La ciudá estrémase en 16 parroquies urbanes, anque dientro d'una nueva alministración municipal, la so organización consiste de 74 sectores. Ye la ciudá con mayor densidá de población nel Ecuador, con un total de 2 654 274 habitantes, nel so aglomeración urbana, incluyendo la población urbana de Guayaquil, la población urbana de Durán y la de parroquia samborondeña de La Puntilla (escluyendo la parroquia dauleña de L'Aurora)-. Anguaño la ciudá de Guayaquil tien una población flotante cola qu'algama los 2 684 016 habitantes dientro del so área metropolitana,[1] teniendo en cuenta una tasa añal permediu de crecedera poblacional de 2,70%. La ciudá de Guayaquil ta compuesta de 347 km² de superficie, de los cualos 316 km², equivalentes al 91,9% del total, pertenecen a la tierra firme (suelu); ente que los restantes 29 km², equivalentes al 8,1%, pertenecen a los cuerpos d'agua qu'entienden ríos y esteros. La Conurbación de Guayaquil, que ye l'Área Metropolitana de Guayaquil más allá de les llendes de la aglomeración urbana, inclúi les ciudaes de Milagru, Daule, Sableres, ente otres, dándo-y una población consolidada de 3 113 725 habitantes.
Fundada definitivamente en 1547 como estelleru y puertucomercial al serviciu de la Corona española, como "Santiago de Guayaquil", depués de dellos otros intentos de fundación, sirvió de puntu principal na economía de la nación. Foi sede de grandes revoluciones y llevantamientos a lo llargo de la historia, siendo la primer ciudá ecuatoriana en llograr de forma definitiva la so independencia d'España en 1820. Depués foi capital de la Provincia Llibre de Guayaquil, que más tarde foi amestada pola fuercia a la Gran Colombia. Dende 1830 forma parte de la República del Ecuador como importante exa económica y políticu. La revolución marcista qu'espulsó al militarismu estranxeru, la revolución lliberal liderada pol xeneral Eloy Alfaro, la revolución de mayu que camudó'l gobiernu y la constitución de la dómina, son importantes finxos na historia de la nación que se desenvolvieron na ciudá.
Santiago de Guayaquil destaca ente les ciudad ecuatorianes pol so eleváu usu de tránsitu masivu, y pola so densidá total y la diversidá de la so población. El puertu de la ciudá ye unu de los más importantes de la mariña del Pacíficu oriental. El 70% de les exportación quitaes del país sale poles sos instalaciones, ingresando'l 83% de les importaciones. Amás, pola so posición de centru comercial, tradicionalmente conocer a la ciudá como la capital económica del país, por cuenta de la cantidá d'empreses, fábriques y locales comerciales qu'esisten en tola ciudá.
El nome de la ciudá de Santiago de Guayaquil ta suxetu a delles teoríes de les cualos los historiadores concuerden que se tien un orixe prehispánicu. Desque empecipió'l so procesu de fundación en 1534, ta amestáu al nome de Santiago en memoria de la so santu patronu, Santiago'l Mayor, apóstol de Xesucristu, que ye tamién el patronu de delles ciudaes n'Hispanoamérica fundaes nel periodu colonial, como la ciudá de Santiago en Chile, según de la mesma del Reinu d'España.[2]
Una de les teoríes, basar nuna lleenda romántica, tresmitida oralmente de xeneración en xeneración, que atribúi l'orixe etimolóxicu, a la unión de los nomes d'un cacique llamáu Guayas y de la so esposa Quil, símbolos de la resistencia autóctona que — d'alcuerdu a la tradición popular — escoyeron lluchar hasta morrer (y n'última instancia amburar l'aldega) primero que sometese al vasallaxe impuestu polos conquistadores españoles.[3]
La esistencia d'un pobláu de nome similar a Guayaquil, asitiáu nes cercaníes a la ciudá de Durán (Autopista Durán-Boliche km. 23), foi causa d'investigaciones per parte d'arqueólogos ya historiadores, quien coincidieron que'l mesmu, al momentu de la conquista, tuvo gobernáu por un cacique llamáu "Guayaquile".[4] D'afayase'l verdaderu orixe, la única dulda que persistiría sería si foi dichu cacique quién dio'l nome al pueblu y al ríu o viceversa. Pero l'investigador Ángel Véliz Mendoza nel so llibru sobre'l cacique Guayaquile afirma qu'hai referencies al topónimu a lo menos siete veces en documentos anteriores a 1543.[5] Créese que'l nome Guayaquil deber al últimu asentamientu de la población, en tierres del cacique Guayaquile. Esta zona tuvo ocupada pola nación chonos, grupu humanu que dende'l puntu de vista arqueolóxicu, denominar como cultura Milagro-Quevedo.[4]
Tres dellos tresllaos y quemes, la ciudá foi fundada definitivamente en 1547 sol títulu de «Bien Noble y Bien Lleal Ciudá de Santiago de Guayaquil». Dempués de la independencia de la ciudá en 1820, el términu "Bien Noble y Bien Lleal" sumió por cuenta de la so separación del Imperiu español. Na actualidá, el nome patronal de Santiago de Guayaquil nun ye utilizáu de forma regular, anque ye'l nome verdaderu de la ciudá.
Na yera precolombina, la rexón de Guayaquil taba habitada por dellos asentamientos ente los cualos atopábense diverses cultures, relixones y cacicazgos. Estos pueblos constaben d'organización política, aiciones guerreres, ya intercambiu comercial con otros pueblos alcontraos escontra'l sur nel actual Perú, y escontra el norte nel actual Méxicu, pol navegación en balses, sofitándose na estructura fluvial del ríu Guayas.[6] Los pueblos que s'establecieron nes cercaníes del ríu fueron productu de la migración que se produció a partir de la cultura Manteña, siendo estos conocíos como "Manteños del Sur" o como cultura Huancavilca.[7] Nel últimu periodu de la era prehispánica, el periodu de Integración, los huancavilcas tomaron la mayor parte de l'actual provincia del Guayas y otres provincies aledañas, na cual tamién desenvolver otres cultures.[8] Estes cultures desenvolviéronse independientes d'otres hasta la conquista española.
Poco tiempu dempués de que Francisco Pizarro empezó la conquista de Perú, y col fin de colonizar y espandir el dominiu español escontra'l norte del antiguu Imperiu Inca, ordenó la fundación de la Villa de Santiago de Quito en 1534, cerca de l'actual ciudá de Riobamba, pero al cabu de poco tiempu ordenó'l so treslláu a un llugar dientro del territoriu inca, ye por cuenta de esto que parten dos expedición. Una de les espediciones tomó aldu norte, que fundaría no posterior la ciudá de San Francisco de Quito. Mentanto, la otra espedición tomó aldu escontra'l suroeste y llegaría a la rexón mariniega, colo cual establécense en dellos sectores pero son espulsaos d'ellos pola resistencia nativa.
La Cruz de Borgoña, bandera militar del imperiu Español (ss. XVI-XIX).
La fundación de la ciudá foi un procesu na cual delles espediciones españoles trataron d'asitiar una llocalidá colonial, pero por cuenta de la resistencia nativa foi un llabor demasiáu difícil. El primer asentamientu realizar Sebastián de Belalcázar en 1534, quien dende Paita llegó con dellos espedicionarios y fundó una llocalidá al este del ríu Guayas, pero los chonos destruyeron el pobláu y mataron a casi la metá de los habitantes.[9]
esquierda
En 1536, por órdenes de Pizarro, Hernando de Zaera treslladó'l pobláu cerca d'un sitiu denomináu "Yahual", pero por cuenta de que los exércitos españoles precisaben sofitu al sur, Zaera y el so exércitu partieron al Perú.[10] Pizarro, ordenó nuevamente'l treslláu y reconstrucción de la ciudá al capitánFrancisco de Orellana y en 1537 la ciudá asítiase na Culata, actual sector de La Puntilla en Samborondón, y depués Orellana partío nuevamente escontra Lima dexando nel cargu d'alcalde a Juan Porcel.[11] En 1541, una alianza ente chonos y punaes, sitiaron la ciudá n'enfrentamientos que duraron un periodu de seis meses. En mayu de 1542 el capitánDiego de Urbina, treslladó la ciudá nuevamente y abellugóse cerca de los huancavilcas, al oeste del ríu Guayas, sicasí, en 1543 los huancavilcas destruyeron dafechu la ciudá y una vegada más se tuvo que treslladar la ciudá al mesmu sitiu que Belalcázar llevantara en 1534.[12] Finalmente dempués de qu'españó la guerra civil ente Pizarro y Almagro, la ciudá foi fundada nel so actual llocalización el 25 de xunetu de 1547 sol títulu de Bien noble y Bien lleal Ciudá de Santiago de Guayaquil.[13]
Nel periodu colonial, Guayaquil empezó a crecer dende'l cuetu Santa Ana y al cabu de poco tiempu empezó a convertise nun importante centru comercial, colo cual l'Audiencia caltuvo los sos llazos comerciales coles demás partes de tola rexón del Pacíficu Sur, y esto sumáu a la bayura de maderes útiles pa la construcción, la esistencia de gran cantidá d'individuos en busca de trabayu (lo qu'abarataba la mano d'obra) y l'allugamientu estratéxicu del puertu, dexaron que Guayaquil convertir n'unu de los estelleros más grandes ya importantes d'América nel sieglu XVII.[14][15]
Debíu a la puxanza comercial que la ciudá caltuvo mientres los sos primeros años, Guayaquil tuvo que soportar dellos ataques pirates. En 1586, el corsariu inglés Thomas Cavendish atacó a la ciudá y de la mesma manera facer el neerlandés Jacques L'Heremite Clerk en 1624. En 1684, William Dampierre y otros pirates destruyeron gran parte de la ciudá por causa de les quemes que dexaron los sos ataques. En 1687, los pirates franceses D'Hout, Picard y Groignet empecipiaron los sos ataques, lo que dexó a la ciudá parcialmente destruyida, escalada y los sos principales edificios amburaos hasta los cimientos.[16] A partir d'estos sucesos, decide reasitiase a la ciudá, lo cual condució a la separación de ciudá vieya y ciudá nueva nun procesu que duró ente 1690 y 1696.[17] Por cuenta de los constantes tresllaos, asoceden numberoses quemes y apaecen les pestes qu'azotaríen a la ciudá dexando centenares de muertos.[18] Como midida de prevención contra los ataques, creáronse fortines nos cuetos y l'exércitu creció ente que la piratería pasu ente pasu sumió.[19]
