Frankfort (Kentucky)

Frankfort
Alministración
País	Estaos Xuníos
Estaos	Kentucky
Condáu	condáu de Franklin
Tipu d'entidá	ciudá de los Estaos Xuníos
Alcalde	Layne Wilkerson (en)
Xeografía
Coordenaes	38°11′49″N 84°51′47″W / 38.197°N 84.863°O
	Frankfort Frankfort (los EE.XX.)
Superficie	39.025505 km²
Altitú	155 m
Demografía
Población	28 602 hab. (1r abril 2020)
Porcentaxe	100% de condáu de Franklin; 0.63% de Kentucky; 0.01% de Estaos Xuníos
Densidá	732,91 hab/km²
Viviendes	11 913 (31 avientu 2020)
Más información
Fundación	1786
Prefixu telefónicu	502
Estaya horaria	Horariu del este de Norteamérica
Llocalidaes hermaniaes	San Pedro de Macorís
	frankfort.ky.gov

Frankfort ye la capital del estáu norteamericanu de Kentucky, y tamién la sé del condáu de Franklin. La so población, de 25.527 habitantes en 2010 (U.S. Census Bureau), fai d'ella la quinta capital d'estáu menos poblada del país. Asitiada a la vera'l ríu Kentucky, ye la principal población del área estadística micropolitana de Frankfort, que compriende'l territoriu de los condaos de Franklin y Anderson, con una población estimao en 2009 de 70.758 habitantes.

Xeografía[editar | editar la fonte]

Frankfort asítiase nun valle na rexón del centru de Kentucky nomada Bluegrass, a una hora per carretera de les dos mayores árees metropolitanes del estáu, Louisville (al oeste) y Lexington (al este), y a dos de la ciudá de Cincinnati, n'Ohio. La ciudá asítiase nuna llanura aluvial a la vera'l ríu Kentucky, nuna zona na que fai una revuelta en forma de "S", a unos 90 km de la so desembocadura nel ríu Ohio. El ríu divide la ciudá en dos fasteres, que tán comunicaes por delles pontes, y provoca dacuando (1937, 1974 y 1997) grandes inundaciones na ciudá.

El valle del ríu enánchase a l'altura la ciudá, y eso determina la esistencia de cuatro partes estremaes na ciudá. Nel valle propiamente, nes llendes de la ciudá, tán los distritos Downtown y South Frankfort, asitiaos ún enfrente l'otru y separtaos pol ríu. Na ribera occidental del ríu, al norte de Benson Creek, asítiase'l barriu de Bellepoint, y les zones suburbanes de cada estremu del valle conócense como West Frankfort y East Frankfort.

Acordies colos datos de la oficina del censu (U.S. Census Bureau), la ciudá ocupa una estensión de 37,8 km² y asítiase a un altor de 510 m sobro'l nivel de la mar. La temperatura media añal ye de 12,7º , y la cantidá de lluvia recoyida añalmente ye de 1.131 mm.

La ciudá nun tien un aeropuertu comercial de so, y p'aportar a ella lo más rápido ye volar al Lexington Blue Grass Airport, asitiáu a 40 km al este de la ciudá.

Historia[editar | editar la fonte]

Primeros asentamientos europeos[editar | editar la fonte]

Les tierres qu'anguaño ocupa la ciudá yeren viesques trupes, nes que los pueblos shawnee, delaware y cherokee, se disputaben la caza de los renos, búfalos y alces qu'había na zona. A mediaos del sieglu XVIII la población de cazadores de Pennsylvania, Virxinia y les Carolines tenía medrao enforma, y la tierra y los animales xabaces entamaron a escasiar; poro, dellos entamaron a pensar n'espandirse pa les tierres de Kentucky. Christopher Gist, de Carolina del Norte, ye quiciás el primer habitante d'orixe européu del valle de Frankfort. Aportó a elli en 1751, pero foi obligáu a colar d'ellí polos franceses, que reclamaben la zona, y los sos aliaos indios. John Finlay intentolu al añu siguiente, pero foi tamién espulsáu, y l'entamu de la guerra franco-india en 1754 paralizó tolos asentamientos. Magar que los británicos ganaron esa guerra, la nomada Proclamación de 1763, que protexía los derechos de los indios, prohibió l'asentamientu d'europeos na zona.

Habíen de pasar seis años anantes de que Finley, xunta con otros cinco esploradores, volvieran a la zona. De vuelta a la costa cuntaron a la xente bien de histories sobre les bondaes del territoriu y les munches oportunidaes de facese ricu qu'había nella. En 1773 el gobernador de Virxinia John Murray, nomáu Lord Dunmore, envió delles espediciones a Kentucky, d'aquella un condáu de Virxinia. Una d'elles, la dirixida por Robert McAfee, reclamaron pa ellos 600 acres de tierra nel solar qu'anguaño ocupa Frankfort. La llegada de más colonos a la zona fizo que los nativos reaccionaran con violencia, españando la guerra de Lord Dunmore (mayu-octubre 1774). Los indios foron vencíos, y na primavera de 1775 firmose un tratáu de paz.

