Diferencies ente revisiones de «Llión»
Sin resumen de edición |
Intro |
||
| Llinia 7: | Llinia 7: | ||
| imaxe_escudu = Coat of Arms of the City of León.svg |
| imaxe_escudu = Coat of Arms of the City of León.svg |
||
| imaxe_escudu_tamañu = 65px |
| imaxe_escudu_tamañu = 65px |
||
| imaxe = [[Archivu:Catedral de León vista clásica.jpg| |
| imaxe = [[Archivu:Catedral de León vista clásica.jpg|280px]] |
||
| pie = [[Catedral de Llión]] |
| pie = [[Catedral de Llión]] |
||
| coordenaes = 43_36_00_N_05_34_00_W_ 43°36'N 05°34'W |
| coordenaes = 43_36_00_N_05_34_00_W_ 43°36'N 05°34'W |
||
| mapa = Mapa municipal León.svg |
| mapa = Mapa municipal León.svg |
||
| lema = ''Cuna del Parllamentarismu''<ref name = "CUNA">{{cita web| títulu =La Junta concede el título de 'Cuna del Parlamentarismo' a la ciudad de León| url = http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/La-Junta-Concede-El-T-iacute-tulo-De-Cuna-Del-Parlamentaris-vn66489-vst216 | fechaaccesu = 24 de febrero de 2011 | idioma = castellanu | autor = Leonoticias.com}}</ref> |
|||
| abreviatura = '''Lli''' |
| abreviatura = '''Lli''' |
||
| xentiliciu = [[wikt:Llionés|Llionés, -a, -o]]~[[wikt:Cazurru|Cazurru, -a, -o]] |
| xentiliciu = [[wikt:Llionés|Llionés, -a, -o]]~[[wikt:Cazurru|Cazurru, -a, -o]] |
||
| Llinia 42: | Llinia 43: | ||
| llión = Llión |
| llión = Llión |
||
| web = http://www.aytoleon.es/ -|}} |
| web = http://www.aytoleon.es/ -|}} |
||
'''Llión''' [ʎiˈoŋ] (en [[Idioma castellanu|castellanu]] y oficialmente; ''León'' [leˈon]) ye un [[conceyu]]<ref>{{cita web |url= http://www.seap.minhap.gob.es/es/areas/politica_local/sistema_de_informacion_local_-SIL-/registro_eell.html|títulu=Rexistru d'entidaes llocales|fechaaccesu=24 de payares de 2013 |autor=[[Ministeriu de Facienda y Alministraciones Públiques]]}}</ref> y ciudá [[España|española]] allugada nel noroeste de la [[península ibérica]], capital de la [[rexón de Llión|rexón]] y la [[provincia de Llión|provincia homónima]], na [[comunidá autónoma]] de [[Castiella y Llión]]. Llión cuntaba en xineru de [[2013]] con 130.601 habitantes<ref>{{cita web|url = http://www.ine.es|títulu = Institutu Nacional d'Estadística |autor=[[Institutu Nacional d'Estadística (España)|INE]]| fechaaccesu = 2 de febreru de 2009 | idioma = castellanu}}</ref> repartíos nuna superficie de 39,03 km², y un [[Área metropolitana de Llión|área metropolitana]] de 208.899 habitantes según el mapa d'arees funcionales de la [[Xunta de Castiella y Llión]](otros proyectos dan cifres diferentes<ref>{{cita web|url = http://www.espon.eu/mmp/online/website/content/projects/261/420/file_2420/fr-1.4.3_April2007-final.pdf|títulu = Study on Urban Functions (Project 1.4.3)], Final Report, Chapter 3, (ESPON, 2007) |autor=[[European Spatial Planning Observation Network]]| fechaaccesu = 3 de xunu de 2009 | idioma = castellanu}}</ref>), distruyíos en quince conceyos, siendo asina la segunda más poblada de la comunidá.<ref>{{cita web|url = http://www.abc.es/agencias/noticia.asp?noticia=1618040|títulu = Según Xunta de Castiella y Llión. Hai otres estadístiques qu'ofrecen cifres distintes Ver [[Área metropolitana de Llión]]| fechaaccesu = 8 de xunetu de 2014 | idioma = castellanu}}</ref> |
|||