En 1763 el Correximientu de Guayaquil tresformar nel Gobiernu de Guayaquil, y pasó de formar parte del Virreinatu de Perú al Virreinatu de Nueva Granada.[20] El 10 de payares de 1764 la quema denomada Fueu Grande destruyó una gran parte de la ciudá nueva, siendo catalogáu na actualidá como unu de los mayores desastres de Guayaquil. Dempués del accidente, por aciu gestión ante'l rei, pidióse exoneración de pagu de alcabalas por un tiempu llindáu, y con un préstamu de doscientos mil pesos, la ciudá empezó a reconstruyise rápido.[21]
Dempués de que n'otres partes de la Real Audiencia de Quito realizárense intentos fallíos d'emancipación, el 9 d'ochobre de 1820 la ciudá de Guayaquil declaró la so independencia del Imperiu español, xuniéndose asina a la causa emancipadora de les demás rexones del continente.[22] Cola independencia de la ciudá, José Joaquín de Olmedo, quien taba a cargu del gobiernu provisional, convocó una asamblea'l 8 de payares d'esi añu, colo cual créase la Provincia Llibre de Guayaquil y dictóse el so estatutu eleutoral y constitución pal naciente estáu.[23] Amás, p'asegurar la soberanía de Guayaquil y el so independencia creóse la División Proteutora de Quito, por aciu la cual pretendía independizase al restu de la Presidencia de Quito, dando pasu asina al empiezu de la guerra d'independencia de la rexón.[24][25]
L'exércitu de Guayaquil caltuvo una serie de batalles p'asegurar la independencia de la ciudá y de la so provincia, sicasí, los exércitos realistes siguíense reunificando na serranía. El presidente Olmedo decidió pidir ayuda a los demás libertadores d'América del Sur, colo cual llogró l'asistencia de Simón Bolívar, quien unvió a Antonio José de Sucre con un exércitu considerable a favor de la causa emancipadora.[25] A partir d'aquello los exércitos libertadores consolidar na mariña, ingresaron al caleyón interandino onde tomaron aldu norte, calteniendo delles batalles y finalmente el 24 de mayu de 1822 ganaron a les fuercies realistes na Batalla de Pichincha que consolidó la independencia de los territorios de l'antigua Real Audiencia de Quito.[25]
Depués d'algamase la independencia, Quitu y Cuenca amestáronse rápido a la Gran Colombia, ente que Bolívar intentaba tamién l'anexón de la Provincia Llibre de Guayaquil. Sicasí, en Guayaquil considerábase tamién les opciones de xuntase al Perú o permanecer independientes. José de San Martín tamién amosó'l so deséu de qu'esta ciudá s'una al Perú, motivu pol cual Bolívar decide ingresar a la ciudá con un exércitu y esperar a San Martín, arriendes de esto Olmedo se autoexilia. L'alcuentru de los libertadores, denomináu como la Entrevista de Guayaquil diose'l 26 de xunetu de 1822, y tuvo como resultáu los alcuerdos de la definición de la independencia peruana y l'anexón de Guayaquil a la Gran Colombia.[26] El 31 de xunetu de 1822, la provincia llibre de Guayaquil convertir nel Departamentu de Guayaquil, que de la mesma formó parte del Distritu del Sur de la Gran Colombia.[27]
En 1830, el Distritu del Sur dixebrar de la Gran Colombia y creóse la República del Ecuador, pasando Guayaquil a formar parte d'ella'l 19 de mayu.[28] Escoyóse como primer presidente al venezolanuJuan José Flores, qu'ocupó'l cargu en tres periodos que resultaron ser nefastos pa la nueva nación.[29] En 1845, axuntóse una asamblea nacional que redactó una nueva constitución colo cual atribuyíense-y demasiaos poderes a Flores, amás de la so inmediata reeleición y estensión del periodu de gobiernu. Por cuenta de esto, el 6 de marzu de 1845 en Guayaquil españó la revolución marcista liderada por José Joaquín de Olmedo, Vicente Rocafuerte, Vicente Ramón Roca, Diego Noboa, ente otros; que derrocaron a Flores ya instauraron una nueva llinia de gobiernu denomináu como periodu marcista.[30]
Dempués de dellos años, el marcismo caltener al poder hasta 1859, cuando Francisco Robles arrenunció al cargu de presidente del Ecuador.[31] Tres la salida del poder per parte de Robles, delles xefatures supremes formar nel país. En Guayaquil, el xeneralGuillermo Franco Herrera se autoproclamó Xefe Supremu del Guayas, ente qu'en Quitu formárase un gobiernu provisional sol mandu de Gabriel García Moreno y en CuencaJerónimo Carrión declaróse Xefe Supremu d'aquella rexón.[31] Amás de la crisis política interna, tamién se tuvo que trepar col Perú por problemes diplomáticos y territoriales. Franco axustó alcuerdos col presidente de Perú, Ramón Castilla, col cual suscribió'l Tratáu de Mapasingue, depués de que tropes peruanes ocuparen la ciudá.[31] Tres el retiru de la espedición peruana; el 24 de setiembre de 1860 les fuercies de García Moreno y Juan José Flores, quien emprestó ayuda a García Moreno nun intentu de reconciliase col Ecuador, sostuvieron un enfrentamientu conocíu como la Batalla de Guayaquil contra les fuercies de Guillermo Franco.[32] De resultes de la victoria de Moreno, Guayaquil foi amestada nuevamente al Ecuador y darréu anulóse'l Tratáu de Mapasingue polos congresos de dambes naciones.[33] Amás, dempués d'estos acontecimientos, empezó'l periodu conocíu como garcianismo nel gobiernu ecuatorianu.[34]
El garcianismo, dexó a los conservadores al poder del gobiernu, inclusive dempués del asesinatu de García Moreno en 1875. Sicasí, en 1895, so la presidencia de Luis Cordero Crespo, desamarróse un escándalu conocíu como la "Venta de la Bandera", na cual tamién participó l'anterior presidente y gobernador del Guayas, José María Plácido Caamaño. L'incidente produció que se desestabilizara'l poder conservador y, tuvieron qu'enfrentar la revolución lliberal qu'españó en Guayaquil el 5 de xunu de 1895, liderada pol xeneral Eloy Alfaro, que no posterior declararíase Xefe Supremu y Presidente Constitucional.
Los lliberales, al mandu de Alfaro, designaron que s'axunte en Guayaquil una asamblea constituyente pa la ellaboración d'una nueva carta magna. Sicasí, lo nueche del 5 d'ochobre de 1896 empecipió'l denomináu Gran Quema, que duró hasta la mañana del 6 d'ochobre y destruyó la mayor parte de la ciudá (dexó a 30.000 de 80.000 habitantes ensin llar).[35] Anque se cree na posibilidá d'un sabotaxe per parte de la faición política conservadora, lo cierto ye qu'enxamás pudo afayase la causa real d'esta quema.[36][37]
Magar les dificultaes que tuvo Guayaquil polos múltiples quemes y l'epidemia de la fiebre mariello, mientres los gobiernos lliberales, la ciudá volvió tener una puxanza cola creación del Bancu Comercial y Agrícola per parte de cacaoteros y comerciantes de Guayaquil, que convirtióse nel bancu de mayor poder económicu y políticu, sofitando polo xeneral a grupos de derecha.[38] Mientres estos periodos la ciudá convertir nel principal centru políticu y económicu de la nación. En 1912 morrió Alfaro asesináu en Quitu por un ensame conservadora qu'amás abasnó'l so cadabre peles cais de dicha ciudá y lo incineró xunto a otros líderes lliberales.[39]Leónidas Plaza Gutiérrez, opositor de Alfaro, tomó'l mandu de la nación.
Mientres el periodu denomináu como placismo, foi tou más pacíficu y los lliberales, con sede en Guayaquil siguieron nel poder con Alfredo Baquerizo, que procedió'l saneamientu de la ciudá onde la fiebre mariello fuera reinal hasta entós, como reflexu de que la burguesía de Guayaquil yera la fuercia dominante tres l'arriquecimientu que-y supunxo'l puxanza comercial mientres la Primer Guerra Mundial.
A esta curtia dómina de prosperidá siguió sicasí una bien fuerte depresión a mediaos de los años 1920, con altes tases d'inflación y descensu de les importaciones, cuando les plagues destruyeron la mayoría de los plantíos de cacáu; consecuencia de la crisis foi l'afitamientu como nueva fuercia social de los trabayadores urbanos, entamaos yá en sindicatos en Guayaquil, cuantimás l'anarquistaFederación de Trabayadores Rexonal d'Ecuador: la so revuelta más fuerte, con represión armada, saldar con una masacre de dellos cientos de muertos asocedida'l 15 de payares de 1922, parte d'esta historia ye recoyida na novela Les cruces sobre l'agua del autor Joaquín Gallegos Lara. Como consecuencies d'esto, un golpe militar en 1925 dexó al lliberal Isidro Ayora en poder. Arriendes de esto Guayaquil siguió'l so camín como exa principal del comerciu del Ecuador, anque tuvo que soportar los efeutos de la gran depresión mundial de los años trenta y la Segunda Guerra Mundial, tamién sufrió colos estragos de la Guerra peruanu-ecuatoriana de 1941 na cual la ciudá arreyar con un enfrentamientu naval conocíu como la Batalla de Jambelí nel Golfu de Guayaquil.
En plenu velasquismo, l'Ecuador soportó los retruques de la Segunda Guerra Mundial y la firma del Protocolu de Rio de Janeiro en 1942. El presidente Velasco Ibarra tuvo cinco gobiernos y dempués de la so salida del poder en 1972 el país quedó somorguiáu nuna serie de dictadures encabezaes por delles xuntes militares que s'enllargaron al mandu hasta la torna a la democracia en 1979 cuando ganó les eleiciones presidenciales el de Guayaquil Jaime Roldós Aguilera. Roldós finó xunto a la so esposa y dellos miembros del so gabinete nun accidente aereu entá cuestionáu. Asumió de forma interina la presidencia Osvaldo Hurtado Larrea, quien foi asocedíu pol de Guayaquil León Febres-Cordero Ribadeneyra, con quien empezaría'l poder que caltién entá na actualidá'l Partíu Social Cristianu de derecha. En gobiernos posteriores, la nación encararía una inestabilidá política qu'empezó con Abdalá Bucaram en 1997 y terminó con Lucio Gutiérrez nel 2005.
L'alcalde Jaime Nebot y el presidente Rafael Correa xuntos nel 2007, antes de la rotura de rellaciones ente ellos.
