The Dark Knight Rises

De Wikipedia
The Dark Knight Rises
Datos
Títulu orixinal The Dark Knight Rises (en)
Xéneru cine de superhomes, cine d'aición, cine policíaco de suspenso (es) Traducir, cine de suspense y cine dramáticu
País d'orixe Estaos Xuníos y Reinu Xuníu
Estrenu 25 xunetu 2012 (Francia)
26 xunetu 2012 (Alemaña, Hungría)
20 xunetu 2012 (Estaos Xuníos)
25 xunetu 2012 (Suecia)
6 ochobre 2022 (Arabia Saudita)
Idioma orixinal inglés
Duración 164 min
Llugar de la narración Asia
Rodaxe Nueva York, Nueva Jersey, Los Angeles, Florencia, Pittsburgh y Londres
Color en color
Ficha téunica
Direición Christopher Nolan[5]
Producción Emma Thomas, Christopher Nolan y Charles Roven
Productor executivu Michael Uslan (es) Traducir[6], Thomas Tull[6] y Benjamin Melniker[6]
Guión Jonathan Nolan
Christopher Nolan
Bob Kane
David S. Goyer
Música Hans Zimmer
Fotografía Wally Pfister
Edición Lee Smith
Diseñador de producción Nathan Crowley
Repartu Christian Bale[5], Michael Caine[5], Gary Oldman[5], Anne Hathaway[5], Tom Hardy[5], Marion Cotillard[5], Joseph Gordon-Levitt[5], Morgan Freeman[5], Nestor Carbonell[5], Liam Neeson[5], Cillian Murphy[5], Matthew Modine[5], Alon Abutbul[5], Josh Pence[5], Juno Temple[5], Ben Mendelsohn[5], Daniel Sunjata[5], Burn Gorman[5], Josh Stewart[5], Tomes Arana[8], Tom Conti[5], William Devane[8], Christopher Judge[8], Joey King[5], Aidan Gillen[9], Brett Cullen[9], Reggie Lee[9], Chris Ellis[9], Thomas Lennon[9], Rob Brown[9], Fredric Lehne[9], Brent Briscoe[9], Robert Wisdom[9], Ian Bohen[9], Uri Gavriel[9], Wade Williams[9], David Gyasi[9], Ronnie Gene Blevins[9], Glen Powell[9], Desmond Harrington[9], Jillian Armenante[9], Michael Papajohn[9], Aaron Eckhart[9], Thomas Tull[9], James Harvey Ward[9], Jay Benedict[9], Linus Roache[9], Vincent van Ommen y John Nolan[9]
Ver llista completa
Compañíes
Productora DC Comics, Legendary Entertainment y Syncopy Films (es) Traducir
Distribuidora InterCom[10] y Netflix
Costu 250 000 000 $[11]
Recaldación 160 887 295 $ (América del Norte)
448 149 584 $ (América del Norte)
1 081 169 825 $ (mundial)
Calificaciones
CNC tolos públicos
FSK FSK 12
JMK llibre dende los 14 años[14]
Medierådet pa mayores d'once años[15]
MPAA PG-13
Enllaces esternos
Ficha n'IMDb
Ficha en FilmAffinity
Web oficial
Cambiar los datos en Wikidata

The Dark Knight Rises ye una película épica de superhéroes británicu-estauxunidense de 2012 empobinada, producida y co-escrita por Christopher Nolan. Basada nel personaxe Batman de DC Comics, la cinta ye la tercera y última entrega de la serie fílmica Batman de Nolan, y la secuela de Batman Begins (2005) y The Dark Knight (2008). Christian Bale repite'l papel principal de Bruce Wayne/Batman, xunto cola mesma repartida d'aliaos: Michael Caine como Alfred Pennyworth, Gary Oldman como James Gordon, y Morgan Freeman como Lucius Fox. El filme introduz a Selina Kyle (Anne Hathaway), una lladrona astuta y moralmente ambigua, y Bane (Tom Hardy), un mercenariu empeñáu en destruyir Ciudá Gótica y que fuercia a un Bruce Wayne más vieyu a salir del retiru y volvese Batman nuevamente.

El direutor taba indecisu sobre tornar a la serie por una vegada más, pero aportó dempués de desenvolver una historia col so hermanu y Goyer que sintió que concluyiría la triloxía d'una manera satisfactoria. Inspirar nel debú en cómics de Bane na trama de 1993 Knightfall, la serie de 1986 The Dark Knight Returns, y la historia de 1999 No Man's Land. El rodaxe tuvo llugar en llocalizaciones incluyendo Jodhpur,[16] Londres, Nottingham, Glasgow, Los Angeles, Nueva York, Newark, y Pittsburgh. L'equipu usó cámares IMAX de 70 mm pa la mayoría de la filmación, incluyendo los primeros seis minutos de la película, pa optimizar la calidá de la imaxe. Una variación del Batiavión denomada l'Esperteyu», un set de prisión soterrañu, y un nuevu set de Baticueva creáronse específicamente pa la película. Como con The Dark Knight, les campañes de comercialización viral empezaron a principios de la producción. Cuando'l rodaxe concluyó, Warner Bros. reorientó la so campaña: desenvolviendo sitiu web promocionales, llanzando los primeros seis minutos de la película, proyeutando tráilers, y revelando información sobre la trama de la mesma.

The Dark Knight Rises tuvo'l so premier en Nueva York el 16 de xunetu de 2012. Estrenar n'Australia y Nueva Zelanda el 19 de xunetu, y en Norteamérica y el Reinu Xuníu el 20 de xunetu. Recibió aclamación de la crítica, y dellos d'ellos considerar una de les meyores películes de 2012.[17][18][19][20] Como la so predecesora, la cinta recaldó más de $1000 millones mundialmente en taquilla, siendo la segunda película na serie fílmica Batman, y por estensión la segunda película basada nun personaxe de DC Comics, en ganar esa cantidá. Anguaño ye la decimosesta película más recaldadora de tolos tiempos, la tercera más taquillera de 2012, y la cuarta del xéneru de superhéroes más esitosa comercialmente de los últimos tiempos.

Argumentu[editar | editar la fonte]

Ocho años dempués de la muerte del fiscal del distritu Harvey Dent, la Llei Dent» garantíza-y poderes al Departamentu de Policía de Gotham City, que casi erradica el crime entamáu. Mentanto, n'Estremu Oriente, trés lladronos tán a puntu de ser llanzaos dende un avión por axentes de la CIA pa saber el paradoriu del terrorista Bane; pero, pa sorpresa de los axentes, ente los prisioneros atopa'l mesmu Bane, quien-yos reveló que'l so plan consistía en que lo atraparen pa poder prindar al doctor Leonid Pavel (un renombráu físicu nuclear). Dempués d'eso, l'avión onde viaxaben los axentes ye baltáu y estos son asesinaos polos secuaces de Bane, non ensin antes llevase con vida al doctor Leonid Pavel.

Mientres un actu nel aniversariu luctuoso de Dent na reconstruyida Casona Wayne, culpable por cubrir los crímenes del fiscal, el comisionado James Gordon escribe un discursu d'arrenunciu confesando la verdá y la completa inocencia de Batman sobre aquella nueche, pero decide nun lleelo, una y bones la ciudá nun ta llista pa escuchar la verdá. Mientres esi tiempu pasao y debío al actual estáu de bienestar de la ciudá, Batman sumió totalmente de Gotham con una orde de captura na so contra, y Bruce Wayne convirtióse nun ermitañu ablayao y aforfugao lluchando coles alcordances asocedíes ocho años tras. La lladrona Selina Kyle entra n'escena faciéndose pasar por una camarera que trabaya na Casona Wayne mientres l'aniversariu de Dent. Al llevar alimentos a un pisu cimeru de la casona aprovecha la ocasión y roba un collar de perlles de la madre de Bruce y llogra les buelgues dixitales del millonariu de la so casona, non ensin antes atopase de frente col mesmu Wayne. Selina, al ver a Bruce, confiésalu que nun ta nos sos modales cutir a un "vieyu", yá que Bruce vese totalmente deterioráu, más vieyu y usando un cayáu pa poder caminar por un problema de movilidá na so pierna derecha por cuenta de la cayida nel edificiu nel que salvó al fíu de Gordon de ser asesináu por Dent.

Tres entablar una conversación y dexar nel suelu a Bruce, Selina fuxe coles perlles y buelgues, secuestra a un congresista seduciéndolo y depués sume. Depués apúrre-y les buelgues de Wayne a Phillip Stryver, asistente del so empresariu rival John Daggett, esperando que borren el so historial criminal y lliberen a la so amiga y cómpliz Jen. Stryver traicionar, polo que Selina usa'l teléfonu del congresista pa sollertar a la policía del so allugamientu. Gordon y el so escuadrón lleguen p'atopalo, y depués escuerren a los sos homes hasta les alcantarielles, mientres la lladrona fuxe. El militante amazcaráu Bane captura a Gordon en siendo atacáu y el discursu cai en manes del villanu quien trata d'entrugar a Gordon, pero ésti escapa mancáu y ye atopáu por John Blake, un patrulleru güérfanu que dedució la verdadera identidá de Batman polos sos orixe similares y implora a este, en nome so y de Gordon, que torne como Batman pa poder combatir a la nueva amenaza que s'avera na ciudá.

Bruce vuelve dempués d'enforma tiempu a la Batcueva pa pescudar el paradoriu de Selina, ente que'l so mayordomu y mentor Alfred Pennyworth aconséyalu que sala al mundu nuevamente, yá que nun quier velo zarráu y ablayáu pa tola vida. Bruce niégase, diciendo qu'ensin Rachel nun hai nada pa él fora, a lo que Alfred respuendi esponiéndo-y un íntimu deséu: tolos años, cuando va de vacaciones a Florencia, Italia suel dir a una cafetería, y mientres toma fernet branca repara les otres meses imaxinando qu'en dalguna d'elles va tar Bruce xunto a la so novia o esposa, y, ensin necesidá de saludase, sabría que Bruce ta a salvo. Este yera'l so gran suañu dempués de que Bruce se exiliase mientres siete años (mientres los sucesos en Batman Begins), pero esti nun fai casu del conseyu del so mayordomu y sigue la busca de Selina; aun así, Alfred fai-y una última alvertencia y esplícalu qu'investigó pola so cuenta a Bane y afayó que nació y crióse nuna horrible cárcel tercermundista onde se volvió cruel ya inhumanu, y qu'en saliendo d'ellí foi reclutado pola Lliga de les Solombres y entrenáu personalmente por Ra's al Ghul; sicasí, Bane yera descomanadamente sanguinario entá pa la Lliga, polo que foi escomulgáu de la mesma.

Bruce queda confundíu en si tornar como Batman fadrá-y un bien o un mal a la ciudá, polo que decide visitar de callao a Gordon nel hospital so la escusa d'un chequeo médicu, nel cual el doctor alviérte-y que'l so cuerpu amuesa señales de recibir por enforma tiempu duru castigu y que les remortines son munches y graves, polo que yá nun ye aptu pa cualquier actividá qu'esixa esfuerciu; aun así visita a Gordon usando una mázcara y ésti coménta-y lo represo que ta de tapar a Dent y como ye que por culpa de les decisiones de dambos que la única victoria de Batman ye una mentira que se desmorona. Darréu esa nueche Bruce dedide siguir el rastru de Selina hasta una fiesta de caridá na cual este recupera'l collar de perlles sicasí Selina róba-y la tarxeta del estacionamiento y les llaves de la so Lamborghini Esperteyu LP240, non ensin antes compartir un besu.

Empreses Wayne nun ye rentable dempués de que Bruce descontinuó el so proyeutu del reactor de fusión, que yera un proyeutu d'enerxía llimpia impulsáu pola filántropa y empresaria Miranda Tate cuando s'enteró de que podría convertise n'arma. Más tarde, Bane ataca la bolsa de valores de Gotham, usando les buelgues del empresariu nuna transaición que la dexa na quiebra lo que casi obliga a Bruce a dexa-y el control de la so empresa a Daggett. Mientres la so fuxida del bancu, Bane y los sos secuaces prinden a trés rehenes y llevar nes sos motos, pero nesi momentu, Batman fai'l so remanecimientu y detién a los secuaces de Bane. Tolos coches policiales deciden dexar d'escorrer a Bane dexándo-y escapar y atollar na captura de Batman p'arrestalo pol falsu asesinatu de Harvey Dent. Batman nun perdió la so habilidá en conducir la so Batpod y llogra safar hábilmente a los oficiales que lu escuerren y "arrequexase" nun caleyón ensin salida, pero l'home esperteyu escapa nel so nuevu tresporte, l'Esperteyu, diseñáu por Lucius Fox, ante la varada mirada de los axentes policiales de Gotham y de camín salva a Kyle d'asesinos al serviciu de Daggett y Bane nun baldíu intentu de consiguir el software que borraría los sos antecedentes.

De regresu a la Batcueva, Alfred oponer a que vuelva a l'antigua identidá secreta por cuenta de la so esmolición pol futuru de Wayne cuando tenga d'enfrentase a Bane, una y bones Alfred sabe perfectamente que Bruce nun ye rival pa él por cuenta de que conoz la so ferocidá, pero Bruce trata de convence-y que va detener a Bane como detuvo a Ra's al Ghul pero Alfred esmolecíu de que Bruce nun superara'l fechu de ser Batman, revéla-y al so amu que Rachel Dawes diba casase con Dent primero que morriera y que poco antes escribiéra-y una carta a Bruce na que-y dicía que decidiera casase con Dent, sabiendo que Bruce nunca dexaría de ser Batman; y que p'aforra-y el dolor que sentiría al lleela, decidiera quemar. El mayordomu arrenuncia pocu dempués, nun últimu intentu de disuadir a Bruce.

Abarruntando y tarreciendo que Daggett, el xefe de Bane, llograra accesu al reactor amás d'emplegar a aquél pa llograr felicidá toma contraria de la so compañía, Wayne píde-y a la miembru de la comisión direutiva Miranda Tate que tome'l control de la so empresa. Bane sicasí, tien otros planes, y matu a Daggett pa tomar el control de la so infraestructura. Nel hospital el comisariu promueve a Blake a detective por que pueda reporta-y a él direutamente dempués d'informa-y de les aiciones de Daggett aliáu con Bane.

Dempués de que-y prometieren el software pa borrar el so historial criminal, Selina apuerta a llevar a Batman con Bane, pero nel so llugar llevar a la so trampa, yá que si llograba apurrí-ylo a Bane nun la asesinaríen. Bane fai actu de presencia delantre de Selina y Batman que la so identidá secreta conoz y revela pa sorpresa d'ella. El mercenariu revela que pretende cumplir la misión de Ra's al Ghul de destruyir Gótica colos remanentes de la Lliga de les Solombres asina mesmu revela que taba usando les firmes de construcción de Daggett pa llantar esplosivos por tola ciudá y llevar a cabu un atracu na División de Ciencies Aplicaes d'Empreses Wayne, la división secreta onde taba almacenáu tol arsenal de Batman. Llucha con Batman pero'l pasu de los ocho años deterioraron la so velocidá y habilidá de combate, dexándolo totalmente fuera de la so antigua y terrible condición física frente a un rápidu enemigu que nun duldar en castigar fiero al home esperteyu. Batman recurre a bombes de fumu y depués utiliza'l dispositivu qu'anula la enerxía llétrica del llugar pa quedar a escures y asina llograr ventaya, pero Bane resulta más arteru en dambos trucos al ser entrenáu pola Lliga de les Solombres, atacando a Batman una y otra vez hasta rompe-y la mázcara colos sos puños y finalmente méte-y un rodiyada nel llombu, moviéndo-y una vértebra nel procesu, antes de llevalo a una especie de prisión estranxera onde escapar ye práuticamente imposible. Los recluyíos cúntenlu a Bruce la historia del fíu de Ra's al Ghul, nacíu na prisión y curiáu por un compañeru de prisión antes d'escapar, siendo la única persona en llogralo. Bruce asume que dichu fíu ye Bane. Selina, quien guardó la cruel agresión de Bane escontra Batman, decide fuxir de la ciudá, pero nel aeropuertu ye detenida por Blake polos sos crímenes incluyíu'l secuestru del congresista, quien la denunciara magar tar namoráu d'ella.

Mentanto, el villanu atrai a la policía de Gotham so tierra y colapsa les salíes con ellos adientro. Tamién destrúi la mayoría de les pontes ya inclusive maten al alcalde Anthony García y fuercia al físicu cautivu, el Dr. Pavel, a convertir al reactor nuna bomba nuclear, usándola pa tener a Gótica de rehén y convertila nuna ciudá-estáu aisllada del mundu y rexida so una Llei marcial dirixida poles sos acólitos: cualquier intentu de los ciudadanos d'escapar de la ciudá o interferencia del esterior va resultar na detonación del nucleu de fusión de neutrones construyíu por Empreses Wayne convertíu nuna bomba de tiempu a control remotu. Lleendo'l discursu que lu robó a Gordon, revela'l encubrimiento de los crímenes de Dent y llibera a los prisioneros de la Penitenciaría Blackgate, empecipiando una revolución. Esprópia-y les propiedaes a los ricos y poderosos, les saca de les sos cases, y da-yos farses xudiciales presidíes pol Dr. Jonathan Crane, onde cualquier sentencia ye una muerte segura ente los que s'atopa'l mesmu Styver. Pela so parte Blake foi a rescatar a Gordon al hospital onde s'atopaba de los matones de Bane quien veníen matalo. Dempués de fallar nel intentu d'utilizar a los soldaos de les Fuercies Especiales na ciudá, el gobiernu establez un bloquéu sobre Gotham y la ciudá somorguiar nun estáu de caos.

Tres 4 meses de recuperación Wayne recuperar de les sos firíes dempués qu'otru recluyíu ayudar a pone-y la vértebra movida nel so llugar siguiendo'l conseyu del ex-médicu de la prisión quien tamién ta zarráu na celda d'al llau. Esti home rellata como Ra's al Ghul hai tiempu foi condergáu a la prisión por namorase y casase de callao cola fía d'un poderosu cacique de la rexón, pero en cuenta de eso lo exilió una y bones ella esixó tomar el so llugar ensin qu'él lo supiera. D'esta forma'l fíu qu'ella esperaba nació y creció dientro de la prisión, hasta qu'un día que'l doctor escaezo cerrar la celda de la so madre y un ensame de reos violar y depués asesinar. El neñu salvóse yá que unu de los presos yera un fuerte asesín que se apiadó y decidió curialo, curiáu que llegó hasta'l día en que'l neñu engató hasta la única salida, convirtiéndose asina nuna lleenda como l'únicu reu que llogró escapar d'ellí. Finalmente, l'home esplícalu a Bruce que tres engarrar y aguantar tantos intentos d'asesinatu dientro de la prisión, la salú de Bane viose demasiáu comprometida, polo que tien d'usar una mázcara p'apangar el dolor de la so mancadures cróniques. Bruce fai un trabayosu reentrenamiento pa volver como l'antiguu Batman y poder enfrentase a Bane. Tres dos intentos fallíos, el doctor diz-y que tien que sentir el mieu pa llograr salir d'ende, una y bones el mieu a la muerte ye l'impulsu más grande del espíritu. Bruce vuelve sentir el mieu esguilando escontra la salida ensin usar una lluria de sofitu y llogra escapar de la prisión pa volver a Gotham anque antes de dise llánza-yos la lluria de acenso la los presos. De vuelta en Gotham, Bruce recluta a Selina (a quien da'l programa que borra los sos antecedentes), Blake, Tate, Gordon y Lucius Fox p'ayudar a evitar la detonación de la bomba. Batman xunto con Selina y Blake llogren lliberar a los policías cautivos y Selina píde-y a Batman fuxir con él pero ésti respuende que nun lo fadrá hasta detener a Bane. Blake pela so parte ayuda a fuxir a los güérfanos de la ciudá pero refugáu polos soldaos entá tarreciendo l'amenaza de la bomba. Mientres Batman y la policía y les fuercies de Bane enfréntense, Batman llogró recuperar la so velocidá y habilidá en combate y agora la engarradiella esta casi igualada; pero entá asina Bane resulta ser un rival casi invencible por cuenta de la so brutalidá. Aprovechando una oportunidá, Batman utiliza les escames metáliques del so antebrazu, arruinando unu de los conductos de la mázcara de Bane. El villanu sollértase y esmolezse más por iguar la so mázcara que-y sollivia'l dolor agonizante que sufre, qu'enfrentar al Home Esperteyu.

