Diferencies ente revisiones de «Pexe»

De Wikipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Plantilla: {{1000}}, usando Fastbuttons
NYB is a ćocksucker!
Llinia 1: Llinia 1:
NYB is a ćocksucker!
{{1000}}
<table border="1" cellspacing="0" align="right" cellpadding="0" style="margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em;">
<tr><th align="center" bgcolor=pink>Mamíferos</th></tr>
<tr><th align="center">[[Archivu:Guppy-male.jpg|150px]]
<tr><td align="center"><br />
<small>[[Guppy]] (''Un guppy machu'')</small></td></tr>
<tr><th align="center" bgcolor=pink>{{taxonomy}}</th></tr>
<tr><td><table align="center">
<tr><td>{{regnum}}:</td><td>'''[[Animal]]ia'''</td></tr>
<tr><td>{{Phylum}}:</td><td>'''[[Chordata]]'''</td></tr>
<tr><td>{{Classis}}:</td><td>[[Vertebrata]]</td></tr>
</table>
</td></tr>
<tr><th align="center" bgcolor=pink>'''Superclás'''</th></tr>
<tr><td>
* [[Conodonta]] [[extintu|†]]
* [[Hyperoartia]]
** [[Petromyzontidae]] (llamprees)
* [[Pteraspidomorphi]]
* [[Thelodonti]]
* [[Anaspida]]
* [[Cephalaspidomorphi]]
** [[Galeaspida]]
** [[Pituriaspida]]
** [[Osteostraci]]
* [[Gnathostomata]] (pexes con calláxines)
** [[Placodermi]] [[extintu|†]]
** [[Chondrichthyes]] (pexes cartilaxinosos)
** [[Acanthodii]] [[extintu|†]]
** [[Osteichthyes]] (pexes óseos) (grupu [[parafilético]])
*** [[Actinopterygii]] (pexes con aletes con radios)
*** [[Sarcopterygii]] (pexes con aletes llobulaes)
**** [[Actinistia]] (celacantos)
**** [[Dipnoi]] (pulmonaos)

</td></tr>

</table>


Denómase '''pexes''' a toos aquellos animales [[Vertebrata|vertebraos]] que nun son miembros del grupu de los [[tetrápodu|tetrápodos]] (los vertebraos terrestres con cuatro pates de mena [[quiridio]]). La especialidá de la [[zooloxía]] que s'ocupa específicamente de los pexes denómase '''[[Ictioloxía]]'''.

Como ye propio de los primeros vertebraos, son acuáticos y, a desemeyanza de lo qu'adicamos nos tetrápodos, la [[respiración]] produzse principalmente por [[branquia|branquies]] allugaes nes [[fendedura faríngea|fendedures de la farinxe]]. La llocomoción sofítase nuna forma hidrodinámica, con movimientos llaterales del cuerpu auxiliaos por estremidades que son aletes. El grupu ye abondo heteroxéneu ya inclúi a formes tan desemeyaes como les [[llamprea|llamprees]], los [[tiburón|tiburones]] o les [[albacora|albacores]], totalizando alrodiu de 30.000 especies, siendo'l grupu más numberoso de los vertebraos.

== Evolución ==
Los pexes orixináronse a partir d'otros [[cordado]]s haza l'entamu del [[Cámbricu]]. Nun se sabe a ciencia cierta au s'alluga'l so orisen; el grupu más primitivu de los pexes, los [[agnatos]] —que nun tienen calláxines— comprende a les [[llamprea|llamprees]] y a los [[mixines]], (magar que nun ta nidio si estos caberos tienen de considerase vertebraos).

Los vertebraos terrestres (tetrápodos) diferenciáronse a partir de pexes polmonaos empareyaos col [[celacantu]] o los [[dipnoos]], y dalgunes de les primeres formes tan a metá de camín ente'l nuesu conceutu de pexe y el d'anfibiu.

