Atenea

Estatua romana d'Atenea (Muséu del Louvre, París)

Na mitoloxía griega, Atenea o Atena (en griegu Ἀθηνά Athēná o Ἀθήνη Athḗnē; en dóricu Ἀσάνα Asána) ye la diosa de la sabencia, la estratexa y la guerra xusta. Aparexada polos etruscos cola so diosa Menrva, y postreramente polos romanos con Minerva, Atenea ye atendida por un curuxu (o tubeca), lleva una coraza de pelleyu de teca nomada éxida que-y dió so pá Zeus y ta acompañada pola diosa de la victoria Niké. Atenea tamién ta considerada como mentora d'héroes. Ye una diosa guerrera armada, enxamás la representen como neña, y siempres virxe (parthenos); dizse d'ella que propiciare los progresos de los homes pa dexar de ser infantiles. El Partenón d'Atenes en Grecia, ye'l so templu más afamáu.

Según Platón, Atenea remanez de A-θεο-νόα (A-theo-noa) o H-θεο-νόα (E-theo-noa), col sinificáu de la «mente de Dios»

A vegaes cúntase que Palas ye so pá, d'ehí l'epítetu Palas Atenea (Παλλάς Αθηνά). Otres hestories cunten que Palas yera una collacia de la neñez d'Atenea. Demientres taben xugando, Atenea mató accidentalmente a Palas, y entóncenes punxo'l so nome delantre'l de so, pa que Palas fuera remembrada siempre.

De toes toes, el nome xenéricu de les escultures que representaben a Palas Atenea ye paladiu (llatinizáu paladium). Céllebres foron el paladiu de Troya que facía inespuñable a la ciudá, hasta que según el mitu Odiséu pudo robalu. Otru céllebre paladiu ye'l que s'afayaba nes puertes de la Acrópolis d'Atenes