Dende 1992 empezó l'alministración del Partíu Social Cristianu, que-y dio un xiru de noventa graos a la ciudá, creciendo notablemente cultural, cívica y ornamentalmente, na alcaldía de la ciudá cuando l'antiguu presidente León Febres Cordero ganó les eleiciones municipales y el so periodu estender en 1996 por cuatro años más hasta'l 2000, empezando na so alcaldía'l tresformamientu de Guayaquil. Dempués del so mandatu como alcalde, asocedió-y el so amigu y compañeru de partíu políticu, Jaime Nebot Saadi. Nebot foi reelecto nel 2004 y dende l'ascensión al poder de Rafael Correa como presidente d'Ecuador nel 2006, caltién non bien bones rellaciones col primer mandatariu que van dende desalcuerdos nos proyeutu de gobernabilidad hasta enfrentamientos verbales mediáticos.
Al aprobase'l proyeutu d'organización d'una Asamblea Constituyente coles mires de redactar una nueva constitución, l'alcalde Nebot amosóse enérxicu y tomó el lideralgu de la oposición al gobiernu de Correa.[40] L'alcalde promovió la opción "Non" pal referendu del 2008, sicasí, en ganando la opción Non en Guayaquil, el Sí llogró la mayoría nes demás partes del país, quedando aprobada la nueva constitución nel 2008.[41]
A partir de la implantación de la nueva constitución empecipióse un periodu de transición que terminó una vegada convocaes les eleiciones xenerales en tol país nel 2009. Nes eleiciones presidenciales ganó la reeleición Rafael Correa, ente que nes eleiciones municipales tamién resultó reelecto Jaime Nebot como alcalde.
La ciudá y el cantón de Guayaquil, al igual que les demás llocalidaes ecuatorianes, rexir por una municipalidá según lo previsto na Constitución de la República.[42][43] La M.I. Municipalidá de Guayaquil, denomada oficialmente como Gobiernu Autónomu Descentralizáu Municipal de Guayaquil, ye una entidá de gobiernu seccional qu'alministra'l cantón de forma autónoma al gobiernu central. La municipalidá ta entamada pola separación de poderes de calter executivu representáu pol alcalde, y otru de calter llexislativu conformáu polos miembros del conceyu cantonal.[44]
La ciudá de Guayaquil ye la capital de la provincia del Guayas, polo cual ye sede de la Gobernación y de la Prefeutura de la provincia. La Gobernación ta dirixida por un ciudadanu con títulu de Gobernador del Guayas y ye escoyíu por designación del propiu Presidente de la República como representante del poder executivu del estáu.[45] La Prefeutura, delles vegaes denomada como Gobiernu Provincial, ta dirixida por un ciudadanu con títulu de Prefeutu Provincial del Guayas y ye escoyíu por sufraxu direutu en fórmula única xunto al candidatu viceprefecto.[46] Les funciones del Gobernador son na so mayoría de calter representativu del Presidente de la República, ente que les funciones del Prefeutu tán empobinaes al caltenimientu y creación d'infraestructura vial, turística, educativa, ente otres.
La Municipalidá de Guayaquil, ríxese principalmente sobre la base de axustar nos artículos 253 y 264 de la Constitución Política de la República y na Llei de Réxime Municipal nos sos artículos 1 y 16, qu'establez l'autonomía funcional, económica y alministrativa de la Entidá.[42]
El poder executivu de la ciudá ye desempeñáu por un ciudadanu con títulu d'Alcalde de Guayaquil, que ye escoyíu por sufraxu direutu nuna sola vuelta eleutoral ensin fórmules o binomios nes eleiciones municipales. El vicealcalde nun ye escoyíu de la mesma manera, yá que una vegada instaláu'l Conceyu Cantonal va escoyer ente los conceyales un encargáu p'aquel cargu.[43] L'alcalde y el vicealcalde duren cuatro años nes sos funciones, y nel casu del alcalde, tien la opción de reeleición inmediata o socesiva. L'alcalde ye'l máximu representante de la municipalidá y tien votu dirimente nel conceyu cantonal, ente que'l vicealcalde realiza les funciones del alcalde de manera suplente mientres nun pueda exercer les sos funciones l'alcalde titular.
L'alcalde cunta col so propiu gabinete d'alministración municipal por aciu múltiples direiciones de nivel d'asesoría, de sofitu y operativu. Los encargaos d'aquelles direiciones municipales son designaos por el mesmu alcalde.[47]
Anguaño l'Alcalde de Guayaquil ye'l Ab. Jaime Nebot Saadi nacíu'l 22 d'ochobre de 1946 nesta mesma ciudá, foi Alcalde nos siguientes periodos:
Alcalde de Guayaquil (2000-2004)
Alcalde de Guayaquil reelecto (2005-2009)
Alcalde de Guayaquil reelecto (2009-2014)
Alcalde de Guayaquil 2014 hasta la presente fecha y el so periodu termina nel 2019
El poder llexislativu de la ciudá ye exercíu pol Conceyu Cantonal de Guayaquil el cual ye un parllamentu unicameral que se constitúi al igual que nos demás cantones por aciu la disposición del artículu 253 de la Constitución Política Nacional. D'alcuerdu a lo establecío na llei, la cantidá de miembros del conceyu representa proporcionalmente a la población del cantón.[43]
Guayaquil tien quince conceyales, que son escoyíos por aciu sufraxu (Sistema D'Hondt) y duren nes sos funciones cuatro años pudiendo ser reelixíos indefinidamente.[48] De los quince ediles, catorce representen a la población urbana ente qu'unu representa a les zones rurales. L'alcalde y el vicealcalde presiden el conceyu nes sos sesiones. Al recién instalase'l conceyu cantonal per primer vegada los miembros escueyen d'ente ellos un designáu pal cargu de vicealcalde de la ciudá.[43]
Los miembros del conceyu cantonal van entamar les distintes comisiones municipales conforme a lo preescrito nos artículos 85 y 93 de la Codificación de Llei Orgánica de Réxime Municipal.[49] Les comisiones tán conformaes polos miembros principales y suplentes del conceyu cantonal y por designaos dientro de les distintes instituciones públiques del cantón. Un conceyal puede ser parte de más d'una comisión.[49]
Territorialmente, la ciudá de Guayaquil ta entamada en 16 parroquies urbanes, ente qu'esisten 5 parroquies rurales coles que complementa l'aérea total del cantón homónimu. El términu "parroquia" ye usáu nel Ecuador pa referise a territorios dientro de la división alministrativa municipal. Hasta 1992, la ciudá de Guayaquil solo caltenía 14 parroquies, sicasí, les llocalidaes de Chongón y Pascuales fueron amestaes de rurales a urbanes por cuenta de la so proximidá cola cabecera cantonal.
La parroquia Tarqui ye la de mayor área y población, ocupando casi na so totalidá la metá cimera la ciudá, con una población de 835.486 habitantes según l'últimu censu poblacional realizáu nel 2001. La segunda más poblada ye la de Ximena con 500.076 habitantes, ocupa la mayor parte del sur de la ciudá. La tercera más poblada y la más representativa de les parroquies urbanes de Guayaquil ye Febres Cordero, con 341.334 habitantes.
Les dimensiones de les parroquies Chongón, Pascuales y Ximena nun se presenten de forma total, solo amuésense les zones nes que s'atopen la so cabecera parroquial, que son aledañas a la ciudá.
La islla Trinitaria allugada al sur de la parroquia Febres Cordero ye parte de la parroquia Ximena.
Los datos de población tienen como fonte al VI Censu de Población y V de Vivienda realizáu pol INEC nel 2001. Les proyeiciones indiquen cifres enforma mayores a les espuestes.
Esiste, amás, una división territorial qu'utiliza'l gobiernu municipal pa la so alministración, que consiste en sectores. Esiste tracamundiu ente los términos parroquies, sectores y barrios. La ciudá estremar de forma oficial en parroquies, ente que los sectores son d'alministración municipal, y d'últimes los barrios son de calter informal y caltienen les sos denominaciones conforme a la tradición popular.
Quépese mentar que Guayaquil a lo llargo de la so historia d'evolución demográficu, amestó munchos territorios rurales pa dempués ser calificaes como urbanes, tal como ye'l casu de Pascuales y Chongón, una y bones dambes parroquies yeren rurales pero la so cercanía a la metrópolis y el so ámbitu suburbana, fixo qu'estos dos llocalidaes sían anexadan pela ciudá de Guayaquil.
La "rexeneración urbana", que empezó hai más de quince años, ye un importante tresformamientu qu'esperimenta la ciudá, tres la decisión de l'alministración actual de la municipalidá d'empecipiala, tan llueu empezó la so xestión, un programa de rexeneración, que va siguir hasta'l final del so mandatu que buscaría en principiu enguapecer la ciudá y xenerar turismu, l'usu fayadizu d'espacios públicos y la inversión privada, fomentar la cultura pública y alzar l'autoestima de la población.
La rexeneración significa meyor distribución téunica del espaciu pa los peatonos, construcción y reconstrucción de ceres y soportes, accesos pa minusválidos, eliminación de los denominaos "tallarines" (cableaxe aereu llétricu), instalación de moblame urbanu, pintada de fachaes, habitación de parqueos, farolería especial, xardinería ornamental y semaforización intelixente.
El Cuetu Santa Ana, onde naz la ciudá; el so vecín el Cuetu del Carmen y el centru comercial y bancario; los remocicaos malecones del ríu y del esteru Saláu; los barrios tradicionales como El Centenariu, Las Peñas, Orellana y Urdesa; les urbanizaciones populares Alborada y Sauces; les aveníes suburbanas Portete y Venezuela; la céntrica cai Rocafuerte; decenes de barrios periféricos nos Guasmos, Prosperina, Mapasingue y otros, beneficiáronse d'esta obra d'arreglamientu físicu.
El pasu a desnivel y piatonal per caúnu d'estos llugares ye más prestosu al reparar, como la mano del artista usando granitu, cerámica, piedra reconstruyida, mosaicos, madera, y otros elementos, dan apariencia de naturaleza en movimientu, diseños ecolóxicos navegación tropical, y signos urbanos, siendo dalgunos nomaos como: Ciudá que resplande, L'home de la mio tierra, La mio mariña bella, Guayaquil de los mios amores, ente otros.
