Normandía

Normandía
rexón de Francia
flag and coat of arms of Normandy (en)
Alministración
Nome oficial	Normandie / Normaundie
País	Francia
Organización territorial	Francia metropolitana
ISO 3166-2	FR-NOR
Capital	Rouen
Hervé Morin (dende 1r abril 2016)
División	ver Calvados, Eure, Mancha (es) , Orne y Sena Marítimu
Xeografía
Coordenaes	49°11′11″N 0°21′10″W
Superficie	30,627 km² (puestu X)
% agua	%
Costes	km
Llenda con	Países del Loira, Centru-Valle del Loira, Islla de Francia, Altos de Francia y Bretaña
Puntu más altu	Q3483587
Demografía
Población	3,300,000 (est.)(2005) hab. (1r xineru 2021)
Densidá	hab/km²
Xentiliciu
Más información
normandie.fr

Normandía (en francés Normandie, en normandu Normaundie) ye una rexón xeográfica del norte de Francia. L'Alta Normandía (Haute-Normandie) encadármase polos departamentos franceses de Sena Marítimu y Eure. La Baxa Normandía (Basse-Normandie) intégrase por Orne, Calvados y Manche.

L'antiguu Ducáu de Normandía allugábase nel norte de Francia, y acupaba l'aria baxa'l ríu Sena, el Pays de Caux y la rexón del oeste al traviés de Pays d'Auge fasta la Península de Cotentin. Históricamente, Normandía foi una provincia de Francia.

Les Islles Anglonormandes magar que son dependencies de la corona británica, son cultural y históricamente parte del Ducáu de Normandía.

Hestoria

Invasión Aliada a Normandía, Dia D, 1944

Normandía foi'l llugar onde habitaron los Normandos a entamos de la Edá Media. Ellos foron los últimos n'invadir con éxitu Inglaterra. Yeren una meza d'indíxenes galos y viquingos invasores baxo'l mandu de Robertu I (Gange Rolf), quien sitió París ya-y foi concedida l'aria de Normandía a cambéu de defendela escontra los ataques pirates, per aciu'l Tratáu de Saint-Clair-sur-Epte nel añu de 911.

El descendiente de Robertu, Guillermu, Duque de Normandía, invadió Inglaterra en 1066 y tornóse nel Rei Guillermu I d'Inglaterra. Normandía caltúvose arreyada con Inglaterra fasta 1087, ente 1106 y 1144 y ente 1154 y 1204. La Batalla de Bouvines tevo llugar en 1214. Foi ocupada por fuercies ingleses pela Guerra de los Cien Años ente 1346 y 1360 y nuevamente ente 1415 y 1450. Les families normandes, como la de Tancrède de Hauteville tuvieron un importante papel nes Cruzaes

Tanto Robert Wace como Orderico Vital son importantes escritores normandos de la historia de la provincia.

En 1942, na Segunda Guerra Mundial, tevo llugar la Batalla de Dieppe (Sena Marítimu), ataque de les fuercies aliaes (prencipalmente canadienses y britániques) a los acupantes alemanes.

La rexón foi tamién l'escenariu de la Batalla de Normandía o Operación Overlord que tevo llugar na mañana del 6 de xunu de 1944, data tamién conocida como'l “Día D”. Esi día, los algares aliaos abrieron un segundu frente escontra'l exércitu nazi.

En 2004, por mor del sesaxésimu cabudañu del desembarcu, el Canciller d'Alemaña Gerhard Schröder visitó la rexón, marcando un fitu nes relaciones franco-alemanes.

Xeografía

Cantiles d'Etretat

Normandía ye una creyación de la hestoria, nun tien una xunidá xeográfica encartichada. Dixébrase en dos rexones naturales bien estremaes y d'orixe xeológicu desemeyáu que nun correspuenden cola dixebra ente les dos rexones normandes de Calvados y Orne que fain de llende tresversal de norte a sur.

El Sena afalagando Petit-Andely, dende'l Castiellu Gaillard

La diversidá xeológica da como resultáu una gran variación nos paisaxes. El bocage, pequeños campos con altes barganaces, paisaxe típicu del aria del oeste, causó problemes pa les fuercies invasores na Batalla de Normandía.

Les costes marítimes presenten tamién aspeutos desemeyaos: La rexón ta bordeada pel norte pola Canal de la Mancha. Hai cantiles cretéceos qu'enanten dende Tréport fasta El Havre.

Les prencipales rexones naturales son: Pays de Caux, Pays de Bray, Marais Vernier, Vexin normand, Suisse Normande, Roumois, Lieuvin, Le Neubourg, Evreux, Saint-André, Pays d'Ouche, Pays d'Auge, Hiémois, Houlme, Bessin, bocage Virois, Península de Cotentin y Avranchin.

Los cursos d'augua que s'alcuentren en Normandía son el Sena y los sos tributarios Epte, Andelle, Eure y Risle asina como una riestra d'afluentes menores como Bresle, Touques, Dives, Orne, Vire, Sée, Sélune, Couesnon.

Na rexón hai dos parques naturales: el de Marais du Cotentin y de Bessin y el de Boucles de la Seine normande.

Demografía

Normandía tien 3.200.000 habitantes, con un promediu de densidá poblacional de 107 hab/km², xusto per embaxo'l promediu nacional de Francia. Les principales ciudaes son Ruán (385.000 habitantes, incluyendo los suburbios), la capital d'Alta Normandía y antiguamente de tola provincia El Havre (247.000 habitantes); Caen (200.000 habitantes), la capital de Baxa Normandía; y Cherbourg (89.000 habitantes).

