Diferencies ente revisiones de «Idioma albanés»

Gjuha shqipe
Faláu en
Númberu de falantes
Datos
Familia	Llingües indoeuropees
Sistema d'escritura	alfabetu llatín y alfabetu albanés
Reguláu por	Academia de Ciencias de Albania (es)
Códigos
ISO 639-1	sq
ISO 639-2	alb y sqi
ISO 639-3	sqi

Navegar l'historial de mou interactivu

← Edición más antigua Edición más nueva →

Contenido eliminado Contenido añadido

VisualTestu wiki

En renglón

Revisión a fecha de 09:16 2 mar 2018

L'albanés (shqip o gjuha shqipe) ye una llingua indoeuropea que falen alredor de seis millones de persones, de los que trés millones viven n'Albania; los otros falantes repártense mayormente ente Kosovo, Macedonia, Serbia, Montenegru y el noroeste de Grecia. Hai tamién una comunidá albanófona importante nel sur d'Italia, la de los arbëresh (arbëresci n'italianu), qu'anició nel país coles emigraciones del sieglu XVI. Tamién s'alcuentren grupinos mas pequeños de falantes en Bulgaria, Rumanía, Turquía, Ucraína y ente la diáspora albanesa d'Estaos Xuníos y Australia.

Clasificación

Dialectos

L'albanés tien dos dialectos estremaos, el toscu (tosk), y el guegu (geg), separaos pol ríu Shkumbi.

El toscu ye'l dialectu del centru-sur d'Albania, y de les minoríes albanófones d'Italia y Grecia. El guegu fálase nel norte d'Albania, en Serbia, Montenegru y Macedonia.

Ente los dos hai diferencies léxiques y fonolóxiques. Por exemplu, la /m/ o la /n/ del guegu correspuenden munches veces a una /r/ en toscu, como se pue ver comparando'l nome d'Albania nos dos dialectos (Shqipnija y Shqipëria respectivamente)

La normativización de la llingua escrita standard que s'emplega anguaño fíxose a partir del dialectu toscu.

Fonoloxía

Gramática

Vocabulariu

Historia

Escritura

Los primeros testos escritos n'albanés son abondo serondos y daten de la segunda metá del sieglu XV.

Tres varies tentatives de crear alfabetos autóctonos (como l'elbasan, el büthakukye y l'argyrokastron, basaos los trés na escritura cursiva griega) o d'usar l'alfabetu griegu y el cirílicu, l'albanés empezó a escribise col alfabetu llatín a partir de principios del sieglu XX.

Orde alfabéticu y valor de los grafemes

(La trescripción faise d'alcuerdu coles normes de l'alfabetu fonéticu internacional)

A

B

C

Ç

D

DH

E

Ë

F

G

GJ

H

I

J

K

L

LL

M

N

NJ

O

P

Q

R

RR

S

SH

T

TH

U

V

X

XH

Y

Z

ZH

a

b

c

ç

d

dh

e

ë

f

g

gj

h

i

j

k

l

ll

m

n

nj

o

p

q

r

rr

s

sh

t

th

u

v

x

xh

y

z

zh

a

b

ʦ

ʧ

d

ð

ɛ

ə

f

ɡ

ɟ

h

i

j

k

l

ɫ

m

n

ɲ

ɔ

p

c

ɾ

r

s

ʃ

t

θ

u

v

ʣ

ʤ

y

z

ʒ

Estatus oficial

L'albanés ye la llingua oficial d'Albania. Ye tamién una de les llingües oficiales de Kosovo (xunto col serbiu) y de delles rexones de Macedonia.

Escritores en llingua albanesa

Naim Frashëri (1846-1900)
Ismail Kadare (nacíu en 1936)

@@ Llinia 1: / Llinia 1: @@
 {{Idioma}}
-L''''albanés''' (''shqip'' o ''gjuha shqipe'') ye una llingua [[Indoeuropéu|indoeuropea]] que falen alredor de seis millones de persones, de los que trés millones viven n'[[Albania]]; los otros falantes repártense mayormente ente [[Kosovo]], [[Macedonia]], [[Serbia]], [[Montenegro]] y el noroeste de [[Grecia]]. Hai tamién una comunidá albanófona importante nel sur d'Italia, la de los ''arbëresh'' (''arbëresci'' n'[[italianu]]), qu'anició nel país coles emigraciones del [[sieglu XVI]]. Tamién s'alcuentren grupinos mas pequeños de falantes en [[Bulgaria]], [[Rumanía]], [[Turquía]], [[Ucraína]] y ente la diáspora albanesa d'[[Estaos Xuníos]] y [[Australia]].
+L''''albanés''' (''shqip'' o ''gjuha shqipe'') ye una llingua [[Indoeuropéu|indoeuropea]] que falen alredor de seis millones de persones, de los que trés millones viven n'[[Albania]]; los otros falantes repártense mayormente ente [[Kosovo]], [[Macedonia]], [[Serbia]], [[Montenegru]] y el noroeste de [[Grecia]]. Hai tamién una comunidá albanófona importante nel sur d'Italia, la de los ''arbëresh'' (''arbëresci'' n'[[italianu]]), qu'anició nel país coles emigraciones del [[sieglu XVI]]. Tamién s'alcuentren grupinos mas pequeños de falantes en [[Bulgaria]], [[Rumanía]], [[Turquía]], [[Ucraína]] y ente la diáspora albanesa d'[[Estaos Xuníos]] y [[Australia]].
 == Clasificación ==
@@ Llinia 8: / Llinia 8: @@
 El toscu ye'l dialectu del centru-sur d'[[Albania]], y de les minoríes albanófones d'[[Italia]] y [[Grecia]].
-El guegu fálase nel norte d'[[Albania]], en [[Serbia]], [[Montenegro]] y [[Macedonia]].
+El guegu fálase nel norte d'[[Albania]], en [[Serbia]], [[Montenegru]] y [[Macedonia]].
 Ente los dos hai diferencies léxiques y fonolóxiques. Por exemplu, la /m/ o la /n/ del guegu correspuenden munches veces a una /r/ en toscu, como se pue ver comparando'l nome d'[[Albania]] nos dos dialectos (''Shqipnija'' y ''Shqipëria'' respectivamente)