'''Llión''' o '''Lleón''' (''León'' n'[[español]]) ye la capital de la [[provincia de Llión]], integrada na comunidá autónoma de [[Castiella y Llión]]. Foi la capital hestórica del [[Reinu de Llión]]. |
|||
Nacida como campamentu militar [[Imperiu romanu|romanu]] de la ''[[Legio VI Victrix]]'' hacia [[29 e. C.|29 e. C.]], el so calter de ciudá campamental afitóse col asentamientu definitivu de la ''[[Legio VII Gemina]]'' a partir de [[74]]. Tres la so [[Demografía histórica d'España|despoblación]] parcial con motivu de la [[Conquista musulmana de la península ibérica|conquista musulmana de la península]], Llión recibió un nuevu impulsu como parte del [[Reinu d'Asturies]]. En [[910]] escomenzó una de les sos etapes históriques más destacaes al convertise en capital del [[Reinu de Llión]], participando activamente na llucha contra los musulmanes. La ciudá acoyó les primeres [[Cortes de Llión de 1188|Cortes]] de la historia d'[[Europa]] en [[1188]], baxo'l reináu d'[[Alfonsu IX de Llión|Alfonsu IX]], gracies a ello, en [[2010]], foi proclamada pol profesor [[John Keane]], el [[rei d'España]] y la [[Xunta de Castiella y Llión]] como Cuna del [[Parllamentarismu]].<ref name = "CUNA"/> Dende la [[Baxa Edá Media n'España|Baxa Edá Media]] la ciudá dexó de tener la importancia d'antaño, en parte debío a la perda de la so independencia tres la unión del reinu leonés -ente otros- a la [[Corona de Castiella|Corona castellana]], definitiva dende [[1301]]. |
|||
Sumida nun periodu d'estancamientu pela [[Edá Moderna]], na [[Invasión Napoleónica]] foi una de les primeres ciudaes españoles en llevantase, y años dempués del final de la guerra, en [[1833]], adquiriría'l so rangu de capital provincial. L'arribada del [[sieglu XX]] truxo consigo'l [[Ensanche de Llión|Plan d'Ensanche]], qu'esporpolló la espansión urbanística que venía esperimentando dende finales del [[sieglu XIX]], cuando la ciudá se convirtió nun importante nuedu de comunicaciones del noroeste con motivu del auxe de la minería del carbón y de la llegada del ferrocarril. |
|||
El so patrimoniu históricu y monumental, asina como estremaes celebraciones que tienen llugar a lo llargo del añu, ente les que destaca la [[Selmana Santa en Llión|Selmana Santa]], y la so situación como pasu obligáu del [[Camín de Santiago]], consideráu [[Patrimoniu de la Humanidá]] pola [[UNESCO]], conviértenla nuna ciudá receptora de turismu nacional y internacional. Ente los sos monumentos más representativos alcuéntrense la [[Catedral de Llión|Catedral]], el meyor exemplu del góticu clásicu de estilu francés n'España, la [[Basílica de San Isidoru de Llión|Basílica de San Isidoru]], una de les ilesies romániques más importantes d'España, tumba de los reis de Llión medievales y considerada como ''La Capiella Sistina del Arte Románicu'', el [[Conventu de San Marcos (Llión)|Monesteriu de San Marcos]], primer exemplu de l'arquitectura plateresca y renacentista española, el palaciu de Los Guzmanes, el palaciu de los Condes de Ḷḷuna, la ilesia del Mercáu o del Camín l'Antigua, la ilesia de Palat del Rey, la Casa de les Carniceríes y la [[Casa Botines]], d'estilu modernista y realizada pol arquitectu [[Cataluña|catalán]] [[Antoni Gaudí]]; toos ellos declaraos [[Bien d'Interés Cultural]].