 d'ochobre de 2009 el segundu episodiu de Grand Theft Auto IV, The Ballad of Gay Tony.

«Liberty City ye'l mundu de xuegu más vibrante qu'enxamás creemos. La estructura episódica dexónos enxareyar histories, xugabilidá y atmósfera d'una manera dafechu nueva», dixo Sam Houser, fundador de Rockstar Games. «L'equipu de Rockstar North superóse de nuevu, y fixo daqué épicu y bien innovador. Esti episodiu centrar na vida nocherniega d'élite, en contraste coles bandes moteres retrataes en The Lost and Damned, dándonos un montón de nueves posibilidaes jugables».[118] La historia centrar en Luis López, un matón a mediu tiempu, y guardia de seguridá nun discu en Liberty City de Anthony «Tony» Prince (más conocíu como «Gay Tony»). Al igual que Grand Theft Auto IV: The Lost and Damned, nes misiones van apaecer personaxes conocíos de GTA IV como Niko Bellic, Roman Bellic y Ray Bulgarin.[118] Tamién ta categorizado como un xuegu independiente tipu Stand Alone.

Edición especial[editar | editar la fonte]

Grand Theft Auto IV: Episodes From Liberty City foi'l llanzamientu doble de los conteníos descargables nun solu discu: el nuevu The Ballad of Gay Tony y el primer episodiu, The Lost and Damned, xuntos per primer vegada en discu pa Xbox 360 y que nun riquir una copia de Grand Theft Auto IV pa xugar. Claro exemplu de como llanzar un tipu de xuegu independiente Stand Alone bien fechu y bien aprovecháu. La so fecha de llanzamientu foi'l 29 d'ochobre de 2009.[118] El 13 d'abril salió para Microsoft Windows y PlayStation 3 n'América del Norte y el 16 d'abril n'Europa.[119]

Grand Theft Auto IV & Episodes From Liberty City: The Complete Edition, inclúi'l xuegu orixinal y los dos conteníos descargables nun discu la so fecha de llanzamientu foi'l 26 d'ochobre de 2010 n'Estaos Xuníos y n'otros países el 30 d'ochobre de 2010 pa les consoles Xbox 360 y PlayStation 3.[120]

Actualizaciones[editar | editar la fonte]

Tres el llanzamientu del xuegu, Kotaku informó que dellos usuarios de PlayStation 3 y Xbox 360 denunciaren problemes mientres la entrada de videu inicial del xuegu.[121] Nesa mesma web asegurábase que'l multixugador en llinia taba cayíu'l día del llanzamientu pa dellos usuarios de PlayStation 3.[122] El 7 de mayu de 2008, Rockstar publicó un parche pa la versión de PlayStation 3 del xuegu p'ameyorar la esperiencia multixugador.[123] Según Rockstar Games, l'actualización prevenía que los servidores de GameSpy se sobrecargasen y podría amenorgase l'impautu n'esti servidores que taben causando la ralentización nel xuegu.[124][125] Darréu fixéronse meyores a la manera multixugador y tuvieron disponibles el 23 de xunu de 2008.[126][127]

El 27 d'ochobre de 2008, Rockstar Games llanzó una actualización qu'amestaba soporte pa los Trofeos na versión de PlayStation 3.[128] Como los Llogros en Xbox 360, los Trofeos podíen ser desbloquiaos completando ciertes xeres úniques.

El 15 de payares de 2008, otru parche (1.04) foi llanzáu pa la versión de PlayStation 3.

El 13 d'avientu de 2008, un parche (1.0.1.0) foi llanzáu pa la versión del xuegu en Microsoft Windows. Esti parche dexaba'l soporte pa DireutInput, faciendo posible l'usu de controles amás de Microsoft.

El 24 de xineru de 2009, foi llanzáu otru parche (1.0.2.0) pa la versión del xuegu en Microsoft Windows. Iguaba munchos problemes gráficos y de rendimientu, según tamién correxía problemes creaos pol primer parche.[129]

El 21 de marzu de 2009, otru parche (1.0.3.0) foi llanzáu pa la versión del xuegu en Microsoft Windows.[130]

El 19 de xunu de 2009, Rockstar Games llanzó'l cuartu parche (1.0.4.0) pa la versión del xuegu en Microsoft Windows. Esta actualización sirvía pa preparar al xuegu pa la próxima gran actualización y Rockstar Toronto calificar como una actualización de caltenimientu».[131]

El 10 de payares de 2009, Rockstar Games llanzó'l quintu parche (1.0.0.4, nun tien de confundir se col anterior) pa la versión del xuegu en Microsoft Windows. Correxía dellos errores menores, ameyoraba la asignación de tecláu y añadía los cinco Llogros de Grand Theft Auto IV: The Lost and Damned.[132][133]

El 23 de marzu de 2010, un parche (1.06) foi llanzáu pa la versión de PlayStation 3. La música de la introducción foi llixeramente modificada pa empezar dempués de los logos d'apertura. En preparación pal conteníu descargable, añadiéronse los trofeos de The Lost and Damned y The Ballad of Gay Tony. Les opciones pa multixugador en llinia fueron dafechu re-ordenáu. Iguáronse errores de la manera multixugador.[134]

El 13 d'abril de 2010, Rockstar llanzó'l parche 1.0.6.0 pa la versión Microsoft Windows. Esta versión borraba l'aplicación de Rockstar Games Social Club yá que nun yera necesariu pa executar el xuegu, ameyoren la calidá de solombres y rendimientu, la seguridá del multixugador contra los hackers y trucos, soporta los conteníos decargables y correxía dellos errores más.[135]

El 28 de mayu de 2010, Rockstar llanzó'l parche 1.0.7.0 pa la versión Microsoft Windows. Esta versión iguaba nuevos errores del xuegu.[136]

El 11 de payares de 2016, Rockstar llanzó'l parche 1.0.8.0 pa la versión Microsoft Windows. Esta versión ta empobinada mas al rendimientu y la compatibilidá en nuevos dispositivos Windows, pero nun esanició'l requisitu de Games For Windows LIVE.[137]

Versión pa Windows[editar | editar la fonte]

Plantía:Requisitosvj

El 6 d'agostu de 2008, Rockstar anunció qu'una versión pa Microsoft Windows taba en desenvolvimientu por Rockstar North y Rockstar Toronto.[138][4] El xuegu foi anunciáu orixinalmente pa la venta n'América del Norte el 18 de payares de 2008 y n'Europa el 21 de payares de 2008, pero más tarde foi retrasáu de vuelta al 2 y 3 d'avientu de 2008, respeutivamente.[4][139][6]

Cuenta con carauterístiques ampliaes,[4] incluyendo un control de densidá del tráficu, configuraciones de distancia de dibuxáu y un editor de repeticiones.[140][141] L'editor de repetición dexa a los xugadores grabar y editar clips de xuegu que pueden ser xubíos a Rockstar Games Social Club.[141] Utilízase Games for Windows - Live pal xuegu en llinia con soporte para hasta 32 xugadores na manera multixugador.[73][142] Amás utilízase una proteición per mediu de SecuROM y ríquese una activación en llinia pa poder xugar.[143]

