Katsushika Hokusai

Katsushika Hokusai (葛飾 北斎), conocíu simplemente como Hokusai (北斎) (ñacíu y fináu n'Edo, actual Tokiu, ochobre de 1760 - 10 de mayu de 1849) foi un pintor y grabador xaponés del periodu Edo, venceyáu a la escuela Ukiyo-e. Acuñó'l términu manga en 1814.

Pintor y grabador, tamién conocíu polos diversos nomes qu'utilizó a lo llargo de la so carrera profesional: Shunro, Sori, Kako, Taito, Gakyonjin, Iitsu y Manji. Ye ún de los artistes cimeros de la escuela Ukiyo-e, "pintures del mundu flotante".

El dragón de fumu fuxendo del monte Fuji

Vieno al mundu, col nome de Tokitaro, nel distritu d'Honjo, al este d'Edo. Ellí, dende los cinco años, desendolcó la so gran vocación pol dibuxu y la pintura. Esti enclín determinó que, con una curtia edá, fuere adoptáu como aprendiz y como fíu por un prestixosu artesanu d'Edo, familiarmente conocíu col nome de Nakajima, del que llueu foi'l so llexítimu heriede, fechu que fai camentar que, posiblemente, seya cierta la hestoria qu'esplica qu'Hokusai yera verdaderamente fíu de Nakajima, ñacíu d'una barragana.

Na so mocedá, Hokusai decidió trabayar como vendedor nuna prestixosa llibrería, y dende los 15 años, y fasta los 18, entró como aprendiz de grabador nun taller. Esti entrenamientu tempranu nel mundu'l llibru y del comerciu de la imprentación contribuyeron al desendolcu d'Hokusai como imprentador. Nel añu 1778, con 18 años d'edá, convertióse en discípulu del maestru de la escuela Ukiyo-e, Katsukawa Shunsho, col que deprendió la téunica del grabáu con planches de madera, especializándose en retratar a actores. El xoven Hokusai espublizó los sos primeros trabayos al añu viniente, invitaciones imprentaes pal teatru Kabuki, onde'l xéneru de la escuela del Shunsho y de Katsukawa apaez yá domináu dafechu.

A xulgar poles edaes de los sos fíos, Hokusai hebo contrayer matrimoniu al rodiu de la edá de 20 años. Posiblemente, por mor de la influyencia de la vida familiar, nesti periodu los sos diseños tienden a recoyer actores y muyeres n'ambientes históricos y en xardinos utilizando la téunica Uki-e (paisaxes semi-históricos onde s'utiliza la téunica occidental de la perspeutiva), ansí como imprentaciones de neños. Los llibros d'ilustraciones del artista y los sos testos dieron la vuelta a los temes históricos y didáuticos, al tiempu que'l trabayu d'Hokusai nel xéneru Surimoru demientres tola década viniente marcó ún de los finxos cimeros de la so carrera.

El xéneru Surimoru utilizábase, principalmente, p'asoleyar tarxetes pa les ocasiones especiales, añu nuevu y otres felicitaciones, pa presentar programes musicales, avisos, ya eso, n'ediciones curties qu'ufríen una imprentación perfecha y la más alta calidá.

Haza los 30 años Hokusai sufrió importantes cambeos personales. El so maestru Shunso morrió tempranu, en 1793, y la so xoven muyer morrió dexándo-y un fíu y dos fíes. Nel añu 1797 tornó casase y adoptó'l conocíu nome d'Hokusai. Esti cambéu de nome marca l'entamu de la edá d'oru del so trabayu, que siguió demientres mediu sieglu.

La obra d'Hokusai nesti periodu abarca tola gama del arte Ukiyo-e: tarxetes, Surimonu, llibros ilustraos, ilustraciones d'antoloxíes de versos, llibros eróticos, pintures a mano o llibros de bocetos. Dientro de los temes trataos por Hokusai, en perpoques vegaes compitió con Utamaro, el meyor grabador de sensuales imáxenes femenines. Pese a esta torga consciente, Hokusai trató d'abarcar una amplia gama de temes, especialmente esmolecióse pola representación de paisaxes ya escenes históriques, u la figura humana desempeña un papel secundariu. Alredor de la fin de la centuria introduxo nel so estilu la téunica de la perspeutiva y el coloríu occidental.

Yá nel sieglu XIX Hokusai escomenzó la ilustración del yomihon, noveles históriques. Baxo la so influyencia, el so estilu emprimó a sufrir camudamientos importantes y claramente visibles ente 1806 y 1807. La so figura y el so trabayu cada vez tevo un mayor algame, pero perdió en delicadeza y tendió a emprestar mayor atención a los temes clásicos tradicionales, especialmente la representación de samuráis, guerreros o temes chinos, y a alloñase del mundu del Ukiyo-e.

Al rodiu l'añu 1812 el fíu mayor d'Hokusai morrió. Esta traxedia nun foi namái un duru güelpe emocional sinón tamién económicu, porque, como heriede de l'acomodada familia Nakajima, el so fíu suponía'l mediu de llograr una importante renta, de manera qu'Hokusai nun tuviere qu'esmolecese de la inseguridá de vivir de los cobros de la so pintura, los sos diseños y les sos ilustraciones.

Por razones económiques o non, dende esi intre l'atención d'Hokusai centróse na ilustración de llibros, y sobre too nos llibros de copies de grabaos diseñaos p'artistes aficionaos. La so intención yera alcontrar nuevos discípulos y, poro, nuevos proteutores, no que tevo un ésitu escasu.