<ref>{{cita web|url = http://www.mcu.es/bienes/cargarFiltroBienesInmuebles.do?layout=bienesInmuebles&cache=init&language=es |títulu = Base de datos de bienes inmuebles| fechaaccesu = 23 d'abril de 2009 |autor=[[Ministeriu de Cultura d'España]]| idioma = castellanu}} Información na so páxina oficial.</ref> Exemplu destacáu d'arquitectura moderna, y ún de los museos de la ciudá, ye'l [[Muséu d'Arte Contemporaneu de Castiella y Llión|MUSAC]], de ''Mansilla + Tuñón Arquitectos''.<ref name = "MU">{{cita web| títulu = El MUSAC entra na élite de l'arquitectura | url = http://www.elpais.com/articulo/cultura/MUSAC/entra/elite/arquitectura/elpepucul/20070427elpepicul_2/Tes#prueba | fechaaccesu = 23 d'abril de 2009 | idioma = castellanu |autor=[[El País]]}}</ref> |
|||
Llión dispón d'una rede desenrollada de [[carretera|carreteres]] y [[ferrocarril]], amás de cuntar con un [[Aeropuertu de Llión|aeropuertu]] con vuelos nacionales y internacionales (de momentu namás a [[París]]) que tres les obres d'ampliación, inauguraes n'ochobre de 2010, cuenta con una nueva terminal y ye capaz d'atender al triple de pasaxeros qu'hasta entós.<ref name = "AEP">{{cita web|url = http://www.europapress.es/economia/transportes-00343/noticia-economia-nueva-terminal-aeropuerto-leon-casi-triplicara-capacidad-tasas-reduciran-22-20101011212511.html |títulu =La nueva terminal del aeropuertu de Llión cuasi triplicará la so capacidá y les tases se reducirán un 22%| fechaaccesu = 11 de payares de 2010 | idioma = castellanu |autor=[[Europa Press]]}}</ref> |
|||
En 2013 tán llevándose a cabu distintos proyectos na ciudá talos como la llinia d'alta velocidá [[Alta Velocidá Española|AVE]], la reconversión del [[Feve]] en tranvía y el [[Palaciu de Congresos de Llión|palaciu de congresos]], ente otros. El proyectu del tranvía provocó delles crítiques per parte del [[Partíu Popular]], entóncenes na oposición municipal, qu'alegaba que'l so desendolcu nuna ciudá como Llión yera un proyectu faraónicu y de vidabilidá duldosa<ref>{{cita web|url = http://www.diariodeleon.es/noticias/noticia.asp?pkid=415162 |títulu = El PP reclama que'l tranvía de León se dexe pa más alantre| fechaaccesu = 23 d'abril de 2009 | idioma = castellanu |autor=[[Diario de León]]}}</ref><ref>{{cita web|url = http://www.diariodeleon.es/noticias/noticia.asp?pkid=396826 |títulu = El PP cuestiona la validez del estudiu de vidabilidá del tranvía | fechaaccesu = 23 d'abril de 2009 | idioma = castellanu | autor=[[Diario de León]]}}</ref> y anunciaron que baxo'l so gobiernu nun desenrollaríen tal proyectu.<ref name = "TRAN">{{cita web|url = http://www.elmundo.es/elmundo/2011/05/10/leon/1305038578.html |títulu = El PP nun desenrollará'l proyectu del tranvía en Llión por 'innecesariu' | fechaaccesu = 29 de xunetu de 2011 | idioma = castellanu | autor=[[El Mundo (España)|El Mundo]]}}</ref> |
|||