Otres ciudaes importantes son: Alençon, Arromanches-les-Bains, Avranches, Bayeux, Dieppe, Évreux, Honfleur y Lisieux.

Dientro de la Xunión Europea, Normandía ta per enriba del nivel mediu no qu'a medría demográfica ya inmigración se refier.

Cultura

Casa normanda

Ficheru:Pont normandie depuis aire repos nord.jpg

Puente de Normandía.

L'idioma normandu, una llingua rexonal, ye falada por una minoría de la población, especialmente na península de Cotentin, al oeste y nel Pays de Caux al este.

Arquiteutura: Les catedrales, abadíes (tales como l'Abadía de Bec) y castiellos son carauterísticos del ex-ducáu nel sen que reflexen los modelos de l'arquiteutura normanda n'Inglaterra.

L'arquiteutura doméstica n'Alta Normandía carauterízase por tener maderes a la vista que tamién evoquen l'arquiteutura inglesa vernácula, magar que l'averamientu de les granxes del Pays de Caux correspuende más a una necesidá socio-económica y climática.

Gran cantidá de l'herediu arquiteutónicu urbanu foi destruyíu pela Batalla de Normandía en 1944. La recostruición de posguerra, como n'El Havre (Padremuñu de la Humanidá)y Saint-Lô puede dicise qu'amuesa tanto les virtudes como los vezos de les tendencies modernistes y brutalistes de los años 1950 y 1960.

L'arquiteutura vernacular de baxa Normandía toma la so forma dende'l granitu, el material de costruición predominante na zona. Chausey foi per munchos años el llugar d'extración, yá que posee canteres de granitu, inclusive estráxose d'ellí'l granitu que s'emplegó na costruición de Mont Saint Michel.

Lliteratura: Ente los escritores n'idioma francés arreyaos con Normandía afáyense:

• Pierre Corneille, François de Malherbe, Jules Barbey d'Aurevilly, Marcel Proust, Guy de Maupassant, Gustave Flaubert, Jacques Prévert, André Gide, André Breton, Raymond Queneau, Mathurin Régnier, Philippe Desportes, Jacques-Pierre Amette, Casimir Delavigne, Octave Feuillet, Maurice Leblanc, Octave Feuillet, André Maurois, Alexis de Tocqueville, Roland Barthes, Georges de Scudéry y Madeleine de Scudéry.

Pintura: De magar 1860, los pintores “plein-air”, que trabayaben fuera de los estudios, foron atrayíos hacia Normandía pola facilidá qu'otorgaben les conexones ferries ente París y esta zona. La casa y xardín de Claude Monet en Giverny ye ún de los atrautivos turísticos, yá que'l llugar sirvió d'inspiración pa la riestra de cuadros que tienen por tema nifeés y nenúfares.

Les marines de Eugène Boudin tamién s'afayen inspiraes na rexón.

Entee los artistes que ñacieron en Normandía alcuéntrense: Nicolas Poussin, Jean-François Millet, Marcel Duchamp, Fernand Léger, André Breton, Raoul Dufy, Théodore Géricault, Maurice Boitel y Jean Dubuffet.

Música: Los compositores Erik Satie, François-Adrien Boïeldieu y Arthur Honegger ñacieron en Normandía.

Moda: El diseñador de moda Christian Dior ñació en Granville. La modelu y actriz Laetitia Casta lació en Pont-Audemer.

Gastronomía: Normandía tien sonadía pola so bayurosa campiña, que provee espacios afayaízos pa pastoríu y güertes frutales, especialmente de mazanes. La produción de llácteos de la rexón ye renomada: los quesos son mundialmente conocíos, ente los que s'alcuentren: el Camembert, Livarot y el Pont l'Evêque. La mantega de Normandía ye mui apreciao, al empar que la crema, dambes mui emplegaes n'especialidaes gastronómiques llariegues.

Normandía ye'l mayor produtor de sidra de la rexón. Tamién se produz sidra de [[pera|peres], pero en cantidaes menos importantes y hai poca produción de vinos. La variedá de brandy de mazana más conocío ye calvados. La costume nomada trou normand ye una pausa ente'l trescursu de la comida pela cual los comensales tomen calvados, y ye entá practicada en munchos fogares y restaurantes. El Pommeau ye un aperitivu producíu per aciu la meza de zumu de mazana ensin formentar con brandy de mazana.

Les mazanes tamién son emplegaes na cocina: por exemplu, moules à la normande son moxones cocinaos con mazanes y crema, bourdelots son mazanes forneaes en bizcochuelu. Una tarta clásica de la rexón ye Flan Normand, una variante de la tarta de mazana pero con una masa foyaldrada.

Normandía ye la principal rexón de Francia nel cultivu d'ostres.

Relixón

Catedral de Caudebec

Les catedrales de Normandía exercieren gran influyencia en custiones de fe y política al traviés de los sieglos. Mont Saint Michel ye un hestóricu noyu de pelegrinación. Al traviés de los sieglos, en Normandía reverenciárense a munchos santos, ente los que s'inclúin:

• Teresa de Lisieux cuyu cultu en Lisieux ye'l noyu de la devoción relixosa
• Xuana d'Arcu que foi martirizada en Ruán, y ye especialmente renembrada nesa ciudá.
• Aubert d'Avranches foi l'obispu fundador de Monte Saint-Michel
• San Marcouf y San Laud son santos importantes en Baxa Normandía
• Thomas Becket, un anglo-normandu cuyos padres yeren de Ruán.

Normandía nun posee un santu patrón xeneralmente aceutáu, magar qu'esi títulu atribuyérase-y a San Miguel Arcánxel y a San Ouen.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Normandía.

Saber más de Normandía