La versión pa Windows foi emponderada polos sos gráficos ameyoraos en comparanza coles versiones de videoconsoles, pero per otru llau hubo informes de munchos veceros que nun pudieron xugar por cuenta d'incompatibilidá con controladores d'ATI Radeon,[144] nengún soporte pa SLI, problemes con DRM, y otros problemes ensin iguar, como'l requerimientu de Windows XP Service Pack 3 / Windows Vista Service Pack 1. Hubo una serie de denuncies porque'l xuegu non podía instalase por cuenta de que los xugadores nun pueden instalar Vista SP1 nos sos ordenadores. Presentáronse tamién múltiples errores de software según los fallos que se fueron reportando.[145][146] Bit-Tech foi tan lloñe como pa nomar a la versión de PC como'l cuartu xuegu «más decepcionante» de 2008.[147]

Receición[editar | editar la fonte]

Crítica[editar | editar la fonte]

Grand Theft Auto IV recibió l'aclamación universal de la crítica. Nel agregador d'analís MobyGames, Grand Theft Auto IV ye unu de los xuegos con más puntuación de toos;[17] en TopTenReviews y GameRankings, ye'l segundu meyor puntuáu de toos, detrás de Super Mario Galaxy[19] y The Legend of Zelda: Ocarina of Time,[148] respeutivamente. Al llegar la so fecha de llanzamientu, a la mayoría de les publicaciones nun se-yos unviaron copies del xuegu. Sicasí, los críticos tuvieron que xugar el xuegu nes oficines de Rockstar o en sales d'hoteles acutaes.[149] Plantía:Analís videoxuegu El númberu de mayu de 2008 de la Revista Oficial Xbox nel Reinu Xuníu publicó la primer crítica a Grand Theft Auto IV, otorgándo-y la puntuación máxima, 10 sobre 10. La revista tamién declaró que'l xuegu ye «un mundu increíblemente real; impresionantes escenes d'aición; una historia realmente fascinante; y una manera multixugador bien entreteníu»; a última hora, un xuegu enorme en tolos aspeutos».[150] La Revista Oficial PlayStation nel Reinu Xuníu tamién concedió la máxima nota a GTA IV, 10 sobre 10, nel so númberu de mayu de 2008, describiendo'l videoxuegu como «una obra maestra qu'ameyora a tolos anteriores GTA».[100] Xbox World 360, pela so parte, dio una puntuación del 98%, lo máximo qu'dieron a un videoxuegu, y na so crítica aseguraron que GTA IV ufiertaba «tou lo que podíamos esperar y increíblemente más». GameSpot dio un 10 sobre 10,[151][152] faciendo de GTA IV el primer xuegu al que dean esa puntuación dende 2001. Nel so review, GameSpot califica a GTA IV como «fascinante», con un «gran númberu de carauterístiques on line» y remata asegurando que GTA IV ye «el meyor de la serie Grand Theft Auto».[151]

Hilary Goldstein d'IGN dio un resultáu final al xuegu de 10 sobre 10, llogrando, amás, un 10 en tolos aspeutos individuales: presentación, soníu, gráficos, xugabilidá y curiosu final. GTA IV foi'l primer videoxuegu na historia de dicha publicación en recibir un 10 en tolos apartaos. Goldstein referir al videoxuegu «como un reblincón alantre con al respective de Grand Theft Auto III, anque en formes más sutiles», y dixo que «establez un nuevu puntu de referencia pal restu de xuegos», nel que nun hai «nin un namái puntu débil». La única crítica negativa foi pa «los ocasionales fallos nel sistema de cubiertes» de los edificios mientres se circula a gran velocidá, pero rematando con una aclaración: «Nun solemos dar "dieces" de normal; solo a los xuegos que fixeron méritos pa llogralo».[153]

El periódicu británicu Daily Star dio una crítica positiva: «Este podría ser el títulu definitivu, unu que seya recordáu n'años futuros como'l más destacáu de la era».[154] El New York Times escribió una revisión favorable, describiéndolo como una «violenta, intelixente, profana, simpática, detestable, astuta y rica testura, y un trabayu absolutamente poderosu d'una sátira cultural amarutada de diversión».[96] La revista cinematográfica Empire calificó a GTA IV cola so máxima nota, 5 sobre 5, na so seición de crítica de videoxuegos.[155]

El portal on-line de videoxuegos Meristation calificó a GTA IV como «obra maestra» y dio un 10 sobre 10 al xuegu protagonizáu por Niko Bellic, añadiendo que «ye un exerciciu de superación impresionante; l'enfotu d'un equipu qu'inventó un xéneru por faelo más grande y meyor. Cuando Rockstar Games fala, los demás callen».[156] Acaba concluyendo que «nun significa que seya perfectu, anque nun lo ye por bien pocu». Al so xuiciu, los únicos defectos son «delles imperfecciones na detección de choques».[157]

El videoxuegu llogró los premios de «Xuegu del Añu» y «Meyor Xuegu d'Aición-aventura» na gala de los premios Spike Video Game Awards de 2008. L'actor Michael Hollick tamién llogró'l premiu a la «Meyor Interpretación Masculina» pol so papel como Niko Bellic.[158]

Ésitu comercial[editar | editar la fonte]

Les aiciones de Take-Two Interactive revalorizáronse un 3,4% tres les crítiques positives al videoxuegu.[159] Scott Hillis, de Reuters, dixo que les ventes del xuegu mientres la primer selmana algamaríen los 400 millones de dólares.[159] Dellos observadores suxurieron que l'ésitu de GTA IV podría perxudicar al estrenu de Iron Man, el 2 de mayu de 2008, estableciendo un precedente nel que los estudios de cine empezaríen a buscar feches llibres de llanzamientu de videoxuegos pa comprobar si hai conflictos d'esi tipu.[160] Matt Richtel, de The New York Times, esperaba del nuevu títulu de la serie que «sía unu de los debúes más grandes na historia de los videoxuegos» y dixo qu'esperaba que'l videoxuegu vendiera 5 millones de copies nos dos primeres selmanes.[161] L'analista Michael Pachter previo que'l xuegu vendería dende 11 hasta 13 millones d'unidaes pa finales de 2008. Pachter tamién esperaba que Grand Theft Auto IV represente'l 3,2% de toles ventes de software n'Europa y Estaos Xuníos pa 2008 y asitió les ventes totales del xuegu hasta llegar a les 16-19 millones de ventes definitives.[162] Take-Two invirtió en GTA IV alredor de 65 millones d'euros y, en namái una selmana, el videoxuegu reportó-y cerca de 323 millones d'euros, ganancies que superaron a les de la mayoría d'estrenos cinematográficos d'esi momentu.[163]

Los taxis en Liberty City tresporten al xugador rápido a cualquier llugar del mapa.[55] Na imaxe, taxis en Manhattan similares a los del videoxuegu ante un cartelu promocional de Grand Theft Auto: Episodes From Liberty City.
Ventes de Grand Theft Auto IV
Fecha !Volume !Ref.
29 d'abril de 2008 3.600.000 [164]
7 de mayu de 2008 6.000.000
31 de mayu de 2008 8.500.000 [165]
16 d'agostu de 2008 10.000.000 [166]
31 de xineru de 2009 13.000.000 [167]
3 de marzu de 2010 15.000.000 [168]
8 de xunu de 2010 17.000.000 [169]
19 de febreru de 2011 20.000.000 [170]
14 de setiembre de 2011 22.000.000 [171]

