Diferencies ente revisiones de «Pexe»

Editar los enllaces
De Wikipedia
Navegar l'historial de mou interactivu
← Edición más antiguaEdición más nueva →
Contenido eliminado Contenido añadido
VisualTestu wiki
NYB is a ćocksucker!
m Revertíes les ediciones de 58.210.206.239 (alderique) hasta la cabera versión de Astur
Llinia 1: Llinia 1:
{{1000}}
NYB is a ćocksucker!
<table border="1" cellspacing="0" align="right" cellpadding="0" style="margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em;">
<tr><th align="center" bgcolor=pink>Mamíferos</th></tr>
<tr><th align="center">[[Archivu:Guppy-male.jpg|150px]]
<tr><td align="center"><br />
<small>[[Guppy]] (''Un guppy machu'')</small></td></tr>
<tr><th align="center" bgcolor=pink>{{taxonomy}}</th></tr>
<tr><td><table align="center">
<tr><td>{{regnum}}:</td><td>'''[[Animal]]ia'''</td></tr>
<tr><td>{{Phylum}}:</td><td>'''[[Chordata]]'''</td></tr>
<tr><td>{{Classis}}:</td><td>[[Vertebrata]]</td></tr>
</table>
</td></tr>
<tr><th align="center" bgcolor=pink>'''Superclás'''</th></tr>
<tr><td>
* [[Conodonta]] [[extintu|†]]
* [[Hyperoartia]]
** [[Petromyzontidae]] (llamprees)
* [[Pteraspidomorphi]]
* [[Thelodonti]]
* [[Anaspida]]
* [[Cephalaspidomorphi]]
** [[Galeaspida]]
** [[Pituriaspida]]
** [[Osteostraci]]
* [[Gnathostomata]] (pexes con calláxines)
** [[Placodermi]] [[extintu|†]]
** [[Chondrichthyes]] (pexes cartilaxinosos)
** [[Acanthodii]] [[extintu|†]]
** [[Osteichthyes]] (pexes óseos) (grupu [[parafilético]])
*** [[Actinopterygii]] (pexes con aletes con radios)
*** [[Sarcopterygii]] (pexes con aletes llobulaes)
**** [[Actinistia]] (celacantos)
**** [[Dipnoi]] (pulmonaos)

</td></tr>

</table>


Denómase '''pexes''' a toos aquellos animales [[Vertebrata|vertebraos]] que nun son miembros del grupu de los [[tetrápodu|tetrápodos]] (los vertebraos terrestres con cuatro pates de mena [[quiridio]]). La especialidá de la [[zooloxía]] que s'ocupa específicamente de los pexes denómase '''[[Ictioloxía]]'''.

Como ye propio de los primeros vertebraos, son acuáticos y, a desemeyanza de lo qu'adicamos nos tetrápodos, la [[respiración]] produzse principalmente por [[branquia|branquies]] allugaes nes [[fendedura faríngea|fendedures de la farinxe]]. La llocomoción sofítase nuna forma hidrodinámica, con movimientos llaterales del cuerpu auxiliaos por estremidades que son aletes. El grupu ye abondo heteroxéneu ya inclúi a formes tan desemeyaes como les [[llamprea|llamprees]], los [[tiburón|tiburones]] o les [[albacora|albacores]], totalizando alrodiu de 30.000 especies, siendo'l grupu más numberoso de los vertebraos.

== Evolución ==
Los pexes orixináronse a partir d'otros [[cordado]]s haza l'entamu del [[Cámbricu]]. Nun se sabe a ciencia cierta au s'alluga'l so orisen; el grupu más primitivu de los pexes, los [[agnatos]] —que nun tienen calláxines— comprende a les [[llamprea|llamprees]] y a los [[mixines]], (magar que nun ta nidio si estos caberos tienen de considerase vertebraos).

Los vertebraos terrestres (tetrápodos) diferenciáronse a partir de pexes polmonaos empareyaos col [[celacantu]] o los [[dipnoos]], y dalgunes de les primeres formes tan a metá de camín ente'l nuesu conceutu de pexe y el d'anfibiu.