La [[Universidá de Llión]], fundada en [[1979]] como escisión de la [[Universidá d'Uviéu]], cuntaba nel cursu [[2006]]-[[2007|07]] con 13.217 alumnos; tien la so sede na ciudá y ta catalogada, a partir de criterios como la demanda universitaria, los recursos humanos o los planes d'estudiu,<ref>{{cita web|url = http://www.elmundo.es/especiales/2008/05/cultura/50carreras/criterios.html |títulu = Criterios de selección | autor=[[El Mundo (España)|El Mundo]] | fechaaccesu = 29 de mayu de 2009 | idioma = castellanu}}</ref> como la 2.ª universidá de [[Castiella y Llión]], tres la [[Universidá de Salamanca]], y la 30.ª d'[[España]].<ref>{{cita web|url = http://www.elmundo.es/especiales/2008/05/cultura/50carreras/concertados.html |títulu = Ranking Universidaes Públiques d'España| fechaaccesu = 6 d'abril de 2009 | autor=[[El Mundo (España)|El Mundo]] | idioma = castellanu}}</ref> Dende'l [[4 de mayu]] de [[2010]], la ciudá acueye la segunda sede de la [[Universidá de Washington]] n'Europa, tres la so sede de [[Roma]], con capacidá pa 500 alumnos interesaos nel aprendizaxe del castellanu.<ref>{{cita web|url = http://uwnews.org/article.asp?articleID=47129 |títulu = UW to open second European campus in Leon, Spain.| fechaaccesu = 6 d'abril de 2009 | idioma = inglés}}</ref><ref>{{cita web|url = http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/Los-Reyes-Abren-La-Puerta-De-Leon-A-La-Universidad-De-Washin-vn48162-vst344 |títulu = Los Reis abren la puerta de Llión a la Universidá de Washington | fechaaccesu = 4 de mayu de 2010 | idioma = castellanu | autor = Leonoticias.com}}</ref> La ciudá cuenta tamién con una sede del [[Institutu Confucio]] dende [[2011]]. |
|||
{| cellspacing=0 cellpadding=0 style="font-size:90%" |
|||
| |
|||
__TOC__ |
|||
|} |
|||
Llión cuntaba en [[2012]] con 135.744 habitantes partíos nuna superficie de 39,03 km², y una área metropolitana de 204.212 habitantes (otros proyeutos dan cifres distintes), distribuyíos en dolce [[Conceyu|conceyos]] ocupando una área de 708,1 km². |
|||
==Historia== |
==Historia== |
||
Revisión a fecha de 22:17 18 avi 2014
Plantía:Ficha conceyu llionés Llión [ʎiˈoŋ] (en castellanu y oficialmente; León [leˈon]) ye un conceyu[1] y ciudá española allugada nel noroeste de la península ibérica, capital de la rexón y la provincia homónima, na comunidá autónoma de Castiella y Llión. Llión cuntaba en xineru de 2013 con 130.601 habitantes[2] repartíos nuna superficie de 39,03 km², y un área metropolitana de 208.899 habitantes según el mapa d'arees funcionales de la Xunta de Castiella y Llión(otros proyectos dan cifres diferentes[3]), distruyíos en quince conceyos, siendo asina la segunda más poblada de la comunidá.[4]
Nacida como campamentu militar romanu de la Legio VI Victrix hacia 29 e. C., el so calter de ciudá campamental afitóse col asentamientu definitivu de la Legio VII Gemina a partir de 74. Tres la so despoblación parcial con motivu de la conquista musulmana de la península, Llión recibió un nuevu impulsu como parte del Reinu d'Asturies. En 910 escomenzó una de les sos etapes históriques más destacaes al convertise en capital del Reinu de Llión, participando activamente na llucha contra los musulmanes. La ciudá acoyó les primeres Cortes de la historia d'Europa en 1188, baxo'l reináu d'Alfonsu IX, gracies a ello, en 2010, foi proclamada pol profesor John Keane, el rei d'España y la Xunta de Castiella y Llión como Cuna del Parllamentarismu.[5] Dende la Baxa Edá Media la ciudá dexó de tener la importancia d'antaño, en parte debío a la perda de la so independencia tres la unión del reinu leonés -ente otros- a la Corona castellana, definitiva dende 1301.