Les pretensiones de McAfee sobro la propiedá del terrenu qu'ocupaba yeren febles, y en 1786 el xeneral James Wilkinson compró, perbaratu, la mayoría del territoriu qu'anguaño forma'l downtown de Frankfort, al norte del ríu, y coló pa ellí a llevantar una ciudá. Púnxo-y de nome Frankfort n'alcordanza d'un pioneru xudíu, Stephen Frank, y dio-y el so nome, el de la muyer, el de les fíes y el de dellos de los sos amigos a les cais de la ciudá que construyó. Entamaron a llegar colonos, y pa finales de la década del 1780 yá había escuela y ilesia, y la ciudá taba arrodiada de plantaciones de tabacu. Sicasí, y magar que la ciudá nun medró tanto como Wilkinson esperaba, entamaron a llevantase almacenes de tabacu, y en 1792 decidióse que la ciudá diba ser la capital del recién nacíu estáu de Kentucky. Esto, y el fin de les lluches colos indios, fizo espoxigar la economía de la ciudá, concentrada na producción de tabacu y cáñamu y el curtíu de pieles, y dempués na cría de ganáu y l'aprovechamientu de la madera.

Sieglu XIX[editar | editar la fonte]

Pa 1800 Frankfort yera, con 628 habitantes, la segunda ciudá mayor del estáu. Llevantáronse delles mansiones y ilesies, de les que dalgunes entá se conserven; el distritu financieru entamó a desarrollase; abrió una biblioteca en 1814; y pa 1835 el ferrocarril aportó a la ciudá. La población medró, pasando de los 4.755 habitantes de 1860 a los 9.487 de 1900. El procesamientu de la madera, la fabricación de carros y papel, y tamién la de llicores (ente ellos el famosu llicor de maíz, corn liquor, de Kentucky), yeren d'aquella les industries más importantes de la ciudá.

Primero d'eso, na Guerra de Secesión, Kentucky formó parte del bandu de la Xunión, pese a que munchos de los sos ciudadanos teníen esclavos y simpatizaben colos sudistes. Demientres la guerra, en 1862, el exércitu confederáu del xeneral Bragg sitió la ciudá, formando a continuación un gobiernu estatal confederáu que malpenes duró unos díes. N'acabando la guerra la ciudá entamó la conversión nuna ciudá moderna.

Sieglu XX[editar | editar la fonte]

En xunu de 1910 inauguróse'l nuevu capitoliu estatal, d'estilu beaux-arts y consideráu la meyor obra del arquiteutu Frank Mills Andrews. La prohibición de la fabricación y consumu d'alcol en 1919 afectó enforma a la ciudá, una y bones causó grandes pérdides a los agricultores y fizo pesllar les destileríes de la ciudá. La situación viose complicada cola Gran Depresión y una gran seca qu'hebo na década de 1930, y la ciudá vio amenorgar la so población. Pa rematar les calamidaes hebo una gran inundación en 1937, que causó daños estimaos en cinco millones de dólares.

La época dorada de la ciudá entamó poco antes, en 1937, cuando les midíes del New Deal estimularon la construcción de viviendes y aumentaron el númberu d'empleaos públicos. La población de la ciudá pasó de 11.492 habitantes en 1940 a 21.536 en 1970, y ello fizo desapaecer les granxes de la rodiada y integró dellos suburbios na estructura urbana. Modernizáronse les infraestructures, y treslladáronse les industries a la periferia, quedando'l centru reserváu pa los trabayadores de l'alministración. Cambió, asina, la trama de la ciudá, que primero d'aquella yera una ciudá pequeña con un amiestu d'edificios de distintos estilos arquiteutónicos y que pasó a ser una ciudá más dispersa y con un estilu constructivu más monótonu y menos ornamental. Eses carauterístiques urbanes reforzáronse nes décades de 1960 y 1970, cuando se construyeron edificios más altos nel downtown, valtando delles zones degradaes pero tamién obligando a desplazase a munchos de los sos residentes, afroamericanos los más d'ellos. D'ente los edificios d'aquella dómina rescamplen nel skyline de la ciudá el Capital Plaza (un centru de convenciones) y el Federal Building (qu'acueye oficines de l'alministración estatal).

En 1974 la ciudá foi arrasada per un tornáu, y cuando la ciudá entá se recuperaba de los daños que causara, n'avientu de 1978, hebo una inundación, entá mayor que la de 1937. Entamó el discutiniu sobre les midíes qu'habíen de tomase pa prevenir les crecíes del ríu, y seguíen estudiándose en 1997, cuando hebo otra inundación más.