India

भारत गणराज्य
Bhārat Ganarājya

(En detalle) (Grande)
Lema nacional: "Satiam eva jâyate" (n'idioma sánscritu: "La verdá ciertamente trunfa"
Idiomes oficiales	21: Hindi, inglés, tamil, bengalí, telugu, marathi, urdu....
Capital	Nueva Delhi
Presidente	Pratibha Patil (2007)
Primer ministru	Dr. Manmohan Singh (2004)
Superficie - Total - % agua	Llugar n.u 7 3.287.240 km² 9.56%
Población - Total (2001) - Densidá	Llugar n.u 2 1.028.610.328 357,9/km²
Independencia	del Imperiu británicu 15 d'agostu de 1947
Moneda	Rupia, rupí o Indian rupee (INR), dividida en 100 paisas
Fusu horariu	UTC +5.30
Xentiliciu	Indiu
Himnu nacional	Jana-gana-mana ("La mente'l pueblu")
Dominiu Internet	.IN
Códigu telefónicu	91
Miembru de: SAARC, Commonwealth, ONX

La República India ye un país del sur d'Asia. Ocupa el subcontinente indiu, lo que lu convierte nel séptimu país más grande del mundu. Ye, tamién, el segundu más pobláu, y la mayor democracia del mundu. Arrodiada pel Océanu Índicu pel sur, pela mar d'Arabia pel oeste y pel golfu de Bengala al este, tien 7.517 qm de costa, y llenda al Oeste con Paquistán, al Norte con China, Nepal y Bután, y al Este con Bangladex y Myanmar. Cerca d'ella, na mar, atópense tamién Sri Lanka y les islles Maldives.

Llugar de nacencia y espoxigue de la cultura del valle del Indo, el subcontinente indiu foi, per munchos sieglos, un llugar de gran riqueza económica y cultural. Nelli nacieron cuatro grandes relixones: hinduísmu, budismu, xainismu y sikhismu. A elles se xuntaron, nel primer mileniu de la era cristiana, el xudaísmu, el cristianismu, l'islam y el zoroastrianismu. Foi dapoco anexionáu pola Compañía Británica de les Indies Orientales dende l'entamu del sieglu XVIII, y dempués colonizáu pola Corona británica dende mediaos del sieglu siguiente. Un sieglu dempués, en 1947, consiguió la independencia dempués d'una campaña de resistencia pacífica na que rescampló la figura de Gandhi.

Alministrativamente ta dixebráu en 28 estaos, seis territorios de la Xunión ya un territorio capital nacional. La so capital ye Nueva Delhi, con más de 18 millones d´habitantes. Hai, aparte d'ella, delles ciudaes pergrandes: Mumbai, con 21 millones d'habitantes na so área metropolitana, o Kolkata (anantes conocida como Calcuta), con cuasi 14 na de so.

Fálense nel so territoriu más de cien llingües distintes, de les families dravidiana y indo-aria les más d'elles. La Constitución de la India proclama l’hindi ya l’inglés como idiomes oficiales pal gobiernu nacional, pero tamién son oficiales otres 22 llingües, usaes pelos distintos gobiernos rexonales. Les relixones con más seguidores son l’hinduismu (79.8%) ya l’islam (13.7%). Hai tamién xainistes, sikhs, budistes...

Económicamente ye la decimosegunda mayor economía del mundu, y la cuarta en paridá de poder adquisitivu. Anque la mayoría de la población entá trabaya nel sector primariu, les reformes económiques que se desendolcaron dende 1991 faen que seya ún de los países que tienen un mayor crecimientu económicu. Por embargu, hai dellos problemes graves nel país qu'entá tán ensin resolver: probitú, analfabetismu, malnutrición...

Historia

El 15 d'agostu de 1947 alcanzó la independecia gracies a los esfuerzos de Mohandas Gandhi.

Organización territorial

La India británica, que incluyía lo qu'anguaño ye India, Paquistán, Bangladex y Bután, taba organizada en: provincies, nes que mandaba un gobernador que nomaba'l virrei; estaos principescos, nos que mandaben los xefes llocales, que-yos pasaben el cargu a los sos heriedes, y que se sometíen a la soberanía británica a cambiu de mantener l'autonomía pa cuestiones internes. Al partise en 1947 lo que yera la India británica, provincies y estaos principescos foron asignaos a ún o otru país, y namái que dos provincies (Punjab y Bengala), se partieron ente los dos. L'estáu de Hyderabad, nel que hai una mayoría de población musulmana, quixo ser independiente, pero foi anexionáu militarmente a India. Hubo tamién una engarrada ente indios y paquistanís pol control del estáu de Jammu y Cachemira, que quedó pa la India pesie a que la so población ye mayormente musulmana.

Dende la independencia hasta 1950, cuando se formó la República de India, los estaos principescos foron convirtiéndose en provincies. Los actuales estaos se formaron, según les afinidaes llingüistiques, a partir de les normes establecíes pol acta de reorganización estatal (States Reorganisation Act) de 1956; les sos llendes siguen dende aquella mayormente igual. Sicasí, hebo dellos cambios. Asina, Haryana dixebrose del Punjab en 1966, y lo que yera'l reinu de Sikkim foi anexionáu en 1975 y convertíu n'estáu. Hai, amás, otros trés estaos que se crearon en 2000: Jharkhand, Chhattisgarh y Uttaranchal.

