Inca

Cuadru cuzqueñu del sieglu XVII colos linaxes inques nomaos poles cróniques coloniales y so rellación coles panaques reales del Cuzco, qu'esconden tres de sí una complexa representación de la organización social incaica.

Los inques, n'antigüedá ingues (quechua: Inqa ), foron los gobernantes de l'imperiu aborixe más estensu d'América precolombina. Tamién yeren usaos los términos Cápac Inca (quechua: Qhapaq Inqa, 'el Poderosu Inca' ) y Sapa Inca (quechua: Sapa Inqa, 'l'Inca, l'único' ) que yera estensible a los gobernantes nel aniciu del curacazgu Inca y llueu a los emperadores inques del Tahuantinsuyo. Ye vezu tamién referise a ellos namás comu l'inca.

El primer sinchi cusqueñu n'utilizar el títulu d'inca foi Inca Roca, fundador tamién de la dinastía Hanan Cuzco. L'últimu inca nel gobiernu foi Atahualpa. Dempues el títulu foi usau polos qu'opusieron resistencia a la conquista de l'Imperiu inca, comu los casos de Manco Inca o Túpac Amaru I.

Una de les cualidaes más notables de l'Imperiu Incaicu yera el so altamente organizau gobiernu, centralizau nel Cuzco, la capital onde l'emperador vivía.

Llista d'emperadores inques

• Reinu del Cuzco (Fase llocal)
  • Dinastía Hurin Cusco:
    • ~1200 - ~1230: Manco Cápac
    • ~1230 - ~1260: Sinchi Roca
    • ~1260 - ~1290: Lloque Yupanqui
    • ~1290 - ~1320: Mayta Cápac
    • ~1320 - ~1350: Cápac Yupanqui
  • Dinastía Hanan Cusco:
    • ~1350 - ~1380: Inca Roca
    • ~1380 - ~1400: Yáhuar Huácac
    • ~1400 - 1438: Huiracocha Inca

• Imperiu Inca o Tahuantinsuyo (Fase d'espansión)
  • Dinastía Hanan Cusco:
    • 1438 - 1471: Pachacútec
    • 1471 - 1493: Túpac Yupanqui
    • 1493 - 1525: Huayna Cápac
    • 1525 - 1532: Huáscar
    • 1532 - 1533: Atahualpa