Tres el llanzamientu, Grand Theft Auto IV llogró dos récores de ventes: el de videoxuegu más vendíu nun solu día y el de más vendíu nuna selmana.[172] El videoxuegu espachó más de 3,6 millones de copies nel so primer día disponible, ente que na so primer selmana'l títulu de Rockstar vendió 6 millones d'unidaes, unos 500 millones de dólares en ventes.[173][174] Nel Reinu Xuníu, el xuegu vendió 631.000 copies nel primer día a la venta,[175][176] convirtiéndose nel xuegu vendíu más rápido na historia del país, acordies con Chart-Track.[177] L'anterior récor nes islla britániques ostentar Grand Theft Auto: San Andreas, con 501.000 xuegos vendíos nel primer día.[176][177][178] Mientres los primeros cinco díes del xuegu en venta, el xuegu espachó 1,85 millones de copies pa Xbox 360 y un millón pa PlayStation 3 nos Estaos Xuníos, según los datos de NPD Group;[179] nel Reinu Xuníu la versión de Xbox 360 vendió 514.000 videoxuegos y en PlayStation 3 llogró 413.000 unidaes, según datos facilitaos por Chart-Track.[176][180] Grand Theft Auto IV ye'l quintu videoxuegu más vendíu na historia de Xbox 360 y l'octavu en PlayStation 3 nos Estaos Xuníos. La versión de Xbox 360 llogró, en total, 3,29 millones de copies vendíes, ente que PlayStation 3 vendió 1,89 millones, lo que supunxo unes ventes combinaes totales de 5,18 millones de copies en 2008 namái n'Estaos Xuníos.[181] GameStop y EB Games aseguraron que GTA IV lideró'l ranking de ventes na so franquicia de Puertu Ricu, qu'ocupó'l númberu unu tocantes a ventes y reserves. Inclusive, llegaron a abrir tiendes d'estes franquicies a medianueche pa siguir vendiendo'l videoxuegu.[182]

El 13 de mayu de 2008, Grand Theft Auto IV rompió'l Récor Guiness al «Videoxuegu más vendíu en 24 hores» y el de «Mayor beneficiu xeneráu por un productu d'entretenimientu en 24 hores». Llogró vender 3,6 millones de copies nun solu día, lo qu'equivaldría a 310 millones de dólares de beneficiu. GTA IV arrampuñó-y el títulu del videoxuegu más vendíu en 24 hores a Halo 3,[183] con 170 millones de dólares de beneficiu.[184]

A 31 de mayu de 2008, el títulu vendió alredor de 11 millones de copies a minoristes y 8,5 millones a los consumidores, acordies con Take-Two Interactive.[185] Según NPD Group y GfK Chart-Track, el videoxuegu vendió 4.711.000 copies n'Estaos Xuníos por 1.582.000 nel Reinu Xuníu, lo que sumaba un total de 6.293.000 copies a 1 d'agostu de 2008.[186] El 16 d'agostu d'esi mesmu añu, el videoxuegu vendiera alredor de 10 millones de copies a los consumidores, según Take-Two Interactive.[187] Nos sos primeros cuatro díes de disponibilidad en Xapón, GTA IV vendió 133.000 copies en PlayStation 3 y 34.000 en Xbox 360, según datos de Media Create.[188]

Les ventes llograes na versión Windows fueron considerablemente menos esitoses. Según NPD Group, el videoxuegu debutó nel puestu 7 del so top diez selmanal.[189] Una selmana más tarde, el videoxuegu de Rockstar sumió por completu del top diez publicáu por NPD Group.[190][191]

La distribuidora del xuegu, Take-Two, anunció'l 9 de xunu de 2010 que Grand Theft Auto IV superara los 17 millones de copies vendíes en tol mundu dos años dempués del so llanzamientu, cifra qu'axuntaba les ventes llograes tantu en PlayStation 3 como en Xbox 360. Sicasí, nun se precisó que les ventes del títulu en PC fueren incluyíes nel total.[192]

Controversies[editar | editar la fonte]

Antes y dempués del llanzamientu de Grand Theft Auto IV, el videoxuegu foi epicentru d'una gran cantidá de discutiniu. Criticaron al videoxuegu personaxes públicos como George Galloway, Jack Thompson o Hillary Clinton, según organizaciones ente les que s'inclúin los funcionarios de Nueva York y Mothers Against Drunk Driving (MADD).[193]

La versión de GTA IV llanzada n'Australia y Nueva Zelanda foi editada pa esaniciar aquellos conteníos que nun s'afaíen a los sistemes de clasificación australianos.[194] Sicasí, el xuegu volvió ser presentáu a la OFLC de Nueva Zelanda por Stan Calif, un estudiante de 21 años que quedó insatisfechu pola llegada del videoxuegu en manera editada por cuenta de les lleis de censura australianes. La versión ensin censurar recibió, darréu, la calificación de R18 (pa mayores de 18 años) en Nueva Zelanda.[195] Informóse que la versión PC de GTA IV llanzada n'Australia resultó ser una versión ensin censurar, idéntica a la d'otros llanzamientos internacionales, pero recibió la calificación MA15+.[196]

A pesar de la perfeición téunica de GTA IV, l'analís realizáu pol sitiu especializáu Common Sense Media foi claru: «un analís ético y educativo fai desaconsejable usalo (y non yá a menores de 18 años). Llinguaxe y situaciones inmorales, violencia estrema, comportamientos antisociales y perversión sexual son constantes mientres tol xuegu».[197] El primer episodiu descargable, The Lost And Damned, incluyía una curtia escena de desnudu frontal masculín, pocu común en videoxuegos.[198]

Hubo dellos crímenes nel Reinu Xuníu y n'Estaos Xuníos perpetaos contra civiles basaos en Grand Theft Auto IV, según contra dellos emplegaos de tiendes que vendíen el videoxuegu.[199][200][201] Unu d'esos incidentes tuvo llugar cerca d'un Gamestation en Croydon, Londres, ente dos grupos de xente mientres salíen d'un chigre cercanu[202] y que provocaron el llerza.[203] Seis adolescentes fueron arrestaos en xunu de 2008 n'asaltando y robar a delles persones en New Hyde Park, Nueva York. La policía informó que los mozos aseguraben tar «inspiraos» por Grand Theft Auto IV.[204]

Per otra parte, Take-Two viose envolubrada nun discutiniu cola Autoridá de Tránsitu de Chicago en mayu de 2008, una y bones los cartelos promocionales del videoxuegu fueron retiraos de la ciudá por cuenta de que la ciudá rexistrara una importante fola de crímenes nos díes previos. Les autoridaes consideraron que nun yera afechu promocionar esti videoxuegu nesi momentu, magar que roblaron un alcuerdu con Take-Two por valor de 300.000 dólares y que la productora encargar de llevar a xuiciu.[163] En Venezuela, l'Asamblea Nacional promulgó una llei n'agostu del 2009 pa prohibir videoxuegos violentos y xuguetes con evocación bélica. Grand Theft Auto IV foi mentáu polos miembros del partíu PPT (Patria Pa Toos), como un videoxuegu que «promueve la violencia y amás insensibiliza al xugador frente a la violencia real».[205]