A resultes de toos estos cambios, a India ye anguaño una Federación que se subdivide en 28 estaos, seis Territorios de la Xunión y un Territoriu de la Capital Nacional. Tolos estaos, y los territorios de Puducherry y Delhi, elixen parllamentos y gobiernos según el modelu inglés. Los otros territorios son alministraos directamente pol gobiernu federal a través de delegaos. Estaos y territorios sodivídense en distritos administrativos, que pueden sodividise tamién en tehsils y en aldees.

Estaos

Númberu	Estáu	Nome na llingua local	Capital	Estensión (km²)	Población (2007)	Llingües oficiales
1	Andhra Pradesh	ఆంధ్ర ప్రదేశ్	Hyderabad	276 814	80 499 421	Telugú y urdu
2	Arunachal Pradesh	अरुणाचल प्रदेश	Itanagar	83 578	1 230 660	Hindi
3	Assam	অসম	Dispur	78 523	28 729 164	Assamés, bengalí y bodo
4	Bihar	बिहार, بہار	Patna	99 199	94 129 492	Hindi y urdu
5	Chhattisgarh	छत्तीसगढ़	Raipur	146 361	22 529 537	Hindi
6	Goa	गोंय	Panaji	3702	1 433 952	Konkani y maratí
7	Gujarat	ગુજરાત	Gandhinagar	195 984	55 696 629	Guyaratí e hindi
8	Haryana	हरियाणा, ਹਰਿਆਣਾ	Chandigarh	44 222	23 822 640	Hindi y punjabí
9	Himachal Pradesh	हिमाचल प्रदेश, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼	Shimla	55 673	6 552 621	Hindi y punjabí
10	Jammu y Cachemira	جموں و کشمیر	Srinagar y Jammu	101 387	11 442 151	Urdu
11	Jharkhand	झारखंड	Ranchi	74 677	29 863 038	Hindi
12	Karnataka	ಕರ್ನಾಟಕ	Bengaluru	191 773	56 788 225	Canarés
13	Kerala	കേരളം	Thiruvananthapuram	38 864	32 976 282	Malayalam e inglés
14	Madhya Pradesh	मध्य प्रदेश	Bhopal	296 480	67 350 486	Hindi
15	Maharashtra	महाराष्ट्र	Mumbai	307 762	106 811 880	Maratí e inglés
16	Manipur	মনিপুর	Imphal	22 356	2 722 938	Manipurí
17	Meghalaya	-	Shillong	22 489	2 633 349	Inglés, khasi y garo
18	Mizoram	-	Aizol	21 087	1 018 406	Mizo
19	Nagaland	-	Kohima	16 527	2 585 906	Inglés
20	Orissa	ଓଡ଼ିଶା	Bhubaneswar	155 782	39 285 142	Oriya
21	Panyab	ਪੰਜਾਬ	Chandigarh	50 362	26 434 809	Punjabí
22	Rayastán	राजस्थान	Jaipur	342 214	63 904 350	Hindi
23	Sikkim	सिक्किम	Gangtok	7299	622 831	Inglés y nepalí
24	Tamil Nadu	தமிழ்நாடு	Chennai	130 069	64 881 871	Tamil
25	Tripura	ত্রিপুরা	Agartala	10 477	3 441 822	Inglés, bengalí y kokborok
26	Uttar Pradesh	उत्तर प्रदेश, اتر پردیش	Lucknow	243 288	186 296 036	Hindi y urdu
27	Uttaranchal	उत्तराखण्ड	Dehradun	51 125	9 237 587	Hindi, urdu e inglés
28	Bengala Occidental	পশ্চিমবঙ্গ	Kolkata	87 853	86 787 185	Bengalí y nepalí

Territorios de la Xunión

Lletra	Territoriu	Nome na llingua local	Capital	Estensión	Población (2007)	Llingües oficiales
A	Islas Andamán y Nicobar	अंडमान और निकोबार द्वीप समूह, Andaman and Nicobar Islands	Port Blair	8.293 km²	405.525	Idioma inglésInglés, Hindi, Tamil
B	Chandigarh	चंडीगढ़), ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ	Chandigarh	114 km²	1.074.625	Punjabí, Hindi
C	Dadra y Nagar Haveli	दादरा आणि नगर हवेली, દાદરા અને નગર હવેલી	Silvasa	491 km²	278.826	Maratí, Gujaratí
D	Damán y Diu	દમણ અને દિવ, दमण आणि दीव	Daman	110 km²	200.284	Gujaratí, Inglés, Maratí
E	Laquedivas	ലക്ഷദ്വീപ്	Kavaratti	32 km²	65.545	Malayalam
F	Pondicherry	Territoire de Pondichéry, புதுச்சேரி Union Territory of Pondicherry	Pondicherry	492 km²	1.071.578	Francés, Tamil, Inglés

Territoriu de la capital nacional

Lletra	Territoriu	Nome na llingua local	Capital	Estensión	Población (2007)	Llingües oficiales
G	Delhi	दिल्ली, دہلی, ਦਿੱਲੀ	Delhi	1.485 km²	16.862.735	Hindi, Urdu, Punjabí

Links

• India - Silk Road Tour

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a India.