Sumida nun periodu d'estancamientu pela Edá Moderna, na Invasión Napoleónica foi una de les primeres ciudaes españoles en llevantase, y años dempués del final de la guerra, en 1833, adquiriría'l so rangu de capital provincial. L'arribada del sieglu XX truxo consigo'l Plan d'Ensanche, qu'esporpolló la espansión urbanística que venía esperimentando dende finales del sieglu XIX, cuando la ciudá se convirtió nun importante nuedu de comunicaciones del noroeste con motivu del auxe de la minería del carbón y de la llegada del ferrocarril.
El so patrimoniu históricu y monumental, asina como estremaes celebraciones que tienen llugar a lo llargo del añu, ente les que destaca la Selmana Santa, y la so situación como pasu obligáu del Camín de Santiago, consideráu Patrimoniu de la Humanidá pola UNESCO, conviértenla nuna ciudá receptora de turismu nacional y internacional. Ente los sos monumentos más representativos alcuéntrense la Catedral, el meyor exemplu del góticu clásicu de estilu francés n'España, la Basílica de San Isidoru, una de les ilesies romániques más importantes d'España, tumba de los reis de Llión medievales y considerada como La Capiella Sistina del Arte Románicu, el Monesteriu de San Marcos, primer exemplu de l'arquitectura plateresca y renacentista española, el palaciu de Los Guzmanes, el palaciu de los Condes de Ḷḷuna, la ilesia del Mercáu o del Camín l'Antigua, la ilesia de Palat del Rey, la Casa de les Carniceríes y la Casa Botines, d'estilu modernista y realizada pol arquitectu catalán Antoni Gaudí; toos ellos declaraos Bien d'Interés Cultural.[6] Exemplu destacáu d'arquitectura moderna, y ún de los museos de la ciudá, ye'l MUSAC, de Mansilla + Tuñón Arquitectos.[7]
Llión dispón d'una rede desenrollada de carreteres y ferrocarril, amás de cuntar con un aeropuertu con vuelos nacionales y internacionales (de momentu namás a París) que tres les obres d'ampliación, inauguraes n'ochobre de 2010, cuenta con una nueva terminal y ye capaz d'atender al triple de pasaxeros qu'hasta entós.[8]
En 2013 tán llevándose a cabu distintos proyectos na ciudá talos como la llinia d'alta velocidá AVE, la reconversión del Feve en tranvía y el palaciu de congresos, ente otros. El proyectu del tranvía provocó delles crítiques per parte del Partíu Popular, entóncenes na oposición municipal, qu'alegaba que'l so desendolcu nuna ciudá como Llión yera un proyectu faraónicu y de vidabilidá duldosa[9][10] y anunciaron que baxo'l so gobiernu nun desenrollaríen tal proyectu.[11]
La Universidá de Llión, fundada en 1979 como escisión de la Universidá d'Uviéu, cuntaba nel cursu 2006-07 con 13.217 alumnos; tien la so sede na ciudá y ta catalogada, a partir de criterios como la demanda universitaria, los recursos humanos o los planes d'estudiu,[12] como la 2.ª universidá de Castiella y Llión, tres la Universidá de Salamanca, y la 30.ª d'España.[13] Dende'l 4 de mayu de 2010, la ciudá acueye la segunda sede de la Universidá de Washington n'Europa, tres la so sede de Roma, con capacidá pa 500 alumnos interesaos nel aprendizaxe del castellanu.[14][15] La ciudá cuenta tamién con una sede del Institutu Confucio dende 2011.
Historia
Nacida como campamentu militar romanu de la Legio VI Victrix haza 29 a. C., el so calter de ciudá campamental consolidóse col asentamientu definitivu de la Legio VII Gemina a partir de 74. Tres la so parcial despoblación por cuenta de la conquista musulmana de la península, Llión recibió un nuevu impulsu como parte del Reinu d'Asturies. En 910 empezó una de les sos etapes hestóriques más destacaes al convertise en cabeza del Reinu de Llión, participando viviegamente na Reconquista escontra los musulmanes, aportando a unu de los reinos fundamentales na configuración d'España.