En Tailandia el videoxuegu foi retiráu'l 18 d'agostu de 2008 en conociéndose l'asesinatu d'un taxista a manes d'un mozu que quería comprobar si robar un taxi y matar al so xofer yera tan fácil como faelo nel videoxuegu. L'asesín almitió ser un almirador del videoxuegu, lo que foi abondu por que les autoridaes tailandeses culparen a Grand Theft Auto IV y dieren en retirar el xuegu del mercáu.[206] Arriendes de esti sucesu, n'España surdieron les primeres crítiques cuando la Federación Catalana de Taxi esixó al Gobiernu central la retirada inmediata del títulu de Rockstar Games.[207]

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. ↑ «Grand Theft Auto IV: GamePro is the first to play the biggest game of 2008», GamePro 235 (abril de 2008): 50-51.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Rockstar Games Announces Release Date for Grand Theft Auto IV» (24 de xineru de 2008). Consultáu'l 24 de xineru de 2008.
  3. ↑ Ashcraft, Brian (15 d'agostu de 2008). «GTAIV Dated for Japan». Kotaku. Consultáu'l 7 de payares de 2008.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Rockstar Games Announces Grand Theft Auto IV for the PC. Rockstar Games. 6 d'agostu de 2008. http://ir.take2games.com/ReleaseDetail.cfm?ReleaseID=326627. Consultáu'l 6 d'agostu de 2008. 
  5. ↑ Thang, Jimmy (30 d'ochobre de 2008). «GTA IV PC Delayed to December». IGN. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2008.
  6. ↑ 6,0 6,1 Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes gta4pchandson-eurog
  7. ↑ Según confirma la páxina oficial, la manera de xuegu mas usáu ye'l multixugador, dada la so creatividá y llibertá atrai a la mayoría de xugadores, más que'l Walktrought.Grand Theft Auto: Episodes from Liberty City Coming to PlayStation 3 and PC - Rockstar Games (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  8. ↑ 8,0 8,1 Sinclair, Brendan (13 de payares de 2008). «Chinatown Wars gets temporary cease-fire». GameSpot. Consultáu'l 15 de payares de 2008.
  9. ↑ 9,0 9,1 «'Grand Theft Auto' yields road to the 'Lost and Damned'». USA Today (20 de payares de 2008). Consultáu'l 20 de payares de 2008.
  10. ↑ «'Grand Theft Auto IV' journey will end with a bang». USA Today (31 d'agostu de 2009). Consultáu'l 7 de mayu de 2010.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 Diariu El Mundo (ed.): «'GTA IV: Liberty City', y que cuerra sangrar». Consultáu'l 16 de xineru de 2010. Error de cita: La etiqueta <ref> ye inválida; el nome «liberty-elmundo» ta definíu delles vegaes con distintu conteníu
  12. ↑ The Daily Telegraph (ed.): «Grand Theft Auto IV: Photos reveal similarities between Liberty City and New York City» (inglés) (14 de mayu de 2008). Consultáu'l 10 d'abril de 2010.
  13. ↑ 13,0 13,1 Crispin Boyer (Marzu 2008). «Sweet Land of Liberty». Electronic Gaming Monthly:  páxs. 44-56. «He's from that gray part of broken-down Eastern Europe, a war-torn area -Sam Houser». 
  14. ↑ «'Grand Theft Auto IV' will blow you away» (28 d'abril de 2008). Consultáu'l 30 d'abril de 2008.
  15. ↑ Ortutay, Barbara (8 de mayu de 2008). Take-Two's 'Grand Theft Auto IV' tops $500M in week 1 sales. http://www.boston.com/business/articles/2008/05/07/take_twos_grand_theft_auto_iv_tops_500m_in_1st_week_sales/. Consultáu'l 8 de mayu de 2008. 
  16. ↑ Stephen Totilo (7 de mayu de 2008). «'Grand Theft Auto IV' Posts Record First-Week Sales». MTV News. Consultáu'l 8 de mayu de 2008.
  17. ↑ 17,0 17,1 «All Time Best». MobyGames. Consultáu'l 23 d'ochobre de 2008.
  18. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes gta4360rev-Metac
  19. ↑ 19,0 19,1 «Grand Theft Auto IV Review (X360) - TTR». TopTenReviews. Consultáu'l 25 d'ochobre de 2008.
  20. ↑ Bogenn, p. 10.
  21. ↑ Bogenn, p. 27.
  22. ↑ Bogenn, p. 46.
  23. ↑ Bogenn, p. 71.
  24. ↑ Bogenn, p. 73.
  25. ↑ «Russian Revolution». Meristation (27 de mayu de 2008). Consultáu'l 14 d'abril de 2010.
  26. ↑ Bogenn, p. 126.
  27. ↑ 27,0 27,1 Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes Bogenn163
  28. ↑ Bogenn, p. 199.
  29. ↑ 29,0 29,1 Bogenn, p. 159.
  30. ↑ 30,0 30,1 Bogenn, p. 200.
  31. ↑ «Grand Theft Auto: The Ballad of Gay Tony». Meristation (28 d'ochobre de 2009). Consultáu'l 14 d'abril de 2010.
  32. ↑ Bogenn, p. 224.
  33. ↑ Bogenn, p. 230.
  34. ↑ Bogenn, p. 231.
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 35,3 Plantía:Cita videoxuegu
  36. ↑ 36,0 36,1 36,2 Bogenn, p. 233.
  37. ↑ Bogenn, p. 243.
  38. ↑ Bogenn, p. 244.
  39. ↑ Plantía:Cita videoxuegu
  40. ↑ Plantía:Cita videoxuegu
  41. ↑ Bogenn, p. 235.
  42. ↑ Bogenn, p. 236.
  43. ↑ 43,0 43,1 Bogenn, p. 240.
  44. ↑ Plantía:Cita videoxuegu
  45. ↑ 45,0 45,1 45,2 The Daily Telegraph (ed.): «NYC vs Liberty City» (inglés). Consultáu'l 10 d'abril de 2010.
  46. ↑ 46,0 46,1 Meristation (ed.): «Grand Theft Auto IV - Meyora Xbox 360» (28 de febreru de 2008). Consultáu'l 6 d'abril de 2010.
  47. ↑ Guía de Liberty City (Manual d'instrucciones de Grand Theft Auto IV), p. 6.
  48. ↑ 48,0 48,1 «NaturalMotion euphoria - Partners». Natural Motion (31 de marzu de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 17 d'avientu de 2008. Consultáu'l 16 d'avientu de 2008. Error de cita: La etiqueta <ref> ye inválida; el nome «euphoria» ta definíu delles vegaes con distintu conteníu
  49. ↑ 49,0 49,1 «Mirando escontra Liberty City». Xbox.com (25 d'abril de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 12 de xunetu de 2010. Consultáu'l 5 d'abril de 2010.
  50. ↑ 50,0 50,1 50,2 50,3 50,4 50,5 50,6 50,7 Bogenn, p. 7.