Les places, históriques Ilesies, estatuaria polo xeneral, dan-y a la ciudá un peculiar curiosu y volver merecedora de delles reconocencies a nivel nacional ya internacional.[50]
L'índiz delictivu de la ciudá baxó notablemente, volviéndola una ciudá más segura pa visitar. La principal fuercia público n'operar na ciudá ye la Policía Nacional del Ecuador alministrada pol Ministeriu del Interior del Ecuador. Sicasí, la M.I. Municipalidá de Guayaquil dirixe la Policía Metropolitana de Guayaquil. Cabo resaltar qu'a los turistes encamiéntase-y tomar taxis mariellos llegalizaos con plaques naranxes y serviciu de tresporte de taxi amigu, por cuenta de la modalidá de robos per secuestru express.
Imaxe satelital de la parte central de la rexón mariniega d'Ecuador. La ciudá de Guayaquil ta allugada nel centru de la imaxe.
La xeografía de Guayaquil ta carauterizada pola so posición costera na parte noroccidental d'América del Sur, na región mariniega d'Ecuador y el so allugamientu ente'l ríu Guayas y l'esteru Saláu. La xeografía de la ciudá, cola so cercanía al océanu y la so condición de puertu, contribuyó como un importante factor pa faer de Guayaquil la ciudá con mayor densidá poblacional de la República d'Ecuador.
La ciudá de Guayaquil ta allugada na parte noroeste d'América del Sur, con poques elevaciones y alloñada del Cordal de los Andes. El pocu relieve de la ciudá y del cantón ta formáu por cuetos que traviesen la ciudá y depués xúnense a un sistema montascosu menor llamáu "Chongón-Colonche" al oeste de la ciudá. La rede fluvial del Guayas cerca a Guayaquil pol este, ente que ye travesada y abarganada al oeste pol Esteru Saláu. Tien bon accesu al océanu Pacíficu per mediu del Golfu de Guayaquil.
La ciudá asítiase na cuenca baxa del ríu Guayas, que naz nes provincies de Pichincha y de Cotopaxi, y desagua nel golfu de Guayaquil nel océanu Pacíficu. Recibe les agües de los ríos Daule y Babahoyo. El Daule y los sos afluentes bañen les provincies de Manabí, Los Ríos y Guayas. El Babahoyo ta formáu pel ríu Yaguachi, y ésti pola unión de los ríos Chimbo y Chanchán. Percuerre les provincies de Chimborazo, Los Ríos y Guayas. La cuenca del Guayas ye la más grande de l'aguada del Pacíficu, con 40 000 km² y una estensa área de la mariña ecuatoriana bañada pel ríu del mesmu nome y tola so rede d'afluentes.
Ciudá del Río
Los dos más importantes afluentes, el Daule y el Babahoyo, xunir al norte de la ciudá formando un gran caudal que descarga nel Golfu de Guayaquil, que ye'l principal ríu y accidente xeográficu de tol país, con un permediu añal de 30 000 millones de m³ d'agua. Otros ríos son el Tigre, Congo Juján, Pita, Chimbo, Pangor, munchos de los cualos nacen nel cordal de los Andes.[51]
Frente a la ciudá naz un cordal costanera, qu'en tramu de la ciudá atopen los cuetos de Santa Ana y del Carmen (allugaos práuticamente xunto al ríu), la so elevación más alta dar nel sector onde s'atopen les ciudadeles Los Ceibos y denominar cuetu Azul, na so llende occidental, más palantre esti sistema montascosu toma'l nome de Chongón y depués Colonche.
La ciudá ye na so mayor parte llana, con elevaciones como'l Cuetu Santa Ana, na so fastera oriental atópase'l Barriu Las Peñas, el Cuetu del Carmen, allegante al Santa Ana, onde s'atopa'l Monumentu del Corazón de Jesús, el Cerro San Eduardo, na zona noroccidental y más escontra l'oeste'l Cuetu Azul, máxima elevación de la ciudá xunto a les ciudadeles Los Ceibos y Los Olivos.
La rexón onde s'alluga Guayaquil tien suelos bien fértiles que dexen una abondosa y variada producción agrícola y ganadera. Cultívase algodón, oleaxinoses, caña d'azucre, arroz, banano, cacáu y café y frutes tropicales como'l mangu, maracuyá (primeros esportadores mundiales), papaya, melones y munches más. Tamién s'esporten flores y plantes tropicales del ríu Guayas, según el monte secu tropical de Cerro Blanco, la presa de Chongón col so gran llagu artificial y Puertu Fondu colos manglares y brazos de mar navegables.
Tamién ye destacable la producción y esplotación pesquera, sofitada principalmente na crianza en cautiverio de camarón, del cual Ecuador foi, antes d'una tremera de plagues y problemes, unu de los principales esportadores mundiales, en plena recuperación anguaño, según la pesca d'atún, sardines, y munches otres variedaes de pexes, tantu pal consumu internu, como pa la esportación, en forma natural (conxeláu), en conserves, o con valores agregaos; la mayoría de la flota y les industries atópase asitiaes pela redolada del golfu de Guayaquil
Coles mesmes, cuenta con diverses especies de maderes como guasango, palu santu, muyuyo, pegapega, chipra, mosqueru y cardu; capaces de soportar llargues seques. D'igual forma son bien numberoses les granxes avícoles y les faciendes de ganáu bovino y porcín. Nel área del golfu esisten xacimientos de gas natural de gran potencial, por ello tola so plataforma continental ye considerada como de prospección petrolera.
Pela redolada de la ciudá de Guayaquil, a una distancia non mayor de tres hores, tópense dellos parques, reserves y montes proteutores qu'integren el Sistema Nacional d'Árees Protexíes del Ecuador:
El clima de Guayaquil ye la resultancia de la combinación de dellos factores. Pol so allugamientu en plena zona ecuatorial, la ciudá tien una temperatura templao mientres casi tol añu. Sicasí, la so proximidá al Océanu Pacíficu fai que les corrientes d'Humboldt (fría) y d'El Neñu (templada) marquen dos periodos climáticos bien estremaos. Una temporada húmeda y lluviosa (periodu nel qu'asocede'l 97% de la precipitación añal) que s'estiende xineru a mayu (correspuende al branu austral); y la temporada seca que va dende xunu a avientu (que correspuende al iviernu austral).
Por cuenta de que allúgase en plena zona ecuatorial, la ciudá tien temperatures templaes mientres tol añu, anque'l calor más afogadiego allugar ente xineru y mayu. Magar nestos meses la temperatura real nun ye bien alta, el mugor fai que la sensación térmica alzar escontra los 40° o más.
Parámetros climáticos permediu de Guayaquil, Ecuador
Guayaquil ye una ciudá d'amplia actividá comercial. La revista América Economía na so edición d'abril del 2002, incluyó'l ranking 2003 de les ciudaes d'América,[10] del que se destacar l'apaición de Guayaquil nel sestu puestu ente les ciudaes qu'empresten mayores facilidaes pa entamar negocios (ciudaes entamadores) algamando un índiz de 3,88 allugándose dempués de Monterrey (5,34), São Paulo (4,56), Santiago (4,45), Bogotá (4,40) y Méxicu, D. F. (4,26).
Vista Ciudá del Río, Guayaquil
L'actividá comercial y los beneficios que brinden vense tamién a nivel corporativu, les oportunidaes del sector priváu al desenvolver modelos de negocios que xeneren valor económicu, ambiental y social, tán reflexaes nel desenvolvimientu de nueves estructures y edificaciones, la inversión privada en Guayaquil formó parte nel procesu de la crecedera de la ciudá, los proyeutos inmobiliarios, urbanizaciones privaes, y centros de negocios y oficines, fueron n'aumentu, convirtiendo a la ciudá nun puntu estratéxico y curioso pa faer negocios nel Ecuador.
La ciudá de Guayaquil foi dende la dómina colonial un importante centru de comerciu na rexón. Los principales ingresos de los de Guayaquil son el comerciu formal ya informal, los negocios, l'agricultura y la acuicultura; el comerciu de la gran mayoría de la población consta de pymes y microempreses, sumándose de forma importante la economía informal que da ocupación a miles de de Guayaquil.[54] A pesar d'ello Guayaquil ye ciudá con mayores índices de subempleo (alredor del 40% de la PEA) y desemplegu (alredor del 11% de la PEA) del Ecuador.
Guayaquil caltién una infraestructura d'importaciones y esportaciones de productos con estándares internacionales. Ente les sos principales pontes de comerciu tán: el Puertu Marítimu, principal del Ecuador y unu de los de mayor arribación naviera nes mariñes del Pacíficu; y l'Aeropuertu Internacional José Joaquín de Olmedo. Adicionalmente, cuenta con una infraestructura de carreteres y víes a otres ciudaes y provincies, consideraes los meyores del país.
El proyeutu de rexeneración urbana busca como principal oxetivu, per mediu de rexeneraciones de los cascos comerciales, la medría de les plusvalíes prediales. Estos proyeutos impulsaos na ciudá per parte de les últimes alcaldíes llograron esti oxetivu n'invirtiendo grandes sumes de dineru. L'actual alministración municipal tien como meta convertir a Guayaquil nun llugar pal turismu internacional de primer clase y de negocios multinacionales.[55]
Guayaquil dende'l Cuetu Santa Ana
Guayaquil, la ciudá con mayor influyencia sobre'l PIB Guayas, tien una ufierta urbanística pela vía a la mariña, a Daule y a Samborondón que crez. Ente que los productores de camarón, banano, cacáu, café, y arroz beneficiáronse d'un preciu mayor. Acordies con l'últimu estudiu, efeutuáu pol Bancu Central del Ecuador, nel 2010 la economía guayasense xeneró 26,44 del PIB, lo que la ratifica a la cabeza de les otres 21 provincies. Síguelu Pichincha con un 21,86[56] del PIB.[57] La inversión concentrar nun 68% en cinco sectores: l'agrícola, pesqueru, manufacturero, comercial y construcción, según los datos del Central; siendo la manufactura, específicamente, la más relevante con un valor agregáu xeneráu de 1200 millones de dólares.
L'actividá comercial y los beneficios que brinden vense tamién a nivel corporativu, les oportunidaes del sector priváu al desenvolver modelos de negocios que xeneren valor económicu, ambiental y social, tán reflexaes nel desenvolvimientu de nueves estructures y edificaciones, la inversión privada en Guayaquil formó parte nel procesu de la crecedera de la ciudá, los proyeutos inmobiliarios, urbanizaciones privaes, y centros de negocios y oficines, fueron n'aumentu, convirtiendo a la ciudá nun puntu estratéxico y curioso pa faer negocios nel Ecuador.
La ciudá ye sede del 39% de les 1000 compañíes más importantes del Ecuador. De dichu grupu d'empreses, les compañíes de Guayaquil representen el 35% d'activos, 37% de patrimoniu y el 39% de los ingresos. Asina mesmu, el total de ventes de les empreses de Guayaquil representen el 36% d'esti grupu.
