Diferencies ente revisiones de «Albania»

Coordenaes: 41°N 20°E / 41°N 20°E / 41; 20
De Wikipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.7.1) (Robó: Desaniciando ti:አልባኒያ
Legobot (alderique | contribuciones)
m Bot: Migrating 212 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q222 (translate me)
Llinia 168: Llinia 168:


[[Categoría:Albania]]
[[Categoría:Albania]]

[[ab:Арнауыҭтәыла]]
[[ace:Albania]]
[[af:Albanië]]
[[ak:Albania]]
[[als:Albanien]]
[[am:አልባኒያ]]
[[an:Albania]]
[[ang:Albania]]
[[ar:ألبانيا]]
[[arc:ܐܠܒܢܝܐ]]
[[arz:البانيا]]
[[az:Albaniya]]
[[bar:Albanien]]
[[bat-smg:Albanėjė]]
[[bcl:Albanya]]
[[be:Албанія]]
[[be-x-old:Альбанія]]
[[bg:Албания]]
[[bi:Albania]]
[[bn:আলবেনিয়া]]
[[bo:ཨལ་པ་ཉི་ཡ།]]
[[bpy:আলবেনিয়া]]
[[br:Albania]]
[[bs:Albanija]]
[[bxr:Албани]]
[[ca:Albània]]
[[ce:Албани]]
[[ceb:Albanya]]
[[chr:ᎠᎵᏇᏂᏯ]]
[[ckb:ئالبانیا]]
[[co:Albania]]
[[crh:Arnavutlıq]]
[[cs:Albánie]]
[[csb:Albańskô]]
[[cu:Алванїꙗ]]
[[cv:Албани]]
[[cy:Albania]]
[[da:Albanien]]
[[de:Albanien]]
[[diq:Arnawudiye]]
[[dsb:Albańska]]
[[dv:އަލްބޭނިއާ]]
[[dz:ཨཱལ་བེ་ནི་ཡ]]
[[ee:Albania]]
[[el:Αλβανία]]
[[eml:Albanî]]
[[en:Albania]]
[[eo:Albanio]]
[[es:Albania]]
[[et:Albaania]]
[[eu:Albania]]
[[ext:Albánia]]
[[fa:آلبانی]]
[[fi:Albania]]
[[fiu-vro:Albaania]]
[[fo:Albania]]
[[fr:Albanie]]
[[frp:Albanie]]
[[frr:Albaanien]]
[[fur:Albanie]]
[[fy:Albaanje]]
[[ga:An Albáin]]
[[gag:Albaniya]]
[[gd:Albàinia]]
[[gl:Albania - Shqipëria]]
[[gn:Avaña]]
[[gu:આલ્બેનિયા]]
[[gv:Yn Albaan]]
[[hak:Â-ngì-pâ-nì-â]]
[[haw:ʻAlepania]]
[[he:אלבניה]]
[[hi:अल्बानिया]]
[[hif:Albania]]
[[hr:Albanija]]
[[hsb:Albanska]]
[[ht:Albani]]
[[hu:Albánia]]
[[hy:Ալբանիա]]
[[ia:Albania]]
[[id:Albania]]
[[ie:Albania]]
[[ilo:Albania]]
[[io:Albania]]
[[is:Albanía]]
[[it:Albania]]
[[ja:アルバニア]]
[[jv:Albania]]
[[ka:ალბანეთი]]
[[kaa:Albaniya]]
[[kbd:Албаниэ]]
[[kg:Albania]]
[[kk:Албания]]
[[kl:Albania]]
[[km:អាល់បានី]]
[[kn:ಅಲ್ಬೇನಿಯ]]
[[ko:알바니아]]
[[koi:Штиприя]]
[[krc:Албания]]
[[ku:Albanya]]
[[kv:Албания]]
[[kw:Albani]]
[[ky:Албания]]
[[la:Albania]]
[[lad:אלבאניה]]
[[lb:Albanien]]
[[li:Albanië]]
[[lij:Albania]]
[[lmo:Albania]]
[[ln:Albania]]
[[lt:Albanija]]
[[ltg:Albaneja]]
[[lv:Albānija]]
[[mdf:Албания]]
[[mg:Albania]]
[[mhr:Албаний]]
[[mi:Arapeinia]]
[[mk:Албанија]]
[[ml:അൽബേനിയ]]
[[mn:Албани]]
[[mr:आल्बेनिया]]
[[mrj:Албани]]
[[ms:Albania]]
[[mt:Albanija]]
[[mwl:Albánia]]
[[my:အယ်လ်ဘေးနီးယားနိုင်ငံ]]
[[mzn:آلبانی]]
[[na:Arbainiya]]
[[nah:Albania]]
[[nds:Albanien]]
[[nds-nl:Albanië]]
[[ne:अल्बानिया]]
[[nl:Albanië]]
[[nn:Albania]]
[[no:Albania]]
[[nov:Albania]]
[[nv:Dziłigaii Bikéyah]]
[[oc:Albania]]
[[or:ଆଲବାନିଆ]]
[[os:Албани]]
[[pa:ਅਲਬਾਨੀਆ]]
[[pam:Albania]]
[[pap:Albania]]
[[pcd:Albanie]]
[[pdc:Albaani]]
[[pih:Elbanya]]
[[pl:Albania]]
[[pms:Albanìa]]
[[pnb:البانیا]]
[[pnt:Αλβανία]]
[[ps:البانیا]]
[[pt:Albânia]]
[[qu:Albanya]]
[[rm:Albania]]
[[rmy:Shkiperiya]]
[[ro:Albania]]
[[roa-rup:Arbinishia]]
[[roa-tara:Albanie]]
[[ru:Албания]]
[[rue:Албанія]]
[[rw:Alubaniya]]
[[sa:अल्बेनिया]]
[[sah:Албания]]
[[sc:Albania]]
[[scn:Albanìa]]
[[sco:Albanie]]
[[se:Albánia]]
[[sg:Albanïi]]
[[sh:Albanija]]
[[simple:Albania]]
[[sk:Albánsko]]
[[sl:Albanija]]
[[so:Albania]]
[[sq:Shqipëria]]
[[sr:Албанија]]
[[srn:Albanikondre]]
[[ss:I-Alibheniya]]
[[st:Albania]]
[[stq:Albanien]]
[[su:Albania]]
[[sv:Albanien]]
[[sw:Albania]]
[[szl:Albańijo]]
[[ta:அல்பேனியா]]
[[te:అల్బేనియా]]
[[tet:Albánia]]
[[tg:Албания]]
[[th:ประเทศแอลเบเนีย]]
[[tk:Albaniýa]]
[[tl:Albanya]]
[[tpi:Albenia]]
[[tr:Arnavutluk]]
[[tt:Албания]]
[[udm:Албания]]
[[ug:ئالبانىيە]]
[[uk:Албанія]]
[[ur:البانیا]]
[[uz:Albaniya]]
[[vec:Albania]]
[[vep:Albanii]]
[[vi:Albania]]
[[vo:Lalbanän]]
[[war:Albanya]]
[[wo:Albaani]]
[[wuu:阿尔巴尼亚]]
[[xal:Арнгудин Орн]]
[[xmf:ალბანეთი]]
[[yi:אלבאניע]]
[[yo:Albáníà]]
[[zea:Albanië]]
[[zh:阿尔巴尼亚]]
[[zh-min-nan:Shqipëria]]
[[zh-yue:阿爾巴尼亞]]

