Gran Pirámide de Cholula

Gran Pirámide de Cholula
	pirámide y xacimientu arqueolóxicu
Llocalización
País	Méxicu
Estáu federáu	Puebla
Conceyu	San Pedro Cholula
Llocalidá	Cholula (es)
Coordenaes	19°03′27″N 98°18′07″W / 19.0575°N 98.30194°O
	Gran Pirámide de Cholula Gran Pirámide de Cholula (Méxicu)
Historia y usu
Apertura	3000 edC

La Gran Pirámide de Cholula o Tlachihualtépetl (del náhuatl "cuetu fechu a mano") ye'l basamento piramidal más grande del mundu con 400 metros per llau.^[1] Ye tamién la pirámide más grande en volume con 4.500.000 m³ (cuatro millones quinientos mil metros cúbicos) anque non n'altor; tien 65 m d'altu (similar a la del Sol en Teotihuacan que tien 64 m y superada pola del Templu IV de Tikal que tien 70 m y la Pirámide de la Danta con 72 m, dambes allugaes en Guatemala) ente que la Gran Pirámide de Giza n'Exiptu tien un altor de 139 m y el Complexu La Danta en Guatemala tien un altor de 70 m.

La construcción forma parte de la zona arqueolóxica de Cholula, nel centru del estáu mexicanu de Puebla.

Historia[editar | editar la fonte]

Nun se sabe con exactitú cuándo s'empezar a construyir la pirámide pero los arqueólogos creen que foi nel 300 antes de Cristu o al empiezu de la era cristiana. Envalórase que duró ente 500 y 1000 años hasta que la pirámide foi acabada.

La construcción del templu de Chiconaquiahuitl (dios de los nueve agües) realizar a lo llargo de delles xeneraciones. Dio entamu nel sieglu II antes de nuesa yera, y concluyó a la cayida de Teotihuacán, que foi la última cultura prehispánica qu'imprimió'l so sellu nel gran basamento (900 d. C. - 1100 d. C.), antes de la llegada de los españoles. Una de les práutiques constructives de los mesoamericanos yera la remodelación d'antiguos edificios, remodelaciones que teníen como oxetivu l'ampliación y caltenimientu de les construcciones orixinales, polo que'l dilatáu periodu de construcción d'esti templu tien de ser entendíu nesi contestu.

El fin del Clásicu nel Altiplanu mexicanu foi un momentu de gran violencia que nel rexistru arqueolóxicu espresar na profanación de los símbolos y monumentos icónicos del poder establecíu. En Cholula, la saña centrar nel Patiu de los Altares, que yera la sede del ceremonial políticu-relixosu de la ciudá sagrada.

Pal 1300 d.C, Cholula foi abandonada polos tolteques y a la llegada de los españoles nel añu 1519, los cholultecas yeren tributarios privilexaos de tenochtitlan y enemigos de los tlaxcaltecas. Nesi momentu, el templu de quetzalcoatl allugábase al llau poniente de la gran pirámide, que foi destruyíu y coles sos piedres edificáronse los principales monumentos coloniales. Cholula, amás, tien notables exemplos de pintura mural, como'l llamáu "Mural de los Bebedores".

El Patiu de los Altares[editar | editar la fonte]

Allugáu sobre'l costáu sur de la Gran Pirámide de Cholula, esti conxuntu ye contemporaneu de les diverses estructures que s'atopen nel interior del gran basamento y, al igual qu'éstes amuesa a lo menos seis etapes constructives. El so pisu orixinal alcuéntrase aproximao 9 metros embaxo del nivel actual. Trátase d'un gran patiu abiertu nel so estremu sur que orixinalmente tuvo de tener más de 80 metros d'anchu y qu'apaez llindáu nos sos estremos oriente y poniente por llargos edificios rectangulares ; néstos ye común atopar pintures nos sos tableros. Debe'l so nome a tres altares asitiaos simétricamente : unu al norte, otru al oriente y otru al poniente. Pese al gran númberu de sobreposiciones que pueden reparase en dellos estremos del patiu, la so construcción queda entendida dientro de les fases Cholula II y III (años 200 a 450)^[2]

Altar ceremonial[editar | editar la fonte]

