Diferencies ente revisiones de «Alpes»

Editar los enllaces
De Wikipedia
Navegar l'historial de mou interactivu
← Edición más antiguaEdición más nueva →
Contenido eliminado Contenido añadido
VisualTestu wiki
ArthurBot (alderique | contribuciones)
11 762 ediciones
m robot Eliminado: lb:Alpen
m robot Añadido: krc:Альпла; cambios triviales
Llinia 1: Llinia 1:
[[Imaxe:Satellitenaufnahme der Alpen.jpg|250px|right|thumb|Foto satelital de los Alpes]]
[[Archivu:Satellitenaufnahme der Alpen.jpg|250px|right|thumb|Foto satelital de los Alpes]]
Los '''Alpes''' son una importante cordelera de [[monte]]s allugaos n'[[Europa]] central. La so cume principal ye'l [[Mont Blanc]], con una cimera de '''4.810''' metros d'altor. Alrodiu de los Alpes —favorecíu por ríos importantes de caudal uniforme y bayuroses tierres pa cautivar— edificóse la importante civilización qu'anguaño conocemos.
Los '''Alpes''' son una importante cordelera de [[monte]]s allugaos n'[[Europa]] central. La so cume principal ye'l [[Mont Blanc]], con una cimera de '''4.810''' metros d'altor. Alrodiu de los Alpes —favorecíu por ríos importantes de caudal uniforme y bayuroses tierres pa cautivar— edificóse la importante civilización qu'anguaño conocemos.


== Etimoloxía ==
== Etimoloxía ==
Nun se sabe ensembre, si foren los [[celta|celtes]], los [[romanos]] o los [[xermanos]] los que bautizaren los altos picos alpinos, esistiendo delles etimoloxíes dables:
Nun se sabe ensembre, si foren los [[celta|celtes]], los [[romanos]] o los [[xermanos]] los que bautizaren los altos picos alpinos, esistiendo delles etimoloxíes dables:


*Los pueblos celtes foren unos de los primeros pobladores de la rexón, ya que metanos d'ellí desendolcaren les sos primeres manifestaciones culturales, conocíes como [[La Tène]], enantes d'estendese pel restu d'[[Europa]]. Estos pueblos denomaben ''alpe'' en xeneral a tou monte escarpáu.
* Los pueblos celtes foren unos de los primeros pobladores de la rexón, ya que metanos d'ellí desendolcaren les sos primeres manifestaciones culturales, conocíes como [[La Tène]], enantes d'estendese pel restu d'[[Europa]]. Estos pueblos denomaben ''alpe'' en xeneral a tou monte escarpáu.


*La pallabra ''Alpes'' pudo formase a partir d''''albos''', términu llatín pa definir [[blancu|blanco]], o a partir d'''alb'', términu celta equivalente. Tuvo de ser la eleición d'unos colonos maraviyaos pol color blancu intensu de les cumes nevaes.
* La pallabra ''Alpes'' pudo formase a partir d''''albos''', términu llatín pa definir [[blancu|blanco]], o a partir d'''alb'', términu celta equivalente. Tuvo de ser la eleición d'unos colonos maraviyaos pol color blancu intensu de les cumes nevaes.


*Na [[mitoloxía]] antigua de los xermanos, '''Alp''' yera un espíritu aéreu que moraba na cume de les montañes más arispies, baxando de xemes en cuando a carenar a les xentes de les poblaciones averaes.
* Na [[mitoloxía]] antigua de los xermanos, '''Alp''' yera un espíritu aéreu que moraba na cume de les montañes más arispies, baxando de xemes en cuando a carenar a les xentes de les poblaciones averaes.


*Otra etimoloxía rellaciona la pallabra '''Alpes''' col significáu de ''valle'', lo qu'amosaría que cuando foren "bautizaos" con esi nome nun interesaben les cumes, sinón les brañes altes.
* Otra etimoloxía rellaciona la pallabra '''Alpes''' col significáu de ''valle'', lo qu'amosaría que cuando foren "bautizaos" con esi nome nun interesaben les cumes, sinón les brañes altes.
[[Imaxe:Silvretta Panorama wiki mg-k.jpg|thumb|center|800px|Vista panorámica]]
[[Archivu:Silvretta Panorama wiki mg-k.jpg|thumb|center|800px|Vista panorámica]]