  51. ↑ 51,0 51,1 «BBFC — Grand Theft Auto IV». The British Board of Film Classification. Archiváu dende l'orixinal, el 10 de mayu de 2011. Consultáu'l 5 d'abril de 2010.
  52. ↑ Bogenn, p. 13.
  53. ↑ Bogenn, p. 34.
  54. ↑ 54,0 54,1 54,2 Bogenn, p. 6.
  55. ↑ 55,0 55,1 Bogenn, p. 5.
  56. ↑ «GTA IV refuga los aviones, pero va incluyir helicópteros». Meristation (24 d'abril de 2007). Consultáu'l 5 d'abril de 2010.
  57. ↑ Marbles, Mr. "Wanted" en Gamepro Magacín p. 52 (ochobre de 2007)
  58. ↑ 58,0 58,1 Miller, Greg; Goldstein, Hilary (1 de marzu de 2008). «IGN: Grand Theft Auto IV hands-on preview». IGN.
  59. ↑ Bogenn, p. 101.
  60. ↑ Robinson, Martin (28 de febreru de 2008). «Grand Theft Auto IV UK Hands-On». IGN. Consultáu'l 4 de marzu de 2008.
  61. ↑ 61,0 61,1 GamesTM, xunetu de 2007, p34 Error de cita: La etiqueta <ref> ye inválida; el nome «GamesTM» ta definíu delles vegaes con distintu conteníu
  62. ↑ 62,0 62,1 Cundy, Matt (26 de xunetu de 2007). «Six things in the demo that will change GTA forever». GamesRadar. Consultáu'l 26 de xunetu de 2007.
  63. ↑ «What does N.O.O.S.Y stand for?». CBS Interactive Inc. Archiváu dende l'orixinal, el 11 de mayu de 2011. Consultáu'l 4 d'avientu de 2009.
  64. ↑ Bogenn, p. 135.
  65. ↑ Tassi, Paul (19 de marzu de 2008). «Grand Theft Auto IV and Gran Turismo 5 Look To Redefine Virtual Racing - and Felonies». Edmunds Insideline. Archiváu dende l'orixinal, el 17 d'avientu de 2008. Consultáu'l 13 d'ochobre de 2008.
  66. ↑ Relaño, Joaquín (12 de marzu de 2008). «Estrume al máximu GTA IV». Meristation. Consultáu'l 14 d'abril de 2010.
  67. ↑ 67,0 67,1 Guía de Liberty City (Manual d'instrucciones de Grand Theft Auto IV), p. 7.
  68. ↑ «'Grand Theft Auto IV' Preview: Rockstar Games' latest adds drunk driving, strip clubes» (30 de xineru de 2008). Consultáu'l 30 de xineru de 2008.
  69. ↑ Bogenn, p. 50.
  70. ↑ Roper, Chris (23 de xineru de 2008). «Grand Theft Auto IV Update». IGN. Consultáu'l 23 de febreru de 2008.
  71. ↑ Relaño, Joaquín (12 de marzu de 2008). «Estrume al máximu GTA IV». Meristation. Consultáu'l 14 d'abril de 2010.
  72. ↑ Reparaz, Mikel (8 d'abril de 2008). «Grand Theft Auto IV - Multiplayer Hands-On» páx. 6. GamesRadar. Archiváu dende l'orixinal, el 6 de xunetu de 2008. Consultáu'l 25 de setiembre de 2008.
  73. ↑ 73,0 73,1 Stanyon, Matt (19 de payares de 2008). «GTA IV PC: Rockstar Announces Social Club TV and Official Site Updated». BeefJack. Archiváu dende l'orixinal, el 19 d'avientu de 2008. Consultáu'l 19 de payares de 2008.
  74. ↑ «Coverage of the PlayStation Holiday Preview Event» (12 d'ochobre de 2007).
  75. ↑ Totilo, Stephen (22 d'abril de 2008). «'Grand Theft Auto IV' Does Not Have LAN Or Single-Screen Multiplayer Either (Public Service Announcement #2)». MTV Multiplayer. Consultáu'l 13 d'ochobre de 2008.
  76. ↑ 76,0 76,1 76,2 76,3 Bogenn, p. 282.
  77. ↑ Bogenn, p. 283.
  78. ↑ 78,0 78,1 Bogenn, p. 284.
  79. ↑ 79,0 79,1 79,2 79,3 Bogenn, p. 285.
  80. ↑ 80,0 80,1 80,2 80,3 Bruno, Antony (26 d'abril de 2008). «Crime pays for music biz with new Grand Theft Auto». Billboard. Consultáu'l 18 de mayu de 2008.
  81. ↑ 81,0 81,1 81,2 81,3 81,4 Totilo, Stephen (2 de mayu de 2008). «'Grand Theft Auto IV' Music Man Explains How Those 214 Songs Made The Soundtrack». MTV News. Consultáu'l 15 de mayu de 2008.
  82. ↑ «GTA IV Unveils New Music Download Model». Yahoo! (10 d'abril de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'abril de 2008. Consultáu'l 10 d'abril de 2008.
  83. ↑ «GTA IV Unveils New Music Download Model». Yahoo! Games (27 de marzu de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'abril de 2008.
  84. ↑ «GTA Gets Real». PlayStation Official Magacín (UK) (Future Publishing) (6):  páxs. 54-67. xunu 2007. 
  85. ↑ Rosmarin, Rachel (12 de payares de 2006). «Take-Two Takes A Hit». Forbes.com. Consultáu'l 24 de setiembre de 2007.
  86. ↑ 86,0 86,1 86,2 86,3 86,4 86,5 Fritz, Ben (19 d'abril de 2008). «Dan Houser's very extended interview about everything "Grand Theft Auto IV" and Rockstar». Variety. Archiváu dende l'orixinal, el 21 d'abril de 2008. Consultáu'l 28 d'abril de 2008.
  87. ↑ Boyer, Brandon (29 de xunu de 2007). «Product: Grand Theft Auto IV Using NaturalMotion's Euphoria». CMP Game GroupGamasutra. Consultáu'l 3 d'abril de 2008.
  88. ↑ Eddy, Andy (28 de febreru de 2008). «Grand Theft Auto IV Hands-On Preview (Xbox 360)». Archiváu dende l'orixinal, el 30 de setiembre de 2013.
  89. ↑ «The Making of Grand Theft Auto IV». Edge (17 de marzu de 2008). Consultáu'l 13 d'abril de 2008.
  90. ↑ Smith, Logan; Taylor Kearns (30 d'abril de 2008). «Trees in latest Grand Theft Auto game were "grown" in Lexington». Wis News. Consultáu'l 9 d'agostu de 2008.
  91. ↑ 91,0 91,1 91,2 91,3 91,4 Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes OPM UK June 2007
  92. ↑ 92,0 92,1 Goldstein, Hilary (28 de marzu de 2008). «GTA IV: Building a Brave New World». IGN. Consultáu'l 28 d'abril de 2008.
  93. ↑ 93,0 93,1 Doree, Adam (25 de mayu de 2007). «Welcome to Grand Theft Auto IV». Kikizo.
  94. ↑ Fritz, Ben (18 d'abril de 2008). «'Grand Theft' music a phone call away». Variety. Consultáu'l 18 de mayu de 2008.
  95. ↑ Bruno, Antony (5 de mayu de 2008). «"Grand Theft Auto" simplifies song purchasing». Billboard. Consultáu'l 18 de mayu de 2008.
  96. ↑ 96,0 96,1 Schiesel, Seth (28 d'abril de 2008). Grand Theft Auto Takes On New York. New York Times. http://www.nytimes.com/2008/04/28/arts/28auto.html?ref=arts. 
  97. ↑ «IF99 official website». Rockstar Games. Consultáu'l 28 d'abril de 2008.
  98. ↑ «L.C.H.C. official website». Rockstar Games. Consultáu'l 28 d'abril de 2008.