Revisión a fecha de 14:21 8 mar 2013

Albania
estáu soberanu
Bandera d'Albania escudu d'Albania
Lema nacional You Albania, give me honour, give me the name Albanian (en) Traducir
Himnu nacional Hymni i Flamurit
Alministración
Nome oficial Republika e Shqipërisë
Capital Tirana
Forma de gobiernu parllamentarismu
Presidente d'Albania Bajram Begaj (dende 24 xunetu 2022)
Primer Ministru d'Albania Edi Rama
Llingües oficiales albanés
División
Rellaciones diplomátiques
Miembru de
Xeografía
Coordenaes 41°N 20°E / 41°N 20°E / 41; 20
Superficie 28,748 km² (puestu 139)
% agua 4,7%
Costes 362 km
Llenda con 720 km
Puntu más altu Monte Korab
Puntu más baxu Mar Adriáticu
Demografía
Población 3,600,523 (2007) hab. (1r xineru 2022)
Densidá Error d'espresión: Operador ( inesperáu hab/km²
Xentiliciu albanu[10]
albana[11]
Esperanza de vida 78,345 años
IDH 0,796 (2021)
Tasa de fertilidá 1,784 (2014)
Economía
Moneda lek albanu
PIB nominal 17 930 565 119 $ (2021)
Bancu central Bancu d'Albania
Más información
Dominiu d'Internet .al
Códigu telefónicu +355
Códigu ISO 008 / ALB / AL
Estaya horaria UTC+01:00, Hora central europea, UTC+02:00 y Europa/Tirana (es) Traducir
kryeministria.al…
Cambiar los datos en Wikidata