Batman finalmente tien controlada la engarradiella y dexa fora de combate a Bane, non ensin antes castigalo de la mesma forma como ésti facer con él enantes, dientro del edificiu del conceyu. Batman apurre un cuchiellu a Miranda (que taba secuestrada por Bane) por que xixile les entraes. Depués trata d'entrugar a Bane sobre'l detonador, pero Tate intervién y apuñala al héroe, revelándose como Talia al Ghul,[21] la fía de Ra's. Cuenta que, de neña foi quien escapó de la prisión cola ayuda del so compañeru de prisión y proteutor, Bane y qu'entama completar el trabayu del so padre españando la bomba y destruyendo Gotham. Sicasí Gordon llogra bloquiar la so señal usando un dispositivu dau por antes por Batman, evitando la detonación remota. Talia dir p'atopar la bomba mientres Bane preparar pa matar a Batman, pero Selina dispára-y al mercenariu colos cañones del Batpod matándolo. L'héroe escuerre a Talia col Esperteyu, l'aeronave desenvuelta por Fox, esperando volver llevar la bomba de vuelta al reactor, onde puede estabilizase. El camión de Talia estréllase, pero llogra anubrir remotamente la cámara del reactor antes de morrer ante la incrédula mirada de Lucius Fox quien trataría d'estabilizala. Ensin manera de detener la esplosión, Batman tien un plan de riesgu mortal pa lleva-y la de la ciudá, usa l'aeronave pa llevar la bomba sobre la badea, pero como Fox nunca reparó'l programa del pilotu automáticu pa l'aeronave entós Selina dase cuenta de que se trata d'una misión ensin torna. Batman besar con Catwoman y Gordon píde-y revelar la identidá del heroe que salvó la ciudá; colo que lu respuende: "cualesquier pue ser héroe, tamién un home que fai daqué tan simple como aselar y pone-y un abrigu nos costazos a un neñu y dempués dici-y que nun yera'l fin del mundu". Gordon entiende'l mensaxe, al recordar como él, siendo un mozu oficial de policía, abrigar la nueche que mataron a los padres de Wayne y afaya finalmente que ye Bruce Wayne. Batman, usando l'aeronave desenvuelto y denominao por Fox como "L'Esperteyu", abasna la bomba más allá de les llendes de la ciudá, onde depués esplota sobre l'océanu.

De resultes, la ciudá da a Batman por muertu y honrar como un héroe con un monumentu. Con Bruce tamién creyíu muertu mientres los disturbios iniciales, el testamentu de Wayne dispón que la Casona Wayne queda en Gotham pa convertise nun nuevu orfanatu y del conteníu d'ésta y otres propiedaes por que puedan vendese y asina cubrir les cuentes de la propiedá y el restu de la so ella queda en poder de Alfred sicasí'l collar de perlles que yera de la madre de Bruce sumió nuevamente (afayar que Bruce agasayar a Selina antes del ataque). Dempués del funeral de Bruce, Blake desea revelar la verdadera identidá de Batman al mundu como tributu, pero Gordon considera que ye meyor que la mesma permaneza de callao. Fox mientres unos arreglos nel Esperteyu afaya que Bruce iguó'l pilotu automáticu del Esperteyu seis meses antes y Gordon atopa la batiseñal reparada. De visita en Florencia, Alfred ve a Bruce y Selina xuntos y dambos salúdense en silenciu. Finalmente, Blake arrenuncia a encomalo policial y el so nome llegal revélase como Robin y herieda la Batcueva, en recibiendo la so llocalización nel testamentu de Bruce, dexando a Blake como'l so socesor.

Parto[editar | editar la fonte]

El repartu de The Dark Knight Rises. De riba a embaxo: Christian Bale, Michael Caine, Gary Oldman, Anne Hathaway, Marion Cotillard y Tom Hardy
Un multimillonariu que se dedica a protexer a Gotham City del mundu criminal como un vixilante nocherniegu con aspeutu d'esperteyu. Nolan dixo que, por cuenta de la fienda d'ocho años ente los eventos de The Dark Knight y los de The Dark Knight Rises, «ye un Bruce Wayne más vieyu; nun ta nun gran estáu.»[22] Bale emplegara la disciplina d'artes marciales llamada Keysi, pero debíu al estáu actual de Bruce y l'estilu de Bane, el métodu sufrió cambeos.[23] L'actor dixo que The Dark Knight Rises va ser la última película na qu'interprete a Batman.[24] Describe al arcu del personaxe como finalmente confrontar el dolor de la perda qu'aplazó mientres años combatiendo criminales equilibráu cola necesidá de interiorizar el dolor pa nun vencer a les sos emociones y convertise nel asesín que la ciudá yá cree que ye. Tamién reconoció que Batman nun ye un individuu perfectu, que «nun ye un individuu sanu, ye daquién que ta faciendo'l bien, pero ta xusto en cantu de faer el mal. Tien a esi asesín dientro so que trata con desesperación nun soltar la so correa. Y eso ye a lo que siempres regresu.»[25] Esclaria que «nun quier escaecer [la muerte de los sos padres]. Quier caltener esa roxura que sintió ante esa inxusticia. Pero igualmente quier presenta-y esti personaxe bien vacíu y desalmáu a Gótica, por que con suerte nadie abarrunte d'él sinón que solo piense que ye un bastardu malcriáu.»[26] L'actor sintióse amargáu por dexar la franquicia, diciendo que yera como despidise d'un vieyu amigu».[27]
El confiable mayordomu de Bruce, qu'actuó como una figura paterna pa él y sigue ayudar nes sos misiones según dándo-y conseyos útiles, anque ye incapaz d'aceptar el deséu del so amu d'alicar el so personaxe de Batman, diendo tan lloñe como p'arrenunciar al so puestu pa inculcar la seriedá de la posición de Bruce sobre él. El direutor enfatizó el venceyu emocional ente Alfred y Bruce, acentuando la so importancia nes películes anteriores y prediciendo que la rellación taría tirante como nunca antes.[23]
El Comisionado del Departamentu de Policía de Gotham City y unu de los pocos policías honestos de la ciudá. Oldman dixo que'l trabayu del personaxe de llimpiar Ciudá Gótica dexar cansáu del mundu y un pocu aburríu,[29] comparando al personaxe con un soldáu que tien la oportunidá de tar nes primeres files.[23] La so vida tomó un xiru pa peor dende The Dark Knight; el so esposa dexar y llevóse a los sos fíos, y l'alcalde entama despidilo. El comisionado siéntese culpable pol so papel nel encubrimiento de los crímenes de Harvey Dent hasta'l puntu que ta preparáu p'arrenunciar al so puestu por ello, pero abstener de faelo cuando siente que Gótica ta por recibir una amenaza.
Una lladrona profesional, estafadora, y muyer fatal qu'establez una rellación de burlles juguetonas col héroe que-y quita daqué de lo aveseo al personaxe de [Bale]»,[23] diendo tres un programa d'ordenador de «borrón y cuenta nueva» pa poder borrar l'historial criminal d'una persona cuando se crucia tantu con Bruce como con Batman. Hathaway fizo una audición ensin saber pa qué papel la taben considerando, almitiendo que tenía un personaxe en mente, pero solo supo que'l papel yera Catwoman dempués de falar con Nolan per una hora.[32] L'actriz describió al papel como'l más físicamente demandante qu'interpretara, y confesó qu'anque pensaba que taba en forma, tuvo qu'intensificar los sos esfuercios nel ximnasiu pa tar al día coles esixencies del papel. Entrenaba cinco díes a la selmana pal papel, incluyendo exercicios rigorosos y entrenamientu d'escenes de riesgu siguíu per una hora y media de danza. Esplicó, «Siempres pensé que la meta yera la delgadez, pero con esti trabayu tamién tengo de ser fuerte.»[33][34][35] Entrenó estensamente n'artes marciales pal papel, y apuntó a Hedy Lamarr —que foi la inspiración pal personaxe de Catwoman— al desenvolver la so actuación.[36]
Un mercenariu revolucionariu escomulgáu de la Lliga de les Solombres, que se retrata como un «llibertador» y pretende siguir col legáu de Ra's al Ghul al terminar el so trabayu de destruyir Gótica. El direutor escoyó al personaxe por cuenta del so deséu de ver a Batman a prueba tanto a nivel físicu como mental.[22][37] Según la diseñadora de vestuariu Lindy Hemming, el villanu usa una mázcara que-y aprove un gas analxésico pa solliviar el dolor que sufre d'una mancadura «de primeres de la historia».[22] Hardy describió a Bane como «un terrorista tantu en mentalidá como n'aición brutal»[22] y ye «arrogante nel so discursu, [con] el físicu d'un gorila[23] L'actor pretendió interpretar al personaxe como «más amenazante» que la versión del personaxe de Robert Swenson en Batman y Robin de Joel Schumacher y que pa faer eso, la so interpretación implicó crear una contradicción ente la so voz y cuerpu. Aumentó 30 llibres (14 kg) pal papel,[38] amontando'l so pesu a 198 llibres (90 kg).[38] Basó la voz de Bane en delles influencies, incluyendo a Bartley Gorman, según un deséu d'honrar l'intelectu y l'heriedu caribeñu del personaxe.[39][40] Describe l'estilu de llucha del so personaxe como «Brutal. Ye un tipu grande increíblemente cínicu, pol fechu de que tien un estilu de llucha basáu y empobináu na resultancia. Nun ye sobre engarrar. Ye sobre matar. L'estilu ye cabileñu, lentu, ye desagradable. Cualquier cosa, dende manipoliar pequeñes articulaciones hasta entartallar cranios y caxes toráciques, apatayar pantorríes, rodíes y pescuezos.»[22] Bane proclama que los enemigos de la so revolución son los ricos y corruptos, quien tán primiendo a «la xente» y engañar con mitos d'oportunidaes. El teóricu políticu y críticu cultural Slavoj Žižek ve que'l mercenariu combate la inxusticia estructural», comparándolo con un Che Guevara modernu qu'en contra de la so intuición ye lleváu a la violencia por un sentimientu d'amor.[41] Otros compararon al villanu con un «Robespierre d'alta teunoloxía con esteroides,» una tríada fundida de Lenin, bin Laden y Steve Austin empeñada en fomentar la «retribución proletaria», y «la única cosa que ye peor que l'anarquista delirante de la segunda película: un demagogu[42][43]
La fía de Ra's al Ghul, que se convirtió nun miembru de la comisión direutiva de Wayne Enterprises y afala a un inda inxeme Bruce a reincorporase a la sociedá y siguir les obres benéfiques del so padre.[45] Cotillard negó les especulaciones de que tendría un papel dual como Miranda y Talia, diciendo que'l so personaxe yera una creación dafechu orixinal,[46] anque'l montaxe final de la película reveló qu'esto foi una distracción. Nolan describe a Tate como la fonte de «una gran sensación d'esperanza pa Bruce» a instancies de Alfred y Lucius Fox.[23]
Un mozu oficial de policía que los sos instintos llevar a creer qu'hai un problema nel horizonte. Viendo daqué de sigo mesmu en Blake, el Comisionado Gordon lo promueve a detective.[45] El policía representa l'idealismu que Gordon y Bruce Wayne una vegada tuvieron, pero llueu perdieron na so batalla contra'l crime na ciudá.[23] La película revela que'l so nome llegal ye Robin John Blake, un homenaxe al ayudante de Batman nos cómics, Robin.[48]
El direutor executivu de Wayne Enterprises, que remana la compañía en nome de Bruce y sirve como'l so armeru pal Batitraje, apurriéndo-y equipamientu d'alta teunoloxía. La so posición como Presidente de Wayne Enterprises déxa-y desenvolver teunoloxía y armamentu de punta con discreción, hasta'l puntu que la compañía empieza a perder dineru.
El recién líder de la Lliga de les Solombres, que de volao apaez ante un Bruce Wayne encarceláu nuna allucinación. Neeson dixo que nun taba al tantu del so papel o si siquier taría na película, por cuenta de la so confidencialidad.[49][50][51]
Apaez n'escenes que trescurren trenta años antes de los eventos de Batman Begins.[52]

Cillian Murphy repite'l so papel como'l Dr. Jonathan Crane / Espantuxu de les películes anteriores.[53] Ente otros miembros del repartu atópense Nestor Carbonell repitiendo'l so papel como l'Alcalde Anthony García;[54] Alon Abutbul como'l Dr. Leonid Pavel, un físicu nuclear rusu;[55][56] Juno Temple como Jen, amiga y cómpliz de Selina Kyle;[57] Matthew Modine como'l Subcomisionado Peter Foley;[58] Ben Mendelsohn como l'empresariu rival de Bruce Wayne, John Dagget, con Burn Gorman como'l so asistente Philip Stryver; Brett Cullen como un congresista;[59] Chris Ellis como'l Padre Reilly, un sacerdote;[59] Aidan Gillen como l'axente de la CIA;[60][61] Rob Brown y Desmond Harrington como oficiales de policía;[62][63] Josh Stewart como Barsad, la mano derecha de Bane;[64] Christopher Judge como unu de los matones de Bane;[65] Noel Gugliemi como un ex-prisioneru en River; y Tom Conti como un prisioneru.[66] William Enduvielle interpreta al Presidente de los Estaos Xuníos.[67] Aaron Eckhart espresó entusiasmu en tornar pa una secuela si ciscar, anque depués dixo que Nolan verificó que'l so personaxe, Harvey Dent / Dos Cares, ta muertu,[68] y solo apaecen imáxenes archivaes de la so actuación de The Dark Knight na película.[69]

Dellos miembros de los Pittsburgh Steelers tienen cameos como miembros del equipu ficticiu de fútbol americanu Gotham Rogues na película, ente ellos Ben Roethlisberger, Hines Ward, Troy Polamalu, Willie Colon, Maurkice Pouncey, Mike Wallace, Heath Miller, Aaron Smith, Ryan Clark, James Farrior, LaMarr Woodley y Casey Hampton,[70][71] y l'antiguu entrenador de los Steelers, Bill Cowher, apaeció como l'entrenador de los Rogues.[72] L'alcalde de Pittsburgh Luke Ravenstahl, espatexador na universidá, apaez como l'espatexador de los oponentes de los Rogues, los Rapid City Monuments.[73] En 2008, la familia Rooney vendió una participación minoritaria nel equipu a Thomas Tull, el direutor executivu y presidente de Legendary Pictures, que produció The Dark Knight Rises.[74] El Senador de los Estaos Xuníos Patrick Leahy, que tuviera un cameo en The Dark Knight, tornó en The Dark Knight Rises,[75] como un miembru de la comisión direutiva de Wayne Enterprises. Thomas Lennon, qu'apaeciera como un doctor en Memento, otra vegada interpreta a un doctor.[76] India Wadsworth interpreta a la esposa de Ra's al Ghul y madre de Talia.[77]

Producción[editar | editar la fonte]

Desenvuelvo[editar | editar la fonte]

L'elementu clave que fai a la tercer película una gran posibilidá pa nós ye que queremos terminar la nuesa historia [...] en cuenta de encher el globu y espandir la historia [...] Al contrariu que nos cómics, estes coses nun duren pa siempres nel cine y vela como una historia con un final ye útil. Vela como un final, que te fixo nel camín correutu escontra la conclusión apropiada.
Christopher Nolan, confirmando la so participación en The Dark Knight Rises.[78]

El presidente de producción de Warner Bros., Jeff Robinov, esperara una tercer película a estrenase en 2011 o 2012.[79] Nolan quería que la historia pa la tercera y última entrega caltener invertíu emocionalmente. «Nun nivel más superficial, tengo que preguntar», razonó, «¿Cuántes bones terceres películes nuna franquicia pueden nomase?»[80] Na introducción del so llibru The Art and Making of the Dark Knight Trilogy, dixo que nunca siquier pensó qu'una tercer película fuera posible.[81] Solo aportó a una tercer película sobre la base de la busca d'una historia que valiera la pena, tarreciendo que s'aburriría a metá de la producción si afayara que la película yera innecesaria.[82] P'avientu de 2008, el direutor completó una esquisa averada de la historia, antes de comprometese con Inception.[83] Más tarde esi mesmu mes, Alan F. Horn confirmó que, ente qu'había discutinios col cineasta en cursu sobre una tercer película, nun hubiera un casting, asina que negó tolos rumores de la tema.[84] Primero que Nolan confirmara la so participación, Gary Oldman había dichu que confiaba en que tornaría.[85]

Depués del ésitu del Joker en The Dark Knight, los executivos del estudiu queríen que l'Acertijo fuera'l villanu principal, yá que lo consideraben un personaxe similar y afalaba la eleición de Leonardo DiCaprio.[86][87] Sicasí, el direutor quería que l'antagonista fuera bien distintu de les encarnaciones anteriores y comprometióse a usar a Bane nel so llugar,[86] citando la necesidá d'un personaxe con una presencia física dientro de la película.[88] De primeres nun taba familiarizáu col orixe del personaxe,[37] pero destacó'l curiosu d'un arquetipu, etiquetándolo como «l'estremu de dalgún tipu de maldá». Al comparar la eleición del nuevu villanu cola del anterior, sorrayó a esti postreru como un exemplu d'anarquía diabólica y caótica» y con un «diabólicu sentíu del humor», yuxtaponiéndolo contra Bane, a quien comparó con «una bisarma clásica del cine [...] con un celebru magníficu.»[88] A pesar de que'l direutor esclariara que Robin nun apaecería na franquicia, una y bones Bale interpreta a un «Batman nuevu»,[89] a la fin de la película revélase que'l primer nome de John Blake, a quien interpreta Joseph Gordon-Levitt, ye Robin, faciendo referencia a dichu personaxe. Nolan dixo que la so esquisa del guión taba inspiráu na novela de Charles Dickens de 1859 Historia de dos ciudaes, que xira en redol a la revolución francesa.[90] Esti homenaxe al escriyor foi de volao ilustráu con Bane texendo gordón de paracaíes colos deos discretamente na película, simbolizando al so personaxe lliterariu Madame Defarge, y más manifiestamente col encomio del Comisionado Gordon pa Bruce Wayne a la fin de la película, que el direutor tomó direutamente del llibru clásicu.[90]