  99. ↑ «Vladivostok FM official website». Rockstar Games. Consultáu'l 28 d'abril de 2008.
  100. ↑ 100,0 100,1 Clark, Tim (abril 2008). escritu n'United Kingdom. «Grand Theft Auto IV Review». PlayStation Official Magacín (UK) (Future Publishing) (17):  páxs. 88-96. 
  101. ↑ «Planet Grand Theft Auto - Grand Theft Auto IV». GameSpy. Consultáu'l 26 de mayu de 2008.
  102. ↑ Gibson, Ellie (4 de xunu de 2007). «Pachter predicts delay for GTA IV». Gamesindustry.biz. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de setiembre de 2007. Consultáu'l 5 d'abril de 2007.
  103. ↑ Wollenschlaeger, Alex (4 de xunu de 2007). «Rockstar Dismisses Talk of GTA IV Delay». Kikizo. Consultáu'l 7 de xunu de 2007.
  104. ↑ Launch of Grand Theft Auto IV Now Planned for Fiscal 2008. Take-Two Interactive. 2 d'agostu de 2007. http://ir.take2games.com/ReleaseDetail.cfm?ReleaseID=258238. Consultáu'l 2 d'agostu de 2007. 
  105. ↑ McWhertor, Michael (2 d'agostu de 2007). «Take-Two Execs Explain GTA IV Delay». Kotaku. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de xunu de 2012. Consultáu'l 2 d'agostu de 2007.
  106. ↑ Grand Theft Auto IV Developer Announces Release Date, Says Whether There Will Be Another Hot Coffee. Stephen Totilo. 24 de xineru de 2008. http://www.mtv.com/news/articles/1580161/20080123/index.jhtml. 
  107. ↑ Tom Magrino (18 d'abril de 2008). «Grand Theft Auto IV golden, already in transit».
  108. ↑ Mark Androvich. «GTA IV: Most Expensive Game Ever Developed?». GamesIndustry.biz. Consultáu'l 1 de mayu de 2008.
  109. ↑ Bogenn, p. 87.
  110. ↑ «The Lost and Damned, por 1600 punto Microsoft». Meristation (22 de xineru de 2009). Consultáu'l 23 de xineru de 2009.
  111. ↑ «Grand Theft Auto IV: Rockstar Experimenting with Episodic Content». Kotaku (2 de payares de 2008). Consultáu'l 2 d'avientu de 2008.
  112. ↑ «Take-Two F2Q07 (Qtr End 4/30/07) Earnings Call Transcript». SeekingAlpha (11 de xunu de 2007). Consultáu'l 17 de xunu de 2007.
  113. ↑ Gibson, Ellie (11 de xunetu de 2007). «E3: Microsoft'sConference». Gamesindustry.biz. Consultáu'l 8 d'abril de 2008.
  114. ↑ Surette, Tim (27 de setiembre de 2006). «X06: Duo of XBL GTA4 packs confirmed for 360». GameSpot. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de setiembre de 2007. Consultáu'l 1 d'abril de 2007.
  115. ↑ «GDC: GTA IV Episode 1 - August, 360 exclusive». ComputerAndVideoGames.com (20 de febreru de 2008). Consultáu'l 20 de febreru de 2008.
  116. ↑ «GTA IV DLC for Xbox 360 delayed». Eurogamer. Consultáu'l 6 de xunu de 2008.
  117. ↑ Graft, Kris (13 de payares de 2008). «Take-Two: GTA IV DLC "May" be Delayed». Edge. Consultáu'l 15 de payares de 2008.
  118. ↑ 118,0 118,1 118,2 Rockstar Games (26 de mayu de 2009). «Coming this fall - Grand Theft Auto IV: The Ballad of Gay Tony for Xbox Live and Grand Theft Auto: Episodes From Liberty City for Xbox 360». Consultáu'l 27 de mayu de 2009.
  119. ↑ «Episodes from Liberty City Now Coming to PlayStation 3 and PC this April» (inglés). Rockstar Games. Consultáu'l 18 de marzu de 2010.
  120. ↑ GTA IV va recibir la so Edición Completa'l próximu mes. Meristation. 5 d'ochobre de 2010. http://www.meristation.com/v3/des_noticia.php?id=cw4caafa818d7b1&pic=GEN&idj=cw42893y6f385y2&idp=. Consultáu'l 21 d'ochobre de 2010. 
  121. ↑ «Wait, GTA IV Is Locking Up?». Kotaku (29 d'abril de 2008). Consultáu'l 29 d'abril de 2008.
  122. ↑ «GTA IV Multiplayer Down For Some PS3 Players». Kotaku (29 d'abril de 2008). Consultáu'l 30 d'abril de 2008.
  123. ↑ «Grand Theft Auto™ IV patch released». Sony Computer Entertainment (24 de xunu de 2008). Consultáu'l 12 de payares de 2008.
  124. ↑ «GTA IV PS3 patch due today». Eurogamer (7 de mayu de 2008). Consultáu'l 7 de mayu de 2008.
  125. ↑ «GTA IV PS3 Patch Released». Shacknews (7 de mayu de 2008). Consultáu'l 7 de mayu de 2008.
  126. ↑ «Grand Theft Auto IV Patch» (23 de xunu de 2008). Consultáu'l 23 de xunu de 2008.
  127. ↑ Grand Theft Auto 4 patch: multiplayer and freezing fixes promised. Joystiq. 23 de xunu de 2008. http://www.joystiq.com/2008/06/23/grand-theft-auto-4-patch-multiplayer-and-freezing-fixes-promise/. 
  128. ↑ TomM_GScom (24 d'ochobre de 2008). «PS3 GTAIV snatching trophies Oct. 27». GameSpot. Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'avientu de 2008. Consultáu'l 12 de payares de 2008.
  129. ↑ Update v. 1.0.2.0. GTAForums.com. http://www.gtaforums.com/index.php?showtopic=393961&st=0. Consultáu'l 25 de xunu de 2010. 
  130. ↑ Version 1.0.3.0. GTAForums.com. http://www.gtaforums.com/index.php?showtopic=403690. Consultáu'l 25 de xunu de 2010. 
  131. ↑ GTAIV PC Maintenance Update 1.0.4.0. RockstarWatch. http://www.rockstarwatch.net/news/768/GTAIV-PC-Maintenance-Update-1-0-4-0/. Consultáu'l 25 de xunu de 2010. 
  132. ↑ Actualización de GTA IV. GTA Revolution. http://www.gtarevolution.net/?p=comentarios&ver=noticia&id=1389. Consultáu'l 25 de payares de 2010. 
  133. ↑ ¡GTA IV: The Lost and Damned pa PC!. GTA Revolution. http://www.gtarevolution.net/?p=comentarios&ver=noticia&id=1388. Consultáu'l 25 de payares de 2010. 
  134. ↑ GTA IV PS3 Patch 1.06 Released. Rockstar HQ. http://rockstarhq.multiplayernetwork.net/news/1990/. Consultáu'l 25 de xunu de 2010. 
  135. ↑ PC Title Updates in Honor of Episodes from Liberty City Games for Windows LIVE Release. Rockstar Games. 13 d'abril de 2010. http://www.rockstargames.com/newswire/article/4711/pc_title_updates_in_honor_of_episodes_from_liberty_city_games_for_windows_live_release.article. Consultáu'l 25 de xunu de 2010. 