Albania (n'albanés Shqipëri, país del aigla) ye una república del oeste de la península de los Balcanes, abierta al Mar Adriáticu y al Mar Xónicu.

Albania llenda al norte con Montenegru, al noreste con Serbia, al este cola República de Macedonia y al sur con Grecia.

Nun territoriu de 28.747 km², compuestu mayormente de montes y viesques, viven alredor de 3,5 millones d'habitantes. Les principales ciudaes son la capital, Tirana con 300.000 habitantes, Dürres, Elbasan y Shkodër, con 100.000 habitantes caúna, Vlorë (90.000 hab.) y Korçë (80.000 hab.).

Xeografía

Albania ye un país enforma montesu (70 % del territoriu). El picu cimeru, el monte Korab, tien una altor de 2.753 m penriba'l nivel de la mar.

El restu de la superficie ta compuestu por valles estrenchos y llanures aluviales, escasamente aprovechables pa l'agricultura al alternar les inundaciones coles époques de seca. Les tierres más fértiles son les de la vera de los llagos (Ohrid, Prespa Mayor y Prespa Menor) y les de delles mesetes intermediaries ente'l llanu y el monte.

El ríu mas importante ye'l Drini. Con una llargor de 282 km, ye ún de los pocos con un caudal estable tol añu. Los otros ríos, hasta dalgunos como'l Semani o'l Vjosa de más de 160 km, tán cásique secos dafechu pel branu.

Albania dispón de 450 km de costa ente'l mar Xónicu y el mar Adriáticu.

Na marina, el clima ye mediterraneu, con una temperatura media añal de 16° (7° pel iviernu). D'otra banda, nel interior domina un clima continental, con una media de 10° y contrastes bruscos de temperatura a lo llargo l'añu.

Los principales recursos naturales son el petroleu, el gas natural, el carbón, el cromo, el cobre, la madera, el níquel y la fuercia hidroeléctrica.

Historia

Los ilirios, pueblu de fala indoeuropea asitiaron alredor del añu 1000 edC. nel territoriu actual d'Albania. La so cultura recibió la influyencia de los griegos, qu'establecieron varies colonies nel so territoriu. Más llueu, el territoriu formó la provincia romana d'Iliria.

Dende 1478, tres de vencer la resistencia dirixida por Gjergj Kastrioti Skenderbeg, consideráu héroe nacional, formó parte del Imperiu otomanu.

A la fin de la Guerra de los Balcanes, Albania declaró la independencia en 1912, pero'l país conoció una gran inestabilidá. Ente 1928 y 1948 Albania foi una monarquía, na que reinaron Zog I d'Albania (1928-1939) y, demientres la ocupación italiana na Segunda Guerra Mundial, Vitor Manuel III de Saboya (1939-1943).

Tres la Segunda Guerra Mundial, los comunistes, dirixíos por Enver Hoxha tomaron el poder. Ente 1944 y 1990, cinco años dempués de que morriera Hoxha, Albania conoció una dictadura d'inspiración estalinista. Les sucesives rotures del réxime cola Yugoslavia de Tito (1948), la XRSS (1961) y China (1978) llevaron al país a una política d'aislamientu total y d'autarquía. Les consecuencies d'esta política fueron el retrasu teunolóxicu y económicu, amás d'una terrible represión.

Dende 1990 Albania conoz una evolución hacia la democracia, pero ha de facer frente a problemes económicos, al crime organizáu y a la llegada masiva de refuxaos de Kosovu (Serbia).