Nun foi hasta'l 9 de febreru de 2010 que s'anunció que Nolan descifrara «» la historia d'una secuela de The Dark Knight y comprometióse a tornar al proyeutu.[91] Poco dempués, anuncióse que David S. Goyer y Jonathan Nolan taben trabayando nun guión.[92] Goyer dexó'l proyeutu mientres la preproducción pa empezar a trabayar en Man of Steel; Jonathan siguió escribiendo'l guión basáu na historia del so hermanu y del otru guionista.[28] Chris Nolan dixo que la esquisa orixinal del so hermanu yera de como 400 páxines.[93] Dalgunos compararon l'argumentu de la película col arcu argumental de la serie de cómics de Batman Knightfall (1993), qu'amosaba a Bane; la miniserie The Dark Knight Returns (1986), na que Batman Returns a Ciudá Gótica dempués d'una ausencia de diez años; y l'arcu argumental No Man's Land (1999), que retrata a una Gótica aisllada del restu del mundu ya invadida por peaes.[94][95] L'héroe recibió'l llamatu «Dark Knight» per primer vegada en Batman #1 (1940), nuna historia escrita por Bill Finger.[96][97] El direutor confirmó que'l Joker nun tornaría na película, y desmintió los rumores que consideraben l'usu de material refugáu de Heath Ledger pa The Dark Knight.[98] The Dark Knight Rises axuntó a Nolan con dellos de los sos collaboradores pasaos, incluyendo al direutor de fotografía Wally Pfister, el diseñador de producción Nathan Crowley, l'editor Lee Smith, la diseñadora de vestuariu Lindy Hemming, el supervisores d'efeutos especiales Paul Franklin y Chris Corbould, y el compositor Hans Zimmer.[99]

Rodaxe[editar | editar la fonte]

Un Acróbata nel set de The Dark Knight Rises en Pittsburgh

Mientres la esploración de llocalizaciones n'avientu de 2010, Nolan empezó a buscar allugamientos como India, Rumanía y Michigan.[100][101][102] Según el Romania Insider, taba interesáu nos centros históricos de Bucuresti, Edgar Quinet Street, el Palaciu del Parllamentu y la mina de sal Turda.[100] La película tuvo un presupuestu envaloráu de 250-300 millones de dólares, baxando a alredor de 230 millones de dólares dempués de los creitos fiscales.[103] El direutor escoyó nun rodar la película en 3D, sinón qu'en vegada dixo que pretendía centrase n'ameyorar la calidá y escala d'imaxe usando'l formatu IMAX.[104] The Dark Knight Rises amosó más d'una hora de material rodáu en IMAX —en comparanza, The Dark Knight contenía 28 minutos—.[105][106] El realizador tuvo delles xuntes col vicepresidente de IMAX, David Keighley, pa trabayar na loxística de proyeutar películes en sales dixitales IMAX.[106] Wally Pfister espresara interés en rodar la película dafechu en IMAX,[107] pero debíu al soníu considerable que faen les cámares de dichu formatu, tuvieron d'usar cámares de 35mm y 70mm pa rodar les escenes de diálogu de la película,[106][108] yá que estos tuvieron de doblar nes escenes rodaes con cámares IMAX.[109] El presidente de IMAX Corporation, Greg Foster, dixo qu'entamaba proyeutar la película nos sos cines por dos meses, a pesar de solu tar comprometíos por contratu a proyeutala por dos selmanes.[110] Nolan tamién evitó un intermediariu dixital pa la película, resultando en menos manipulación del material rodáu y una mayor resolución d'imaxe.[111]

El rodaxe empezó en mayu de 2011 y concluyó en payares.[112] La fotografía principal empecipió'l 6 de mayu en Jodhpur, India, na Fortaleza de Mehrangarh[113][114] antes de camudase a Pittsburgh, onde operó sol títulu Magnus Rex p'amenorgar la visibilidá de la producción.[115][116] Ente les llocalizaciones del rodaxe dientro de la ciudá atopáronse Heinz Field, el sitiu d'un xuegu de fútbol americanu,[117] con miembros de los Pittsburgh Steelers interpretando al equipu de los Gotham Rogues. Más de 11 000 extras tuvieron pa representar felicidá secuencia.[23][70][71] El rodaxe en Pittsburgh tamién se llevó a cabu nel Institutu Mellon y l'Institutu d'Inxeniería de Software na Universidá Carnegie Mellon.[116] Una carta para a los residentes y empresarios con detalles de les cortes de tráficu reveló que les cais de la ciudá apaeceríen en «l'empiezu de [la] película».[118] Informáron-yos a los operadores del 9-1-1 pa esperar un aumentu nes llamaes rellacionaes con disparos y esplosiones por cuenta de la producción de la película.[119] La etapa de la filmación de Pittsburgh concluyó dempués de tres selmanes, el 21 d'agostu de 2011.[120] La siguiente porción del rodaxe empezó en Los Angeles a fines d'agostu y remató el 23 d'ochobre dempués de nueve selmanes de filmación. Nueva York y Nueva Jersey fueron los siguientes allugamientos de rodaxe. La Torre Trump reemplazó al Centru Richard J. Daley como l'allugamientu del cuartel xeneral de Wayne Enterprises.[121] En payares de 2011, el rodaxe mover a Newark, Nueva Jersey.[122][123] El Conceyu de Newark y el Parque Militar tuvieron ente les llocalizaciones usaes.[124] Ente otros allugamientos de filmación atopáronse Londres y Glasgow, el postreru pa rodaxe esterior adicional».[125] La fotografía principal concluyó'l 14 de payares de 2011.[126] La escena de la cascada esterna a la fin de la película rodar nos tabayones Sgwd Henrhyd, na llende del Parque Nacional Brecon Beacons en Gales.

Les semeyes de la producción del rodaxe en Pittsburgh amosaben un segundu xasis del Acróbata, indicando qu'habría un nuevu Batimóvil na película dempués de la destrucción del primeru en The Dark Knight.[127] Más semeyes del set revelaron un «nuevu vehículu» tresportáu al túnel Wabash, lo que provocó especulaciones tocantes a la so naturaleza.[128] En xunu de 2011, Autoblog confirmó la presencia del nuevu Lamborghini nel set de filmación.[129]

Wollaton Hall en Nottingham foi usada como la Casona Wayne, residencia de Bruce Wayne

Asocedieron dellos accidentes mientres la producción de la película. Mientres rodaben en Wollaton Hall, Nottingham, un camión con remolque estrellar na entrada principal, anque nun hubo mancaos.[130] Un doble de riesgu paracaidista depués estrellóse y travesó el techu d'una casa en Cairngorm Gliding Club, Feshiebridge n'Escocia, y quedó apexáu ellí dempués d'un aterrizaxe fallíu mientres una escena de riesgu de paracaidismu; nun quedó mancáu de gravedá.[131] Mientres rodaben escenes en Pittsburgh, el doble de Hathaway topetó contra una cámara IMAX metanes la secuencia que riquía que conduza la Batimoto por un tramu d'escaleres mientres un motín. Nun quedó mancada, pero la cámara destruyóse.[132] Un segundu accidente asocedió na mesma ciudá, cuando'l camión que llevaba'l vehículu entós non identificáu, más tarde denomináu «l'Esperteyu», salió de la so ruta y estrellóse contra una matriz llumínica, estropiando'l modelu de l'aeronave. La producción retrasar mientres l'arreglu del modelu.[133]

Poco primero de la Navidá de 2011, el direutor convidó a dellos colegues prominentes, ente ellos Edgar Wright, Michael Bay, Bryan Singer, Jon Favreau, Eli Roth, Duncan Jones y Stephen Daldry, al cine IMAX d'Universal CityWalk pa una función privada de los primeros seis minutos de The Dark Knight Rises, rodaos en IMAX y editaos del negativu de cámara orixinal. Nolan, sintiendo que l'usu de rollu nel cine anguaño ta amenorgáu por cuenta de la introducción de la proyeición y cinematografía dixital, usó esta función pa faer un casu d'usu continuu de rollu de cine, lo cual el direutor afirma qu'entá ufierta una calidá d'imaxe cimera que cualquier formatu dixital, y alvirtiólu a los cineastes que nun siendo que siguieren imponiendo la so eleición d'usar rollu de cine nes sos producciones, podríen finalmente perder la opción de faelo.[134][135] Esplicó: «Yo quería da-yos una chance de ver el potencial, porque pienso que'l IMAX ye'l meyor formatu de cine enxamás inventáu. Ye'l patrón oro y lo que cualesquier otra teunoloxía tien d'igualar, pero nenguna llograr, al mio pensar. El mensaxe que quería poner ende ye que naide-y ta quitando les cámares dixitales a naide. Pero si queremos que'l rollu de cine siga siendo una opción, y daquién ta trabayando nuna gran película d'estudiu colos recursos y el poder p'aportunar [en] el rollu de cine, tendría de faelo. Siento que si nun dixera nada, y depués empezáramos a perder esa opción, sería una llástima. Cuando veo una imaxe adquirío y proyeutao digitalmente, vese inferior ante una impresión anamórfica de negativu orixinal o una de IMAX.»[134]

Diseñu[editar | editar la fonte]

Diseñu de vestuariu[editar | editar la fonte]

La mázcara de Bane usada na película.

La diseñadora de vestuariu Lindy Hemming esplicó que Bane usa una mázcara pa esneldar un gas analxésico, que, nes pallabres del direutor Christopher Nolan, «caltién el so dolor xustu per debaxo de la llende por que pueda funcionar.»[136] Al diseñar el traxe del mercenariu, Hemming precisaba que se viera «como una amalgamación de too tipu de partes y pieces qu'improvisó, yá que pasó por dellos llugares bien remotos. Fiximos partes del so chalecu, por casu, a partir de fragmentos d'una vieya tienda militar. La so ropa ye militarista, pero de nenguna manera ye un uniforme.» La diseñadora tamién escurrió la mázcara de Bane por que se viera «animalista».[23][137][138] El supervisor d'efeutos de vestuariu, Graham Churchyard, creó un modelu tridimensional de la cabeza del actor Tom Hardy pa diseñar la mázcara, dexando qu'esta s'axuste perfectamente a la contorna de la cara del actor.[23] Hemming diseñó personalmente l'abrigu del villanu, que almitió que tomó dos años en completar. Inspirándose nuna chaqueta del exércitu suizu y una levita de la revolución francesa, crear por que'l mercenariu viérase dictatorial y revolucionariu por igual.[23] El diseñu foi difícil una y bones lluchó p'atopar un xastre en Los Angeles que pudiera trabayar con piel d'oveya.[139]

El Batitraje consistió de 110 pieces separaes, caúna de les cuales tuvieron de retrucar docenes de vegaes mientres el cursu de la producción. La capa básica taba fecha d'una malla de poliéster, qu'utilicen los militares y fabricantes deportivos d'alta teunoloxía por cuenta de la so transpirabilidad y propiedaes absorbentes de mugor. Depués xunieron a la malla pieces moldiaes d'uretano flexible, pa formar el recubrimientu xeneral de l'armadura corporal. Asitiaron paneles de fibra de carbonu adientro de les seiciones de piernes, pechu y abdome. Esculpieron la mázcara a partir d'un molde de la cara y cabeza de Bale por qu'encaxara a la perfeición pal actor. El traxe nun sufrió cambeos dende The Dark Knight.[23]

Al crear el traxi de Selina Kyle, usaron dos capes de material, cola capa de fuera fecha de spandex recubiertu de poliuretano, con un patrón hexagonal en relieve. El traxe tamién consistió de guantes hasta'l coldu, una petrina de ferramientes, y botes altes con tacones d'aguya.[23]

Diseñu de producción[editar | editar la fonte]

L'arte de conceutu artista de conceutu Tully Summers comentó sobre l'estilu de cinematografía cuando se-y preguntar sobre la diferencia ente los sos diseños pa esta película y los diseños falambaldres pa Homes de negru III: «La diferencia pa mi foi l'estilu visual de Christopher Nolan. Una de les coses que fai a les sos películes de Batman tan curioses ye'l so tonu de verosimilitud. De cutiu va preferir un diseñu crudo y puerco sobre unu que sía bien elegante y con llindu diseñu de productu. Ye como una estética militar práutica. Les coses facer pa funcionar, non pa impresionar a los compradores. The Dark Knight Rises ye una película bélica.»[140] La productora Emma Thomas dixo qu'esta película de Batman tien una estética visual distinta a la de les primeres dos de Nolan, esplicando que se supón que ye iviernu en Gótica, de cuenta que ende va da-y un aspeutu totalmente distintu a la película.»[141]

La cinta introduz un vehículu que compararon col Batiavión, moteyáu «l'Esperteyu». Nathan Crowley encetó'l diseñu de l'aeronave como si fuera un proyeutu militar real, enfatizando la necesidá de que «encaxe na mesma familia» que l'Acróbata y la Batimoto. La versión final del Esperteyu toma los sos detalles de diseñu del Harrier, el Bell-Boeing V-22 Osprey y el Boeing AH-64 Apache.[23] Chris Corbould afirmó que'l tamañu y la forma de la nave presentaron un gran desafíu pal rodaxe dau la énfasis de Nolan en cuanto efeutos práuticos en cuenta d'imáxenes xeneraes por ordenador. Pa faer que l'Esperteyu «volara», sostener de diverses maneres con alambres, suspendíu de grúes y helicópteros, y montáu nun vehículu especialmente diseñáu con controles hidráulicos p'asemeyar movimientu.[23][142][143]

Al diseñar el set de la Baticueva, Crowley y el so compañeru diseñador de producción Kevin Kavanaugh dieron cola idea d'anubrir el llugar y que l'equipamientu de Batman, el Batitraje y una supercomputadora alzar de l'agua.[23] Diseñaron otru set en Cardington como una prisión soterraña», un llaberintu forgáu de celdes de piedra nun vastu abismu con un pozu vertical de 120 pies (37 m) escontra la superficie. Los esteriores enriba de la prisión rodar en Jodhpur, India, escoyida debíu al «lúgubre paisaxe sumáu al ablayamientu».[23]

Música[editar | editar la fonte]

Nuna entrevista n'ochobre de 2010, el compositor Hans Zimmer confirmó que tornaría pa orquestar The Dark Knight Rises. James Newton Howard recibió la ufierta de tornar y componer la banda sonora con Zimmer como fixera pa los dos filmes anteriores, pero escoyó nun faelo por cuenta de que notó que la química establecida ente Zimmer y Nolan mientres la realización de Inception facer paecer como'l terceru en discordia».[144] Zimmer incluyó dellos apuntes de les bandes sonores anteriores, pero esplicó que quixo dir nuna «direición dafechu distinta» pa la tema de Bane. Mientres la tema qu'acompaña a Selina Kyle ye deliberadamente ambiguu, compunxo'l filo musical que toma tola triloxía puramente pa Bruce Wayne.[23]

La película cunta con una frecuente cantarada árabe marroquín de la frase deshi basara (trescripción apropiada: teeshi basra, árabe: تيجي بسرعة), que se traduz como «xube» (lliteralmente: «ven llueu»).[145][146] En payares de 2011, Zimmer usó grabaciones d'audiu d'ensames en llinia de la cantarada pa usales na banda sonora de la cinta.[147][148] Cuando-y pidieron aclaraciones sobre la cantarada, el compositor dixo que se convirtió en daqué bien complicáu porque yo quería cientos de miles de voces, y nun ye tan fácil llograr cientos de miles de voces. Asina que tuiteamos y publicamos na Internet, buscando xente que quixera ser parte d'eso. Paecía daqué interesante. Creemos esti mundu, nestes últimes dos películes, y de dalguna manera creo que l'audiencia y los fanes fueron parte d'esti mundu. Sí los tenemos en mente.»[149]

Comercialización[editar | editar la fonte]

El sitiu oficial llanzar en mayu de 2011, presentando una campaña de comercialización viral similar a la qu'usaren pa promover The Dark Knight. El sitiu web tresmitía un archivu d'audiu cifráu que los usuarios describieron como una cantarada, y descifrar na etiqueta de Twitter «#TheFireRises». Warner Bros. quitó un píxel de la páxina web por cada tuit usando la etiqueta. El sitiu reveló la primer imaxe oficial de Bane.[150]

En xunetu de 2011, un teaser espublizóse n'internet enantes del so estrenu oficial con Harry Potter and the Deathly Hallows - Part 2,[151] y l'estudiu llanzar trés díes depués. Recibió respuestes mistes; Stephen Spencer Davis de Slate escribió que promocionó la película con ésitu,[151] mientres Kofi Outlaw de ScreenRant amosó decepción, afirmando que foi más un tráiler d'anunciu» qu'un teaser tráiler real. Outlaw criticó la calidá, escribiendo qu'una escena del Comisionado Gordon nuna cama d'hospital yera demasiáu dramática, tenía diálogu «sobreactuado», y yera malo d'entender por cuenta de la respiración dificultosa del policía. Según él, tomar alloñada de Ciudá Gótica tenía probes imáxenes creaes por ordenador y remembraba demasiáu al anunciu de Inception.[152] El tráiler de cine penerar en llinia, al igual que'l teaser, antes d'estrenase la selmana siguiente xunto coles funciones de Sherlock Holmes: A Game of Shadows.[153][154][155] Los críticos notaron les fonderaes polítiques con diálogu antemanando la tema de la desigualdá d'ingresus y una campaña de «ocupar Gótica» dientro del mundu de la historia.[156][157][158] Recibiendo más de 12.5 millones de visites nes primeres 24 hores dempués del so estrenu, el tráiler rompió'l récor de más descargues combinaes d'iTunes, superando a The Avengers.[159] Sicasí, el segundu tráiler de The Avengers volvió romper el récor con 13.7 millones descargues.[160] Warner Bros. asitió un segundu tráiler de The Dark Knight Rises en funciones de felicidá otra película. Un executivu desconocíu» de WB esclarió que «Vemos esti allugamientu como una bona decisión estratéxica. Siempres queremos que los nuesos tráilers sían vistos con películes que la xente quiera ver; ¡y muncha xente va dir a The Avengers!» L'executivu tamién comentó que'l tráiler «va aprovir la meyor esposición posible pa TDKR[161] Warner Bros. llanzó'l tráiler en llinia'l 30 d'abril de 2012, aproximao cuatro díes primero que lo asitiaren nes funciones de The Avengers.[162]

La Batiseñal proyeutada sobre Fifth Avenue Place mientres el rodaxe en Pittsburgh

Siguiendo con un métodu usáu con The Dark Knight, nel cual la secuencia d'apertura de la película apaeció en funciones IMAX de I Am Legend siete meses antes del estrenu,[163] un prólogu de seis minutos de The Dark Knight Rises tuvo xunto con funciones IMAX de Mission: Impossible - Ghost Protocol, otra vegada aproximao siete meses antes del estrenu.[164] La reacción al prólogu foi positiva,[165][166][167] con un críticu comentando que «yá naide llogra faer una película nesti tipu d'escala. Sacante Christopher Nolan,» anque delles reseñes sorrayaron la manera en que dellos críticos atoparon el diálogu de Tom Hardy malo d'entender.[168] Al encetar la cuestión nuna entrevista con Entertainment Weekly, Nolan dixo: «Pienso que cuando la xente vea la película, les coses van entrar en focu. Bane ye bien complexu ya interesante, y cuando la xente vea la película terminada, va entretenese enforma con él.»[169]

