Estaos d'Estaos Xuníos

De Wikipedia
(Redirixío dende Estáu estauxunidense)
Estaos d'Estaos Xuníos
designación para una entidá territorial alministrativa d'un país particular
Organización territorial de los Estaos Xuníos, estáu federáu, estado (es) Traducir, circunscripción eleutoral y subdivisión alministrativa de primer nivel
Map of USA with state names.svg
Cambiar los datos en Wikidata

Un estáu, nos Estaos Xuníos, ye caúna de les entides polítiques constituyentes del país, de les que hai 50. Xuncíos ente sí nuna xunión política, cada estáu caltién la xurisdicción gubernamental sobre un territoriu xeográficu definíu ya únicu de so, nel que comparte la soberanía col gobiernu federal. De resultes d'esti compartimientu de soberanía los ciudadanos del país sonlo, al tiempu, de la república federal (de los Estaos Xuníos) y del estáu nel que viven[1]. La ciudadanía estatal y el derechu de residencia son flexibles, y nun fai falta permisu del gobiernu pa movese entre los estaos de la federación, sacante pa persones que tengan restrinxíu esi derechu por una orde xudicial, como los presos en llibertá condicional y los fíos de pas divorciaos con custodia compartida).

Los estaos sodivídense'n condaos o xunidaes territoriales equivalentes, que pueden tener della capacidá de gobiernu llocal pero nun son soberanos; puede haber tamién, a discreción de los estaos, otros tipos d'entidaes de gobieru llocal. Los gobiernos estatales tienen otorgáu'l so poder pola población del so respeutivu estáu al traviés de sus constituciones estatales. Toes elles asiéntense nos principios republicanos, y toos tienen un sistema de gobiernu con trés rames, executiva, llexislativa y xudicial, independientes una d'otra y con funciones claramente definíes[2].

Los estaos y los sos residentes tán representaos nel Congresu de los Estaos Xuníos, un parllamentu bicameral formáu pola Cámara de Representantes y el Senáu. Cada estáu tien el derechu a elixir un númberu d'electores, igual a la suma del total del so númberu de representantes, que'l so númberu va en función de la so población, y de senadores, de los qu'hai dos por cada estáu con independencia de la so población, pa formar parte del Colexu Eleutoral (Eleutoral College), el organismu qu'elixe direutamente al presidente de los Estaos Xuníos. Amás, cada estáu tien que ratificar, pa que pueda ser aprobada, cualisquier enmienda constitucional que pretenda promulgase y puede, col permisu del Congresu, formalizar pactos interestatales con otros.

Históricamente, correspuenden a los estaos les funciones de seguridá ciudadana, educación y sanidá públiques, regulación del comerciu intraestatal, tresporte ya infraestructures, magar qu'anguaño comparten delles d'eses funciones col gobiernu federal, qu'aporta perres pal so desenvolvimientu n'estayes concretes pero adquier al facelo competencies sobre elles. La Constitución de los Estaos Xuníos tien enmendáoses delles veces, y la tendencia xeneral, a lo llargo del tiempu, ye hacia la centralización, col gobiernu federal faciéndose pasín ente pasu con estayes de poder que enantes nun controlaba. Esto fai qu'haiga un debate continuu sobre los derechos de los estaos, sobre la naturaleza y la estensión del poder de los estaos en rellación col del del gobiernu federal y los derechos de los ciudadanos.

La Constitución reconóce-y al Congresu l'autoridá p'almitir nuevos estaos dentro de la Xunión, que s'integren n'igualdá colos esistentes[3]. Asina, de magar l'establecimientu de los Estaos Xuníos en 1776 el so númberu pasó de los 13 iniciales a los 50 actuales. Los dos caberos en ser aceptaos foron, en 1959, Alaska y Ḥawai. No que cinca al derechu de secesión, la Constitución nun recueye norma denguna, pero'l Tribunal Supremu decretó, poco dempués de la Guerra de Secesión, nel nomáu casu Texas escontra White, qu'un estáu nun puede declarase independiente unillateralmente[4].