Política

Dende 1990, Albania ye una democracia parllamentaria.

El xefe d'estáu ye'l Presidente de la República, elixíu por 5 años per aciu de sufraxu indireutu pola Kuvendi (Xunta). El Presidente de la república noma al Primer Ministru y al gobiernu (17 ministros y 9 secretarios d'Estáu) y somételos a l'aprobación de la Kuvendi.

La Kuvendi e Shqipërisë (Xunta d'Albania), conocida na dómina comunista como Kuvendi Popullor (Xunta del pueblu) ye un parllamentu monocameral, con competencies en materia de política interior, esterior y pa modificar la constitución.

La mayoría de la Kuvendi renuévase cada cuatro años y componse de 100 diputaos elixíos por mayoría absoluta, a los que s'amiesten otros 40 escoyíos proporcionalmente polos partíos.

Los principales partíos políticos albaneses son:

Organización alministrativa

Albania ta xebrada en 36 rrethe (distritos), agrupaos en 12 qark (provincies). La capital, Tirana, tien un estatutu especial:

Llista de distritos:


Economía

El so PIB ye de 8.528.000.000$, si bien tien mas d'un 50% d'economía Subversiva, y estímase que'l so PIB real ye d'alrodiu de 18.700.000.000$, atendiendo a esto'l so PIB per capita sedría de 4,900$ con una tasa de xorrecimientu del 5,5% en 2005. Estremáu por seutores el primariu tien un 22,8% d'esti, l'Industrial tien el 21,5% y el Terciariu'l 55,7%. Tien una Rinxa llaboral d'unos 1,09 millones mas 345.000 emigrantes. El desemplegu ta al rodiu del 14,3% oficialmente, anque fálase estraoficialmente de que ronda'l 30%. La tasa d'inflacción algama'l 2,4% y la ocupación estremase de la forma:

  • Seutor Primariu:58%
  • Seutor Secundariu:19%
  • Seutor Servicios:23%

Les sos esportaciones nel añu 2005 foron de 650$ y les sos importaciones de 2473$, tien una balanza comercial perdesequilibrada.

Demografía

Les principales relixones n'Albania son:

Enllaces esternos

Organización pa la Cooperación Islámica
Afganistán | Albania | Arabia Saudita | Arxelia | Azerbaixán | Baḥréin | Bangladex | Benín | Brunéi | Burkina Fasu | Camerún | Chad | Comores | Costa de Marfil | El Líbanu | Emiratos Árabes Xuníos | Exiptu | Gabón | Gambia | Guinea | Guinea-Bisáu | Guyana | Indonesia | Irán | Iraq | Kazakstán | Kirguistán | Kuwait | Libia | Malasia | Maldives | Malí | Marruecos | Mauritania | Mozambique | Níxer | Nixeria | Omán | Paquistán | Palestina | Qatar | Senegal | Sierra Lleona | Siria | Somalia | Sudán | Surinam | Taxiquistán | Togu | Tunicia | Turkmenistán | Turquía | Uganda | Uzbequistán | Xibuti | Xordania | Yeme

Países observadores: Bosnia y Herzegovina | República Centroafricana | Rusia | Tailandia | República Turca de Xipre del Norte

  1. URL de la referencia: https://www.oic-oci.org/states/?lan=en. Data de consulta: 29 ochobre 2022.
  2. URL de la referencia: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Editorial: Interpol. Data de consulta: 7 avientu 2017.
  3. URL de la referencia: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Editorial: Organización pa la Prohibición d'Armes Químiques. Data de consulta: 7 avientu 2017.
  4. URL de la referencia: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.
  5. URL de la referencia: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Data de consulta: 4 mayu 2019.
  6. URL de la referencia: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Data de consulta: 4 mayu 2019.
  7. URL de la referencia: https://public.wmo.int/en/members/albania. Data de consulta: 26 mayu 2020.
  8. URL de la referencia: https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/. Data de consulta: 21 xunetu 2020.
  9. URL de la referencia: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Data de consulta: 16 marzu 2024. Páxina: 4. Supports qualifier: data de principiu.
  10. Aplícase a esta parte: masculín singular.
  11. Aplícase a esta parte: femenín singular.