Les campañes de comercialización viral pa la película siguieron cuando les compañíes Empire y Wired recibieron «documentos de la CIA» sobre un «Dr. Leonid Pavel», cola so ficha policial coneutada al actor Alon Abutbul. Acordies con el primer documentu, Pavel yera un físicu nuclear rusu sumíu, mientres el segundu documentu paecía ser una trescripción editada d'un discutiniu sobre la entrega del Dr. Pavel a la CIA ente separatistes xeorxanos, pero cola mayoría de la conversación censurada.[56] Depués amosóse que yeren elementos de la trama del prólogu de seis minutos.[165] La cuenta oficial de Twitter más tarde enllazó a otru documentu censuráu, esta vegada en referencia a la «Operation Early Bird». Afayóse un sitiu web del mesmu nome, revelando una cuenta regresiva. Cuando esta terminó, la páxina presentó un mapa con tolos cines disponibles que proyeutaríen el prólogu de la película antes del so estrenu.[170][171] Dellos sitios web recibieron un paquete qu'incluyía un mapa cilíndricu de «zones d'ataques» y una camiseta de «fire rises» —Plantía:Fueu xube—.[172] N'abril de 2012, el sitiu oficial de la película actualizar con un informe» d'un sospechosu llamáu «John Doe», tamién conocíu como «Batman» pa un arrestu, con una llista de delles acusaciones. La premisa de la campaña empieza cuando l'alcalde de Ciudá Gótica «intensifica» l'esfuerciu pa prindar a Batman y a cualesquier que sofite'l so regresu en preparación pal próximu «Día de Harvey Dent». El sitiu tamién inclúi una llista estensa d'allugamientos reales onde s'alcuentren «grafitis rellacionaos al movimientu que sofita'l regresu del vixilante». Por cada tuit d'un allugamientu específicu marcada na llista, llanzábase un fotograma del segundu tráiler de la película nun sitiu web separáu.[173]

En xineru de 2012, seis meses antes del estrenu de la película, salieron a la venta entraes pa funciones IMAX de medianueche en Nueva York, San Francisco y Los Angeles, y escosáronse darréu. Les entraes adquiríes apaecieron en venta en llinia a más de 100 dólares, comparáu col preciu orixinal de 17.50 dólares.[174]

L'equipu de Fórmula 1 Lotus F1 usó una llibrea especial pa promover The Dark Knight Rises nel Gran Premiu de Gran Bretaña de 2012

Na American International Toy Fair, Mattel presentó figures de Batman, Bane, Gatúbela y l'aeronave de Batman, l'Esperteyu. Tamién les llanzó na llinia «Movie Masters», con presentaciones más detallaes y articulaes, y versiones Quiktek con accesorios intercambiables. Lego llanzó sets de construcción y minifiguras basaes na película ya incorporando otros personaxes de DC Comics. Amás, Funko llanzó una serie de peluches, Mezco Toys unes figures de vinilu, y Hornby l'Acróbata de Batman.[175] Ente otros socios atópense Jakks Pacific, que creó novedoses figures y peluches a gran escala,[176] y PPW Yoys, que creó un Mr. Potato Head con tema del superhéroe.[177] Tamién se producieron dellos artículos de vistimienta como zapatos, camisetes, sombreros y billeteres.[178]

Llanzóse un videoxuegu del mesmu nome'l mesmu día del estrenu de la película pa dispositivos Android y iOS pa promocionala. El xuegu cunta con un mundu abiertu con focu principal nel combate y el sigilo. El sistema de combate del xuegu inspirar en Arkham Asylum y Arkham City. Trescurre en Ciudá Gótica, con una trama daqué similar pero significativamente distintu a la película. IGN dio-y un puntaje mediocre de 5.5/10.[179]

Greg Cox escribió una novelización, que Titan Books publicó xunto cola película'l 24 de xunetu de 2012.[180]

Warner Bros. acomuñóse con Mountain Dew pa faer una promoción cruciada qu'incluyía un esquema de pintura especial nel Chevrolet Impala númberu 88, propiedá de Hendrick Motorsports y conducíu por Dale Earnhardt Jr. na Copa NASCAR.[181] El 17 de xunu de 2012, l'autu ganó'l 2012 Quicken Loans 400 na Michigan International Speedway.[182] El 4 de xunetu, l'estudiu robló un alcuerdu col equipu de Fórmula 1 Lotus F1 por que los logos de la película apaecieren nos Lotus Y20 que Kimi Räikkönen y Romain Grosjean conducíen nel Gran Premiu de Gran Bretaña de 2012.[183] Los corredores terminaron la carrera en quintu y sestu puestu, respeutivamente.[184] Warner Bros. primeramente siguiera una promoción similar nel Gran Premiu de Gran Bretaña de 2008, cuando l'agora non producíu Toyota F1 llevaba una insinia pa promover a The Dark Knight.[185]

Publicáronse dos cómics dixitales titulaos Batman Origins[186] y The Dark Knight: Prologue[187] puramente pa dispositivos Nokia Lumia. Tamién se llanzó una aplicación especial de la película, con tráilers, fondos de pantalla, horarios y trivias de Batman.[188] Amás, salieron a la venta ediciones llindaes de los Lumia 710, Lumia 800 y Lumia 900 con un logo de Batman grabáu con láser.[189][190][191]

Masacre n'Aurora, Coloriáu[editar | editar la fonte]

Yo nun presumiría saber nada de les víctimes del tirotéu amás de que taben ellí anueche pa ver una película. Creo que les películes son una de les grandes formes d'arte estauxunidense y l'esperiencia compartida de ver qu'una historia desenvolver en pantalla ye un pasatiempu importante y allegre. La sala de cine ye'l mio llar, y l'idea de que daquién violara esi llugar inocente y esperanzador d'una manera tan insoportablemente selvaxe ye devastador pa mi.
—Reacción del direutor Christopher Nolan ante la masacre nel cine d'Aurora, Coloriáu.[192]

El 20 de xunetu de 2012, mientres una función de medianueche de The Dark Knight Rises nel cine Century 16 n'Aurora, Coloriáu, un home armáu usando una mázcara de gas abrió fueu dientro de la sala de cine,[193] matando a 12 persones y mancando a otres 58.[194][195][196] La policía, como respuesta al tirotéu, aprehendió a un sospechosu al que depués identificaron como James Eagan Holmes, de 24 años,[197] poco dempués de llegar a la escena del crime.[198] Los informes iniciales afirmaben que Holmes identificóse como «el Joker» al momentu del so arrestu.[199][200] La policía depués retiró esta aclamación.[201]

Cine onde se desenvolvió masacre en plenu estrenu.

Warner Bros. atayó los preestrenos de The Dark Knight Rises en París, Méxicu y Xapón,[202][203] y suspendió la campaña de comercialización de la película en Finlandia.[204] Delles cadenes televisives tamién suspendieron los anuncios de la película nos Estaos Xuníos.[205] Tamién quitaron el tráiler de Gangster Squad, otra película de Warner Bros. incluyida na función de The Dark Knight Rises, yá que contién una escena qu'amuesa a gánsters disparando subametralladoras a cinéfilos al traviés de la pantalla, similar a la masacre n'Aurora.[206]

El direutor Christopher Nolan publicó una declaración na que llamó a la masacre «insoportablemente selvaxe».[192] Otres estrelles de la película publicaron declaraciones espresando les sos condolencias, y el protagonista Christian Bale pagó-y una visita personal a los sobrevivientes y una conmemoración n'Aurora.[207]

Estreno[editar | editar la fonte]

El 6 de xunetu de 2012, Warner Bros. llevó a cabu una función IMAX especial de The Dark Knight Rises pa más de cien reporteros y críticos. Sicasí, hubo problemes téunicos col dispositivu informáticu que sincronizaba'l soníu y l'imaxe que forzaron al estudiu a retardar la proyeición per un día.[208] La película tuvo la so premier el 16 de xunetu nel AMC Lincoln Square Theater en Nueva York,[209] siguida por una preestreno européu'l 18 de xunetu na Plaza Leicester en Londres, Inglaterra.[210] La cinta estrenar n'Australia y Nueva Zelanda el 19 de xunetu,[211] y más tarde en Norteamérica y el Reinu Xuníu el 20 de xunetu.[212][213]

Receición[editar | editar la fonte]

El sitiu web Rotten Tomatoes informó que'l 87% de los críticos reaccionaron de manera positiva a la película, con una puntuación permediu de 8/10 basada en 327 reseñes. El consensu del sitiu diz, «The Dark Knight Rises ye una película d'aición ambiciosa, pensatible y potente que conclúi la franquicia de Christopher Nolan d'una forma espectacular.»[214] Metacritic dio-y a la cinta una puntuación permediu normalizada de 78 de 100, basada en 35 crítiques, indicando «reseñes xeneralmente favorables».[215] CinemaScore informó que l'audiencia dio-y al filme una calificación «A».[216]

The Telegraph dio-y a la película un puntaje máximu de cinco estrelles, diciendo que ye «una película de superhéroes ensin un superhéroe,» comparándola con The Godfather II y emponderando l'actuación de Hardy, según la trama y narración entrevesgaes.[217] Kenneth Turan de Los Angeles Times pensó que la película foi «potente, persuasiva ya hipnótica» y que «más qu'una película de superhéroes escepcional, ye cine maxistral dende cualquier puntu de vista.»[218] Todd Gilchrist de The Playlist escribió: «Un trunfu cinematográficu, cultural y personal, The Dark Knight Rises ye emocionalmente inspiradora, estéticamente significativa y críticamente importante pa los mesmos Estaos Xuníos; como un reflexu tantu de reflexón seria como d'esperanza resiliente.»[219] IGN dio-y un 9 de 10, notando una mayor semeyanza al tonu y tema de Batman Begins que al de The Dark Knight, pero tamién describiendo a Bane como «un pocu menos interesante de ver» que'l Joker de Ledger, a pesar d'emponderar la so voz amenazante» y «actuación impulsada pol llinguaxe corporal».[220] The Guardian dio-y cuatro estrelles de cinco, llamándola una cinta d'intensidá dura y monolítica», pero coles mesmes refiriéndose a ella como una aventura sobreactuada y portentosa».[221] Andrew O'Hehir de Salon escribió que «si The Dark Knight Rises ye una película fascista, ye una gran película fascista, y podría dicise que l'espectáculu más grande, más escuru, más emocionante, perturbador y absolutamente el que más s'esforcia enxamás creáu pa la pantalla».[222] Roger Ebert del Chicago Sun-Times dio-y trés estrelles de cuatro, diciendo que «empieza amodo con una trama escura y demasiaos personaxes nuevos, pero constrúi un clímax sensacional.»[223] El críticu de cine Richard Roeper dio-y una calificación «A», llamándola «una epopeya maxestosa, magnífica, brutal y ricamente satisfactoria», y citando les sos últimes escenes como «los meyores cinco minutos de cualquier película anguaño.»[224] La revista Forbes coronar la meyor adautación moderna d'un superhéroe de cómic en pantalla, superando tanto a la so principal competidora, The Avengers, como a l'anterior entrega de la triloxía, The Dark Knight.[225] En 2014, Empire asitió a The Dark Knight Rises como la 72ª meyor película enxamás fecha na so llista de «les 301 meyores películes de tolos tiempos» con base nos votos de los llectores de la revista.[226]

Chris Tookey del Daily Mail dixo que la película tuvo enchida y foi demasiáu llarga, y criticó el tonu aveséu y la falta d'humor, a pesar de qu'emponderó les escenes impresionantes a la vista.[227] Tom Charity de CNN dixo que la película foi una conclusión lamentablemente cabileña y grandilocuente d'una serie cimera y llamar la peor película de Nolan.[228] Anthony Lane de The New Yorker cuntó que la historia ye trupa, demasiáu llarga, y llarada de referencies que van tener sentíu solo p'aquellos íntimos coles escursiones previes de Nolan al mundu de Batman».[229]

Depués de la reacción de los fanes a reseñar negatives, Rotten Tomatoes escoyó evacuar los comentarios d'usuarios na película antes del so estrenu.[230] Dellos fanes amenaciaron con violencia contra los críticos, mientres otros amenaciaron con acabar colos sitios web de los que-y dieren una opinión negativa a la película.[231]

Comentario[editar | editar la fonte]

David Sirota, una comentarista políticu progresista escribiendo pa Salon,[232] comparó a The Dark Knight Rises y al xuegu Call of Duty cola cultura popular de la década de 1980 que reflexaba'l periodu políticu de la dómina, y acusándolos de perpetuar un programa conservador, dixo: «Según dellos productos de la cultura popular de la década de 1980 reflexaben l'espíritu de la reacción conservadora de la Revolución Reagan, agora hai dos productos esitosos y que formen xeneraciones a los que vemos reflexar d'una manera non tan sutil la reacción retórica del partíu del té al espíritu de la dómina d'Ocupar Wall Street[233] Un artículu en Variety informó que Chuck Dixon, el co-creador del personaxe de Bane, dixo que'l villanu ye «muncho más paecíu a un tipu d'Ocupar Wall Street si mirar pel llau políticu».[234] Catherine Shoard de la publicación británica de centru esquierda[235] The Guardian afirmó que la película «ye una visión capitalista abondo coraxosa, radicalmente conservadora, radicalmente vixilante, qu'adelantra una propuesta serio y solmenao na que se debe abogar por cumplir los deseos de los ricos si ellos dicen querer faer el bien.» En contraste, la comentarista lliberal Jonathan Chait opinó en New York que «Lo que pasa como una película de derecha estos díes ye The Dark Knight Rises, que sostién la premisa bastante modesta de que, por más irritantes que sían los ricos, matalos y llevase toles sos coses podría ser escesivu.»[236] Escribiendo en USA Today, Bryan Alexander llamó a Bane «l'ocupante definitivu» ya informó que Christian Bale taba impresionáu con que'l guión previera «» el movimientu d'Ocupar.[237]

Nolan negó que la película criticara al movimientu d'Ocupar y aportuna que nenguna de les sos película de Batman pretenden ser polítiques: «Tuvi tantes conversaciones con persones que vieron la película al aviesu. Llanzamos munches coses contra la paré pa ver si péguense. Ponemos munches cuestiones interesantes nel aire, pero eso ye a cencielles un contestu pa la historia. Lo qu'en verdá tratamos de faer ye amosar distintes interpretaciones de lo que sofita y nun sofita la película, pero nun ye faer nenguna d'eses coses. Solo ye cuntar una historia. Si dices, '¿Fixisti una película que supón criticar el movimientu d'Ocupar Wall Street?'; bonu, obviamente, eso nun ye verdá».[238]

Per otru llau, la comentarista políticu conservador Rush Limbaugh alegó que la película foi parcial contra'l candidatu presidencial republicanu de 2012 Mitt Romney, por cuenta de que'l nome de Bane ye homófonu a Bain Capital, la empresa de servicios financieros que Romney solía liderar, a pesar del fechu de que'l personaxe esistiera como un enemigu principal de Batman dende 1993.[239][240] Como respuesta, el direutor dixo que los comentarios fueron «bizarros»,[241] mientres Dixon y Freeman oxetaron que los comentarios fueron «risibles».[240][242] L'asesor democráticu Chris Lehane notó les semeyances ente les narraciones de la película y la campaña presidencial.[240][243]

Premios[editar | editar la fonte]

Llista de premios y nominaciones
Premiu Categoría Receptor Resultancia
American Film Institute

Emma Thomas, Christopher Nolan y Charles Roven

Ganadores
Academia Británica de les Artes Cinematográfiques y de la Televisión[244] Meyores efeutos visuales Paul Franklin, Chris Corbould, Peter Bebb, Andrew Lockley Nomaos
Broadcast Film Critics Association[245] Meyores efeutos visuales Nomada
Premiu de la Crítica Cinematográfica a la meyor película d'aición Meyor película d'aición Nomáu
Premiu de la Crítica Cinematográfica al meyor actor d'aición Meyor actor d'aición Christian Bale Nomáu
Meyor actriz d'aición Anne Hathaway Nomada
Golden Trailer Awards

«Cántico»

Ganador
Tráiler de superproducción de branu de 2012 «Cántico» Ganador
Meyor póster internacional «UK Quad» Ganador
Best Summer 2012 Blockbuster Poster «Teaser d'una fueya – ciudá» Ganador
Best Teaser Poster «Teaser d'una fueya – ciudá» Ganador
Premiu Grammy[246] Meyor álbum de banda sonora pa mediu visual Nomada
Kids' Choice Awards[247] Anne Hathaway Nomada
Asociación de Críticos de Cine de Los Angeles[248] Meyor actriz de reparto Anne Hathaway (Tamién por Les Misérables) Finalista
MTV Movie Awards[249] Meyor película Nomada
Meyor héroe |

Christian Bale

Nomáu
Anne Hathaway Nomada
Meyor villanu Marion Cotillard Nomada
Tom Hardy Nomáu

Christian Bale y Tom Hardy

Nomaos

Christian Bale

Nomáu
People's Choice Awards[250]

Anne Hathaway

Nomada
Película favorita Nomada
Película d'aición favorita Nomada
Franquicia de cine favorita Nomada
Phoenix Film Critics Society[251] Nomada
Premios Satellite[252] Meyores efeutos visuales Chris Corbould y Paul Franklin Nomaos
Satellite a la meyor direición d'arte y diseñu de producción Meyor direición d'arte y diseñu de producción Nathan Crowley, Kevin Kavanaugh, James Hambidge y Naaman Marshall Nomaos
Premios Saturn[253][254] Meyor película d'aición o aventures Nomaos
Meyor direutor Christopher Nolan Nomáu
Meyor actor Christian Bale Nomáu

Joseph Gordon-Levitt

Nomáu
Meyor actriz de reparto Anne Hathaway Ganadora

Hans Zimmer

Nomáu
Premios del Sindicatu d'Actores[255] Premiu del Sindicatu d'Actores al meyor repartu d'especialistes Meyor repartu d'especialistes Nomada
Asociación de Críticos de Cine de St. Louis Gateway[256][257] Meyor música Nomada
Teen Choice Awards[258][259][260] Meyor película d'aición Nomada
Meyor actor d'aición Christian Bale Nomáu
Meyor actriz de aición Anne Hathaway Ganadora

Joseph Gordon-Levitt

Nomáu

Tom Hardy

Nomáu
Young Artist Award[261] [[Joey

King]]

Nomada

Taquilla[editar | editar la fonte]

Hores antes del estrenu de medianueche, dellos analistes taquilleros suxurieron hasta una primer fin de selmana llocal de $198 millones.[262][263][264] Sicasí, cola apaición de la masacre masiva mientres una función de medianueche de la película, Warner Bros. decidió nun informar más cifres taquilleres de la película hasta'l llunes 23 de xunetu de 2012.[265][266] Como resultancia, otru distribuidores tamién retrasaron la publicación de los sos envaloraos oficiales.[267] La masacre tamién tuvo una consecuencia na venta d'entraes, según informó Y! qu'un espectador en Carolina del Norte dixera que «esta sala taba daqué vacida».[268] Dellos informes publicaos el 21 de xunetu de 2012 dixeron que los estudios rivales envaloraben que la película ganaría ente $75 millones y $77 millones nel so primer día.[269][270][271] Warner Brothers pocu dempués publicó una declaración a ABC News onde dixo que, «por al respective de les víctimes y les sos families, [...] nun va informar númberos taquilleros de The Dark Knight Rises a lo llargo del fin de selmana. [Los] va publicar el llunes.»[272]