Xunto a la fama de les sos detallaes imprentaciones ya ilustraciones, Hokusai collechó tamién gran ésitu nes esposiciones públiques de la so pintura; fizo, por exemplu, una pintura pergrande d'unos 200 m2 con figures mitolóxiques pa un gran festival. Inclusive una vez foi convocáu p'amosar les sos habilidaes artístiques énte'l shogun, teóricamente un ayudante del emperador que na práutica yera'l gobernante de Xapón.

Nel branu de 1828 la segunda muyer d'Hokusai morrió. El maestru tenía entós 68 años, alcontrábase ablayáu, con una paralís intermitente nel brazu esquierdu, solu y con un ñetu pelgar, qu'amosara ser un delincuente incorrexible. Énte esta situación la so fía favorita y alumna, O-ei, frañó'l so matrimoniu con un artista menor y tornó a casa'l pá u permaneció'l restu de la so vida.

Hokusai trabayó fasta'l caberu día de la so esistencia. Yera un artista enérxicu que s'allevantaba ceo y pintaba fasta la nueche. Ésta fuera la so forma d'actuar demientres tola so llarga y productiva vida, y foi tamién la de los sos años finales. De los millares de llibros y d'imprentaciones d'Hokusai, les sos Trenta y seyes vistes del Monte Fuji son notables enforma. Espublizada ente 1826 y 1833, esta famosa serie, que colos suplementos incluyía un total de 46 impresiones a color, marcó un fitu na impresión xaponesa de paisaxes. La grandura del diseñu y l'habilidá de la execución nun fuera algamada fasta esi intre, inclusive nel trabayu del so contemporaneu Hiroshige.

Otra visión del monte Fuji

Los continuos camudamientos de casa d'Hokusai -vivió en más de 90 viviendes-, ya inclusive los cambeos de nome, son elementos significativos del calter del artista. Amás del so nome principal, Hokusai utilizaba otros dos seudónimos ocasionales, y alredor d'una ventena de nomes que, indistintamente, añadía al so nome principal.

Pese a les sos súpliques por siguir viviendo una década más, el día 18 del cuartu mes xaponés "el vieyu llocu pola pintura", como él mesmu se definía, morrió a los 89 años, ensin satisfacer la gueta de la cabera verdá sobre la pintura.

Quince años enantes escribiera: "[...] a la edá de cinco años tenía la zuna de facer trazos de les coses. A la edá de 50 produxera una bayura dibuxos, con too, nengún tenía un verdaderu méritu fasta la edá de 70 años. A los 73 finalmente deprendí daqué sobre la calidá verdadera de les coses, páxaros, animales, inseutos, pexes, les yerbes o los árboles. Poro, a la edá de 80 años tendré fechu un ciertu progresu, a los 90 tendré caltriáu'l significáu más fonderu de les coses, a los 100 tendré fecho realmente maraviyes y a los 110, cada puntu, cada llinia, tendrá vida propia [...]"

Consideráu'l máximu esponente de la escuela de grabaos Ukiyo-e, Hokusai incorporó a lo llargo de la so vida la esencia del arte d'esta escuela. Les llinies curvies trazaes con una gran soltura, carauterístiques del so estilu primeru, foron evolucionando gradualmente haza una serie d'espirales qu'añadieron una llibertá ya elegancia entá mayores a la so obra, como pue observase en Raiden (Espíritu del truenu). Yera famosu pola enerxía ya espontaneidá del so xeniu creador, cualidaes que cola edá xorrecieron inda más.

Un home matará a una muyer cola so espada, títulu del dibuxu

Nes obres de la so cabera dómina emplegaba pincelaes amplies curties y una téunica de color que-y daba una cualidá más sombría. Ente les más conocíes tán el cuadernu de dibuxos en 13 volúmenes Hokusai manga (comenzáu en 1814) y la serie de grabaos conocida como Fugaku sanjurokkei (Trenta y seyes vistes del monte Fuji), que contién delles de les imáxenes más famoses de la tradición artística xaponesa.

El so xeniu testerón tamién representa, a los sos 70 años, la creación artística permanente, el prototipu del artista únicu que s'esforcia en finar la xera emprecipiada.

D'otra miente, Hokusai constitúi una figura que, dende fines del sieglu XIX, impresionó a artistes, críticos y amantes del arte occidentales. Dende mediaos del sieglu los sos grabaos, como los d'otros artistes xaponeses, llegaron a París, u se coleicionaben con gran entusiasmu, n'especial por parte d'impresionistes de la talla de Claude Monet, Edgar Degas y Henri de Toulouse-Lautrec, con obres que denoten una fondera influyencia de dichos grabaos.

Pintures ya ilustraciones

• Fiestes de les cases verdes (ca. 1790)
• Fiestes pa los doce meses (ca. 1790)
• Foriatos observando costumes xaponeses (1796)
• Serie de Chushingura I (ca. 1800)
• Brocaos imprentaos de trenta y seyes Poetises (1801)
• Cincuenta poetes imaxinarios, caún con un poema (1802)
• El Fuji en primavera (1803)
• Trenta y seyes estaciones nel Tokaido (1804)
• Serie de Chushingura II (1806)
• Suikoden (1807)
• Retratos de seyes poetes (ca. 1810)
• Manga d'Hokusai, vol. 1 (1814)
• Gashiki d'Hokusai (1819); Soga d'Hokusai (1820)
• Trenta y seyes vistes del monte Fuji (ca. 1826-33); Vistes de pontes famoses (ca. 1827-30)
• Ñeve, lluna, y flores (ca. 1827-30)
• Flores y páxaros (ca. 1827-30)
• Toshi-sensor (1833-36)
• Cien vistes del monte Fuji (1834-35)
• Cien poemes cuntaos pola neñera (ca. 1845).

Más exemplos del trabayu d'Hokusai

Enllaces esternos

Galería d'Ukiyo-E de Jim Breen (con comentarios n'inglés).