Saltar al conteníu

Euskaldun

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia

Euskaldun o euskalduna ye una pallabra que n'euskera quier dicir «vascofalante». Etimológicamente conxuga la pallabra euskara (llingua vasca) col sufixu -dun («que lo tien»). Arriendes d'ello, aquel que tien la llingua vasca ye'l vascofalante, seya como quier el so orixe.[1] Nel País Vascu francés y en Navarra utilízase tamién la variante eskualdun (nos dialeutos d'eses zones, utilízase la pallabra eskuara pa referise a la llingua). En zones de Sola (Zuberoa), el términu üskualdün utilízase namái pa los falantes de suletino, ente que a otros vascofalantes llámase-yos manex.[2]

A quien fala euskera como llingua materna llámase-y en dicha llingua euskaldun zahar (lliteralmente, «vascofalante vieyu»), ente que quien lo aprendió darréu ye denomináu euskaldun berri («vascofalante nuevu»).

En sentíu ampliu, n'euskera tamién s'utilizó'l términu euskaldun pa referise a persones que son vasques, independientemente de que sepan y utilicen davezu l'euskera o non.[3] Nesti casu ye más precisu'l términu euskal herritar («ciudadanu vascu»): anguaño, emplégase cada vez menos el términu euskaldun pa referise a un vascu non vascoparlante.

Por oposición, n'euskera esiste la forma erdaldun (tamién erdeldun, en zones occidentales del ámbitu de la llingua), que fai alusión al falante d'un idioma distintu del euskera (erdara en euskara batua, erdera en dialeutos occidentales y centrales), davezu l'español o'l francés. A la llingua que nun ye euskera, sía'l que quier, denominar n'euskera erdara, que etimológicamente podría equivalir a llingua venida» (de erdu, «venir», y -yera, «manera/modo») o bien a «cuasi llingua», (de erdi, «cuasi, mediu» y -yera, «manera/modo»).[4] El falante de erdara sería l'erdaldun.[5] L'usu de la forma erdara o erdera anguaño ye bien común y nun tien un sentíu despreciatible, como podría tenelo'l «bárbaru» romanu.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. «Según la concepción popular; esta pallabra surdió probablemente a partir del momentu en que les antigües gens o tribus vascones unificar na so llucha contra los visigodos, sustituyendo l'anterior idea de consanguinidá y parentescu pola de comunidá idiomática». Xabier Kintana (1980). Hiztegia 80. Bilbao: Elkar. p. 132. ISBN 84-300-3368-8
  2. Xabier Kintana, 1980, op. cit., p. 307.
  3. «Vascos_-_Euskaldunak Publicación "Los Vascos-Euskaldunak"». Fundación Vascu Arxentina Juan de Garay.
  4. Sarrionandia, Joseba (2012). «Notes y otros propósitos», ¿Somos como moros na borrina?. Pamplona: Pamiela, páx. 969. ISBN 978-84-7681-750-6.
  5. Polanco Martínez, Fernando (2001). «Eusquera y castellán: ¿Conflictu llingüísticu nel País Vascu?». Cultura y Intercultura na enseñanza del español como llingua estranxera. Universidá de Barcelona.