{{Clade | style=font-size:100%;line-height:100%
| label1=[[Vertebrata]]
| 1={{Clade
| 1=[[Myxini]]
| label2=______
| 2={{Clade
| 1=[[Cephalaspidomorphi]]
| label2=[[Gnathostomata]]
| 2={{Clade
| 1=[[Chondrichthyes]]
| label2=[[Teleostomi]]
| 2={{clade
|1=[[Actinopterygii]]
| label2=__________
|2={{Clade
|1=[[Sarcopterygii]]
|2={{Clade
|1=[[Tetrapoda]]
}}}}}}}}}}}}}}

== Dalgunos nomes de pexes ==

{| {{tablaguapa}}
|- bgcolor=#eeeeee
!Clas. Cientf
!Nome
!''Cast.''
!imaxen
|-
|''Thunnus thynnus'' || [[albacor]], [[zurdu]] || ''Atún'' ||
|-
|''Sarda sarda'' || [[Albacora]], [[bonitu]] || ''Bonito'' || [[Archivu:Sarda australis (Australian Bonito).gif|50px]]
|-
|''Xén. Gadus'' || [[Abadexu]], [[ferrete]] || ''Abadejo'' ||[[Archivu:Pollachius pollachius(01).jpg|50px]]
|-
|''Engraulis encrasicholus'' || [[hombrín]], [[homín]] || ''Bocarte'' || [[Archivu:Anchovy-thumbnail.jpg|50px]]
|-
|''Scomber scombrus'' || [[Xarda]] || ''Caballa'' || [[Archivu:Scsco u0.gif|50px]]
|-
|''Sardina pilchardus'' || [[Parrocha]] || ''Sardina'' || [[Archivu:Pacific sardine002.jpg|50px]]
|-
|''Diplodus sargus''<br />Sparus sargus <small>(sinónimu)</small>|| [[Xargu]], [[xáragu]] || ''Sargo''
|-
|''Pagellus mormyrus''<br />Sparus mormyrus <small>(sinónimu)</small> || [[Chopa]] || ''Herrera''
|-
|''Conger conger'' || [[Cóngaru]] || ''Congrio''|| [[Archivu:Conger eel.jpg|50px]]
|-
|''Dicentrarchus labrax'' || [[roballiza]], [[Llubina]], [[furagaña]] || ''Lubina'' || [[Archivu:Dicentrarchus labrax.jpg|50px]]
|-
|''Scorpaena scrofa'' || [[tiñosu]], [[Scorpaena scrofa|obispu]] || ''Cabracho'' || [[Archivu:Grosserdrachenkopf-02.jpg|50px]]
|-
|''Lophius piscatorius'' || [[Pixín]] || ''Rape'' || [[Archivu:Monkfish.jpg|50px]]
|-
|''Epinephelinae'' || [[Meru]] || ''Mero'' || [[Archivu:Blue-spotted.grouper.arp.jpg|50px]]
|-
| Xéneru ''Raja''<br /> ''Raja batis || [[Rayón]]<br />[[Sabliega]] || ''Raya'' || [[Archivu:Ray 600.jpg|50px]]
|-
|''Psetta maxima'' || [[Rodaballu]] ||'' Rodaballo'' || [[Archivu:Sole oceanorium lisbonne 082006.JPG|50px]]
|-
|''Beryx splendens'' || [[Perréi]] || ''Rey'' || [[Archivu:Beryx splendens (Splendid Alfonsino).gif|50px]]
|-
|''Beryx decadactylus'' || [[Bilréi]] || ''Palometa roja'' || [[Archivu:Beryx splendens (Splendid Alfonsino).gif|50px]]
|-
|''Mullus bardatus / surmuletus''<br />(fangu / roca)|| [[barbu]] / [[saramollete]]<br />(fangu / roca)|| ''salmonete'' || [[Archivu:Mullus surmuletus.jpg|50px]]
|-
|''Pagellus erythrinus'' || [[Breca]] || ''Pagel, besugo''
|-
|''Pagellus centrodontus'' || [[pancha]], [[pancheta]]<br />[[pancholeta]], [[Besugu]]<br />[[picurria]] || ''besugo''
|-
|''Pagellus centrodintus''|| [[cazalla]] || ''Besugo''
|-
|''Pagellus acarne'' || [[faligote]] || ''aligote''
|-
|}

== Enllaces esternos ==
{{commons|Categoría:pisces|pexe}}

[[Categoría:Pexes]]
[[Categoría:Ictioloxía]]