== Los cuatromiles de los Alpes ==
== Los cuatromiles de los Alpes ==


[[Imaxe:DEMAlpesEW.png|right|thumb|350px|<small>Mapa dixital de los Alpes, dende Niza hasta Viena</small>]]
[[Archivu:DEMAlpesEW.png|right|thumb|350px|<small>Mapa dixital de los Alpes, dende Niza hasta Viena</small>]]
[[Imaxe:Alpinistes Aiguille du Midi 03.JPG|thumb|350px|right|Aguya del Midi.]]
[[Archivu:Alpinistes Aiguille du Midi 03.JPG|thumb|350px|right|Aguya del Midi.]]
[[Imaxe:Sasslong.JPG|thumb|350px|right|Sasslong, vistu dende Passo Pordoi]]
[[Archivu:Sasslong.JPG|thumb|350px|right|Sasslong, vistu dende Passo Pordoi]]


Asina como nos [[Pirineos]] la ellevación de los montes más importantes trespasa los tres mil metros y nel [[Himalaya]] los ocho mil, los Alpes desplíquense como una socesión de montes de más de cuatro mil metros.
Asina como nos [[Pirineos]] la ellevación de los montes más importantes trespasa los tres mil metros y nel [[Himalaya]] los ocho mil, los Alpes desplíquense como una socesión de montes de más de cuatro mil metros.
Ta nidio que'l so númberu pue cimblar en función de los criterios colos que se determine si una ellevación u otra ye una cume independiente o non. Sicasí, considérase qu'hai unes 67 cumes principales o más carauterístiques que trespasen esta altura, concentraes nos seutores central y occidental principalmente. Una rellación más aceutada ye la siguiente, con repartu por macizos d'este a oeste.
Ta nidio que'l so númberu pue cimblar en función de los criterios colos que se determine si una ellevación u otra ye una cume independiente o non. Sicasí, considérase qu'hai unes 67 cumes principales o más carauterístiques que trespasen esta altura, concentraes nos seutores central y occidental principalmente. Una rellación más aceutada ye la siguiente, con repartu por macizos d'este a oeste.


*Seutor de los Grisones:
* Seutor de los Grisones:
**Bernina 4.049
** Bernina 4.049


*El Oberland:
* El Oberland:
**Schreckhorn 4.074
** Schreckhorn 4.074
**Lauteraarhorn 4.042
** Lauteraarhorn 4.042
**[[Finsteraarhorn]] 4.273
** [[Finsteraarhorn]] 4.273
**[[Aletschhorn]] 4.195
** [[Aletschhorn]] 4.195
**[[Jungfrau]] 4.158
** [[Jungfrau]] 4.158
**[[Mönch]] 4.099
** [[Mönch]] 4.099
**Gross-Fiescherhorn 4.049
** Gross-Fiescherhorn 4.049
**Hinter-Fiescherhorn 4.025
** Hinter-Fiescherhorn 4.025
**Gross-Grünhorn 4.044
** Gross-Grünhorn 4.044


*Valais (estaya del Mischabel):
* Valais (estaya del Mischabel):
**Lagginhorn 4.010
** Lagginhorn 4.010
**Weissmies 4.023
** Weissmies 4.023
**Lenzspitze 4.294
** Lenzspitze 4.294
**Nadelhorn 4.327
** Nadelhorn 4.327
**Hohberghorn 4.219
** Hohberghorn 4.219
**Durrenhorn 4.035
** Durrenhorn 4.035
**Dom 4.545
** Dom 4.545
**Taschhorn 4.490
** Taschhorn 4.490


*Valais (zona de Saas):
* Valais (zona de Saas):
**Alphubel 4.206
** Alphubel 4.206
**Allalinhorn 4.027
** Allalinhorn 4.027
**Rimpfischhorn 4.199
** Rimpfischhorn 4.199
**Strahlhorn 4.190
** Strahlhorn 4.190


*Valais (macizu del Monte Rosa):
* Valais (macizu del Monte Rosa):
**Nordend 4.609
** Nordend 4.609
**[[Pico Dufour|Dufourspitze]] 4.634
** [[Pico Dufour|Dufourspitze]] 4.634
**Grenzpifel 4.618
** Grenzpifel 4.618
**Zumsteinspitze 4.563
** Zumsteinspitze 4.563
**Signalkuppe 4.556 (denomáu tamién Punta Gnifetti)
** Signalkuppe 4.556 (denomáu tamién Punta Gnifetti)
**Parrotspitze 4.436
** Parrotspitze 4.436
**Ludwigshöhe 4.341
** Ludwigshöhe 4.341
**Schwarzhorn 4.322 (denomáu tamién Corno Mero)
** Schwarzhorn 4.322 (denomáu tamién Corno Mero)
**Balmenhorn 4.167
** Balmenhorn 4.167
**Pirámide Vincent 4.215
** Pirámide Vincent 4.215
**Punta Giordani 4.046
** Punta Giordani 4.046