Internacional[editar | editar la fonte]

The Dark Knight Rises recaldó $448 millones en Norteamérica, y $636 millones n'otros países, sumando un total internacional de $1000 millones.[273] Mundialmente, ye la decimoquinta película más recaldadora[274] y la tercera más taquillera de 2012.[275] Tuvo una primer fin de selmana mundial de $248.9 millones.[276] La cinta estableció un récor mundial del primer fin de selmana en IMAX con $23.7 millones (Avengers: Age of Ultron superar con $25.2 millones)[277][278] y tamién rompió'l récor de la película en superar más rápidu los $500 millones en cines de dichu formatu. El direutor executivu de IMAX, Richard L. Gelfond, esplicó esto diciendo, «El públicu claramente busca y abraza a la película na manera en que se supónía que la vieren: en IMAX.»[279] Na fin de selmana del Día del Trabayu estauxunidense de 2012, convertir nel tercer filme de Warner Bros. y el decimoterceru na historia del cine en superar la marca de $1000 millones.[280] Tamién se convirtió na segunda película (dempués de Avatar) n'algamar $100 millones en recaldaciones internacionales en IMAX.[281]

Norteamérica[editar | editar la fonte]

The Dark Knight Rises estrenóse'l vienres 20 de xunetu de 2012. Recaldó un envaloráu de $30.6 millones en funciones de medianueche, que ye la segunda mayor recaldación nesi horariu detrás de Harry Potter and the Deathly Hallows - Part 2 ($43.5 millones).[282][283] Sicasí, estableció un récor de recaldaciones de medianueche en IMAX con $2.3 millones (Avengers: Age of Ultron superar con).[284][285] La película fixo $75.8 millones mientres el so primer día, llogrando, nel momentu, la tercer cifra más alta del primer día.[286] El 23 de xunetu de 2012, anuncióse que la cinta recaldara $160.9 millones na so primer fin de selmana, que foi'l tercer fin de selmana d'estrenu más altu de toos, nel momentu, detrás de The Avengers ($207.4 millones) y les Reliquies de la Muerte - Parte 2 ($169.2 millones).[287] Sicasí, estableció un récor del primer fin de selmana pa una película en 2D (superando a la so predecesora)[288] y un récor del primer fin de selmana en IMAX con $19 millones (devasando a The Avengers).[289] El filme tamién tuvo nel visu de la taquilla na so segunda y tercer selmanes.[290][291] En Norteamérica, ye la novena película más recaldadora,[292] la segunda más taquillera de 2012,[293] la cuarta del xéneru de superhéroes,[294] y la cuarta basada en cómics.[295]

Otros territorios[editar | editar la fonte]

Fora de Norteamérica, la película empezó con $88 millones de 7173 cines en solu 17 mercaos.[296] Tuvo nel visu de la taquilla n'otros territorios por cuatro fines de selmana consecutives.[297][298] Los sos trés mayores mercaos fueron el Reinu Xuníu, Irlanda y Malta ($90.3 millones), onde ye la cinta de superhéroes más recaldadora,[299] China ($52.8 millones) y Australia ($44.2 millones).[300]

Versión casera[editar | editar la fonte]