El territoriu del país compriende, amás de los 50 estaos, el Distritu de Columbia, u ta asitiada la capital de la nación, Washington DC.

Mapa[editar | editar la fonte]


AlabamaAlaskaArizonaArkansasCaliforniaColoradoConnecticutDelawareFloridaGeorgiaḤawaiIdahoIllinoisIndianaIowaKansasKentuckyLouisianaMaineMarylandMassachusettsMichiganMinnesotaMississippiMissouriMontanaNebraskaNevadaNew HampshireNueva JerseyNuevu MéxicuNueva YorkCarolina del NorteDakota del NorteOhioOklahomaOregónPennsylvaniaRhode IslandCarolina del SurDakota del SurTennesseeTexasUtahVermontVirxiniaWashingtonVirxinia OccidentalWisconsinWyomingDelawareMarylandNuevo HampshireNueva JerseyMassachusettsConnecticutVirxinia OccidentalVermontRhode IslandMap of USA with state names.svg
Tocante a esta imaxe


Llistáu d'estaos[editar | editar la fonte]


Los 50 estaos de los Estaos Xuníos
Estáu Nome oficial[5] Superficie (km²)[6] Abrev. Ingresu na Xunión Población (2010)[7] Densidá de población (hab/km²) Capital Ciudá más poblada (2006)[8] Bandera
Alabama State of Alabama 0135 756 AL 1819121414-12-1819 04 779 736 035,21 Montgomery Birmingham Flag of Alabama.svg
Alaska State of Alaska 01 717 854 AK 1959010303-01-1959 00,710 231 00,41 Juneau Anchorage Flag of Alaska.svg
Arizona State of Arizona 0295 254 AZ 1912021414-02-1912 06 392 017 021,65 Phoenix Phoenix Flag of Arizona.svg
Arkansas State of Arkansas 0137 732 AR 1836061515-06-1836 02 915 918 021,17 Little Rock Little Rock Flag of Arkansas.svg
California State of California 0423 970 CA 1850090909-09-1850 37 253 956 087,87 Sacramento Los Ángeles Flag of California.svg
Carolina del Norte State of North Carolina 0139 389 NC 1789112121-11-1789 09 535 483 068,41 Raleigh Charlotte Flag of North Carolina.svg
Carolina del Sur State of South Carolina 082 932 SC 1788052323-05-1788 04 625 364 055,77 Columbia Columbia[9] Flag of South Carolina.svg
Colorado State of Colorado 0269 601 CO 1876080101-08-1876 05 029 196 018,65 Denver Denver Flag of Colorado.svg
Connecticut State of Connecticut 014 357 CT 1788010909-01-1788 03 574 097 0248,94 Hartford Bridgeport[10] Flag of Connecticut.svg
Dakota del Norte State of North Dakota 0183 112 ND 1889110202-11-1889 00,672 591 03,67 Bismarck Fargo Flag of North Dakota.svg
Dakota del Sur State of South Dakota 0199 731 SD 1889110202-11-1889 00,814 180 04,08 Pierre Sioux Falls Flag of South Dakota.svg
Delaware State of Delaware 06 447 DE 1787120707-12-1787 00,897 934 0139,28 Dover Wilmington Flag of Delaware.svg
Florida State of Florida 0170 304 FL 1845030303-03-1845 18 801 310 0110,40 Tallahassee Jacksonville[11] Flag of Florida.svg
Georgia State of Georgia 0153 909 GA 1788010202-01-1788 09 687 653 062,94 Atlanta Atlanta Flag of Georgia (U.S. state).svg
Ḥawai State of Hawaii,
Moku'āina o Hawai'i
028 311 HI 1959082121-08-1959 01 360 301 048,05 Honolulu Honolulu Bandera de Ḥawai
Idaho State of Idaho 0216 446 ID 1890070303-07-1890 01 567 582 07,24 Boise Boise Flag of Idaho.svg
Illinois State of Illinois 0149 998 IL 1818120303-12-1818 12 830 632 085,54 Springfield Chicago Flag of Illinois.svg
Indiana State of Indiana 094 321 IN 1816121111-12-1816 06 483 802 068,74 Indianapolis Indianapolis Flag of Indiana.svg
Iowa State of Iowa 0145 743 IA 1846122828-12-1846 03 046 355 020,90 Des Moines Des Moines Flag of Iowa.svg
Kansas State of Kansas 0213 096 KS 1861012929-01-1861 02 853 118 013,39 Topeka Wichita Flag of Kansas.svg
Kentucky Commonwealth of Kentucky 0104 659 KY 1792060101-06-1792 04 339 367 041,46 Frankfort Louisville Flag of Kentucky.svg