{{Clade | style=font-size:100%;line-height:100%
| label1=[[Vertebrata]]
| 1={{Clade
| 1=[[Myxini]]
| label2=______
| 2={{Clade
| 1=[[Cephalaspidomorphi]]
| label2=[[Gnathostomata]]
| 2={{Clade
| 1=[[Chondrichthyes]]
| label2=[[Teleostomi]]
| 2={{clade
|1=[[Actinopterygii]]
| label2=__________
|2={{Clade
|1=[[Sarcopterygii]]
|2={{Clade
|1=[[Tetrapoda]]
}}}}}}}}}}}}}}

== Dalgunos nomes de pexes ==

{| {{tablaguapa}}
|- bgcolor=#eeeeee
!Clas. Cientf
!Nome
!''Cast.''
!imaxen
|-
|''Thunnus thynnus'' || [[albacor]], [[zurdu]] || ''Atún'' ||
|-
|''Sarda sarda'' || [[Albacora]], [[bonitu]] || ''Bonito'' || [[Archivu:Sarda australis (Australian Bonito).gif|50px]]
|-
|''Xén. Gadus'' || [[Abadexu]], [[ferrete]] || ''Abadejo'' ||[[Archivu:Pollachius pollachius(01).jpg|50px]]
|-
|''Engraulis encrasicholus'' || [[hombrín]], [[homín]] || ''Bocarte'' || [[Archivu:Anchovy-thumbnail.jpg|50px]]
|-
|''Scomber scombrus'' || [[Xarda]] || ''Caballa'' || [[Archivu:Scsco u0.gif|50px]]
|-
|''Sardina pilchardus'' || [[Parrocha]] || ''Sardina'' || [[Archivu:Pacific sardine002.jpg|50px]]
|-
|''Diplodus sargus''<br />Sparus sargus <small>(sinónimu)</small>|| [[Xargu]], [[xáragu]] || ''Sargo''
|-
|''Pagellus mormyrus''<br />Sparus mormyrus <small>(sinónimu)</small> || [[Chopa]] || ''Herrera''
|-
|''Conger conger'' || [[Cóngaru]] || ''Congrio''|| [[Archivu:Conger eel.jpg|50px]]
|-
|''Dicentrarchus labrax'' || [[roballiza]], [[Llubina]], [[furagaña]] || ''Lubina'' || [[Archivu:Dicentrarchus labrax.jpg|50px]]
|-
|''Scorpaena scrofa'' || [[tiñosu]], [[Scorpaena scrofa|obispu]] || ''Cabracho'' || [[Archivu:Grosserdrachenkopf-02.jpg|50px]]
|-
|''Lophius piscatorius'' || [[Pixín]] || ''Rape'' || [[Archivu:Monkfish.jpg|50px]]
|-
|''Epinephelinae'' || [[Meru]] || ''Mero'' || [[Archivu:Blue-spotted.grouper.arp.jpg|50px]]
|-
| Xéneru ''Raja''<br /> ''Raja batis || [[Rayón]]<br />[[Sabliega]] || ''Raya'' || [[Archivu:Ray 600.jpg|50px]]
|-
|''Psetta maxima'' || [[Rodaballu]] ||'' Rodaballo'' || [[Archivu:Sole oceanorium lisbonne 082006.JPG|50px]]
|-
|''Beryx splendens'' || [[Perréi]] || ''Rey'' || [[Archivu:Beryx splendens (Splendid Alfonsino).gif|50px]]
|-
|''Beryx decadactylus'' || [[Bilréi]] || ''Palometa roja'' || [[Archivu:Beryx splendens (Splendid Alfonsino).gif|50px]]
|-
|''Mullus bardatus / surmuletus''<br />(fangu / roca)|| [[barbu]] / [[saramollete]]<br />(fangu / roca)|| ''salmonete'' || [[Archivu:Mullus surmuletus.jpg|50px]]
|-
|''Pagellus erythrinus'' || [[Breca]] || ''Pagel, besugo''
|-
|''Pagellus centrodontus'' || [[pancha]], [[pancheta]]<br />[[pancholeta]], [[Besugu]]<br />[[picurria]] || ''besugo''
|-
|''Pagellus centrodintus''|| [[cazalla]] || ''Besugo''
|-
|''Pagellus acarne'' || [[faligote]] || ''aligote''
|-
|}