The Dark Knight Rises foi llanzada'l 28 de payares de 2012 en Hong Kong y Nueva Zelanda. El 3 d'avientu salió a la vente nel Reinu Xuníu, y el 4 d'avientu nos Estaos Xuníos. Ta disponible en Blu-ray, DVD y como descarga dixital.[301] Coincidiendo col estrenu d'esta película, llanzóse una caxa de la triloxía de The Dark Knight.[302]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. URL de la referencia: https://www.moviezine.se/movies/the-dark-knight-rises. Data de consulta: 8 xunetu 2016.
  2. «Internet Movie Database» (inglés). Consultáu'l 17 agostu 2016.
  3. Afirmao en: Box Office Mueyo. Identificador Box Office Mojo de película (esquema anterior): batman3. Llingua de la obra o nome: inglés.
  4. URL de la referencia: http://sfi.se/sv/svensk-filmdatabas/Item/?ItemId=75958&type=MOVIE.
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 5,20 5,21 URL de la referencia: https://www.filmaffinity.com/en/film352576.html. Data de consulta: 8 xunetu 2016.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Afirmao en: Google Freebase Data Dump. Editorial: Google.
  7. 7,0 7,1 URL de la referencia: https://www.siamzone.com/movie/m/6459. Data de consulta: 8 xunetu 2016.
  8. 8,0 8,1 8,2 URL de la referencia: http://www.imdb.com/title/tt1345836/fullcredits. Data de consulta: 8 xunetu 2016.
  9. 9,00 9,01 9,02 9,03 9,04 9,05 9,06 9,07 9,08 9,09 9,10 9,11 9,12 9,13 9,14 9,15 9,16 9,17 9,18 9,19 9,20 9,21 9,22 9,23 Afirmao en: ČSFD. Llingua de la obra o nome: checu. Data d'espublización: 2001.
  10. URL de la referencia: http://nmhh.hu/dokumentum/198182/terjesztett_filmalkotasok_art_filmek_nyilvantartasa.xlsx.
  11. URL de la referencia: http://boxofficemojo.com/movies/?id=batman3.htm.
  12. 12,0 12,1 «Box Office Mueyo» (inglés). Consultáu'l 14 febreru 2023.
  13. «Box Office Mueyo» (inglés). Consultáu'l 22 xunetu 2022.
  14. URL de la referencia: https://jmkextern.bmb.gv.at/app/detail.aspx?FILID=16971.
  15. Afirmao en: Filmografía Nacional Danesa.
  16. «Why Jodhpur locals thought the Dark Knight cast was nuts» (inglés). Firstpost (10 de xunetu de 2012). Consultáu'l 23 de setiembre de 2015.
  17. Abramovitch, Seth (10 d'avientu de 2012) (n'inglés). AFI Names Best Movies and TV Series of 2012. The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/news/afi-names-best-movies-tv-399891. Consultáu'l 24 de setiembre de 2015. 
  18. Travers, Peter (12 d'avientu de 2012). «The Best Movies of 2012» (n'inglés). Rolling Stone. http://www.rollingstone.com/movies/lists/the-best-movies-of-2012-20121212. Consultáu'l 24 de setiembre de 2015. 
  19. Kinnear, Simon. «50 best movies of 2012» (inglés). GamesRadar. Consultáu'l 24 de setiembre de 2015.
  20. Barone, Matt (21 d'avientu de 2012). «The 25 Best Movies of 2012» (n'inglés). Complex. http://www.complex.com/pop-culture/2012/12/2012-year-in-review-best-movies/the-dark-knight-rises. Consultáu'l 24 de setiembre de 2015. 
  21. Skipper, Ben (30 d'ochobre de 2014) (n'inglés). The Dark Knight Rises: The Films of Christopher Nolan. International Business Times. http://www.ibtimes.co.uk/dark-knight-rises-films-christopher-nolan-1472418. Consultáu'l 24 de setiembre de 2015. 
  22. 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 O'Hara, Helen (21 de payares de 2011). «News on The Dark Knight Rises» (n'inglés). Empire (Grupu Bauer Media). http://www.empireonline.com/news/story.asp?NID=32527. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015. 
  23. 23,00 23,01 23,02 23,03 23,04 23,05 23,06 23,07 23,08 23,09 23,10 23,11 23,12 23,13 23,14 23,15 23,16 23,17 «The Dark Knight Rises production notes» (inglés). Deadline. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015.
  24. Nepales, Ruben V. (25 de payares de 2011) (n'inglés). Bale talks about his co-stars in Dark Knight Rises. Philippine Daily Inquirer. http://entertainment.inquirer.net/22169/bale-talks-about-his-co-stars-in-%E2%80%98dark-knight-rises%E2%80%99. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015. 
  25. Sacks, Ethan (23 de xineru de 2012). escritu en Nueva York (n'inglés). Christian Bale says goodbye to Batman with The Dark Knight Rises, and he's okay with that. Daily News. http://www.nydailynews.com/entertainment/movies/christian-bale-goodbye-batman-dark-knight-rises-article-1.1010436. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015. 
  26. «Dark Knight Rises Christian Bale talks Bruce Wayne plot» (n'inglés). NME. 28 de mayu de 2012. http://www.nme.com/filmandtv/news/dark-knight-rises-christian-bale-talks-bruce-wayne/269660. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015. 
  27. Goldberg, Matt (23 de payares de 2011). «Christian Bale Talks The Dark Knight Rises» (n'inglés). Collider. http://collider.com/christian-bale-dark-knight-rises-bruce-wayne/. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015. 
  28. 28,0 28,1 28,2 28,3 Boucher, Geoff (10 de marzu de 2010) (n'inglés). Christopher Nolan takes flight with Superman: 'We have a fantastic story' [UPDATED]. Los Angeles Times. http://herocomplex.latimes.com/movies/christopher-nolan-takes-flight-with-superman-we-have-a-fantastic-story-1/. Consultáu'l 30 d'agostu de 2015. 
  29. Sullivsn, Kevin P. (29 de payares de 2011) (n'inglés). Dark Knight Rises Commissioner Gordon 'Very World-Weary'. http://www.mtv.com/news/1675072/dark-knight-rises-comissioner-gordon-gary-oldman/. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015. 
  30. 30,0 30,1 Jensen, Jeff (19 de xineru de 2011) (n'inglés). The Dark Knight Rises scoop: Anne Hathaway, Tom Hardy join cast. Entertainment Weekly. http://www.ew.com/article/2011/01/19/batman-hathaway-catwoman-hardy-bane-dark-knight-rises. Consultáu'l 30 d'agostu de 2015. 
  31. Wigler, Josh (5 d'agostu de 2011) (n'inglés). Dark Knight Rises: Anne Hathaway As Catwoman!. http://splashpage.mtv.com/2011/08/05/dark-knight-rises-anne-hathaway-catwoman-first-look/. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015. 
  32. Jolin, Dan. «Anne Hathaway Talks Catwoman» (n'inglés). Empire. http://www.empireonline.com/interviews/interview.asp?IID=1524. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015. 
  33. Horyn, Cathy (27 de xunu de 2011). «Anne Hathaway's new world: the interview» (n'inglés). Harper's Bazaar. http://www.harpersbazaar.com/celebrity/latest/news/a744/anne-hathaway-interview/. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015. 
  34. Weintraub, Steve (27 de mayu de 2012). «Anne Hathaway Talks Fighting in Heels, Adapting to Nolan's Universe, Filming in IMAX and More on the Set of The Dark Knight Rises» (n'inglés). Collider. http://collider.com/anne-hathaway-the-dark-knight-rises-interview/. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015. 
  35. Ramey, Bill (27 de mayu de 2012). «BOF's Rises Set Visit - Anne Hathaway» (inglés). Batman-on-Film. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015.
  36. Boucher, Geoff (29 d'avientu de 2011) (n'inglés). Dark Knight Rises star Anne Hathaway: 'Gotham City is full of grace'. Los Angeles Times. http://herocomplex.latimes.com/movies/dark-knight-rises-star-anne-hathaway-gotham-city-is-full-of-grace/?dlvrit=63378. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015. 
  37. 37,0 37,1 Chitwood, Adam (12 d'avientu de 2011). «Christopher Nolan Talks The Dark Knight Rises; Reveals Why They Chose Bane as Villain» (n'inglés). Collider. http://collider.com/christopher-nolan-dark-knight-rises-bane/. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015. 
  38. 38,0 38,1 Filipponi, Pietro (21 de febreru de 2011) (n'inglés). Tom Hardy wants to gain 30 pounds, says non to mask for Bane in The Dark Knight Rises. The Daily Blam!. http://www.dailyblam.com/news/2011/02/21/tom-hardy-denies-wearing-a-mask-for-the-dark-knight-rises-wants-to-gain-30-pounds-to. Consultáu'l 25 de setiembre de 2015. 
  39. Vineyard, Jennifer (17 de xunetu de 2012). «Tom Hardy Explains the Inspiration for His Bane Voice» (n'inglés). Vulture. http://www.vulture.com/2012/07/tom-hardy-explains-his-bane-voice-inspiration.html. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  40. (n'inglés) This Week's Cover: The Dark Knight Rises headlines our 2012 Summer Movie Preview issue. Entertainment Weekly. 11 d'abril de 2012. http://www.ew.com/article/2012/04/11/this-weeks-cover-the-dark-knight-rises-headlines-our-2012-summer-movie-preview-issue. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  41. Žižek, Slavoj (23 d'agostu de 2012). «Slavoj Žižek: The politics of Batman» (n'inglés). New Statesman. http://www.newstatesman.com/culture/culture/2012/08/slavoj-%C5%BEi%C5%BEek-politics-batman. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  42. Sayf Cummings, Alex (23 de xunetu de 2012). «The Specter of Revolution in “The Dark Knight Rises» (inglés). Tropics of Meta. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015.
  43. Anders, Charlie Jane (19 d'avientu de 2012). «Best and Worst Science Fiction/Fantasy Movies of 2012» (inglés). io9. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015.
  44. Busis, Hillary (2 de marzu de 2015) (n'inglés). Darkness on the Edge of Town. Entertainment Weekly. http://www.ew.com/recap/once-upon-a-time-season-4-episode-12. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  45. 45,0 45,1 Jensen, Jeff (19 d'abril de 2011) (n'inglés). The Dark Knight Rises officially adds Marion Cotillard, Joseph Gordon-Levitt to cast. Entertainment Weekly. http://www.ew.com/article/2011/04/19/the-dark-knight-rises-marion-cotillard-joseph-gordon-levitt. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  46. Wigler, Josh (8 de setiembre de 2011) (n'inglés). Is Marion Cotillard's Dark Knight Rises Character Who You Think She Is?. http://splashpage.mtv.com/2011/09/08/marion-cotillard-dark-knight-rises/. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  47. McGloin, Matt (25 de xineru de 2012). «The Dark Knight Rises (2012): Joey King to play young Talia al Ghul» (inglés). CosmicBokNews. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015.
  48. Ashurst, Sam (24 de xunetu de 2012). «The Dark Knight Rises: 50 Best Moments» (inglés). GamesRadar. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015.
  49. Lee, Ann (16 de xunu de 2011) (n'inglés). The Dark Knight Rises: Liam Neeson spotted filming in London. Metro. http://metro.co.uk/2011/06/16/the-dark-knight-rises-liam-neeson-spotted-filming-in-london-45992/. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  50. Chitwood, Adam (28 de marzu de 2012). «Former Cast Member Confirmed to Return for The Dark Knight Rises» (n'inglés). Collider. http://collider.com/dark-knight-rises-batman-begins-cameo/. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  51. Wales, George (4 d'ochobre de 2012). «Liam Neeson talks The Dark Knight Rises» (inglés). GamesRadar. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015.
  52. Kit, Borys (8 d'abril de 2011) (n'inglés). Social Network Actor Lands Role in Dark Knight Rises (Exclusive). The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/social-network-actor-lands-role-176577. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  53. Corliss, Richard (16 de xunetu de 2012). «TIME's Review of The Dark Knight Rises: To the Depths, to the Heights» (n'inglés). Time. http://entertainment.time.com/2012/07/16/times-review-of-the-dark-knight-rises-to-the-depths-to-the-heights/?iid=sl-category-mostpop2. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  54. Sneider, Jeff (15 d'abril de 2011). «Mayor of Gotham returns to Dark Knight» (n'inglés). Variety. http://variety.com/2011/film/news/mayor-of-gotham-returns-to-dark-knight-1118035522/. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  55. Schrader, Chris (13 de mayu de 2011) (n'inglés). The Dark Knight Rises Updates: New Cast Member, Set Pic & Budget Info. Screen Rant. http://screenrant.com/batman-dark-knight-rises-alon-aboutboul-london-budget-schrad-115161/. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  56. 56,0 56,1 Trumbore, Dave (7 d'avientu de 2011). «The Dark Knight Rises Viral» (n'inglés). Collider. http://collider.com/the-dark-knight-rises-viral/. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  57. Fischer, Russ (24 de marzu de 2011) (n'inglés). Juno Temple Confirmed For The Dark Knight Rises, Likely as Catwoman's Sidekick. /Film. http://www.slashfilm.com/juno-temple-confirmed-the-dark-knight-rises-catwomans-sidekick/. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  58. Begley, Chris (8 de mayu de 2012) (n'inglés). Matthew Modine on his The Dark Knight Rises role, says Batman will kick The Avengers butt (video). Batman-news. http://batman-news.com/2012/05/08/matthew-modine-on-his-the-dark-knight-rises-role-says-batman-will-kick-the-avengers-butt-video/. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  59. 59,0 59,1 Sneider, Jeff (23 de mayu de 2011). «Cullen and Ellis join Dark Knight» (n'inglés). Variety. http://variety.com/2011/film/news/cullen-and-ellis-join-dark-knight-1118037520/. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  60. Vary, Adam (9 d'avientu de 2011) (n'inglés). Christopher Nolan on The Dark Knight Rises IMAX prologue: 'You want to be thrown into a situation that takes your breath away'. Entertainment Weekly. http://www.ew.com/article/2011/12/09/dark-knight-rises-prologue-christopher-nolan. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  61. Child, Ben (14 d'avientu de 2011) (n'inglés). The Dark Knight Rises teaser: translated into Bane English. The Guardian. http://www.theguardian.com/film/filmblog/2011/dec/14/dark-knight-rises-teaser-tom-hardy?newsfeed=true. Consultáu'l 26 de setiembre de 2015. 
  62. Begley, Chris (13 d'ochobre de 2011) (n'inglés). Rob Brown joins The Dark Knight Rises cast. Batman-news. http://batman-news.com/2011/10/13/rob-brown-joins-the-dark-knight-rises-cast/. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  63. «Desmond Harrington Joins the Cast of “The Dark Knight Rises» (n'inglés). Dexter Daily. 15 de payares de 2011. http://www.dexterdaily.com/2011/11/desmond-harrington-joins-cast-of-dark.html. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  64. Robinson, Amy (21 de xunetu de 2012). «W.Va. native villainous in The Dark Knight Rises» (n'inglés). Saturday Gazette Mail. http://www.wvgazettemail.com/News/201207210067. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  65. (n'inglés) casting-call-645994 The Dark Knight Rises: Judge a New Cast, Bane Speaks, Plus EL Casting Call. San Francisco: International Business Times. 23 de xunetu de 2011. http://www.ibtimes.com/dark-knight-rises-judge-new-cast-bane-speaks-plus-el casting-call-645994. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  66. «The Dark Knight Rises Full Cast & Crew» (inglés). IMDb. Consultáu'l 20 d'avientu de 2015.
  67. Wigler, Josh (22 de xunetu de 2012). «Dark Knight Rises Cast: Who Was That Guy?» (n'inglés). MTV. http://www.mtv.com/news/1690166/dark-knight-rises-cast/. Consultáu'l 20 de diciembbre de 2015. 
  68. «Aaron Eckhart on Two-Face» (inglés). SuperHeroHype (3 de setiembre de 2008). Consultáu'l 9 de setiembre de 2015.
  69. (n'inglés) Two-Face returning in next Batman movie?. YouTube. 10 de marzu de 2011. https://www.youtube.com/watch?v=_pIgL5jW1WU. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  70. 70,0 70,1 Brown, Scott. «Steelers giddy about appearance in The Dark Knight Rises». TribLive. http://triblive.com//x/pittsburghtrib/sports/s_750230.html#axzz3mybJ3nNW. 
  71. 71,0 71,1 Bouchette, Ed (6 d'agostu de 2011) (n'inglés). Steelers pick up roles as Batman movie extras. Pittsburgh Post-Gazette. http://www.post-gazette.com/steelers/2011/08/05/Steelers-pick-up-roles-as-Batman-movie-extras/stories/201108050210. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  72. (n'inglés) Heinz Field Transforms Into “Gotham Stadium”. 6 d'agostu de 2011. http://pittsburgh.cbslocal.com/2011/08/06/heinz-field-transforms-into-gotham-stadium/. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  73. Sitterson, Aubrey (8 d'agostu de 2011) (n'inglés). The Dark Knight Rises” takes over the Pittsburgh Steelers' Heinz Field. http://www.ifc.com/fix/2011/08/the-dark-knight-rises-pittsburgh-steelers. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  74. Prisuta, Mike (16 de setiembre de 2007). «There's some history the Steelers would just as soon forget» (n'inglés). TribLive. http://triblive.com/x/pittsburghtrib/sports/steelers/s_527501.html#axzz3mybJ3nNW. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  75. (n'inglés) Patrick Leahy, Dark Knight Rises Star? U.S. Senator Makes A Cameo In Scene With Batman. The Huffington Post. 3 de xunetu de 2012. http://www.huffingtonpost.com/2012/07/03/patrick-leahy-dark-knight-rises-senator_n_1646917.html. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  76. Rosen, Christopher (23 de xunetu de 2012) (n'inglés). Dark Knight Rises: Thomas Lennon Explains How His Appearance Connects To Memento. The Huffington Post. http://www.huffingtonpost.com/2012/07/23/dark-knight-rises-thomas-lennon_n_1695113.html. Consultáu'l 20 d'avientu de 2015. 
  77. (n'inglés) Exclusive - Secret Dark Knight Actress Speaks. Screen Videos. 23 de xunetu de 2012. http://news.yahoo.com/video/exclusive-secret-dark-knight-actress-233138797.html. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  78. Brettinger, Brendan (10 de marzu de 2010). «Christopher Nolan Speaks! Updates on Dark Knight Sequel and Superman Man of Steel» (n'inglés). Collider. http://collider.com/christopher-nolan-speaks-updates-on-dark-knight-sequel-and-superman-man-of-steel/. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  79. Schuker, Lauren A.Y. (22 d'agostu de 2008) (n'inglés). Warner Bets on Fewer, Bigger Movies. The Wall Street Journal. http://www.wsj.com/articles/SB121936107614461929. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  80. Boucher, Geoff (27 d'ochobre de 2008) (n'inglés). Christopher Nolan on Dark Knight and its box-office billion: 'It's mystifying to me'. Los Angeles Times. http://herocomplex.latimes.com/movies/christopher-nol/. Consultáu'l 30 d'agostu de 2015. 
  81. Chitwood, Adam (24 de xunetu de 2012). «Read Christopher Nolan's Farewell Letter to the Batman Franchise» (n'inglés). Collider. http://collider.com/christopher-nolan-batman-letter/. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  82. (n'inglés) Nolan Talks DARK KNIGHT Blu-Ray, A 100,000 Person Screening Of The Film (Featuring Live Q & A w/ Nolan), TDK Sequel, And More!!. 5 d'avientu de 2008. http://www.aintitcool.com/node/39348. Consultáu'l 30 d'agostu de 2015. 
  83. Bowles, Scott (8 d'avientu de 2008) (n'inglés). For now, Nolan and Batman will rest in Dark glory. USA Today. http://usatoday30.usatoday.com/life/movies/news/2008-12-07-dark-knight-nolan_N.htm. Consultáu'l 30 d'agostu de 2015. 
  84. Weintraub, Steve (18 d'avientu de 2008). «Exclusive – Alan Horn, The President of Warner Bros, talks Dark Knight, Green Lantern, and More» (n'inglés). Collider. http://www.collider.com/entertainment/interviews/article.asp/aid/10194/tcid/1. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  85. Allsletter, Rob (30 de xunu de 2008). «The Dark Knight's future» (n'inglés). ComicsContinuum. http://www.comicscontinuum.com/stories/0806/30/index.htm. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  86. 86,0 86,1 Jolin, Dan (31 de mayu de 2012). «It Begins with an Ending» (n'inglés). Empire (Grupu Bauer Media). 
  87. Trumbore, Dave (1 de xunu de 2012). «The Dark Knight Rises: Could Leonardo DiCaprio Have Starred as the Riddler?» (n'inglés). Collider. http://collider.com/dark-knight-rises-leonardo-dicaprio-riddler/. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  88. 88,0 88,1 Boucher, Geoff (12 d'avientu de 2011) (n'inglés). Dark Knight Rises: Christopher Nolan opens up about Bane choice. Los Angeles Times. http://herocomplex.latimes.com/movies/dark-knight-rises-christopher-nolan-opens-up-about-bane-choice/. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  89. «Nolan on Robin in Batman Sequels». SuperHeroHype. 22 de xunu de 2005. http://www.superherohype.com/features/88967-nolan-on-robin-in-batman-sequels. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  90. 90,0 90,1 Bradley, Bill (11 d'abril de 2015) (n'inglés). One Thing You Didn't Notice About Bane in The Dark Knight Rises. The Huffington Post. http://www.huffingtonpost.com/2015/04/11/one-thing-you-didnt-notice-about-dark-knight-rises_n_7027762.html. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  91. Bettinger, Brendan (9 de febreru de 2010). «Christopher Nolan on Board to Direct Dark Knight Sequel and “Godfather” the Superman Franchise» (n'inglés). Collider. http://collider.com/christopher-nolan-on-board-to-direct-dark-knight-sequel-and-godfather-the-superman-franchise/. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  92. Finke, Nikki (9 de febreru de 2010) (n'inglés). It's A Bird! It's A Plane! It's Chris Nolan! He'll Mentor Superman 3.0 And Prep 3rd Batman. http://deadline.com/2010/02/its-a-bird-its-a-plane-its-chris-nolan-hell-mentor-superman-3-0-while-preparing-3rd-batman-24783/. Consultáu'l 30 d'agostu de 2015. 
  93. Eggertsen, Chris (9 de xunetu de 2012). «Dark Knight Rises direutor Christopher Nolan on Bane, grandiosity and secrets revealed» (inglés). HitFix. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015.
  94. (n'inglés) Bat Signal Up: Here's what we know so far about The Dark Knight Rises. MovieHole. 12 d'avientu de 2011. http://www.moviehole.net/201150330-bat-signal-up-heres-what-we-know-so-far-about-the-dark-knight-rises. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015. 
  95. Brooker, Will (7 de xunu de 2012). «Clues from the Comics About Batman's Fate in The Dark Knight Rises» (inglés). io9. Consultáu'l 27 de setiembre de 2015.
  96. Nobleman, Marc Tyler (2012). Bill the Boy Wonder:The Secret Co-Creator of Batman. EE.XX.: Charlesbridge Publishing. ISBN 978-1580892896.
  97. «What "The Dark Knight" is missing» (inglés). Noblemania (18 de xunetu de 2008). Consultáu'l 7 de setiembre de 2015.
  98. Vary, Adam (1 d'avientu de 2010) (n'inglés). Christopher Nolan says Heath Ledger will not appear in The Dark Knight Rises. Entertainment Weekly. http://www.ew.com/article/2010/12/01/christopher-nolan-heath-ledger-the-dark-knight-rises. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  99. Goldberg, Matt (19 de mayu de 2011). «Principal Photography Begins on The Dark Knight Rises; Shooting on 3 Continents; Will Utilize More IMAX Filming» (n'inglés). Collider. http://collider.com/dark-knight-rises-filming-imax/. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  100. 100,0 100,1 (n'inglés) Upcoming Batman filme, “The Dark Knight Rises” might be shot in Bucharest, Romania. Romania Insider. 20 de xineru de 2011. http://www.romania-insider.com/upcoming-batman-filme-the-dark-knight-rises-might-be-shot-in-bucharest-romania/17732/. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  101. «Christopher Nolan Is Scouting Locations For The Dark Knight Rises in India, Inception Nominated» (n'inglés). LiveJournal. 15 d'avientu de 2010. http://ohnotheydidnt.livejournal.com/54335453.html. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  102. Heywood, Todd A. (2 de febreru de 2011) (n'inglés). Jones: 'I don't favor ending the Michigan Film Credit'. Michigan Messenger. http://michiganmessenger.com/46204/jones-i-dont-favor-ending-the-michigan-filme-credit. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  103. Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes Fritz & Kaufman (xunetu 17, 2012)
  104. Boucher, Geoff (27 d'ochobre de 2010) (n'inglés). Nolan: Dark Knight Rises finds the future in IMAX, not 3-D. Los Angeles Times. http://herocomplex.latimes.com/movies/nolan-dark-knight-rises-finds-the-future-in-imax-not-3d/. Consultáu'l 30 d'agostu de 2015. 
  105. Dodes, Rachel (19 d'abril de 2012) (n'inglés). IMAX Strikes Back. The Wall Street Journal. http://www.wsj.com/articles/SB10001424052702304299304577347940832511540. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  106. 106,0 106,1 106,2 Weintraub, Steve (22 d'avientu de 2010). «Exclusive: David Keighley (Head of Re-Mastering IMAX) Talks The Dark Knight, The Dark Knight Rises, Tron: Legacy, New Cameres, More» (n'inglés). Collider. http://collider.com/david-keighley-imax-interview-the-dark-knight-rises-tron-legacy/. Consultáu'l 30 d'agostu de 2015. 
  107. Gilchrist, Todd (20 d'abril de 2010) (n'inglés). Cinematographer Wally Pfister Talks About Shooting Batman 3 in 3-D. MovieFone. http://news.moviefone.com/2010/04/20/wally-pfister-talks-about-shooting-batman-3-in-3-d/. Consultáu'l 30 d'agostu de 2015. 