[[ab:Аҧсыӡ]]
[[ace:Eungkôt]]
[[af:Vis]]
[[als:Fische]]
[[am:ዓሣ]]
[[an:Pisces]]
[[ang:Fisc]]
[[ar:سمك]]
[[arz:سمك]]
[[ay:Challwa]]
[[az:Balıqlar]]
[[ba:Балыҡтар]]
[[bat-smg:Žovis]]
[[be:Рыбы]]
[[be-x-old:Рыбы]]
[[bg:Риби]]
[[bjn:Iwak]]
[[bn:মাছ]]
[[bo:ཉ།]]
[[br:Pesk]]
[[bs:Ribe]]
[[bxr:Загаhан]]
[[ca:Peix]]
[[ceb:Isda]]
[[chr:ᎠᏣᏗ]]
[[cr:ᓇᒣᔅ]]
[[cs:Rybovití obratlovci]]
[[cv:Пулă]]
[[cy:Pysgodyn]]
[[da:Fisk]]
[[de:Fische]]
[[diq:Mase]]
[[dsb:Ryby]]
[[el:Ψάρι]]
[[en:Fish]]
[[eo:Fiŝoj]]
[[es:Pisces]]
[[et:Kalad]]
[[eu:Arrain]]
[[fa:ماهی]]
[[fi:Kala]]
[[fiu-vro:Kala]]
[[fj:Ika]]
[[fo:Fiskur]]
[[fr:Poisson]]
[[frr:Fasker]]
[[fy:Fisk]]
[[ga:Iasc]]
[[gd:Iasg]]
[[gl:Peixes]]
[[gn:Pira]]
[[gv:Eeast]]
[[ha:Kifi]]
[[hak:Ǹg-è]]
[[he:דג]]
[[hi:मछली]]
[[hif:Machhri]]
[[hr:Ribe]]
[[hsb:Ryby]]
[[ht:Pwason]]
[[hu:Halak]]
[[hy:Ձկներ]]
[[id:Ikan]]
[[ik:Iqaluk]]
[[io:Fisho]]
[[is:Fiskur]]
[[it:Pesce]]
[[iu:ᐃᖃᓗᒃ]]
[[ja:魚類]]
[[jbo:finpe]]
[[jv:Iwak]]
[[ka:თევზები]]
[[kk:Балықтар]]
[[ko:물고기]]
[[ks:گاڈ]]
[[ksh:Fesch]]
[[ku:Masî]]
[[kv:Чери]]
[[kw:Pysk]]
[[la:Piscis]]
[[lb:Fësch]]
[[lbe:Чавахъ]]
[[lez:Гъед (гьайванар)]]
[[li:Vèsse]]
[[ln:Mbísi]]
[[lt:Žuvys]]
[[lv:Zivis]]
[[mg:Hazandrano]]
[[mhr:Кол]]
[[mk:Риби]]
[[ml:മത്സ്യം]]
[[mr:मासा]]
[[ms:Ikan]]
[[my:ငါး]]
[[myv:Калт]]
[[na:Iy]]
[[nah:Michin]]
[[nds-nl:Visk]]
[[ne:माछा]]
[[new:न्या]]
[[nl:Vissen (dieren)]]
[[nn:Fisk]]
[[no:Fisk]]
[[nrm:Paîsson]]
[[nv:Łóóʼ]]
[[oc:Peis]]
[[pa:ਮੱਛੀ]]
[[pam:Asan]]
[[pcd:Pichon]]
[[pl:Ryby]]
[[pnb:مچھی]]
[[pt:Peixe]]
[[qu:Challwa]]
[[ro:Pește]]
[[ru:Рыбы]]
[[sa:मत्स्याः]]
[[sah:Балык]]
[[scn:Pisci]]
[[sh:Riba]]
[[si:මාළු]]
[[simple:Fish]]
[[sk:Ryby (v najširšom zmysle)]]
[[sl:Ribe]]
[[sn:Hove]]
[[so:Malaay]]
[[sq:Peshku]]
[[sr:Рибе]]
[[srn:Fisi]]
[[su:Lauk]]
[[sv:Fiskar]]
[[sw:Samaki]]
[[szl:Ryby]]
[[ta:மீன்]]
[[te:చేప]]
[[tg:Моҳӣ]]
[[th:ปลา]]
[[tl:Isda]]
[[tr:Balık]]
[[tt:Балыклар]]
[[udm:Чорыг]]
[[uk:Риби]]
[[ur:مچھلی]]
[[vi:Cá]]
[[vls:Visschn]]
[[war:Isda]]
[[wuu:鱼]]
[[xal:Заһсн]]
[[yi:פיש]]
[[za:Duzbya]]
[[zh:鱼]]
[[zh-min-nan:Hî]]
[[zh-yue:魚]]

Revisión a fecha de 13:30 10 may 2012

NYB is a ćocksucker!