El comerciu apurrió con 1028 millones de dólares. La construcción tamién tuvo un efeutu multiplicador na economía. Mientres la dómina de la colonia Guayaquil siempres ocupó un llugar primordial. N'el so estelleru construyíen embarcaciones coles famoses maderes de la so redoma como guayacán, mangle, balsa, lloréu, y otres, llegando a convertise n'Estelleru Real de la Corona Española.
Anguaño Guayaquil ye'l puertu fluvial más importante del país, onde lleguen embarcaciones de toes partes del mundu. El 83% de toles importaciones y el 70% del total de les esportaciones movilícense al traviés de les instalaciones portuaries que s'atopen al sur de la ciudá. Esiste'l discutiniu de que los altos sectores empresariales de Guayaquil obligaron per mediu del Estáu a imponer restricciones mercantiles a los demás puertos del país, lo que los torgó desenvolvese a estos postreros dando la hexemonía a los primeres.
El negociu accionario ecuatorianu ye inda incipiente nos dos bolses del país, tantu la de Quito como la de Guayaquil. La Bolsa de Valores de Guayaquil, remanó un monto transado mientres los primeros diez meses del añu 2007 de 1583 millones de dólares. Na actualidá solo 110 empreses ecuatorianes alministren les sos inversiones nel mercáu accionario. Inda cuando llograr financiamiento nesti sector ye más económicu, la poca predisposición de les compañíes a abrir finances detener. Ente xineru y ochobre de 2005, la Bolsa de Valores de Guayaquil rexistró un monto de negociu de 1583 millones.[58]
La Cámara de Comerciu de Guayaquil ye l'ente gremial más antiguu del Ecuador, foi fundada pa sirvir al interés gremial de los sos afiliaos, al desenvolvimientu de les sos actividaes comercial y empresarial, dientro del marcu de les lleis de la nación.
La Cámara de la pequeña Industria del Guayas ye una organización non gubernamental con sede en Guayaquil, arrexunta y representa a les pequeñes y medianes empreses de la provincia del Guayas, busca la xeneración y sofitu a la producción sostenible y sustentable de bienes y servicios na provincia del Guayas, al traviés de la creación y afitamientu d'unidaes de producción, comerciu o servicios, liderando'l so desenvolvimientu empresarial per mediu de, sofitu empresarial, promoción comercial y servicios financieros.
La Cámara d'Industries ye una institución ensin fines d'arriquecimientu, constituyida y entamada polos productores industriales aniciaos en Guayaquil y la so zona d'influencia, sofita'l desenvolvimientu socioeconómico de la ciudá.
Al traviés de los años siguió cola so tradición comercial, y anguaño nun procesu fundamentalmente económicu, apueste al turismu, reflexándose nos cambeos nel ornatu de la ciudá, con un meyoramientu na autoestima de los ciudadanos, foi un procesu que tomó años, dende los dos últimes alministraciones municipales. Guayaquil desenvolvióse d'esta miente nun destín turísticu nacional ya internacional, siendo sede de feries y eventos internacionales.
Puertu Santa Ana
La zona del centru de la ciudá de Guayaquil ye unu de los llugares más importantes pal turismu nacional y estranxeru, yá que ye la más antigua y colonial. La zona del Malecón 2000 ye de gran interés turísticu y ye cercana al centru. The Point, allugáu nel área del Puertu Santa Ana, ye l'edificiu más grande de Guayaquil y del país. El Barriu "Las Peñas" ye otru sitiu d'interés, cuenta con 444 pasos aproximao y termina con un Mirador onde puede apreciase la vista de la ciudá.
La revista Latin Trade, nel so artículu de portada «Meyor d'América Llatina» inclúi a la ciudá de Guayaquil
como la ciudá más destacada en 5 categoríes: Meyor Hotel pa Executivos, Meyor Salida (entretenimientu), Meyor Axencia d'Arriendu d'Autos, Meyor Axencia de Viaxes y Meyor Restorán pa Executivos.[59]
Vista parcial de Guayaquil dende l'aire.
Unu de los llugares más significativos pa los turistes, ye'l Malecón 2000, llamáu asina debíu al nome de la Fundación qu'executó la obra. El nome orixinal ye Malecón Simón Bolívar. Esta obra ye un proyeutu de rexeneración urbana del antiguu malecón. Con 2,5 km d'estensión ufierta a los sos visitantes, amás de seguridá, grandes monumentos de la historia de la ciudá, museos, xardinos, fontes, miradores, centros comerciales, restoranes, chigres, patios de comida, el primer cine IMAX del Ecuador, muelles, dende onde puede encetase embarcaciones pa realizar paseos diurnos y nocherniegos pol ríu Guayas.
[60]
Según estudios realizaos pola Empresa Pública Municipal de Turismu, Promoción Cívica y Rellaciones Internacionales, el 54% de los turistes que lleguen a Guayaquil son estranxeros y el 98% de los turistes encamienten a la ciudá como un destín turísticu.[61]
Nel Malecón del Saláu puede esfrutase en familia de paseos pol esteru en pequeñes embarcaciones y almirar la flora y fauna del esteru; amás atópense discoteques, restoranes, y chigres.[62]
Las Peñas ye'l barriu más antiguu de Guayaquil. Nos últimos años tresformóse pa pasar a ser una de les principales atraiciones de la ciudá.
Puertu Santa Ana: ye un megaproyecto arquitectónica paecencia al Coconut Walk de Miami o al Puertu Maderu d'Arxentina, ye un llugar residencial, comercial y potencialmente turísticu que cunta con dellos edificios de construcción contemporánea y departamentos luxosos. La so primer etapa foi inaugurada nel 2007.
Parque Históricu Guayaquil: allugáu fora del perímetru urbanu. El llugar tien un monte de manglar que puede ser percorríu polos visitantes al traviés d'un senderu de madera. Nel manglar esisten 28 especies d'animales en cautiverio, ente elles el venado de cola blanca, el mapache, el pecarí. Tamién hai tigrillos, osos perezosos, monos y cocodrilos. Esto sumando a los pericos, águila arpía y papagayos. El sitiu tamién cunta con un retruque del Guayaquil Antiguu, dalgunes de les edificaciones son orixinales y fueron tresportaes al parque. En parque puede afayase la fauna principal y la historia non solo de la ciudá sinón tamién de l'antigua provincia.[63]
Parque El Llagu:km 25, vía a la Mariña, que ye un llagu artificial con más de 2 500 000 m³ d'agua (banzáu) y onde puede practicase deportes acuáticos como kayac, remu en bote, pesca de vera, pesca submarina, bucéu, snorkeling, etc. y otros deportes y actividaes como ciclismu, camping, picnics y esfrutar de la naturaleza.[64]
Puertu Fondu: sitiu turísticu pa esfrutar la flora y fauna (reserva de manglar) y prauticar deportes acuáticos como natación, remu en bote, kayac, etc. Tien una sablera y serviciu de comida típica y tradicional.
Cerro Blanco: km 16, vía a la mariña. Puede almirase flora y fauna de monte secu, esfrutar del turismu d'aventura nuna reserva ecolóxica con posibilidá de camping d'un día a otru.
Puertu Santa Ana.Cuetu Santa Ana: ta allugáu al nordeste de la ciudá, xunto al Barriu Las Peñas y pocos metros del Malecón. Ye'l llugar onde s'anició Guayaquil. Ye coloríu y visitalo resulta placentero, yá que hai que xubir 456 pasos, hasta llegar al so visu, onde se repara'l norte de Guayaquil. El Cuetu ta llenu de cafeteríes, chigres, tiendes d'artesaníes.etc.
Parque Seminariu: atópase allugáu nel sector Rocafuerte nel centru de la ciudá. Nesti parque puede apreciase un monumentu a Simón Bolívar, según tamién una gran variedá d'iguanes verdes. El parque Seminariu atiesta pel norte cola cai Clemente Ballén y Millán, pel sur con callar Diez d'Agostu, pel este cola cai Chile y pel oeste cola cai Chimborazo la cual foi refecha pal usu específicu de peatones yá que coneuta'l parque cola Catedral de Guayaquil.
Catedral Metropolitana de Guayaquil: atópase en plenu centru de Guayaquil, foi construyida ente los 1547, cuenta con formoses torres estilu semi góticu, foi la ilesia matriz a mediaos del sieglu XVI.Orixinalmente la catedral foi construyida de madera, mientres 1590 la edificación atopaba sobre'l cuetu Santa Ana, xunto a la Casa del Cabildru y la Plaza d'Armes, depués el templu foi destruyíu por un pavorosu quema en 1692
Parque Samanes: Atópase allugáu al norte de la ciudá, precisamente nel sector de los Samanes. Ye'l tercer parque más grande de Llatinoamérica, yá que s'estiende dende'l Ríu Guayas hasta la Vía a Daule con aproximao 851 hectárees. Ye un parque recreativu que tienes gran cantidá de canches de fútbol, tenis, basket y handball; amás tien área de llagunes y una zona de conciertos con capacidá de 10000 persones. Nesti parque construyó un estadiu que-y lo llamó n'honor del fináu futbolista Christian Benítez Betancourt, con una capacidá de 8000 persones. Nesti estadiu xuega de llocal River Ecuador y el Club Sport Emelec (Temporalmente pola ampliación del so estadiu) dambos de la Seria A del fútbol ecuatoriano.
Bulevar Nueve d'ochobre
Deportes estremos: Cerca de Guayaquil atópense pequeños pueblos arrodiaos de muncha naturaleza ideal pa la práutica de deportes estremos y actividaes al campu. el Canyoning o barranquismo que consiste en baxar por cañones o cascaes ye unu de los más practicaos por turistes que lleguen a Guayaquil y que busquen daqué d'aventura cerca, tamién el rafting y el tubing que consiste en navegar per ríos d'agües rápides ye otru deporte d'aventura al campu bien practicáu. Bucay
El tresporte públicu ye'l principal mediu tresporte de los de Guayaquil. Envalórase que na ciudá operen alredor de 17.000 unidaes de tresporte públicu, ente les cualos tán contabilizaos buses, taxis, espresos, y tricimotos.
Guayaquil tamién cunta col Aeropuertu Internacional José Joaquín de Olmedo.
La Fundación Municipal Tresporte Masivu Urbanu de Guayaquil, ye una persona xurídica de derechu priváu y ensin fines d'arriquecimientu al envís d'impulsar permanentemente, según alministrar y regular en forma coordinada'l Sistema Integráu de Tresporte Urbanu Masivu de Guayaquil - “Sistema METROVIA”, conformáu peles rutes, terminales, paraes, infraestructura y equipos incorporaos al referíu Sistema.