  108. Goldberg, Matt (9 d'avientu de 2011). «The Dark Knight Rises to Feature between 40 – 50 Minutes of IMAX Footage» (n'inglés). Collider. http://collider.com/dark-knight-rises-imax-running-time/131482/. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  109. Chitwood, Adam (28 de setiembre de 2015). «Gary Oldman Addresses AKIRA Rumors; Talks About Shooting with IMAX Cameres on The Dark Knight Rises» (n'inglés). Collider. http://collider.com/gary-oldman-akira-dark-knight-rises-interview/. 
  110. Weinstein, Joshua L. (18 de marzu de 2012). «IMAX Aims to Kill With Hunger Games As Fanboy Strategy Works» (n'inglés). The Wrap. http://www.thewrap.com/movies/article/imax-finds-its-sweet-spot-and-its-not-families-36294/?page=0,1. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  111. Giardina, Carolyn (24 de xunu de 2012) (n'inglés). LAFF 2012: Dark Knight Rises Cinematographer Wally Pfister Discusses His Direutorial Debú. The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/news/laff-2012-dark-knight-rises-cinematographer-wally-pfister-imax-341329. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  112. de Semlyen, Phil (19 de payares de 2010). «Exclusive: The Dark Knight Rises In mayu» (n'inglés). Empire. http://www.empireonline.com/news/story.asp?NID=29533. Consultáu'l 30 d'agostu de 2015. 
  113. Dasgupta, Priyanka (30 d'abril de 2011) (n'inglés). Christopher Nolan to shoot in Jodhpur. The Times of India. http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hollywood/news-interviews/Christopher-Nolan-to-shoot-in-Jodhpur/articleshow/8124839.cms?referral=PM. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  114. Molín, Rachel (27 d'abril de 2011) (n'inglés). The Dark Knight Rises Heads To India. http://splashpage.mtv.com/2011/04/27/the-dark-knight-rises-india/. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  115. Vancheri, Barbara (5 d'abril de 2011) (n'inglés). The Dark Knight Rises will filme in Pittsburgh. Pittsburgh Post-Gazette. http://www.post-gazette.com/movies/2011/04/05/The-Dark-Knight-Rises-will-filme-in-Pittsburgh/stories/201104050183. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  116. 116,0 116,1 (n'inglés) Juicy Plot Details Revealed as The Dark Knight Rises Moves to Pittsburgh. 12 de xunetu de 2011. http://www.reelz.com/movie-news/11046/juicy-plot-details-revealed-as-the-dark-knight-rises-moves-to-pittsburgh/. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  117. Varley, Teresa (12 de xunetu de 2011) (n'inglés). Fans can be a part of The Dark Knight Rises filming. http://www.steelers.com/news/article-1/Fans-can-be-a-part-of-The-Dark-Knight-Rises-filming/a85c4719-2615-41a7-9aaa-021db31d069d. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  118. Christine (16 de xunetu de 2011). «The Dark Knight Rises Filming Locations In Pittsburgh agostu 10th-20th» (n'inglés). OnLocationVacations. http://www.onlocationvacations.com/2011/07/16/the-dark-knight-rises-filming-locations-in-pittsburgh-august-10th-20th/. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  119. Schutte, Lauren (5 d'agostu de 2011) (n'inglés). The Dark Knight Rises: Don't Mind Our Gunfire. The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/news/dark-knight-rises-dont-mind-219880. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  120. Vancheri, Barbara (21 d'agostu de 2011) (n'inglés). Fans glimpse final round of Dark Knight filming. Pittsburgh Post-Gazette. http://www.post-gazette.com/ae/movies/2011/08/21/Fans-glimpse-final-round-of-Dark-Knight-filming/stories/201108210221. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  121. Wigler, Josh (28 d'ochobre de 2011) (n'inglés). Dark Knight Rises Meets... Donald Trump?. http://splashpage.mtv.com/2011/10/28/dark-knight-rises-donald-trump/. Consultáu'l 28 de setiembre de 2015. 
  122. (n'inglés) Gridlock in Gotham: Dark Knight filming in Newark likely to cause massive traffic delays this week. The Star-Ledger. 2 de payares de 2011. http://www.nj.com/news/index.ssf/2011/11/dark_knight_filming_in_newark.html. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  123. (n'inglés) The Dark Knight Rises to filme in Newark. New York Post. 3 de payares de 2011. http://nypost.com/2011/11/03/the-dark-knight-rises-to-filme-in-newark/. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  124. Di Ionno, Mark (5 de payares de 2011) (n'inglés). Di Ionno: Trying to unmask Newark's secret identity as a Batman filme location. The Star-Ledger. http://blog.nj.com/njv_mark_diionno/2011/11/di_ionno_the_dark_knight_rises.html. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  125. Dingwall, John (23 de mayu de 2011) (n'inglés). Batman and Robroyston: Glasgow to be transformed into Gotham for Hollywood filme. Daily Record. http://www.dailyrecord.co.uk/entertainment/celebrity/batman-robroyston-glasgow-transformed-gotham-1103670. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  126. (n'inglés) The Dark Knight Rises Wraps!. SuperHeroHype. 14 de payares de 2011. http://www.superherohype.com/news/168855-the-dark-knight-rises-wraps. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  127. Tyler, Josh (14 de xunetu de 2011) (n'inglés). First Look At The Dark Knight Rises Batmobile. CinemaBlend. http://www.cinemablend.com/new/First-Look-At-The-Dark-Knight-Rises-Batmobile-25687.html. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  128. Scrietta, Peter (11 d'agostu de 2011) (n'inglés). Batman's New Vehicle Revealed in Dark Knight Rises Set Photo. /Film. http://www.slashfilm.com/dark-knight-rises-set-photo-reveals-batmans-completely-vehicle. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  129. Glucker, Jeff (28 de xunu de 2011). «Bruce Wayne to drive Lamborghini Aventador in Batman: The Dark Knight Rises» (inglés). Autoblog. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015.
  130. Koelsch, Dan (2 de xunu de 2011) (n'inglés). 42 Entertainment Is NOT Working on “The Dark Knight Rises” Viral Campaign (Updated x2). MovieViral. http://www.movieviral.com/2011/06/02/42-entertainment-is-not-working-on-the-dark-knight-rises-viral-campaign/. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  131. Barbour, Ashleigh (7 de mayu de 2011) (n'inglés). Batman stunt artist comes down to earth with a bang. The Press and Journal. http://www.pressandjournal.co.uk/Article.aspx/2338895. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  132. Derschowitz, Jessica (9 d'agostu de 2011) (n'inglés). Catwoman stunt double crashes into camera on "The Dark Knight Rises" set. http://www.cbsnews.com/news/catwoman-stunt-double-crashes-into-camera-on-the-dark-knight-rises-set/. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  133. Orange, B. Alan (13 d'agostu de 2011) (n'inglés). Batwing Suffers Major Accident On Set of The Dark Knight Rises!. MovieWeb. http://movieweb.com/batwing-suffers-major-accident-on-set-of-the-dark-knight-rises/. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  134. 134,0 134,1 Ressner, Jeffrey (2012). «The Traditionalist» (inglés). Sindicatu de Direutores d'Estaos Xuníos. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015.
  135. Alimurung, Gendy (12 d'abril de 2012) (n'inglés). Movie studios are forcing Hollywood to abandon 35mm filme. But the consequences of going dixital are vast, and troubling. LA Weekly. http://www.laweekly.com/filme/movie-studios-are-forcing-hollywood-to-abandon-35mm-filme-but-the-consequences-of-going-dixital-are-vast-and-troubling-2174582. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  136. Trumbore, Dave (18 de mayu de 2012). «New Dark Knight Rises Image/Poster Reveal Batman Wanted for Murder and the Secret to Bane's Mask [Updated (n'inglés). Collider. http://collider.com/dark-knight-rises-bane-wanted-poster/. Consultáu'l 21 d'avientu de 2015. 
  137. Outlaw, Kofi (21 de payares de 2011) (n'inglés). Dark Knight Rises Plot Details Revealed; New Bane Cover Photo. ScreenRant. http://screenrant.com/dark-knight-rises-plot-details-bane-cover-photo-kofi-140578/. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  138. Trumbore, Dave (18 de mayu de 2012). «New Dark Knight Rises Image/Poster Reveal Batman Wanted for Murder and the Secret to Bane's Mask [Updated (n'inglés). Collider. http://collider.com/dark-knight-rises-bane-wanted-poster/. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  139. Franklin-Wallis, Oliver (6 de marzu de 2012). «The Dark Knight's style rises!» (n'inglés). GQ. http://www.gq-magazine.co.uk/entertainment/articles/2012-03/06/the-dark-knight-rises-costume-design. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  140. (n'inglés) Concept Artist Tully Summers Calls The Dark Knight Rises, "A War Film". ComicBookMovie. 13 de febreru de 2012. http://www.comicbookmovie.com/fansites/nailbiter111/news/?a=54633. Consultáu'l 29 de setiembre de 2015. 
  141. Weintraub, Steve (27 de mayu de 2012). «Producer Emma Thomas Talks Drawing from Comic Books, Bane, IMAX and Much More on the Set of The Dark Knight» (n'inglés). Collider. http://collider.com/emma-thomas-the-dark-knight-rises-interview/168883/. Consultáu'l 30 de setiembre de 2015. 
  142. Ditzian, Eric (15 d'agostu de 2011) (n'inglés). Dark Knight Rises: Batwing First Look!. http://www.mtv.com/news/articles/1669053/dark-knight-rises-batwing-photos.jhtml. Consultáu'l 20 de setiembre de 2015. 
  143. (n'inglés) New Images of The Bat in The Dark Knight Rises. SuperHeroHype. 14 de xunu de 2012. http://www.superherohype.com/news/171133-new-images-of-the-bat-in-the-dark-knight-rises. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015. 
  144. Newman, Nick (18 de xineru de 2012). «James Newton Howard Passes on Dark Knight Rises; Cliff Martinez Scoring Winding Refn's Only God Forgives» (n'inglés). The Film Stage. http://thefilmstage.com/news/james-newton-howard-passes-on-dark-knight-rises-cliff-martinez-scoring-winding-refns-only-god-forgives/. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015. 
  145. Warner, Kara (25 de xunetu de 2012) (n'inglés). Dark Knight Rises Chant Rooted In Real Language, Hans Zimmer Says. http://splashpage.mtv.com/2012/07/25/dark-knight-rises-hans-zimmer-chanting/. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015. 
  146. Eisenberg, Eric (4 de payares de 2011) (n'inglés). Be Part of The Dark Knight Rises Score By Recording Yourself Chanting. CinemaBlend. http://www.cinemablend.com/new/Part-Dark-Knight-Rises-Score-By-Recording-Yourself-Chanting-27748.html. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015. 
  147. Patches, Matt (4 de payares de 2011). «Hans Zimmer Wants Your Voice for the Dark Knight Rises Soundtrack» (inglés). Hollywood. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015.
  148. «Deh-Shay Deh-Shay Bah-Sah-Rah!» (inglés). Warner Brothers (4 de payares de 2011). Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015.
  149. Radish, Christina (4 d'avientu de 2011). «Composer Hans Zimmer Talks About Crowd Sourcing Chants for the Score of The Dark Knight Rises» (n'inglés). Collider. http://collider.com/hans-zimmer-dark-knight-rises-interview/130271/. Consultáu'l 1 de setiembre de 2015. 
  150. Lussier, Germain (20 de mayu de 2011). «First Look: Tom Hardy As Bane From The Dark Knight Rises» (inglés). /Film. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015.
  151. 151,0 151,1 Davis, Stephen (13 de xunetu de 2011). «Trailer for The Dark Knight Rises Leaks Online» (n'inglés). Slate. http://www.slate.com/blogs/browbeat/2011/07/13/trailer_forthe_dark_knight_rises_leaks_online.html. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015. 
  152. Outlaw, Kofi (18 de xunetu de 2011). «The Official Dark Knight Rises Teaser Trailer Is Finally Here!» (inglés). ScreenRant. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015.
  153. Trumbore, Dave (20 de payares de 2011). «New The Dark Knight Rises Trailer and Possibly a Hobbit Teaser Attached to Sherlock Holmes 2» (n'inglés). Collider. http://collider.com/dark-knight-rises-trailer-hobbit-trailer-sherlock-holmes/. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015. 
  154. Sieczkowski, Caven (18 d'avientu de 2011) (n'inglés). Dark Knight Rises Official Trailer Leaked, Watch Here Now [VIDEO]. International Business Times. http://www.ibtimes.com/dark-knight-rises-official-trailer-leaked-watch-here-now-video-384744. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015. 
  155. Hughes, Sarah Anne (19 d'avientu de 2011) (n'inglés). The Dark Knight Rises trailer released: Batten down the hatches (video). The Washington Post. http://www.washingtonpost.com/blogs/celebritology/post/the-dark-knight-rises-trailer-released-batten-down-the-hatches-video/2011/12/19/gIQABwHw4O_blogue.html. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015. 
  156. Dougherty, Conor (19 d'avientu de 2011) (n'inglés). Occupy Gotham? Dark Knight Rises Trailer Suggests Inequality Theme in Batman. The Wall Street Journal. http://blogs.wsj.com/economics/2011/12/19/occupy-gotham-dark-knight-rises-trailer-suggests-inequality-theme-in-batman/. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015. 
  157. Jensen, Jeff (1 d'ochobre de 2015) (n'inglés). The Dark Knight Rises trailer: Explosive. Scary. Political?. Entertainment Weekly. http://www.ew.com/article/2011/12/19/the-dark-knight-rises-trailer-explosive-scary-political. 
  158. Bawagan, Juanita (19 d'avientu de 2011) (n'inglés). Trailer: The Dark Knight Rises. National Post. http://news.nationalpost.com/arts/trailer-the-dark-knight-rises. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015. 
  159. Boucher, Geoff (23 d'avientu de 2011) (n'inglés). Dark Knight Rises trailer smashes iTunes record. Los Angeles Times. http://herocomplex.latimes.com/uncategorized/dark-knight-rises-trailer-smashes-itunes-record/. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015. 
  160. Sacks, Ethan (2 de marzu de 2012). escritu en Nueva York (n'inglés). The Avengers trailer sets iTunes 24-hour viewing record, besting The Dark Knight Rises. Daily News. http://www.nydailynews.com/entertainment/movies/avengers-trailer-sets-itunes-24-hour-viewing-record-besting-dark-knight-rises-article-1.1032099?localLinksEnabled=false. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015. 
  161. Cavalli, Earnest (23 d'abril de 2012). «Warner Bros. attaches third Dark Knight Rises trailer to The Avengers» (inglés). Dixital Trends. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015.
  162. «The Dark Knight Rises trailer #3 arrives online» (n'inglés). WebProNews. 1 de mayu de 2012. http://www.webpronews.com/the-dark-knight-rises-trailer-3-arrives-online-2012-05/. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015. 
  163. Horowitz, Josh (3 d'avientu de 2007) (n'inglés). Dark Knight Opening Scenes Reveal 'Radical' New Joker. http://www.mtv.com/news/1575671/dark-knight-opening-scenes-reveal-radical-new-joker/. Consultáu'l 11 de setiembre de 2015. 
  164. Chitwood, Adam (24 d'ochobre de 2011). «The Dark Knight Rises Prologue Will Only Be Shown on 70mm IMAX Screens» (n'inglés). Collider. http://collider.com/dark-knight-rises-mission-impossible-4-imax/122237/. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015. 
  165. 165,0 165,1 Vejvoda, Jim (8 d'avientu de 2011) (n'inglés). We've seen Bane's introduction!. http://au.ign.com/articles/2011/12/09/weve-seen-banes-introduction. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015. 
  166. Weintraub, Steve (8 d'avientu de 2011). «The Dark Knight Rises IMAX Prologue World Premieres in Hollywood; Video Blogue Recap and 10 Things to Know (Spoiler Free)» (n'inglés). Collider. http://collider.com/dark-knight-rises-imax-prologue-recap/. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015. 
  167. Lee, Chris (9 d'avientu de 2011) (n'inglés). Batman's New Nemesis, the Muscle-Bound Bane, Revealed. The Daily Beast. http://www.thedailybeast.com/articles/2011/12/09/batman-s-new-nemesis-the-muscle-bound-bane-revealed.html. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015. 
  168. Holmes, Matt (9 d'avientu de 2011). «The Dark Knight Rises Prologue Reaction – What's With Bane's Voice?» (inglés). What Culture. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015.
  169. (n'inglés) This Week's Cover: Our 2012 Forecast issue takes you to the set of The Dark Knight Rises. Entertainment Weekly. 2 d'ochobre de 2015. http://www.ew.com/article/2012/01/11/this-weeks-cover-dark-knight-rises-forecast-2012. 
  170. Lussier, Germain (8 d'avientu de 2011). «Dark Knight Rises Viral Continues Friday With 'Operation Early Bird'» (inglés). /Film. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015.
  171. Dietsch, TJ (9 d'avientu de 2011). «Operation Early Bird Continues Dark Knight Rises Viral Campaign» (inglés). Comic Book Resources. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015.
  172. Goldberg, Mat (15 d'avientu de 2011). «The Dark Knight Rises Viral Campaign Continues with Bane T-Shirt and Cylinder Map [Updated (n'inglés). Collider. http://collider.com/the-dark-knight-rises-viral-bane-shirt-cylinder-map/132574/. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015. 
  173. Sullivan, Kevin P. (30 d'abril de 2012) (n'inglés). Dark Knight Rises Viral Campaign To Unveil New Trailer. http://www.mtv.com/news/articles/1684132/dark-knight-rises-trailer-viral-campaign.jhtml. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015. 
  174. Lund, Anthony (18 de xineru de 2012). «Batman: Dark Knight Rises tickets sell out six months before release» (inglés). Music Rooms. Archiváu dende l'orixinal, el 20 de xineru de 2012. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2015.
  175. Truitt, Brian (10 de febreru de 2012) (n'inglés). The Dark Knight rises at Toy Fair with new movie figures. USA Today. http://usatoday30.usatoday.com/life/comics/story/2012-02-01/Dark-Knight-Rises-Batman-movie-toys/52906568/1. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. 
  176. Madler, Mark R. (20 de febreru de 2012) (n'inglés). Warner Bros., JAKKS in Deal for Toy Line. http://www.sfvbj.com/news/2012/feb/20/warner-bros-jakks-deal-toy-line/. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. 
  177. Truitt, Brian (12 de febreru de 2012) (n'inglés). Super spuds: DC Comics heroes get Mr. Potato Head treatment. USA Today. http://usatoday30.usatoday.com/life/comics/story/2012-02-12/Batman-Superman-Potato-Head-toys/53058490/1. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. 
  178. Weintraub, Steve (16 de marzu de 2012). «WonderCon 2012: New Merchandise from The Dark Knight Rises Includes T-Shirts and Bane Parole All Stars» (n'inglés). Collider. http://collider.com/bane-parole-all-stars-dark-knight-rises-sneakers/152817/. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. 
  179. Davis, Justin (10 d'agostu de 2012) (n'inglés). The Dark Knight Rises iOS review. http://www.ign.com/articles/2012/08/11/the-dark-knight-rises-ios-review. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. 
  180. «Titan Books to publish “The Dark Knight Rises” novelization» (inglés). Comic Book Resources (16 d'abril de 2012). Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015.
  181. Fera, Rai Ann. «Mountain Dew delves deep into Gotham City with vast “Dark Knight” cross-promotion» (n'inglés). Fast Company. http://www.fastcocreate.com/1680783/mountain-dew-delves-deep-into-gotham-city-with-vast-dark-knight-cross-promotion. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. 
  182. «The drought is over! Junior back in Victory Lane» (inglés). NASCAR (19 de xunu de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 19 de xunu de 2012. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015.
  183. «Lotus to join forces with The Dark Knight Rises for the upcoming British Grand Prix» (inglés). AutoSport (4 de xunetu de 2012). Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015.
  184. Beer, Matt (8 de xunetu de 2012). «Mark Webber charges to superb British Grand Prix victory» (inglés). AutoSport. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015.
  185. «Toyota brings Batman to Silverstone» (inglés). ITV-F1 (1 de xunetu de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 4 de xunetu de 2008. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015.
  186. «Nokia Releases Batman Origins Comic App For Lumia Windows Phone Devices» (inglés). WMPoweruser (5 de xunetu de 2012). Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015.
  187. Rubino, Daniel (20 d'agostu de 2012). «Nokia releases The Dark Knight Rises: Prologue app for Lumia phones» (inglés). Windows Central. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015.
  188. Edmonds, Rich (2 de xunu de 2012). «The Dark Knight Rises now available for Lumia Windows Phones» (inglés). Windows Central. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015.
  189. Shukla, Gaurav (6 de xunetu de 2012). «Nokia Lumia 800 The Dark Knight Rises limited edition debúes in India» (inglés). Gadgets360. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015.
  190. «The Dark Knight Rises Lumia 710 announced for T-Mobile» (inglés). GSMArena (20 de xunu de 2012). Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015.
  191. «Nokia Lumia 900 - The Dark Knight Rises Limited Edition» (inglés). Phones 4o (13 de marzu de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de mayu de 2012. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015.
  192. 192,0 192,1 Finn, Natalie (20 de xunetu de 2012). «Dark Knight Rises Direutor Christopher Nolan Breaks Silence on "Unbearably Savage" Coloráu Shooting» (n'inglés). Y! News. http://www.eonline.com/news/331987/dark-knight-rises-direutor-christopher-nolan-breaks-silence-on-unbearably-savage-coloriáu-shooting. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  193. (n'inglés) Mass shooting at Batman premiere in Coloriáu. Herald Sun. 22 de xunetu de 2012. http://www.heraldsun.com.au/news/world/mass-shooting-at-batman-premiere-in-coloriáu/story-fnd134gw-1226431167005. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. 
  194. «At least 12 dead, 59 injured in Coloriáu theater shooting during Dark Knight Rises» (n'inglés). Fox News. 20 de xunetu de 2012. http://www.foxnews.com/us/2012/07/20/deadly-shooting-coloriáu-movie-theater-dark-knight-rises/. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. 
  195. «Suspect named James Holmes in custody, 12 dead in Aurora movie theater shooting, 58 wounded» (n'inglés). 9News. 22 de xunetu de 2012. http://www.9news.com/news/article/278707/71/Shooting-at-Aurora-movie-theater. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. 
  196. «Officials release complete list of injured victims in Aurora massacre» (n'inglés). Fox News. 10 de xineru de 2013. http://www.foxnews.com/us/2013/01/10/officials-release-complete-list-injured-victims-in-aurora-massacre/. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. 
  197. Mosk, Matthew (20 de xunetu de 2012). «Aurora Suspect James Holmes' Mother: 'You Have the Right Person'» (n'inglés). ABC News. http://abcnews.go.com/Blotter/aurora-dark-knight-shooting-suspect-identified-james-holmes/story?id=16818889. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. 
  198. (n'inglés) Gunman kills 12 at US Batman premiere. The Australian. 20 de xunetu de 2012. http://www.theaustralian.com.au/news/world/shooting-injures-40-at-batman-screening/story-y6frg6so-1226431176128. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. 
  199. (n'inglés) 'I'm the Joker': shooting suspect tells police. The Age. 21 de xunetu de 2012. http://www.theage.com.au/world/im-the-joker-shooting-suspect-tells-police-20120720-22gdl. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. «Cuando arrestaron a Holmes fuera del cine, díxo-y a la policía: “Soi'l Joker.” Ray Kelly, el comisionado de la policía de Nueva York, que los sos colegues caltener al tantu en Coloráu, dixo: “Claramente paez un individuu trastornado. Pintóse'l pelo de colloráu, dixo que yera'l Joker, obviamente l'enemigu de Batman.”». 
  200. «12 killed at cinema in Coloriáu» (n'inglés). News.com.au. 21 de xunetu de 2012. http://www.news.com.au/tablet/killed-at-cinema-in-coloriáu/story-fnejlrpu-1226431482261. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015. «En Nueva York, el Comisionado Raymond Kelly dixo: “Claramente paez un individuu trastornado. Pintóse'l pelo de colloráu. Dixo que yera'l Joker, obviamente l'enemigu de Batman.”». 
  201. «James Holmes Said He Was the Joker -Turns out, Not True - Yes on the Hair, Non On the Utterance» (inglés). HistoricalRecordsVLT. YouTube (12 d'agostu de 2012). Consultáu'l 16 d'ochobre de 2015.
