Mar Mediterraneu

La superficie del Mediterraneu.

El Mediterraneu ye un mar del Atlánticu oriental, asitiáu ente Europa meridional, Asia occidental y África del norte. Tien aprosimadamente 2,5 millones de km² y 3.860 km de lonxitú ya ye'l mar interior más grande del mundu. Les sos agües, que bañen les tres penínsules del sur d'Europa, (Ibérica, Itálica y Balcánica) y una d'Asia, Anatolia, comuniquen col océanu Atlánticu al través del estrechu de Xibraltar), col mar Negru (polos estrechos del Bósforo y de los Dardanelos), y cola mar Bermeya (pela canal de Suez). Formóse fai 6,5 millones d'años debío al agua que lo inundó pol estrechu de Xibraltar.

Orixen del nome

El nome d'esti mar vien del latín mar medi terraneum, que quier decir mar en mediu de les tierres. Los romanos llamábenlo Mare Nostrum porque toes les orielles yeren d'ellos.

Llendes

El Mediterraneu tien como llendes les costes d'África, Asia y Europa comprendíes ente'l estrechu de Xibraltar al oeste y la entrada a los Dardanelos y la canal de Suez al este. Sodivídese en dos grandes cuenques:

• la occidental, que les sos llendes son: al oeste, la llínia imaxinaria qu'aúne'l cabu Trafalgar (España) y'l cabu Espartel (Marruecos); al noreste, la costa occidental d'Italia, la costa norte de Sicilia y, nel estrechu de Messina, la llínia imaxinaria qu'aúne l'estremu norte del cabu Paci (15º42'E) col cabu Peloro, que ye l'estremu oriental de la islla de Sicilia; y al este la llínia qu'aúne'l cabu Lilibeo (37º47'N, 12º22'E), que ye l'estremu occidental de Sicilia, col cabu Bon (Túnez).
• la oriental, que llenda: al oeste, coles llendes nororiental y oriental de la cuenca occidental; al noreste cola llínia imaxinaria qu'aúne Kum Kale (26º11'E) col cabu Helles, que ye la entrada occidental a los Dardanelos; al sureste cola entrada de la canal de Suez; y al este cola costa de Siria y Palestina.

Llenden col Mediterraneu los siguientes estaos:

• Xibraltar (Reinu Xuníu), España, Francia, Mónaco, Italia, Eslovenia, Bosnia y Hercegovina, Croacia, Albania, Grecia y Turquía, pela costa norte.
• Siria, El Líbanu, Israel y la Franxa de Gaza pel este.
• Exiptu, Libia, Túnez, Arxelia y Marruecos, pel sur.
• Malta y Xipre como islles que conformen estaos independientes.

Subdivisión

Tradicionalmente esti mar ta subdividíu n'otros más pequeños y que tienen mayor o menor consideración dependiendo del so tamañu o importancia xeohestórica; asina pue dividise ente mayores y menores.

1. Mayores (d'Occidente pa Oriente):
   1. Mar Tirrenu.
   2. Mar Adriáticu.
   3. Mar Xónicu.
   4. Mar Exéu.
   5. Mar Prietu.
2. Menores (d'Occidente pa Oriente):
   1. Mar d'Alborán.
   2. Mar Menor.
   3. Mar de Liguria.
   4. Mar de Mármara.
   5. Mar de Llevante.
   6. Mar d'Azov.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Mediterraneu.
• http://web.archive.org/20030112212825/homepage.mac.com/uriarte/medsec.html