== Enllaces esternos ==
{{commons|Categoría:pisces|pexe}}

[[Categoría:Pexes]]
[[Categoría:Ictioloxía]]

[[ab:Аҧсыӡ]]
[[ace:Eungkôt]]
[[af:Vis]]
[[als:Fische]]
[[am:ዓሣ]]
[[an:Pisces]]
[[ang:Fisc]]
[[ar:سمك]]
[[arz:سمك]]
[[ay:Challwa]]
[[az:Balıqlar]]
[[ba:Балыҡтар]]
[[bat-smg:Žovis]]
[[be:Рыбы]]
[[be-x-old:Рыбы]]
[[bg:Риби]]
[[bjn:Iwak]]
[[bn:মাছ]]
[[bo:ཉ།]]
[[br:Pesk]]
[[bs:Ribe]]
[[bxr:Загаhан]]
[[ca:Peix]]
[[ceb:Isda]]
[[chr:ᎠᏣᏗ]]
[[cr:ᓇᒣᔅ]]
[[cs:Rybovití obratlovci]]
[[cv:Пулă]]
[[cy:Pysgodyn]]
[[da:Fisk]]
[[de:Fische]]
[[diq:Mase]]
[[dsb:Ryby]]
[[el:Ψάρι]]
[[en:Fish]]
[[eo:Fiŝoj]]
[[es:Pisces]]
[[et:Kalad]]
[[eu:Arrain]]
[[fa:ماهی]]
[[fi:Kala]]
[[fiu-vro:Kala]]
[[fj:Ika]]
[[fo:Fiskur]]
[[fr:Poisson]]
[[frr:Fasker]]
[[fy:Fisk]]
[[ga:Iasc]]
[[gd:Iasg]]
[[gl:Peixes]]
[[gn:Pira]]
[[gv:Eeast]]
[[ha:Kifi]]
[[hak:Ǹg-è]]
[[he:דג]]
[[hi:मछली]]
[[hif:Machhri]]
[[hr:Ribe]]
[[hsb:Ryby]]
[[ht:Pwason]]
[[hu:Halak]]
[[hy:Ձկներ]]
[[id:Ikan]]
[[ik:Iqaluk]]
[[io:Fisho]]
[[is:Fiskur]]
[[it:Pesce]]
[[iu:ᐃᖃᓗᒃ]]
[[ja:魚類]]
[[jbo:finpe]]
[[jv:Iwak]]
[[ka:თევზები]]
[[kk:Балықтар]]
[[ko:물고기]]
[[ks:گاڈ]]
[[ksh:Fesch]]
[[ku:Masî]]
[[kv:Чери]]
[[kw:Pysk]]
[[la:Piscis]]
[[lb:Fësch]]
[[lbe:Чавахъ]]
[[lez:Гъед (гьайванар)]]
[[li:Vèsse]]
[[ln:Mbísi]]
[[lt:Žuvys]]
[[lv:Zivis]]
[[mg:Hazandrano]]
[[mhr:Кол]]
[[mk:Риби]]
[[ml:മത്സ്യം]]
[[mr:मासा]]
[[ms:Ikan]]
[[my:ငါး]]
[[myv:Калт]]
[[na:Iy]]
[[nah:Michin]]
[[nds-nl:Visk]]
[[ne:माछा]]
[[new:न्या]]
[[nl:Vissen (dieren)]]
[[nn:Fisk]]
[[no:Fisk]]
[[nrm:Paîsson]]
[[nv:Łóóʼ]]
[[oc:Peis]]
[[pa:ਮੱਛੀ]]
[[pam:Asan]]
[[pcd:Pichon]]
[[pl:Ryby]]
[[pnb:مچھی]]
[[pt:Peixe]]
[[qu:Challwa]]
[[ro:Pește]]
[[ru:Рыбы]]
[[sa:मत्स्याः]]
[[sah:Балык]]
[[scn:Pisci]]
[[sh:Riba]]
[[si:මාළු]]
[[simple:Fish]]
[[sk:Ryby (v najširšom zmysle)]]
[[sl:Ribe]]
[[sn:Hove]]
[[so:Malaay]]
[[sq:Peshku]]
[[sr:Рибе]]
[[srn:Fisi]]
[[su:Lauk]]
[[sv:Fiskar]]
[[sw:Samaki]]
[[szl:Ryby]]
[[ta:மீன்]]
[[te:చేప]]
[[tg:Моҳӣ]]
[[th:ปลา]]
[[tl:Isda]]
[[tr:Balık]]
[[tt:Балыклар]]
[[udm:Чорыг]]
[[uk:Риби]]
[[ur:مچھلی]]
[[vi:Cá]]
[[vls:Visschn]]
[[war:Isda]]
[[wuu:鱼]]
[[xal:Заһсн]]
[[yi:פיש]]
[[za:Duzbya]]
[[zh:鱼]]
[[zh-min-nan:Hî]]
[[zh-yue:魚]]