  202. Leffler, Rebecca (20 de xunetu de 2012). «Dark Knight Rises Paris premiere scrapped following U.S. shootings» (n'inglés). NBC News. http://entertainment.nbcnews.com/_news/2012/07/20/12855087-dark-knight-rises-paris-premiere-scrapped-following-us-shootings?lite. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  203. (n'inglés) Warner Bros. cancels Dark Knight Rises premieres in Mexico and Japan. Entertainment Weekly. 21 de xunetu de 2012. http://www.ew.com/article/2012/07/21/warner-bros-cancels-dark-knight-rises-premieres-mexico-and-japan. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  204. Blencowe, Annette (20 de xunetu de 2012). «Batman-elokuvan nettikampanja keskeytettiin Suomessa» (en finés). Yle. http://yle.fi/uutiset/batman-elokuvan_markkinointikampanja_hyllytettiin_suomessa/6225061. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  205. Patten, Dominic (20 de xunetu de 2012). «Networks, Not Warner Bros, Pulled The Dark Knight Rises TV Ads» (n'inglés). Deadline. http://deadline.com/2012/07/dark-knight-rises-tv-ads-pulled-networks-shooting-304533/. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  206. Blunt, Tom (24 de xunetu de 2012). «Warner Brothers Pulls Gangster Squad Trailer, Schedules Emergency Reshoots» (inglés). Word & Film. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015.
  207. Malkin, Marc (24 de xunetu de 2012). «Dark Knight Rises Shooting: Christian Bale Visits Victims in Hospital» (n'inglés). Y! News. http://www.eonline.com/news/332776/dark-knight-rises-shooting-christian-bale-visits-victims-in-hospital. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  208. Finke, Nikki (6 de xunetu de 2012). «The Dark Knight Rises Doesn't For Media» (n'inglés). Deadline. http://deadline.com/2012/07/the-dark-knight-rises-doesnt-for-media-297057/. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  209. Sacks, Corinne (16 de xunetu de 2012). escritu en Nueva York (n'inglés). Dark Knight Rises premiere: Christian Bale, Anne Hathaway, Joseph Gordon-Levitt, Marion Cotillard and Gary Oldman grace 'black carpet' of AMC Loews Lincoln Square theater. Daily News. http://www.nydailynews.com/entertainment/tv-movies/dark-knight-rises-premiere-christian-bale-anne-hathaway-joseph-gordon-levitt-marion-cotillard-gary-oldman-grace-red-carpet-amc-loews-lincoln-square-theater-article-1.1115780. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  210. «Batman finale premieres in London» (n'inglés). BBC News. 19 de xunetu de 2012. http://www.bbc.com/news/entertainment-arts-18898795. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  211. «IMAX Darling Harbour sets record with The Dark Knight Rises pre-sales» (n'inglés). Inside Film Australia. 11 de xunetu de 2012. http://if.com.au/2012/07/11/article/IMAX-Darling-Harbour-sets-record-with-The-Dark-Knight-Rises-pre-sales/VKHFFPMCQF.html. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  212. Itzkoff, Dave (30 de xunu de 2010) (n'inglés). A Man and His Dream: Christopher Nolan and Inception. New York Times. http://artsbeat.blogs.nytimes.com/2010/06/30/a-man-and-his-dream-christopher-nolan-and-inception/?_r=0. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  213. McNary, Dave (3 de mayu de 2010). «Batman sets date» (n'inglés). Variety. http://variety.com/2010/dixital/markets-festivals/batman-sets-date-1118018621/. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  214. «The Dark Knight Rises» (inglés). Rotten Tomatoes. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015.
  215. «The Dark Knight Rises» (inglés). Metacritic (17 d'ochobre de 2015).
  216. McClintock, Pamela (21 de xunetu de 2012) (n'inglés). Box Office Report: Dark Knight Rises Now Headed For $165 Mil-$170 Mil Weekend. The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/news/box-office-report-dark-knight-rises-352762. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  217. Collin, Robbie (16 de xunetu de 2012) (n'inglés). Batman: The Dark Knight Rises, first review. The Telegraph. http://www.telegraph.co.uk/culture/film/filmreviews/9403551/Batman-The-Dark-Knight-Rises-first-review.html. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  218. Turan, Kenneth (18 de xunetu de 2012) (n'inglés). Review: The Dark Knight Rises more than shines, and on many levels. Los Angeles Times. http://www.latimes.com/entertainment/movies/moviesnow/la-et-mn-dark-knight-20120719-story.html. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  219. Gilchrist, Todd (16 de xunetu de 2012). «Review: Visceral The Dark Knight Rises Is A Cinematic, Cultural & Personal Triumph» (n'inglés). The Playlist. http://blogs.indiewire.com/theplaylist/review-the-dark-knight-rises-comes-full-circle-in-visceral-invigorating-batman-finale-20120716. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  220. Vejvoda, Jim (15 de xunetu de 2012). «The Dark Knight Rises review» (n'inglés). IGN. http://www.ign.com/articles/2012/07/16/the-dark-knight-rises-review. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  221. Brooks, Xan (19 de xunetu de 2012) (n'inglés). The Dark Knight Rises – the first review. The Guardian. http://www.theguardian.com/film/2012/jul/16/the-dark-knight-rises-first-review. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  222. O'Hehir, Andrew (18 de xunetu de 2012). «The Dark Knight Rises”: Christopher Nolan's evil masterpiece» (n'inglés). Salon. http://www.salon.com/2012/07/18/the_dark_knight_rises_christopher_nolans_evil_masterpiece/. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  223. Ebert, Roger (17 de xunetu de 2012) (n'inglés). The Dark Knight Rises movie review. Chicago Sun-Times. http://www.rogerebert.com/reviews/the-dark-knight-rises-2012. Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015. 
  224. Roeper, Richard. «The Dark Knight Rises» (inglés). Consultáu'l 17 d'ochobre de 2015.
  225. Hughes, Mark (22 d'agostu de 2012). «The New Top 20 Best Comic Book Superhero Films Of All Time - Revised Edition» (n'inglés). Forbes. http://www.forbes.com/sites/markhughes/2012/08/22/the-new-top-20-best-comic-book-superhero-films-of-all-time-revised-edition/3/. Consultáu'l 18 d'ochobre de 2015. 
  226. «The 301 Greatest Films of All Time» (n'inglés). Empire. http://www.empireonline.com/301/list.asp?page=22. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  227. Tookey, Chris (16 de xunetu de 2012) (n'inglés). The Dark Knight Rises might be spectacular to look at... but it's humourless and too long. Daily Mail. http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/reviews/article-2174366/The-Dark-Knight-Rises-review-Spectacular-look-humourless-long.html. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  228. Charity, Tom (19 de xunetu de 2012). «Review: Dark Knight Rises disappointingly clunky, bombastic» (n'inglés). CNN. http://edition.cnn.com/2012/07/19/showbiz/movies/dark-knight-rises-review-charity/index.html. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  229. Lane, Anthony (20 de xunetu de 2012) (n'inglés). The Dark Knight Rises. The New Yorker. http://www.newyorker.com/goings-on-about-town/movies/the-dark-knight-rises-2. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  230. Eric, Steven (19 de xunetu de 2012). «The Dark Knight Rises, and Why Batman Matters» (n'inglés). Flapship. http://flapship.com/the-dark-knight-rises-and-why-batman-matters. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  231. «Negative Dark Knight reviews spark vicious» (n'inglés). CBC News. 18 de xunetu de 2012. http://www.cbc.ca/news/arts/story/2012/07/18/dark-knight-review-uproar.html. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  232. Sirota, David (4 de xunu de 2006) (n'inglés). Book World: The Uprising. The Washington Post. http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/discussion/2008/06/02/DI2008060202445.html. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  233. Sirota, David (18 de xunetu de 2012). «Batman hates the 99 Percent» (n'inglés). Salon. http://www.salon.com/2012/07/18/batman_hates_the_99_percent/. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  234. Johnson, Ted (21 de xunetu de 2012). «Blockbusters can't escape politics» (n'inglés). Variety. http://variety.com/2012/film/news/blockbusters-can-t-escape-politics-1118056853/. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  235. Wells, Matt (16 d'ochobre de 2004) (n'inglés). World writes to undecided voters. The Guardian. http://www.theguardian.com/world/2004/oct/16/uselections2004.usa2. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  236. Chait, Jonathan (19 d'agostu de 2012) (n'inglés). The Vast Left-Wing Conspiracy Is on Your Screen. New York. http://nymag.com/news/features/chait-lliberal-movies-tv-2012-8/. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  237. Alexander, Bryan (15 d'agostu de 2012) (n'inglés). Occupy movement is alive and well on big screen. USA Today. http://usatoday30.usatoday.com/life/movies/news/story/2012-08-16/anti-wall-street-films-occupy-movement/57079746/1. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  238. «Christopher Nolan: Dark Knight Rises Isn't Political» (n'inglés). Rolling Stone. 20 de xunetu de 2012. http://www.rollingstone.com/movies/news/christopher-nolan-dark-knight-rises-isn-t-political-20120720. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  239. Suddath, Claire (4 de marzu de 2009). «Conservative Radiu Host Rush Limbaugh» (n'inglés). Time. http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1882947,00.html. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  240. 240,0 240,1 240,2 Finn, Natalie (17 de xunetu de 2012). «Rush Limbaugh: Dark Knight Rises' Bane Is a Dig at Mitt Romney!» (n'inglés). Y!. http://www.eonline.com/news/331030/rush-limbaugh-dark-knight-rises-bane-is-a-dig-at-mitt-romney. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  241. Effron, Lauren (19 de xunetu de 2012). «Limbaugh's Dark Knight Rises Comments 'Bizarre', Says Nolan» (n'inglés). ABC News. http://abcnews.go.com/blogs/entertainment/2012/07/limbaughs-dark-knight-rises-comments-bizarre-says-nolan/. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  242. Finn, Natalie (18 de xunetu de 2012). «Pick a Dark Knight Rises Controversy: Christopher Nolan, Morgan Freeman Weigh In» (n'inglés). Y!. http://www.eonline.com/news/331412/pick-a-dark-knight-rises-controversy-christopher-nolan-morgan-freeman-weigh-in. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  243. Bedard, Paul (16 de xunetu de 2012). «Romney's new foe: Batman's 'Bane'» (n'inglés). The Washington Examiner. http://www.washingtonexaminer.com/romneys-new-foe-batmans-bane/article/2502274#.UCVrEqPY-lt. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  244. «Film in 2013» (inglés). Academia Británica de les Artes Cinematográfiques y de la Televisión. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015.
  245. Nordyke, Kimberly (11 d'avientu de 2012) (n'inglés). Lincoln Leads Critics' Choice Movie Awards Nominees With Record-Setting 13 Mentions. The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/race/critics-choice-movie-awards-lincoln-400446?page=show. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  246. Brooks, Brian (6 d'avientu de 2012). «The Hunger Games And The Muppets Top Grammy Awards Movie Nominees» (inglés). Movieline. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015.
  247. «KCA 2013 Nominees» (inglés). Nickelodeon. Archiváu dende l'orixinal, el 2 de xunetu de 2015. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015.
  248. «28th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards» (inglés). Asociación de Críticos de Cine de Los Angeles. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015.
  249. Warner, Denise (14 d'abril de 2013) (n'inglés). Check out the winners for the MTV Movie Awards!. Entertainment Weekly. http://www.ew.com/article/2013/04/14/mtv-movie-awards-winners-2013. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  250. Khatchatourian, Maane (15 de payares de 2012) (n'inglés). The People's Choice Awards nominees are .... Entertainment Weekly. http://www.ew.com/article/2012/11/15/peoples-choice-awards-nominees-2013?cnn=yes. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  251. Knegt, Peter (12 d'avientu de 2012). «-yos Miserables Leads Phoenix Film Critics Nominations» (n'inglés). IndieWire. http://www.indiewire.com/article/-yos-miserables-leads-phoenix-film-critics-nominations. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  252. Kilday, Gregg (3 d'avientu de 2012) (n'inglés). Satellite Awards Nominates 10 Films for Best Motion Picture. The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/race/satellite-awards-nominates-10-films-396865. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  253. Truitt, Brian (20 de febreru de 2013) (n'inglés). The Hobbit leads Saturn Awards with nine nominations. USA Today. http://www.usatoday.com/story/life/movies/2013/02/20/the-hobbit-saturn-awards-movie-tv-nominations/1933067/. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  254. «Nominations for 39th annual Saturn Awards unveiled» (n'inglés). MSN. http://social.entertainment.msn.com/moviesblogsparalleluniverse-blogpost.aspx?post=4952c6d6-1266-4377-9ae6-ff6a00a5b59y. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  255. (n'inglés) SAG Awards 2013: The complete winners and nominees list. Los Angeles Times. 27 de xineru de 2013. http://www.latimes.com/entertainment/movies/moviesnow/la-et-mn-sag-awards-nominations-winners-complete-list-story.html. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  256. Brackett, Kevin (12 d'avientu de 2012). «St. Louis Film Critics Awards Nominees For 2012 Announced» (n'inglés). Asociación de Críticos de Cine de St. Louis Gateway. http://www.stlfilmcritics.org/st-louis-film-critics-awards-nominees-for-2012-announced/. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  257. Knegt, Peter (17 d'avientu de 2012). «St. Louis Critics Announce 2012 Award Winners» (n'inglés). IndieWire. http://www.indiewire.com/article/st-louis-critics-announce-2012-award-nominees. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  258. «First Wave of Teen Choice Nominations Announced» (inglés). MSJBigBlog (22 de mayu de 2013). Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015.
  259. «The Second Wave of Nominees Heats Up “Teen Choice 2013” Airing Sunday, agostu 11, Live on FOX» (inglés). the Futon Critic (1 de xunetu de 2013). Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015.
  260. Atkinson, Katie (11 d'agostu de 2013) (n'inglés). 2013 Teen Choice Awards: Miley Cyrus, Glee, Twilight win big. Entertainment Weekly. http://www.ew.com/article/2013/08/11/2013-teen-choice-awards-winners. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  261. «34th Annual Young Artist Awards Nominees» (inglés). Young Artist Awards. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015.
  262. White, Michael (19 de xunetu de 2012). «Dark Knight Rises mayu Top Ledger Movie With $198 Million Debú» (n'inglés). Bloomberg Businessweek. http://www.businessweek.com/news/2012-07-19/dark-knight-rises-may-top-ledger-movie-with-198-million-debú. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  263. White, Michael (19 de xunetu de 2012). «Dark Knight Rises mayu Top Ledger Movie With $198 Million Debú» (n'inglés). Bloomberg L.P.. http://www.bloomberg.com/news/articles/2012-07-19/-dark-knight-rises-may-top-ledger-movie-with-198-million-debú. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  264. Grover, Ronald (22 de xunetu de 2012). «Dark Knight Rises sales below forecasts after shooting» (n'inglés). NBC News. http://entertainment.nbcnews.com/_news/2012/07/22/12890550-dark-knight-rises-sales-below-forecasts-after-shooting?lite. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  265. «Warner Bros. delays Batman box office reports» (n'inglés). CBS News. 21 de xunetu de 2012. http://www.cbsnews.com/news/warner-bros-delays-batman-box-office-reports/. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  266. (n'inglés) In Wake of Rampage, Studios Delay Box Office Reports. The Wall Street Journal. 21 de xunetu de 2012. http://blogs.wsj.com/speakeasy/2012/07/21/in-wake-of-shooting-the-dark-knight-rises-wont-report-early-box-office-figures/. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2015. 
  267. Smith, Grady (21 de xunetu de 2012) (n'inglés). Box office update: Studios not releasing numbers today. Entertainment Weekly. http://www.ew.com/article/2012/07/21/dark-knight-rises-non-box-office-today. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  268. Ryan, Joal (21 de xunetu de 2012). «Dark Knight Rises' Opening Day: Not Business as Usual» (n'inglés). Y!. http://www.eonline.com/news/332047/dark-knight-rises-opening-day-not-business-as-avezáu. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  269. «Dark Knight Rises still on track for $165 million opening weekend» (n'inglés). NBC News. 21 de xunetu de 2012. http://entertainment.nbcnews.com/_news/2012/07/21/12876701-dark-knight-rises-still-on-track-for-165-million-opening-weekend. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  270. Cunningham, Todd (21 de xunetu de 2012). «Dark Knight Rises Makes Estimated $75M Friday at Box Office Despite Shootings» (n'inglés). The Wrap. http://www.thewrap.com/dark-knight-rises-makes-estimated-75m-friday-box-office-despite-shootings-48686/. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  271. McClintock, Pamela (21 de xunetu de 2012) (n'inglés). Office Report: Dark Knight Rises Now Headed For $165 Mil-$170 Mil Weekend. The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/news/box-office-report-dark-knight-rises-352762Box. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  272. Marikar, Sheila (21 de xunetu de 2012) (n'inglés). Warner Bros. Holds Dark Knight Rises Box Office Numbers 'Out of Respect'. http://abcnews.go.com/Entertainment/warner-bros-holds-dark-knight-rises-box-office/story?id=16827515. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  273. Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes Mueyo
  274. «All Time Worldwide Box Office Grosses» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  275. «2012 Yearly Box Office Results» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  276. «All Time Worldwide Opening Records at the Box Office» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  277. Vlessing, Etan (23 de xunetu de 2012) (n'inglés). Dark Knight Rises Generates $19 Million Opening Weekend on Domestic Imax Screens. The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/news/dark-knight-rises-imax-opening-weekend-353170. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  278. Tartaglione, Nancy (4 de mayu de 2015). «Ultron Outpacing Avengers & IM3 With A Final $439.8M; F7 Fuels Up – Intl B.O. Update» (n'inglés). Deadline. http://deadline.com/2015/05/avengers-age-of-ultron-imax-furious-7-international-box-office-china-1201419976/. 
  279. «Warner Bros.' The Dark Knight Rises Generates Strongest-Ever Second-Weekend Results In IMAX® Theatres» (n'inglés). PR Newswire. 30 de xunetu de 2012. http://www.prnewswire.com/news-releases/warner-bros-the-dark-knight-rises-generates-strongest-ever-second-weekend-results-in-imax-theatres-164296156.html. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  280. McClintock, Pamela (2 de setiembre de 2012) (n'inglés). Box Office Milestone: Dark Knight Rises Crosses $1 Billion Worldwide. The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/news/box-office-milestone-dark-knight-rises-warner-bros-christopher-nolan-christian-bale-367476. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  281. Subers, Ray (4 de setiembre de 2012). «Around-the-World Roundup: Dark Knight Rises Joins Billionaire Club» (n'inglés). Box Office Mojo. http://boxofficemojo.com/news/?id=3514&p=.htm. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  282. Fritz, Ben (20 de xunetu de 2012) (n'inglés). Dark Knight Rises collects $30.6 million from midnight screenings. Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/2012/jul/20/entertainment/la-et-ct-midnight-dark-knight-rises-20120720. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  283. Finke, Nikki (20 de xunetu de 2012) (n'inglés). Dark Knight Rises Midnight Box Office: Batman Film Earns $30 Million From Midnight Screenings. The Huffington Post. http://www.huffingtonpost.com/2012/07/20/dark-knight-rises-midnight-box-office_n_1689924.html. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  284. Lang, Brent (20 de xunetu de 2012). «Box Office: Dark Knight Rises Scores Second Highest Grossing Midnight Opening in History» (n'inglés). The Wrap. http://www.thewrap.com/movies/article/box-office-dark-knight-rises-scores-second-highest-grossing-midnight-opening-history-48591/. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  285. D'Alessandro (4 de mayu de 2015). «Ultrons $191.3M Bow Spikes Weekend's Total B.O. To 51% Over 2014 – Final Monday Update» (n'inglés). Deadline. http://deadline.com/2015/05/avengers-age-of-ultron-thursday-box-office-1201419080/. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  286. «Top Grossing Movies in a Single Day at the Box Office» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  287. (n'inglés) The Dark Knight Rises Tops Grim Weekend at Movies. The Wall Street Journal. 23 de xunetu de 2012. http://blogs.wsj.com/speakeasy/2012/07/23/the-dark-knight-rises-tops-grim-weekend-at-movies/?mod=google_news_blogue. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  288. McClintock, Pamela (23 de xunetu de 2012) (n'inglés). Box Office Report: Dark Knight Rises Opens to Massive $160.9 Mil, But Shooting Takes Its Toll. The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/news/dark-knight-box-office-numbers-shooting-353026. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  289. Staley, Eddie (24 de xunetu de 2012). «From Earlier: The Dark Knight Rises Generates Opening Weekend Box Office Results Of $23.8 Million In IMAX® Theatres Worldwide» (n'inglés). Benzinga. http://www.benzinga.com/news/12/07/2768386/from-earlier-the-dark-knight-rises-generates-opening-weekend-box-office-results-o. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  290. Smith, Grady (29 de xunetu de 2012) (n'inglés). Box office report: Dark Knight Rises wins again with $64.1 million; nobody watches The Watch. Entertainment Weekly. http://www.ew.com/article/2012/07/29/box-office-report-dark-knight-rises-watch-step-up-revolution. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  291. Subers, Ray (5 d'agostu de 2012). «Weekend Report: Dark Knight Beats Up Recall Redux» (n'inglés). Box Office Mojo. http://www.boxofficemojo.com/news/?id=3495&p=.htm. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  292. «All Time Domestic Box Office Results» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  293. «2012 Yearly Domestic Box Office Results» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  294. «Superhero Movies at the Box Office» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  295. «Comic Book Adaptation Movies at the Box Office» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  296. Segers, Frank (29 de xunetu de 2012) (n'inglés). Foreign Box Office: Dark Knight Rises Commands Non. 1 Slot Overseas, Grossing More Than $250 Million To Date Offshore. The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/news/foreign-box-office-dark-knight-rises-ice-age-continental-drift-amazing-spider-man-355695. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  297. Subers, Ray (5 d'agostu de 2012). «Around-the-World Roundup: Dark Knight Leads, Ted Impresses in New Markets» (n'inglés). Box Office Mojo. http://boxofficemojo.com/news/?id=3496&p=.htm. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  298. Segers, Frank (12 d'agostu de 2012) (n'inglés). Foreign Box Office: Dark Knight Rises Repeats as Non. 1 Overseas in Lethargic Session. The Hollywood Reporter. http://www.hollywoodreporter.com/news/foreign-box-office-dark-knight-rises-bourne-legacy-ted-olympics-361140. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015. 
  299. Subers, Ray (28 d'agostu de 2012). «Around-the-World Roundup: Expendables 2 Flexes Muscles Overseas» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  300. «The Dark Knight Rises International Box Office Results» (inglés). Box Office Mojo. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.
  301. Schou, Solvej (27 de setiembre de 2012) (n'inglés). The Dark Knight Rises out on Blu-ray, DVD on Dec. 4 — EXCLUSIVE. Entertainment Weekly. http://www.ew.com/article/2012/09/27/the-dark-knight-rises-blu-ray-exclusive. Consultáu'l 31 d'agostu de 2015. 
  302. «The Dark Knight Trilogy [Blu-ray [2005] [Region Free]]» (inglés). Amazon. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2015.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]