  136. ↑ New PC Title Updates Available Now for Grand Theft Auto IV and Episodes from Liberty City. Rockstar Games. 28 de mayu de 2010. http://www.rockstargames.com/newswire/article/5981/new_pc_title_updates_available_now_for_grand_theft_auto_iv_and_episodes_from_liberty_city.article. Consultáu'l 25 de xunu de 2010. 
  137. ↑ [11/29/16 GTAIV Patch 8 Notes (PC Only)]. Rockstar Games. 29 de payares de 2016. https://support.rockstargames.com/hc/en-us/articles/235650888--11-29-16-GTAIV-Patch-8-Notes-PC-Only-. Consultáu'l 24 de mayu de 2017. 
  138. ↑ Robinson, Martin (30 d'ochobre de 2008). «Grand Theft Auto IV UK Hands-on». IGN (UK). Consultáu'l 30 d'ochobre de 2008.
  139. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes gta4pcrdsysre-ign
  140. ↑ Coby, Alex Sassoon (30 d'ochobre de 2008). «GTAIV PC Hands-On: Videu Editor and More». GameSpot. Consultáu'l 4 de payares de 2008.
  141. ↑ 141,0 141,1 Onyett, Charles (30 d'ochobre de 2008). «Grand Theft Auto IV Hands-on» páx. 2. IGN. Consultáu'l 4 de payares de 2008.
  142. ↑ «Games for Windows Celebrates Two-Year Anniversary Like a Rockstar». IGN (22 de setiembre de 2008). Consultáu'l 22 de setiembre de 2008.
  143. ↑ «Rockstar Talks GTA IV PC DRM». IGN (28 de payares de 2008). Consultáu'l 30 de payares de 2008.
  144. ↑ «GTA 4 (PC): Radeon graphics cards cause crashes - patch en-route?». PC Games Hardware (3 d'avientu de 2008). Consultáu'l 6 d'avientu de 2008.
  145. ↑ «Grand Theft Auto 4 PC Suffering From Numerous Issues». 1UP.com (4 d'avientu de 2008). Consultáu'l 6 d'avientu de 2008.
  146. ↑ «Llista d'Errores editorial=Rockstar Games». Consultáu'l 25 de xunu de 2010.
  147. ↑ «Top Five Most Disappointing Games of 2008» (30 d'avientu de 2008). Consultáu'l 31 d'avientu de 2008.
  148. ↑ «Top-Ranked Games». GameRankings. Consultáu'l 23 de xineru de 2009.
  149. ↑ Grand Theft Auto receives acclaim. BBC News Online. 28 d'abril de 2008. http://news.bbc.co.uk/1/hi/technology/7370590.stm. Consultáu'l 28 d'abril de 2008. 
  150. ↑ Hicks, Jon (28 d'abril de 2008). «Xbox Review: Grand Theft Auto IV». Xbox 360: The Official Magacín. Consultáu'l 24 de mayu de 2008.
  151. ↑ 151,0 151,1 Justin Calvert (29 d'abril de 2008). «Grand Theft Auto IV for Xbox 360 Review» páx. 2. GameSpot. Consultáu'l 29 d'abril de 2008.
  152. ↑ «The scoop on the GTA IV score». GameSpot (30 d'abril de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 17 d'avientu de 2008. Consultáu'l 13 d'ochobre de 2008.
  153. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes ign review
  154. ↑ «Daily Star Review». Consultáu'l 20 d'abril de 2008.
  155. ↑ «Empire Reviews Central - Review of Grand Theft Auto IV». Consultáu'l 21 d'abril de 2008.
  156. ↑ Meristation (ed.): «Grand Theft Auto IV». Consultáu'l 11 d'agostu de 2009.
  157. ↑ Meristation (ed.): «Grand Theft Auto IV - Conclusión». Consultáu'l 11 d'agostu de 2009.
  158. ↑ «Spike TV Announces 2008 'Video Game Awards' Winners» (14 d'avientu de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 6 de xineru de 2011. Consultáu'l 26 d'avientu de 2010.
  159. ↑ 159,0 159,1 Scott Hillis (28 d'abril de 2008). «Take-Two shares rise amid rave reviews for GTA4». Reuters via Canada.com. Consultáu'l 28 d'abril de 2008.
  160. ↑ Nick Lewis (28 d'abril de 2008). «Grand Theft Auto could be Hollywood's biggest summer competition». Canada.com. Archiváu dende l'orixinal, el 1 de mayu de 2008. Consultáu'l 28 d'abril de 2008.
  161. ↑ Matt Richtel (29 d'abril de 2008). «For Gamers, the Craving Won't Quit». The New York Times. http://www.nytimes.com/2008/04/29/technology/29game.html. Consultáu'l 29 d'abril de 2008. 
  162. ↑ Tom Magrino (28 d'abril de 2008). «GTAIV: Big or huge?». GameSpot. Archiváu dende l'orixinal, el 25 de xunetu de 2008. Consultáu'l 28 d'abril de 2008.
  163. ↑ 163,0 163,1 «GTA demanda a l'autoridá competente de Chicago por retirar la so publicidá de les cais editorial=El País» (7 de mayu de 2008). Consultáu'l 5 d'abril de 2010.
  164. ↑ Jenkins, David (7 de mayu de 2008). «Grand Theft Auto IV Breaks Worldwide Entertainment Records». Gamasutra. Consultáu'l 23 de marzu de 2012.
  165. ↑ Take-Two Interactive Software, Inc. Reports Strong Second Quarter Fiscal 2008 Financial Results. Take-Two Interactive Software, Inc.. 5 de xunu de 2008. http://ir.take2games.com/phoenix.zhtml?c=86428&p=irol-newsArticle&ID=1163124. Consultáu'l 23 de marzu de 2012. 
  166. ↑ Alexander, Leigh (4 de setiembre de 2008). «10 Million In GTA IV Unit Sales Push Take-Two To Record Q3». Gamasutra. Consultáu'l 23 de marzu de 2012.
  167. ↑ Remo, Chris (11 de marzu de 2009). «Take-Two Sees Growing Q1 Revenues With $50M Loss». Gamasutra. Consultáu'l 23 de marzu de 2012.
  168. ↑ Remo, Chris (3 de marzu de 2010). «Take-Two: BioShock Hit 4M Units, BioShock 2 Drove Sales». Gamasutra. Consultáu'l 23 de marzu de 2012.
  169. ↑ Graft, Kris (8 de xunu de 2010). «Red Dead Sells In 5M As Take-Two Swings To Q2 Profit, Raises Forecast». Gamasutra. Consultáu'l 23 de marzu de 2012.
  170. ↑ Graft, Kris (10 de marzu de 2011). «GTA IV Closes In On 20M Units Shipped». Gamasutra. Consultáu'l 23 de marzu de 2012.
  171. ↑ Orland, Kyle (14 de setiembre de 2011). «Grand Theft Auto IV Passes 22M Shipped, Franchise Above 114M». Gamasutra. Consultáu'l 23 de marzu de 2012.
  172. ↑ Shaun Nichols (9 de mayu de 2008). «GTA IV smashes sales records». vnunet.com. Archiváu dende l'orixinal, el 14 de mayu de 2008. Consultáu'l 26 de mayu de 2008.
  173. ↑ Richtel, Mike (7 de mayu de 2008). A $500 Million Week for Grand Theft Auto. New York Times. http://www.nytimes.com/2008/05/07/technology/07game.html. Consultáu'l 7 de mayu de 2008. 