*Valais (valle de Zinal):
* Valais (valle de Zinal):
**Bischorn 4.153
** Bischorn 4.153
**Weisshorn 4.505
** Weisshorn 4.505
**Zinalrothorn 4.221 (denomáu tamién Pirámide de Zinal)
** Zinalrothorn 4.221 (denomáu tamién Pirámide de Zinal)
**Obergabelhorn 4.063
** Obergabelhorn 4.063
**Dent Blanche 4.356
** Dent Blanche 4.356


*Valais central:
* Valais central:
**Liskamm 4.527
** Liskamm 4.527
**Naso 4.220
** Naso 4.220
**Felikhorn 4.174
** Felikhorn 4.174
**Cástor 4.228
** Cástor 4.228
**Pólux 4.092
** Pólux 4.092
**Breithorn 4.165
** Breithorn 4.165
**Roccia Nera 4.075
** Roccia Nera 4.075
**[[Cervino]] 4.478 (denomáu tamién [[Matterhorn]])
** [[Cervino]] 4.478 (denomáu tamién [[Matterhorn]])
**Dent d’Herens 4.171
** Dent d’Herens 4.171


*Valais occidental:
* Valais occidental:
**Combin de Tsesseta 4.141
** Combin de Tsesseta 4.141
**Grand Combin 4.314
** Grand Combin 4.314
**Combin de Valsorey 4.184
** Combin de Valsorey 4.184


*Macizo del Mont Blanc
* Macizo del Mont Blanc
**[[Aiguille Verte]] 4.122
** [[Aiguille Verte]] 4.122
**Grande Rocheuse 4.102
** Grande Rocheuse 4.102
**Aiguille du Jardin 4.035
** Aiguille du Jardin 4.035
**Les Droites 4.000
** Les Droites 4.000
**Les Grandes Jorasses 4.208
** Les Grandes Jorasses 4.208
**Pointe Whymper 4.184
** Pointe Whymper 4.184
**Aiguille de Rochefort 4.001
** Aiguille de Rochefort 4.001
**Dome de Rochefort 4.015
** Dome de Rochefort 4.015
**Dent du Géant 4.013
** Dent du Géant 4.013
**Mont Blanco du Tacul 4.248
** Mont Blanco du Tacul 4.248
**Mont Maudit 4.465
** Mont Maudit 4.465
**[[Mont Blanc]] 4.807
** [[Mont Blanc]] 4.807
**Aiguille de Bionnassay 4.052
** Aiguille de Bionnassay 4.052
**Mont Brouillard 4.053
** Mont Brouillard 4.053
**Aiguille Blanche 4.112
** Aiguille Blanche 4.112


*Alpes de Graies
* Alpes de Graies
**Gran Paradiso 4.061
** Gran Paradiso 4.061


*Macizo de los Ecrins
* Macizo de los Ecrins
**La Barra de los Ecrins 4.101
** La Barra de los Ecrins 4.101


==Enlaces externos==
==Enlaces externos==


{{commons|Alps|Alpes}}
{{commons|Alps|Alpes}}
*[http://www.viajealosalpes.greatnow.com/index.htm Web d'información turística nos Alpes]
* [http://www.viajealosalpes.greatnow.com/index.htm Web d'información turística nos Alpes]
* [http://www.yokmok.com/senderismo/fotos-Tour-Agujas-Rojas.html Semeyes de les Aguyes Roxes]
* [http://www.yokmok.com/senderismo/fotos-Tour-Agujas-Rojas.html Semeyes de les Aguyes Roxes]
* [http://www.hribi.net/panorama.asp?lng=1 360° Panorames]
* [http://www.hribi.net/panorama.asp?lng=1 360° Panorames]
Llinia 172: Llinia 172:
[[ka:ალპები]]
[[ka:ალპები]]
[[ko:알프스 산맥]]
[[ko:알프스 산맥]]
[[krc:Альпла]]
[[ku:Alp]]
[[ku:Alp]]
[[la:Alpes]]
[[la:Alpes]]

Revisión a fecha de 08:53 22 mar 2010

Foto satelital de los Alpes

Los Alpes son una importante cordelera de montes allugaos n'Europa central. La so cume principal ye'l Mont Blanc, con una cimera de 4.810 metros d'altor. Alrodiu de los Alpes —favorecíu por ríos importantes de caudal uniforme y bayuroses tierres pa cautivar— edificóse la importante civilización qu'anguaño conocemos.