Foi constituyida cola denominación de “Fundación Tresporte Masivu Urbanu de Guayaquil” por aciu l'Alcuerdu Ministerial Non. 0220, de fecha 25 de marzu de 2004, emitida pol Ministru de Gobiernu, Cultos, Policía y Municipalidaes, camudando a la so denominación actual, por aciu l'Alcuerdu Ministerial Non. 0093, de fecha 17 de mayu de 2005, emitida pol mesmu Ministeriu.
El sistema d'autobuses de tránsitu rápiduMetrovía ye anguaño unu los medios más utilizaos nel tresporte públicu y foi fundáu'l 30 de xunetu de 2006. La Metrovía tien 3 troncales habilitaes y atópase en proyeutu la creación de 4 troncales más pa cubrir la demanda de tresporte en dellos sectores de la urbe.
La ciudá, al tar bordiada per ríos y trevesada por esteros, tien una necesidá vial de pontes pa la llibre circulación dientro de la urbe, según tamién pa comunicase col restu del país. La ponte de la Unidá Nacional (PUN), tamién conocíu por Rafael Mendoza Avilés, coneuta a Guayaquil cola ciudá de Durán, y poro, col restu del país, convirtiéndose na principal puerta d'entrada a Guayaquil per vía terrestre dende l'añu de la so inauguración en 1970; anque en realidá sían dos pontes, el primeru sobre'l ríu Daule coneutando a Guayaquil con Samborondón, y l'otru sobre'l ríu Babahoyo coneutando a Samborondón con Durán. Al norte tamién s'atopa otra ponte anque de menor tamañu col nome de ponte Alterna Norte (PAN), creáu específicamente pa descongestionar el PUN.[65]
Na ciudá de Guayaquil circulen dellos de los más importantes diarios de la nación. Ente los periódicos con mayor circulación atopar a L'Universu[66] (el más vendíu) y l'Espresu.[67] Unu de los diarios más antiguos foi devueltu a circulación ye El Telégrafu, anque con alministración estatal.[68] Otru de les más vendíos, anque bien polémicu pol so amarillismo y sensacionalismu, ye'l diariu Extra.[69]
Ente los demás periódicos de la ciudá tán Ciudadanía Informada, Meridianu, CRE Satelital, El Financieru. Apocayá tamién ganó popularidá'l Metroquil, un periódicu que circula de forma gratuita nos percorríos de la Metrovía.[70][71]
Nel VI Censu de Población y V de Vivienda, realizáu'l 25 de payares de 2001 pol INEC,[72] na ciudá de Guayaquil contabilizáronse 2 039 789 habitantes de los cualos les muyeres son el 51 % y los varones representen el 49 %.[73] Asina mesmu, la ciudá cunta con una importante densidá demográfica que xube a 2473 hab/km². La proyeición del INEC al 2008 envaloraba la población en 2 366 902 habitantes nel so área metropolitana, ente que al 2013 establez una cifra averada de 2,530.000 habitantes.[74]
Evolución demográfica de la ciudá de Guayaquil.
A lo llargo de la historia de la ciudá, les múltiples quemes, ataques pirates, plagues y epidemas, convirtiéronse n'unu de los factores que nun dexó un rápidu y continua crecedera poblacional en Guayaquil.[75] Sicasí, por cuenta de les oportunidaes de trabayu qu'ufiertaba la ciudá, la migración de persones d'otres partes de la nación contribuyó a la crecedera a lo llargo del sieglu XX; incluyendo tamién la llegada d'inmigrantes de distintes partes del mundu como los árabes, libaneses, italianos, españoles, alemanes, xudíos, chilenos, arxentinos, colombianos y cubanos que contribuyeron a la crecedera social y económico de la ciudá al traviés de los años hasta na actualidá. La tasa añal permediu de crecedera poblacional ye de 2,50 %.[73]
Anguaño la ciudá de Guayaquil tien una población flotante de 2.690.000 d'habitantes, que moren de manera temporal mientres la xornada llaboral, pero habiten en dellos de los cantones colindantes a Guayaquil, d'ente los cualos los más grandes son Durán, Daule, Samborondón y Milagru.
El pasiellu ye'l xéneru musical tradicional de la ciudá de Guayaquil con mayor enraigono nes xeneraciones más adultes de los estratos populares. Esisten grandes esponentes d'esti xéneru, sicasí'l más importante foi Julio Jaramillo Laurido,[77] conocíu poles sos iniciales "JJ". Jaramillo foi amás consideráu a nivel internacional como'l "Ruiseñor d'América". El pasiellu nel Ecuador amuesa dos rames pol so conteníu, una y bones el que ye cantáu na serranía ye murniu, ente que el de la mariña, especialmente Guayaquil, ye más rítmicu. Otros de los grandes intérpretes y compositores del pasiellu de Guayaquil son Nicasio Safadi, Enrique Ibáñez Mora, Carlos Solís, Carlos Silva Pareja y Constantino Mendoza Moreira. Héctor Napolitano, conocíu meyor como'l "Viejo Napo", un antiguu roqueru under de la ciudá, retomó'l xéneru.
Nos años 1980 tamién hubo solistes de trayeutoria, destacar el baladista Alfredo Mármol que incursionó nel ámbitu musical con muncho sucesu nel añu 1983 con ésitos como "Yá nun yes la mesma d'ayeri", "Y yes tu", "Nunca más lo vuelvo a faer", "Déxame saber", Cuanto gané, cuanto perdí", l'añu 1984 representa al Ecuador nel Festival OTI del cantar, siendo unu de los meyores representantes del Ecuador na historia de dichu festival. Nos años 1980 delles bandes de Guayaquil empezaron les sos carreres como músicos ente ellos el grupu Tranzas nel xéneru de pop rock el cual tuvo una carrera de 20 años nos escenarios. Nel rock y pop Reynaldo Egas col so cantar "El químicu", y tamién el cantautor Mike Albornoz colos sos cantares "San Vienres", "Balde d'agua frío", "Los tos besos" y "La mio perfecta manera d'amar". Otros grupos que llograron notoriedá a mediaos y finales de los años 80 fueron Clip, Taller, Quartz Band, Right. Tamién nel rap, hip hop, destacóse Gerardo, quien ganó fama yá a principios de los años 1990. A finales de los años 90 destácase enforma la participación d'AU-D, cantante de rap de Guayaquil llogrando participar nel Festival Viña del Mar con un cantar que foi un hit llamada "Crema de llimón". La banda de pop Van Mozart, tamién adquier notoriedá nesos años.
La influencia del rock dende esos años tamién se fixo notar nos sos distintos xéneros, anque na so mayoría con bandes underground pocu estructuradas ya inestables. Les bandes de rock que más destacaron fueron La Trifullka nun xéneru más pesáu, col so líder y vocalista Luis Rueda (agora solista), y L.Y.G.O. (la primer banda de Guayaquil n'apaecer en MTV y ser nomada a Premios MTV 2007 na categoría Meyor Artista Independiente) nun xéneru más nidiu de rock. L'enclín de les bandes nueves a finales de la década del 2000 en Guayaquil apunta a rescatar el soníu del stoner rock y el rock acedu de los años 1970.
No que fai a gustos musicales masivos de la ciudá de la última década, la población preadolescente, adolescente, y xuvenil polo xeneral adquirió una mayoritaria afición escontra'l reggaeton, pop y otros xéneros, fenómenu que nun ye ayenu al restu de la nación.
Na ciudá de Guayaquil esiste una amplia llibertá de cultus. La mayoría de les relixones na ciudá son de denominación cristiana, siendo d'ente toes elles, la Ilesia Católica, la que mayormente predomina na urbe. Los católicos cunten con 223 parroquies, 1345 sacerdotes diocesanos, 473 sacerdotes relixosos, 349 seminaristes en 12 seminarios mayores, 64 congregaciones masculines, 233 congregaciones femenines, 46 monesterios de vida contemplativa co más de 400 miembros d'institutos de vida consagrada.[78]
Aproximao'l 82% de los de Guayaquil profesen el catolicismu, la primer relixón cristiana establecida dende la fundación de la ciudá y el país, sicasí, delles confesiones protestantes atópense anguaño, tal como la Ilesia Evanxélica con alredor de 150.000 creyentes que ye una de les ilesies de mayor crecedera en Guayaquil. Tamién los miembros de la La Ilesia de Xesucristu de los Santos de los Últimos Díes, que tienen un templu central na ciudá xunto con dellos centros d'estaca, y un gran númberu de capiyes y proclamen tener aproximao unos 90.000 adeptos.
La Ilesia Adventista del Séptimu Día foi asitiada na ciudá per primer vegada en tol país y depués fundóse la "Misión Ecuatoriana Adventista del Sur". Anguaño los adventistes consideren qu'esisten cerca de 7.277 adeptos en Guayaquil. Ente que los Testigos de Xehová, nun informe mundial detalláu per países presentáu pola Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, afirmen qu'esisten nel Ecuador alredor de 55.669 siguidores en serviciu d'activu con unes 720 congregaciones, de les cualos 160 correspuenden namái a Guayaquil, onde amás esisten 87 salones del Reinu. Guayaquil ye la ciudá con mayor crecedera, con un 8% de creyentes nel últimu añu.[79]
Alumnos de primaria en Bastión Popular recibiendo llibros como parte del programa Zumar.
La educación pública na ciudá de Guayaquil ye gratuita hasta'l tercer nivel d'alcuerdu a lo axustao nel artículu 348 y ratificáu nos artículos 356 y 357 de la Constitución Política Nacional.[80]
La infraestructura educativa presenten añalmente problemes por cuenta de los sos entamos de clases xusto dempués del iviernu, una y bones les agües polo xeneral destrúin delles partes de los plantes educativos en parte por cuenta de la mala calidá de materiales de construcción, especialmente a nivel marxinal.[81] Calcúlase que nel 2008, el presupuestu invertíu n'infraestructura educativa xubió aproximao a 9 millones de dólares ente'l gobiernu central y la municipalidá de la ciudá.[82]
La ciudá cunta amás con una gran variedá d'instituciones públiques d'educación secundaria de gran prestíu. Sicasí esiste una importante crecedera na cantidá d'estudiantes n'instituciones particulares, que polo xeneral destinar pa neños y nuevos de clase alta y media. D'igual manera los estudiantes d'escueles y colexos públicos o privaos caltienen l'usu del uniforme escolar que varia d'alcuerdu a cada institución, pero pal casu de les escueles primaries públiques en zones marxinales, esiste un programa impulsáu pol gobiernu central que dota al alumnáu d'uniformes de manera gratuita.