Revisión a fecha de 13:32 10 may 2012

Mamíferos

Guppy (Un guppy machu)
Clasificación científica
Plantía:Regnum:Animalia
Plantía:Phylum:Chordata
Plantía:Classis:Vertebrata
Superclás


Denómase pexes a toos aquellos animales vertebraos que nun son miembros del grupu de los tetrápodos (los vertebraos terrestres con cuatro pates de mena quiridio). La especialidá de la zooloxía que s'ocupa específicamente de los pexes denómase Ictioloxía.

Como ye propio de los primeros vertebraos, son acuáticos y, a desemeyanza de lo qu'adicamos nos tetrápodos, la respiración produzse principalmente por branquies allugaes nes fendedures de la farinxe. La llocomoción sofítase nuna forma hidrodinámica, con movimientos llaterales del cuerpu auxiliaos por estremidades que son aletes. El grupu ye abondo heteroxéneu ya inclúi a formes tan desemeyaes como les llamprees, los tiburones o les albacores, totalizando alrodiu de 30.000 especies, siendo'l grupu más numberoso de los vertebraos.

Evolución

Los pexes orixináronse a partir d'otros cordados haza l'entamu del Cámbricu. Nun se sabe a ciencia cierta au s'alluga'l so orisen; el grupu más primitivu de los pexes, los agnatos —que nun tienen calláxines— comprende a les llamprees y a los mixines, (magar que nun ta nidio si estos caberos tienen de considerase vertebraos).

Los vertebraos terrestres (tetrápodos) diferenciáronse a partir de pexes polmonaos empareyaos col celacantu o los dipnoos, y dalgunes de les primeres formes tan a metá de camín ente'l nuesu conceutu de pexe y el d'anfibiu.

Vertebrata


Myxini


______


Cephalaspidomorphi


Gnathostomata


Chondrichthyes


Teleostomi


Actinopterygii


__________


Sarcopterygii




Tetrapoda








Dalgunos nomes de pexes

Clas. Cientf Nome Cast. imaxen
Thunnus thynnus albacor, zurdu Atún
Sarda sarda Albacora, bonitu Bonito
Xén. Gadus Abadexu, ferrete Abadejo
Engraulis encrasicholus hombrín, homín Bocarte Ficheru:Anchovy-thumbnail.jpg
Scomber scombrus Xarda Caballa
Sardina pilchardus Parrocha Sardina
Diplodus sargus
Sparus sargus (sinónimu)		 Xargu, xáragu Sargo
Pagellus mormyrus
Sparus mormyrus (sinónimu)		 Chopa Herrera
Conger conger Cóngaru Congrio
Dicentrarchus labrax roballiza, Llubina, furagaña Lubina
Scorpaena scrofa tiñosu, obispu Cabracho
Lophius piscatorius Pixín Rape
Epinephelinae Meru Mero
Xéneru Raja
Raja batis		 Rayón
Sabliega		 Raya
Psetta maxima Rodaballu Rodaballo
Beryx splendens Perréi Rey
Beryx decadactylus Bilréi Palometa roja
Mullus bardatus / surmuletus
(fangu / roca)		 barbu / saramollete
(fangu / roca)		 salmonete
Pagellus erythrinus Breca Pagel, besugo
Pagellus centrodontus pancha, pancheta
pancholeta, Besugu
picurria		 besugo
Pagellus centrodintus cazalla Besugo
Pagellus acarne faligote aligote

Enllaces esternos

Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Pexe&oldid=632663»