La ciudá allugó les primeres Cortes de la hestoria d'Europa en 1188, sol reináu d'Alfonso IX, gracies a lo cual en 2010 foi proclamada pol profesor John Keane, el rei d'España y la Xunta de Castiella y Llión como Trubiecu del Parlamentarismo.
Dende la Baxa Edá Media la ciudá dexó de tener la importancia d'antaño, en parte por cuenta de la perda de la so independencia tres la unión del reinu llionés a la Corona castellana, definitiva dende 1301.
Sumida nun períodu d'estancamientu mientres la Edá Moderna, na Guerra de la Independencia foi una de les primeres ciudaes en sublevase de toa España, y años dempués del fin de la mesma, en 1833, adquiriría'l so rangu de capital provincial. La llegada del sieglu XX traxo consigo'l Plan d'Enanche, qu'amontó la espansión urbanística que venía esperimentando dende finales del sieglu XIX, cuando la ciudá conviértese nun importante nuedu de comunicaciones del noroeste con motivu de la puxanza de la minería del carbón y de la llegada del ferrocarril.
Arte
El monumentu más famosu de Llión ye la so Catedral gótica, anque tamién tien otros edificios de gran valor como la Colexata Real de San Isidoro o la Casa de Botines, que diseñó Antoni Gaudí.
Política
Estos son los resultaos de les eleiciones (22 de mayu de 2011):
- PP - 44,61% de los votos y 15 conceyales.
- PSOE - 30,99% y 10 conceyales.
- UPL - 6,88% y 2 conceyales.
Anguaño l'alcalde ye Emilio Guriérrez Fernández (PP)
Enllaces esternos
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Llión.- Páxina oficial del Ayuntamientu (n'español)
Referencies
- ↑ Ministeriu de Facienda y Alministraciones Públiques. «Rexistru d'entidaes llocales». Consultáu'l 24 de payares de 2013.
- ↑ INE. «Institutu Nacional d'Estadística» (castellanu). Consultáu'l 2 de febreru de 2009.
- ↑ European Spatial Planning Observation Network. «Study on Urban Functions (Project 1.4.3), Final Report, Chapter 3, (ESPON, 2007)]» (castellanu). Consultáu'l 3 de xunu de 2009.
- ↑ «Según Xunta de Castiella y Llión. Hai otres estadístiques qu'ofrecen cifres distintes Ver Área metropolitana de Llión» (castellanu). Consultáu'l 8 de xunetu de 2014.
- ↑ Error de cita: La etiqueta
<ref>nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaesCUNA - ↑ Ministeriu de Cultura d'España. «Base de datos de bienes inmuebles» (castellanu). Consultáu'l 23 d'abril de 2009. Información na so páxina oficial.
- ↑ El País. «El MUSAC entra na élite de l'arquitectura» (castellanu). Consultáu'l 23 d'abril de 2009.
- ↑ Europa Press. «La nueva terminal del aeropuertu de Llión cuasi triplicará la so capacidá y les tases se reducirán un 22%» (castellanu). Consultáu'l 11 de payares de 2010.
- ↑ Diario de León. «El PP reclama que'l tranvía de León se dexe pa más alantre» (castellanu). Consultáu'l 23 d'abril de 2009.
- ↑ Diario de León. «El PP cuestiona la validez del estudiu de vidabilidá del tranvía» (castellanu). Consultáu'l 23 d'abril de 2009.
- ↑ El Mundo. «El PP nun desenrollará'l proyectu del tranvía en Llión por 'innecesariu'» (castellanu). Consultáu'l 29 de xunetu de 2011.
- ↑ El Mundo. «Criterios de selección» (castellanu). Consultáu'l 29 de mayu de 2009.
- ↑ El Mundo. «Ranking Universidaes Públiques d'España» (castellanu). Consultáu'l 6 d'abril de 2009.
- ↑ «UW to open second European campus in Leon, Spain.» (inglés). Consultáu'l 6 d'abril de 2009.
- ↑ Leonoticias.com. «Los Reis abren la puerta de Llión a la Universidá de Washington» (castellanu). Consultáu'l 4 de mayu de 2010.