La ciudá cunta con dellos centros d'educación cimera, con más de 120 000 estudiantes universitarios partíos ente diverses carreres. La primer institución d'educación cimera establecida na ciudá foi la Universidá de Guayaquil, meyor conocida como la Universidá Estatal, siendo tamién la que mayor númberu d'estudiantes rexistra.[84] La Escuela Cimera Politéunica de la Mariña,[85] meyor conocida pol so acrónimu "ESPOL", ye considerada la meyor institución d'educación cimera de la ciudá, y ente los meyores de tola nación según l'últimu informe d'evaluación a les universidaes del Ecuador realizáu pol CONEA.[86] Otres de les grandes instituciones cimeres que tien la ciudá ye la Universidá Católica Santiago de Guayaquil, onde gran parte de persones actives na política nacional realizaron los sos estudios,[87] y la Universidá Teunolóxica Empresarial de Guayaquil, onde converxeron les práutiques empresariales de la ciudá cola academia.[88]
Según l'últimu censu poblacional realizáu nel 2001 pol INEC, el porcentaxe d'analfabetismu ocupa'l 4,7% de la población urbana, que s'estrema abondo del 11,3% que se fai presente nes poblaciones rurales.[73] Según l'estudiu realizáu pol mesmu censu llogróse amestar a les estadístiques que'l 40% terminara los sos estudios primarios, ente qu'otru 33,2% graduárase de bachiller al terminar la secundaria, sicasí solo 14% ingresaren a la universidá, escuela cimera, o cualesquier otru institutu de tercer nivel. Finalmente solo un 8,5% algamara la educación de cuartu nivel.[73]
Biblioteca de la Casa de la Cultura Ecuatoriana Nucleu del Guayas.
La mayoría de los museos de Guayaquil tán allugaos nel centru la ciudá, como ye'l casu del Muséu Municipal de Guayaquil, nel cual les atraiciones son l'arqueoloxía, documentos coloniales, efeutos personales de los patriotes de la independencia y fotografíes de la ciudá a entamos del sieglu XX.[89][90]
Ente la variedá de museos que pueden apreciase ta'l "Muséu Nahim Isaías", cual espón arte colonial y republicanu.[91] El "Muséu Antropolóxicu del Bancu Central" amuesa arqueoloxía, arte colonial, republicanu y modernu. El "Muséu Históricu Bae Calderón" ye l'únicu na ciudá qu'espón astronomía, historia y armes. El "Muséu Presley Norton" presenta arqueoloxía. Nel "Museo Francisco Campos" puede apreciase zooloxía, mineraloxía, arqueoloxía, paleontoloxía.
Nel muséu de la Casa de la Cultura, "Carlos Zevallos Menéndez" puede apreciase trés sales: de cerámica y orfebrería prehispánica. D'últimes nel "Muséu Coronel Félix Luque Plata" exhíbese la historia del cuerpu de bomberos.
Unu de los más destacaos museos de la ciudá ye'l Muséu Antropolóxicu y d'Arte Contemporáneo, meyor conocíu pol so acrónimu "MAAC", allugáu na parte norte del Malecón 2000 a veres del ríu Guayas. Ye unu de los más grandes ya importantes del Ecuador onde s'espón arte de les cultures prehispániques y una coleición de 50 000 pieces arqueolóxiques natives ecuatorianes y más de 3000 obres d'arte modernu.[92]
En Guayaquil ye posible atopar restoranes de comida típica, internacional y especializada en distintos llugares de la ciudá. Los principales sectores de restoranes internacionales son Urdesa, el centru de la ciudá, y la vía a Samborondón.
Dientro de los platos típicos de Guayaquil puede destacar el arroz con menestra y carne asao; ye un platu preparáu con fréxol maduru del tipu conocíu llocalmente como canariu, anque tamién-y lo puede preparar con llenteyes, garbanzos o con otru distintu tipu de fréxol, según variantes de carne (chuleta, pexe, pollu o chorizos), carnes que son cocíes al carbón y lleva como complementu patacones (cachos de plátanu verde tostáu). Tamién ye bien tradicional consumir el típicu encebollado, un caldu con pexe albacora o atún preferentemente, yuca cocida, y arregláu con un tipu de ensalda compuestu de cebolla, tomate reñón, cilantro y zusmiu de llimón tou preparáu por separáu, y sirvíu xuntu, consideráu un escelente vivificante depués d'una nueche de parranda bien común, nesta vibrante urbeporteña. Por ser el principal puertu d'Ecuador, abonden los mariscos, y tamién los platillos preparaos a bade d'estos, son bien consumíos los ceviches sían de pexe (encurtido), camarón o concha (cocíos); otru productu de mar, ye'l cámbaru, bien popular y bien consumíu sobremanera les fines de selmana na ciudá, preparar al ajillo, "criollu", n'ensalada, en sopa, etc. Una opción pa los almuerzos son los bolones de verde (boles de plátanu verde fritu, que se-y da la forma coles manes) con cachos tostaos de piel de gochu (chicharrón) o con cachos de quesu fresco. Amás tán los aperitivos salaos como les humites (ellaboraes con maíz tienru molíu, xunto a cachos de quesu, envolubraes na mesma fueya de maíz), les hayacas (ellaboraes con farina de maíz, xunto a cachos de gochu o pollu, vexetales, uves pases, arbeyos, envolubraes na fueya de plátanu), los bollos de pexe (preparáu con plátanu verde molíu, pexe, maní o cacahuate, envolubráu tamién nuna fueya de plátanu) y les empanaes de plátanu verde, rellenes con quesu o carne de res. Tamién destaca'l caldu de salchicha (o de mangón), caldu realizáu con menudencias rellenes de sangre y arroz o verde arralláu, fégadu, oreyes, ente otres partes del gochu que s'utilicen pa la so ellaboración. Ente los postres, ta la típica ensalada de frutes, zusmiu de naranxas al que se-y amiesta cachos de piña, melón, sandía, banano, uves y otres tantes frutes tropicales más al gustu del comensal. Ente les bébores típiques ta'l quáker, nome comercial d'una marca de cebera, que foi adoptáu por ésta bebida, que consiste nuna tendalada fecha con falopos d'avena, xunto a naranjilla o maracuyá y/o tamién pulgu de piña, canela, clavu de golor y panela (bloque d'azucre ensin refinar) incluyíes nel so cocción; puede bebese tibia o fría.
Ente los establecimientos de comida internacional y especializada, la más consumida ye la comida italiana. Esisten pizzeríes (cola so ufierta de pastes y demás comida italiana), parrilles (onde se viende rustíos o parrillaes al estilu rioplatense), asaderos (venta de pollos asaos), chifas (restoranes de comida china), restoranes de comida mexicana, según les cadenes mundiales de comida rápida, d'hamburgueses, papes y pollu fritu.
Na ciudá de Guayaquil, al igual que tola nación ecuatoriana, el deporte más popular ye'l fútbol. Na ciudá fundóse'l primer club de fútbol llamao Guayaquil Sport Club. La ciudá ye sede de los dos equipos más populares del país: el Barcelona Sporting Club y el Club Sport Emelec[ensin referencies], dambos equipos participen na Primer División del Fútbol Nacional Ecuatorianu. Por coincidencia, estos dos equipos nacieron nel Barriu del Estelleru, y que dende los sos entamos tuvieron reñes y polo cual, cuando s'enfrenten ufierten unu de los partíos más tradicionales del campeonatu conocíu como Clásicu del Estelleru, que ye consideráu pola FIFA como'l clásicu oficial del país.[93]
Amás de estos dos equipos, Guayaquil ye tamién see d'otros equipos de fútbol:
El Barcelona Sporting Club ye l'equipu que más campeonatos ganó na Primer División d'Ecuador (15 campeonatos), amás de llegar dos veces a una final de la Copa Libertadores d'América llegando ser el primer equipu ecuatorianu en llograr una final na Copa Libertadores d'América. Foi unu de los equipos que nunca baxaron de categoría. El Club Sport Emelec, foi electu como'l meyor club del mes del mundu en xunu del 2010, l'únicu nel país en tener esti méritu; foi'l primer campeón nacional en 1957, el primer equipu ecuatorianu en tener estadiu propiu y foi l'únicu equipu ecuatorianu en ser campeón toles décades; foi'l primer club del fútbol ecuatoriano en tener una barra entamada, una y bones el 9 d'ochobre de 1974 formóse la llamada Barra Azul, na actualidá, la so barra más representativa ye la Boca del Pozu, que ye la barra brava más antigua d'Ecuador, nació'l 25 de xunetu de 1980 na xeneral del Estadiu Modelu; tien 13 campeonatos nacionales, un vicecampeonato de la Copa Merconorte nel 2001, y llegó nuna ocasión a semifinales de la Copa Libertadores d'América.
La Federación Deportiva del Guayas ye l'organismu rector del deporte en tola Provincia del Guayas y per ende en Guayaquil exerzse la so autoridá de control.[95]
En 1930, cuatro nadadores de Guayaquil (Carlos Luis Gilbert, Abel Gilbert, Ricardo Planes y Luis Alcívar Elizalde), llograron conquistar el Campeonatu Suramericanu de Lima, que na posteridá denominaríase como la fazaña de los cuatro mosqueteros». Amás nesti deporte darréu figuraría Jorge Delgado Panchana, convirtiéndose nel nadador suramericanu que más títulos ganó, llogrando dempués el 4º llugar en natación nes Olimpiaes de Múnich de 1972.
Francisco Segura Cano ye un gran baluarte na historia del tenis ecuatorianu quién foi campeón mundial na década de los 40 y 50 más d'una vegada. Tamién destacaron otros tenistes como Andrés Gómez Santos, quién fuera ganador en 1990 del Tornéu de Roland Garros (unu de los cuatros Grand Slam del tenis mundial).
Nel Estadiu Panchu Segura Cano, propiedá del Guayaquil Tennis Club, xuégase'l ATP Challenger Ciudá de Guayaquil dende l'añu 2005, la so cancha ye de magre y afora 4500 persones.