Louisiana State of Louisiana,
État de Louisiane
0134 264 LA 1812043030-04-1812 04 533 372 033,76 Baton Rouge Nueva Orleans Flag of Louisiana.svg
Maine State of Maine 091 646 ME 1820031515-03-1820 01 328 361 014,49 Augusta Portland Flag of Maine.svg
Maryland State of Maryland 032 133 MD 1788042828-04-1788 05 773 552 0179,68 Annapolis Baltimore[12] Flag of Maryland.svg
Massachusetts Commonwealth of Massachusetts 027 336 MA 1788020606-02-1788 06 547 629 0239,52 Boston Boston Flag of Massachusetts.svg
Michigan State of Michigan 0250 494 MI 1837012626-01-1837 9 883 640 039,46 Lansing Detroit Flag of Michigan.svg
Minnesota State of Minnesota 0225 171 MN 1858051111-05-1858 05 303 925 023,56 Saint Paul Minneapolis Flag of Minnesota.svg
Mississippi State of Mississippi 0125 434 MS 1817121010-12-1817 02 967 297 023,66 Jackson Jackson Flag of Mississippi.svg
Missouri State of Missouri 0180 533 MO 1821081010-08-1821 05 988 927 033,17 Jefferson City Kansas City[13] Flag of Missouri.svg
Montana State of Montana 0380 838 MT 1889110808-11-1889 00,989 415 02,60 Helena Billings Flag of Montana.svg
Nebraska State of Nebraska 0200 345 NE 1867030101-03-1867 01 826 341 09,12 Lincoln Omaha Flag of Nebraska.svg
Nevada State of Nevada 0286 351 NV 1864103131-10-1864 02 700 551 09,43 Carson City Las Vegas Flag of Nevada.svg
Nueva Jersey State of New Jersey 022 588 NJ 1787121818-12-1787 08 791 894 0389,23 Trenton Newark[14] Bandera de Nueva Jersey
Nueva York State of New York 0141 299 NY 1788072626-07-1788 19 378 102 0137,14 Albany Nueva York Flag of New York.svg
New Hampshire State of New Hampshire 024 216 NH 1788062121-06-1788 01 316 470 054,36 Concord Mánchester[15] Flag of New Hampshire.svg
Nuevu Méxicu State of New Mexico,
Estado de Nuevo México
0314 915 NM 1912010606-01-1912 02 059 179 06,54 Santa Fe Albuquerque Flag of New Mexico.svg
Ohio State of Ohio 0116 096 OH 1803030101-03-1803 11 536 504 099,37 Columbus Columbus[16] Bandera de Ohio
Oklahoma State of Oklahoma 0181 035 OK 1907111616-11-1907 03 751 351 020,72 Oklahoma City Oklahoma City Flag of Oklahoma.svg
Oregón State of Oregon 0254 805 OR 1859021414-02-1859 03 831 074 015,04 Salem Portland Flag of Oregon.svg
Pennsylvania Commonwealth of Pennsylvania 0119 283 PA 1787121212-12-1787 12 702 379 0106,49 Harrisburg Filadelfia Flag of Pennsylvania.svg
Rhode Island State of Rhode Island and Providence Plantations 04 002 RI 1790052929-05-1790 01 052 567 0263,01 Providence Providence Flag of Rhode Island.svg
Tennessee State of Tennessee 0109 151 TN 1796060101-06-1796 06 346 105 058,14 Nashville Memphis[17] Flag of Tennessee.svg
Texas State of Texas 0695 621 TX 1845122929-12-1845 25 145 561 036,15 Austin Houston[18] Flag of Texas.svg
Utah State of Utah 0219 887 UT 1896010404-01-1896 02 763 885 012,57 Salt Lake City Salt Lake City Flag of Utah.svg
Vermont State of Vermont 024 901 VT 1791030404-03-1791 00,625 741 025,13 Montpelier Burlington Flag of Vermont.svg
Virxinia Commonwealth of Virginia 0110 785 VA 1788062525-06-1788 08 001 024 072,22 Richmond Virginia Beach[19] Flag of Virginia.svg
Virxinia Occidental State of West Virginia 062 755 WV 1863062020-06-1863 01 852 994 029,53 Charleston Charleston Flag of West Virginia.svg
Washington State of Washington 0184 665 WA 1889111111-11-1889 06 724 540 036,41 Olympia Seattle Flag of Washington.svg
Wisconsin State of Wisconsin 0169 639 WI 1848052929-05-1848 05 686 986 033,52 Madison Milwaukee Flag of Wisconsin.svg
Wyoming State of Wyoming 0253 336 WY 1890071010-07-1890 00,563 626 02,22 Cheyenne Cheyenne Flag of Wyoming.svg