Etimoloxía

Nun se sabe ensembre, si foren los celtes, los romanos o los xermanos los que bautizaren los altos picos alpinos, esistiendo delles etimoloxíes dables:

  • Los pueblos celtes foren unos de los primeros pobladores de la rexón, ya que metanos d'ellí desendolcaren les sos primeres manifestaciones culturales, conocíes como La Tène, enantes d'estendese pel restu d'Europa. Estos pueblos denomaben alpe en xeneral a tou monte escarpáu.
  • La pallabra Alpes pudo formase a partir d'albos, términu llatín pa definir blanco, o a partir d'alb, términu celta equivalente. Tuvo de ser la eleición d'unos colonos maraviyaos pol color blancu intensu de les cumes nevaes.
  • Na mitoloxía antigua de los xermanos, Alp yera un espíritu aéreu que moraba na cume de les montañes más arispies, baxando de xemes en cuando a carenar a les xentes de les poblaciones averaes.
  • Otra etimoloxía rellaciona la pallabra Alpes col significáu de valle, lo qu'amosaría que cuando foren "bautizaos" con esi nome nun interesaben les cumes, sinón les brañes altes.
Vista panorámica

Los cuatromiles de los Alpes

Mapa dixital de los Alpes, dende Niza hasta Viena
Aguya del Midi.
Sasslong, vistu dende Passo Pordoi

Asina como nos Pirineos la ellevación de los montes más importantes trespasa los tres mil metros y nel Himalaya los ocho mil, los Alpes desplíquense como una socesión de montes de más de cuatro mil metros. Ta nidio que'l so númberu pue cimblar en función de los criterios colos que se determine si una ellevación u otra ye una cume independiente o non. Sicasí, considérase qu'hai unes 67 cumes principales o más carauterístiques que trespasen esta altura, concentraes nos seutores central y occidental principalmente. Una rellación más aceutada ye la siguiente, con repartu por macizos d'este a oeste.

  • Seutor de los Grisones:
    • Bernina 4.049
  • Valais (estaya del Mischabel):
    • Lagginhorn 4.010
    • Weissmies 4.023
    • Lenzspitze 4.294
    • Nadelhorn 4.327
    • Hohberghorn 4.219
    • Durrenhorn 4.035
    • Dom 4.545
    • Taschhorn 4.490
  • Valais (zona de Saas):
    • Alphubel 4.206
    • Allalinhorn 4.027
    • Rimpfischhorn 4.199
    • Strahlhorn 4.190
  • Valais (macizu del Monte Rosa):
    • Nordend 4.609
    • Dufourspitze 4.634
    • Grenzpifel 4.618
    • Zumsteinspitze 4.563
    • Signalkuppe 4.556 (denomáu tamién Punta Gnifetti)
    • Parrotspitze 4.436
    • Ludwigshöhe 4.341
    • Schwarzhorn 4.322 (denomáu tamién Corno Mero)
    • Balmenhorn 4.167
    • Pirámide Vincent 4.215
    • Punta Giordani 4.046
  • Valais (valle de Zinal):
    • Bischorn 4.153
    • Weisshorn 4.505
    • Zinalrothorn 4.221 (denomáu tamién Pirámide de Zinal)
    • Obergabelhorn 4.063
    • Dent Blanche 4.356
  • Valais central:
    • Liskamm 4.527
    • Naso 4.220
    • Felikhorn 4.174
    • Cástor 4.228
    • Pólux 4.092
    • Breithorn 4.165
    • Roccia Nera 4.075
    • Cervino 4.478 (denomáu tamién Matterhorn)
    • Dent d’Herens 4.171
  • Valais occidental:
    • Combin de Tsesseta 4.141
    • Grand Combin 4.314
    • Combin de Valsorey 4.184
  • Macizo del Mont Blanc
    • Aiguille Verte 4.122
    • Grande Rocheuse 4.102
    • Aiguille du Jardin 4.035
    • Les Droites 4.000
    • Les Grandes Jorasses 4.208
    • Pointe Whymper 4.184
    • Aiguille de Rochefort 4.001
    • Dome de Rochefort 4.015
    • Dent du Géant 4.013
    • Mont Blanco du Tacul 4.248
    • Mont Maudit 4.465
    • Mont Blanc 4.807
    • Aiguille de Bionnassay 4.052
    • Mont Brouillard 4.053
    • Aiguille Blanche 4.112
  • Alpes de Graies
    • Gran Paradiso 4.061
  • Macizo de los Ecrins
    • La Barra de los Ecrins 4.101

Enlaces externos

Plantía:Enllaz AD

Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Alpes&oldid=428485»