Rellaten los cronistes que cuando en Cholula había escasez d'agua, y esto yera bien grave yá que la mayoría de la población dedicar al cultivu de la tierra, los llabradores allegaben a los sacerdotes pa solicitar ayuda; éstos xubíen en romeríes a a la parte cimera del cuetu onde sacrificaben neños d'ente seis y siete años, yá que, según les costumes, los neños son los mensaxeros de Tláloc y al sacrificalos diríen pidir agua. Nel altar ceremonial, construyíu dempués del abandonu de la Gran Pirámide y Patiu de los Altares, tenía, a manera d'ufrienda frente a la so escalinata del llau poniente, dos cranios de neños degollaos, no qu'amás yera posible estremar una fuerte deformación cranial. ^[2]

Mural de los bebedores[editar | editar la fonte]

El mural tien como tema central una ceremonia d'embriaguez.Homes qu'apaecen nel mural son espodaos, sostienen grandes recipientes con líquidu, que s'interpretó como la bébora que se consumía nesi tiempu llamada pulque. El mural de los bebedores amuesa a 110 persones bebiendo, esti mural ye consideráu una obra estraordinaria de gran formatu en mesoamérica.

Diz Sahagún (1969, p. 325) que:

Tamién faíen fiesta a tolos dioses del vinu, y poníanles… una tinaja… llena de vinu, con unes cañes con que bebíen el vinu los que veníen a la fiesta, y aquellos yeren vieyos y vieyes, y homes valientes y soldaos y homes de guerra, bebíen vinu d'aquella tinaja, por razón que dalgún día seríen cautivos de los enemigos…; y asina andaben holgándose, bebiendo vinu, y el vinu que bebíen nunca s'acababa, porque los taberneros cada ratu echaben vinu na tinaja.

Frai Bernandido de Sahagún

Les fiestes nel s. XVI cuando se festexaba'l Dios del Pulque, yera dexáu la embriaguez na sociedá. Frai Bernardino de Sahagún, enxamás pensó que si interpretación encaxaría tan bien n'escenes de 1400 años tras. Pa Frai Bernardino foi contrastante que les bébores alcohóliques taben concedíes namái pa vieyos y guerreros, ente qu'en Cholla el consumu de bébores embriagantes proveníen de tradiciones ancestrales que dexen un consumu mayor al pueblu polo xeneral. El mural foi afayáu pol arqueólogu Ponciano Salazar nel añu 1969 a 6 niveles del patiu de los altares, la pintura tien un llargor de 56 m por 2,5 m d'altor. El mural atópase delimitando un espaciu palaciegu y la so temática desinhibida dio-y importancia como una obra pictórica sobresaliente en mesoamérica.

Carauterístiques téuniques[editar | editar la fonte]

El Tlachihualtepetl foi productu de siete pirámides superpuestes, caúna de les cuales cubría la totalidá de la pirámide anterior. Ello motivó l'agrandamientu paulatín de la base, que llegó hasta los cuatrocientos cincuenta metros de llau, algamando un altor de sesenta y seis metros.

L'apariencia actual de la gran pirámide ye la d'un cuetu en que la so visu atopar una ilesia católica, dedicada a la Virxe de los Remedios. Ésta foi construyida en 1594, dempués de tres intentos de los españoles por destruyila na so totalidá mientres décades previes. El templu católicu na actualidá ye un importante destín de les pelegrinaciones de los creyentes católicos de la rexón, y tamién ye emplegáu pa la celebración de ritos indíxenes. Por cuenta de que el templu católicu foi declaráu patrimoniu históricu de la nación mexicana, la pirámide prehispánica nun pudo ser escavada na so totalidá, yá que dicha pirámide foi fecha de tierra. Lo que puede reparase ye'l nucleu central de lo que foi la gran pirámide de la última cultura, solo esisten adosamientos aisllaos de piedra caliar, el restó foi deteriorándose pol abandonu de más de 200 años. Sicasí, los arqueólogos escavaron na construcción cerca d'ocho quilómetros de túneles que dexen la observación de les distintes fases constructives de la pirámide y que pertenecen a otres cultures distintes a la Teotihuacana, siendo relevante los murales de los bebedores de pulque, el de los chapulines y el dedicáu a Chiconaquiahuitl.

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

↑ Lluz Cortés Padilla (20 de mayu de 2009). «Zona Arqueolóxica de Cholula». Gobiernu del Estáu de Puebla. Consultáu'l 19 de setiembre de 2010.
↑ ^2,0 ^2,1 Susana Torres Ávila, xineru 2015, monumentos allugaos na Zona Arqueolóxica de Cholula