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Erler E, Citizenship, na web The Heritague Guide to the Constitution, de The Heritage Foundation.
  2. Frequently asked questions about the Minnesota legislature, na web del gobiernu estatal de Minnesota.
  3. Doctrine of the Equality of States, na web justia.com.
  4. Pavkovic A, Radan P, Creating new states: theory and practice of secession, p.222. Ashgate Publishing, 2007. ISBN 978-0-7546-7163-3.
  5. Nome oficial n'inglés. State significa estáu; asina, por exemplu, State of Alabama ye l'estáu d'Alabama. Cuatro estaos usen el títulu oficial de commonwealth en cuenta de state.
  6. «2000 Census population, area and density results». Oficina del Censu d'Estaos Xuníos. Consultáu'l 26 de xunetu de 2008. Pa la conversión usose'l factor 1 mi²=2,58998811 km².
  7. «Resident Population Data». U. S. Census 2010. U. S. Census Bureau. Consultáu'l 3 de mayu de 2011.
  8. «Annual Estimates of the Population for All Incorporated Places: April 1, 2000 to July 1, 2006». 2006 Population Estimates. Oficina del Censo de los Estados Unidos (28 de xunu de 2007). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de xunu de 2007. Consultáu'l 1 de xunetu de 2007.
  9. L'área estadística combinada Greenville-Spartanburg-Anderson ye la más poblada de Carolina del Sur.
  10. L'área estadística combinada Hartford-West Hartford-Willimantic ye l'área con mayor población de Connecticut.
  11. L'área estadística metropolitana Miami-Fort Lauderdale-Miami Beach Metropolitan Statistical Area ye la de mayor población de Florida.
  12. Baltimore y los 12 condaos del área estadística combinada Washington-Baltimore-Northern Virginia formen l'área metropolitana más populosa de Maryland.
  13. Saint Louis (Missouri) y los 8 condados del área estadística combinada St. Louis-St. Charles-Farmington formen l'área metropolitana más poblada de Missouri.
  14. Los 13 condados septentrionales del área estadística combinada New York-Newark-Bridgeport formen la mayor área metropolitana de Nueva Jersey.
  15. Los 5 condados sudorientales del área estadística combinada Boston-Worcester-Manchester formen l'área metropolitana más populosa de New Hampshire.
  16. El territoriu que compriende l'área estadística combinada Cleveland-Akron-Elyria ye l'área metropolitana más poblada d'Ohio.
  17. L'área estadística combinada Nashville-Davidson-Murfreesboro-Columbia ye l'área metropolitana más poblada de Tennessee.
  18. L'área estadística combinada Dallas-Fort Worth, que conforma l'área metropolitana conocida como Dallas-Fort Worth metroplex, ye la más populosa del estado de Texas.
  19. Los 10 condaos y las seis ciudaes independientes que pertenecen al área estadística combinada Washington-Baltimore-Northern Virginia conformen la mayor área metropolitana de Virxinia.