  174. ↑ Franklin Paul (7 de mayu de 2008). «Take-Two's Grand Theft Auto 4 sales top $500 million». Reuters. Consultáu'l 8 de mayu de 2008.
  175. ↑ Tim Ingham (6 de mayu de 2008). «UK CHARTS: All-conquering GTA IV hits Non.1». Market for Home Computing and Video Games. Consultáu'l 16 de mayu de 2008.
  176. ↑ 176,0 176,1 176,2 Mark Androvich (6 de mayu de 2008). «GTA IV: 926,000 copies sold in five days». GamesIndustry.biz. Consultáu'l 16 de mayu de 2008.
  177. ↑ 177,0 177,1 Tim Ingham (30 d'abril de 2008). «GTA IV smashes day one sales record». Market for Home Computing and Video Games. Consultáu'l 16 de mayu de 2008.
  178. ↑ Claudine Beaumont (1 de mayu de 2008). «Grand Theft Auto IV is fastest-selling game». The Daily Telegraph. Consultáu'l 1 de mayu de 2008.
  179. ↑ Brendan Sinclair (15 de mayu de 2008). «NPD: US game revs spike on 2.85M GTAIVs». GameSpot. Archiváu dende l'orixinal, el 18 de xunetu de 2008. Consultáu'l 16 de mayu de 2008.
  180. ↑ Tim Ingham (6 de mayu de 2008). «360 outselling PS3 in GTA software 'battle'». Market for Home Computing and Video Games. Consultáu'l 16 de mayu de 2008.
  181. ↑ «NPD: Nintendo Drives '08 Industry Sales Past $21 Billion». Game Daily (15 de xineru de 2009). Consultáu'l 15 de xineru de 2009.
  182. ↑ Francisco Rodríguez-Burns (10 de mayu de 2008). «panorama/noticias/boricuas_atraidos_a_violentu_videoxuegu/188798 Boricuas atraíos a violentu videoxuegu». Primer Hora. Consultáu'l 13 de mayu de 2008.
  183. ↑ «GTA IV afara». El País (7 de mayu de 2008). Consultáu'l 5 d'abril de 2010.
  184. ↑ «Confirmed: Grand Theft Auto IV Breaks Guinness World Records With Biggest Entertainment Release Of All-Time». Guinness World Records (13 de mayu de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 14 de mayu de 2008. Consultáu'l 13 de mayu de 2008.
  185. ↑ Take-Two Interactive Software, Inc. Reports Strong Second Quarter Fiscal 2008 Financial Results. Take-Two Interactive. 5 de xunu de 2008. http://ir.take2games.com/ReleaseDetail.cfm?ReleaseID=314411. Consultáu'l 6 de xunu de 2008. 
  186. ↑ Leading Market Research Firms Join Forces to Provide First Multi-Continent View Of Video Game Software Sales. NPD Group, GfK Chart-Track, Enterbrain. 21 d'agostu de 2008. http://www.npd.com/press/releases/press_080821.html. Consultáu'l 23 d'agostu de 2008. 
  187. ↑ Grand Theft Auto IV ships 13 million units. Take-Two Interactive. 4 de setiembre de 2008. http://www.eurogamer.net/articles/grand-theft-auto-iv-ships-13-million-units. Consultáu'l 8 de setiembre de 2008. 
  188. ↑ Michael McWhertor (6 de payares de 2008). «Grand Theft Auto IV #1 With A Bullet In Japan». Kotaku. Consultáu'l 7 de payares de 2008.
  189. ↑ «Weekly PC Sales: A Slow Start for GTA 4». Shacknews (15 d'avientu de 2008). Consultáu'l 24 d'avientu de 2008.
  190. ↑ «Weekly PC Sales: Grand Theft Auto 4 PC Disappears; Left 4 Dead, Call of Duty Gain Ground». Shacknews (22 d'avientu de 2008). Consultáu'l 24 d'avientu de 2008.
  191. ↑ «Grand Theft Auto 4 PC Drops Out of NPD's Top 10 PC List in Second Week». GameCyte (23 d'avientu de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 9 de marzu de 2009. Consultáu'l 24 d'avientu de 2008.
  192. ↑ Pablo González Taboada (9 de xunu de 2010). «Grand Theft Auto IV superó los 17 millones d'unidaes vendíes». Meristation. Consultáu'l 10 de xunu de 2010.
  193. ↑ Sinclair, Brendan (30 d'abril de 2008). «Mothers against GTAIV's drunk driving». GameSpot. Consultáu'l 13 d'ochobre de 2008.
  194. ↑ Hill, Jason (4 d'abril de 2008). «GTA IV edited for Australia». The Sydney Morning Herald. Consultáu'l 5 d'abril de 2008.
  195. ↑ Cardy, Tom (23 de mayu de 2008). «GTA IV unedited in New Zealand». Stuff.co.nz. Consultáu'l 9 d'agostu de 2008.
  196. ↑ Chiappini, Dan (30 de payares de 2008). «Uncut GTAIV PC coming to Australia». Gamespot. Consultáu'l 1 de diceimbre de 2008.
  197. ↑ «Common Sense Meddia» (inglés). Consultáu'l 16 de xineru de 2010.
  198. ↑ «Hot flask: GTA IV's Lost, Damned and Unexpectedly Naked». Joystiq (17 de febreru de 2009). Consultáu'l 17 de febreru de 2009.
  199. ↑ Sherwood, James (30 d'abril de 2008). Grand Theft Auto 4 queue man stabbed in head. The Register. http://www.reghardware.co.uk/2008/04/30/gta_gamer_stabbed/. 
  200. ↑ Frith, Holden (9 d'abril de 2008). Man stabbed while waiting to buy Grand Theft Auto IV. The Times. http://technology.timesonline.co.uk/tol/news/tech_and_web/article3839991.ece. 
  201. ↑ Mannion, Paul (1 de mayu de 2008). «Chester boys attacked by Grand Theft Auto snatchers». Chester Chronicle. Consultáu'l 9 de payares de 2008.
  202. ↑ Ingham, Tim (30 d'abril de 2008). «Croydon stabbing 'had nothing to do with GTA'». Market for Home Computing and Video Games. Consultáu'l 21 de payares de 2008.
  203. ↑ Iain Thomson (30 d'abril de 2008). «Grand Theft Auto stabbing disputed». Yahoo! News. Archiváu dende l'orixinal, el 25 de xunetu de 2008. Consultáu'l 2 de mayu de 2008.
  204. ↑ Crowley, Kieran (27 de xunu de 2008). «'Game Boy' Havoc on LI». New York Post. Consultáu'l 7 de febreru de 2009.
  205. ↑ El País (ed.): «Venezuela declara la guerra a los videoxuegos violentos» (28 d'agostu de 2009). Consultáu'l 10 d'abril de 2010.
  206. ↑ El País (ed.): «La culpa de too tener GTA IV». Consultáu'l 16 de xineru de 2010.
  207. ↑ El País (ed.): «Los taxistes catalanes (tamién) contra 'GTA IV'». Consultáu'l 16 de xineru de 2010.

Bibliografía[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

Plantía:Meristation

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Grand_Theft_Auto_IV&oldid=4171920»