Guayaquil tien unu de los estadios de fútbol más grandes de Suramérica. Reconocíu como'l más bellu del país[ensin referencies], l'estadiu Monumental Bancu Pichincha que afora a más 57 267 persones y ye propiedá del Barcelona Sporting Club la so capacidá máxima foi de 90 000 aficionaos rexistraos na final de la copa libertadores de 1998[ensin referencies] y forma parte nel top 10 de los estadios más históricos del continente[ensin referencies] Siendo anfitrión de la final de la Copa América 1993 Foi sede de la Copa Mundial de Fútbol Sub-17 de 1995 y d'otres finales internacionales como la Copa Libertadores 1990 y la Copa Libertadores 1998. La FIFA escoyó al estadiu Monumental ente los 100 meyores estadios del mundu[ensin referencies]. El so rival el Club Sport Emelec foi'l primer equipu ecuatorianu en tener estadiu propiu, l'Estadiu George Capwell, que tien capacidá pa más de 21 388 espectadores[ensin referencies], foi fundáu en 1945, qu'allugó la Copa América de 1949 y tamién ta ente los 100 meyores estadios del mundu[ensin referencies], la so infraestructura ye única nel país por que presenta la forma típica de los estadios europeos,(forma cuadrada y pequeñu) magar que dende los sos entamos sufrió una serie de remodelaciones entá caltién la forma dicha y entá más cuando va ser sometíu otra remodelación y modernización nos próximos años, aumentando asina la so capacidá a 40 000 persones. L'estadiu de la Federación Deportiva del Guayas ye l'Estadiu Alberto Spencer Herrera, que nun tien un club que-y faiga local y ye utilizáu pa conciertos, afora 42 000 persones[ensin referencies] y cuenta con pista atlética.
El Coliséu Voltaire Paladines Polo ye utilizáu para baloncestu, conciertos, shows artísticos afora 8500 persones. L'Estadiu Yeyo Úraga ye utilizáu pa la Lliga Ecuatoriana de Béisbol, ye un formosu escenariu deportivu pa 10 000 persones.
En 1982, Guayaquil acoyó unu de los sos eventos deportivos internacionales más importantes de la so historia, cuando se celebró'l IV Campeonatu Mundial de Natación, entamáu pola Federación Internacional de Natación (FINA).
Guayaquil celebra a lo llargo del añu varios feriaos, los mesmos qu'atraen a gran cantidá de turistes del país y estranxeros. Una de les celebraciones que se dan a empiezu d'añu ye la d'antroxu la cual varia la so fecha de celebración dende finales de xineru hasta principios de marzu según l'añu. Una gran cantidá de persones opten por permanecer fora de la ciudá mientres estes feches, aprovechando los feriaos pa dir a los distintos balnearios del país, anque tamién esiste una bona cantidá que prefier dir a les celebraciones qu'ufierten les ciudaes de la serranía ecuatoriana. Nos últimos años, l'alcaldía hai promovíu una serie de programes d'actividaes por que les persones puedan pasar estos feriaos na ciudá, razón pola cual pa estes feches dan desfiles y festivales en dellos sectores de la urbe.[96]
Neños baillando en traxes típicos nuna presentación barrial poles fiesta xulianes.
Les festividaes más grandes que se realicen na ciudá son les "fiestes octubrinas", que se celebren en tol mes d'ochobre de cada añu, cuantimás el 9 d'ochobre na cual realízase les paraes militares y desfiles cívicos, y la M.I. Municipalidá realiza la "Sesión Solemne" en memoria de la independencia de Guayaquil.
A finales d'avientu, los habitantes centrar nes celebraciones de Navidá y de Fin d'Añu. El regresu de los migrantes nel esterior, les compres de regalos, les típiques lluces decoratives fáense presentes na Nuechebona. Per otru llau, la quema de los monigotes en casi toles cais de la urbe ye lo típico de la ciudá pa Nuechevieya, anque tamién delles persones tienen el costume de pasar les fiestes nos distintos balnearios cercanos.
Cuando'l cielu ta estenu, el Volcán Chimborazo con una elevación de 6268 metros sobre'l nivel del mar, pue ser vistu a 145 km de distancia de la ciudá.
La ciudá ta arrodiada por montes naturales, al Oeste na rexón costera, estiéndense miles d'hectárees de Manglares, que constitúin la Reserva de Producción Faunística Manglares El Saláu con grandes árboles de la mariña del país con raigaños sobre'l mar. La islla Santay, frente a la ciudá, ye una Área Nacional de Recreación. Los Manglares de Puertu Fondu, que son parte de la Reserva de Producción Faunística Manglares El Saláu, pa caltener l'ecosistema del manglar nesta área, ta dirixíu por un club ecolóxicu, qu'ufierta la posibilidá de faer ecoturismo.
Al Norte ta'l Cuetu Azul, que ye la estensión del cordal "Chongón Colonche", con remanentes de montes naturales; al este de la ciudá, estiéndense grandes zones agrícoles y montes, establecíos nes riberes de los ríos que baxen del cordal de los Andes, hasta formar el ríu Guayas.
L'Área protexida de Cerro Blanco, nel cordal Chongón Colonche, declaráu como Monte Proteutor por decretu gubernamental y alministrada pola Fundación Pro-Monte, protexe les árees de monte tropical secu del Ecuador, con una biodiversidá local, incluyendo dellos tipos d'animales, el xaguar, puma, monu aullador, venado de cola blanca, saíno, coatimundi, mapache come cámbaros y otros, puede reparase páxaros (bird watching) con 211 especies incluyendo a 22 especies d'aves de presa y una pequeña población de Great Green Macow. Les facilidaes del Monte Cerro Blanco inclúin un muséu anfiteatru al campu, cuatro senderos naturales, árees de picnic y camping, y un centru de reproducción en cautiverio del Great Green Macow. Mientres los meses d'iviernu, de xineru a mayu, la vista del cuetu ye totalmente verde y la bayura d'agua dexa la reproducción de les aves y animales que viven nel so mediu ambiente natural. De xunu a avientu, ye la estación de branu, el color de les fueyes camuda a colloráu marrón y los árboles florien.
La ciudá tien una bona calidá d'aire, por tar arrodiada de toes estes reserves naturales, que permanentemente suministren aire llimpio a la ciudá y pol vientu que vien del mar, mientres tol añu; apocayá rexístrense dellos niveles de contaminación ambiental pola xeneración d'eletricidá y el parque automotor, tresporte de buses y vehículos privaos, qu'aumenta cada añu, pero que ye absorbida y compensada, polos montes qu'arrodien a la ciudá.
Guayaquil tien un xardín botánicu con más de 324 especies vexetales de la rexón, que pueden ser reparaes nel so hábitat natural, árboles madereros, árboles frutales, plantes ornamentales y exótiques. Tamién puede reparase 73 especies d'aves y 60 especies de caparines, mientres tol añu, con tres exposición permanentes: Orquídees (más de 50 especies), Valdivia (minerales, roques y piedres precioses) y plates melecinales en xunto con un xardín familiar.
La ciudá de Guayaquil atópase anguaño empuesta dientro de la nueva situación mundial nel contestu de la globalización, pa lo cual ta realizando una serie d'aiciones empobinaes a estender los venceyos ente ciudaes del mundu al traviés convenios d'hermandá pa crear una "Rede Global de Ciudaes" que dexen intercambios d'esperiencies ente les mesmes, el desenvolvimientu d'actividaes comerciales, industriales, turístiques y culturales, según la de les soluciones aplicaes a los distintos problemes urbanos tales como tresporte públicu, contaminación, seguridá ciudadana, servicios básicos, ente otres.[99]
↑El Malecón. Fundación Malecón 2000 (ed.): «El nome de Guayaquil». Archiváu dende l'orixinal, el 8 de febreru de 2004. Consultáu'l 27 d'ochobre de 2009.
↑Benítez; Garcés, p. 106. Benítez y Garcés sostienen que los Manteño-Huancavilca estremar en tres rames: Los manteños en Manabí, los huancavilcas al norte del Golfu de Guayaquil, y los punaes na Isla Puná.
↑Correa Bustamante, p. 11. Correa Bustamante caltién que al rematar el Periodu d'Integración sobresalieron les cultures Milagru-Quevedo y la Manteño-Huancavilca.
↑Estrada Ycaza "La fundación de Guayaquil", p. 59.
↑Estrada Ycaza "La fundación de Guayaquil", p. 211.
↑Estrada Ycaza "La fundación de Guayaquil", p. 119.
↑Romeo Castillo, p. 26. L'autor escribe: «He equí la rellación extractada de los títulos y previlegios de que goció la ciudá en dómina colonial: 1º El timbre de "Lleal y Noble" dende la so fundación...»
↑Jorge Salvador Lara, "Curtia historia contemporánea del Ecuador", páx. 384:"A la fin Castilla retiróse, y Franco foi ganáu por García Moreno na batalla de Guayaquil, el 25 de setiembre de 1860"
↑ 43,043,143,243,3Constitución Política d'Ecuador - Títulu V: Organización Territorial del Estáu - Capítulu terceru: Gobiernos autónomos desentralizados y rexímenes especiales - Artículu 253.
↑ECAPAG. «Contrato de Concesión». Archiváu dende l'orixinal, el 2 d'avientu de 2015. Consultáu'l 25 de setiembre de 2009. «Ecapag plantega una proyeición similar establecida en 2.915.913 habitantes pal añu 2010.»
↑Constitución Política d'Ecuador - Títulu VII: Réxime del bon vivir - Capítulu primeru: Inlusión y equidad social - Seición primer: Educación - Artículo 356 y 257.
Colombres Mármol, Eduardo (1940). San Martín y Bolívar na entrevista de Guayaquil. Guayaquil: Editorial Coni.
Correa Bustamante, Francisco José (2002). Tou Guayas nes sos manes. Guayaquil: Xusticia y Paz.
Estrada Ycaza, Julio (1995). Guía histórica de la ciudá de Guayaquil3. Guayaquil: Archivu Históricu del Guayas. ISBN 9978-41-413-4. ISBN 9978-82-769-9.
Ediciones Castell (1981). Diccionariu Enciclopédicu Hachette Castell Tomo 2. Barcelona: Printer Industria Gráfico. ISBN 84-7489-156-6.
Ediciones Castell (1981). Diccionariu Enciclopédicu Hachette Castell Tomo 3. Barcelona: Printer Industria Gráfico. ISBN 84-7489-157-4.
Estrada Ycaza, Julio (1974). La fundación de Guayaquil5. Guayaquil: Archivu Históricu del Guayas.
Ecuador
.svg)
Total Ciudá
.jpg)
Coordenaes xeográfiques
Parámetros climáticos permediu de Guayaquil, Ecuador 
Parámetros climáticos permediu de Guayaquil 
.JPG)
_-_Puerto_Santa_Ana.JPG)
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Guayaquil.
Datos: Q43509
Testos: Himno de Guayaquil