Haderslev

Plantía:Ficha de localidá Haderslev (n'alemán, Hadersleben) ye una ciudá del sur de Jutlandia, en Dinamarca, con una población de 21.396 habitantes en 2012. Dende 2007 la ciudá ye see del nuevu conceyu de Haderslev, formáu pola fusión de siete municipio más pequenos. Haderslev pertenez a la rexón de Dinamarca Meridional, y ye see d'una de les 11 diócesis de la Ilesia de Dinamarca.

Hestoria

Haderslev ye mentada per primer vegada na Xesta Danorum. D'alcuerdu a ésta, esistía un rei de nome Hather, de quien la ciudá tomaría'l nome. Flaires dominicos establecieron equí un monesteriu en 1228. Haderslev foi amburada mientres la guerra ente'l rei Erico IV de Dinamarca y el duque Abel de Schleswig. Llogró privilexos de ciudá en 1292 de manos del duque Valdemar IV.

Na Edá Media hubo un castiellu nel oriente de la ciudá, llamáu Haderslevhus, posiblemente construyíu dende'l sieglu XIII. La ciudá taba fortificada, y el banzáu de Haderslev foi construyíu p'activar les turbinas d'un molín d'agua y coles mesmes pa sirvir de protección a la ciudá, aproviendo agua pa los fosos de les muralla de partir norte. Haderslev aportó a una de les más riques de la rexón, y la so ilesia, see d'un capítulu colexal, la segunda más grande del ducáu de Schleswig, namá detrás de la catedral de Schleswig.

El rei Federico I de Dinamarca otorgó-y a'l so fíu Cristián (coles mesmes Cristián III de Dinamarca) la posesión de la ciudá, y de esta manera Haderslev sería una de les primeres ciudaes del reinu en convertise nun centru del luteranismu. Cuando Cristián III convertir en rei de Dinamarca y duque de Schleswig y Holstein, tuvo que compartir el poder nos ducaos colos sos medios hermanos Juan el Viejo y Adolfo. Juan recibió'l ducáu de Schleswig-Holstein-Haderslev, qu'incluyía la rexón nordés de Schleswig y delles localidaes en Holstein. El duque Juan reemplazó'l vieyu castiellu de Haderslevhus por un magníficu castiellu renacentista qu'algamaría un tamañu similar a Kronborg, y nos terrenes del antiguu monesteriu dominicu construyó un hospital. Al morrer el duque Juan ensin fíos, los sos territorios estremar ente los sos dos hermanos, quedando Haderslev na porción gobernada directamente pola corona danesa. El castiellu de Haderslev foi una de les propiedaes familiares de Cristián IV: equí celebró'l rei les sos bodes y equí nacieron dellos de los sos fíos.

En 1627 Haderslev foi estropiada por una quema. Les guerres suecu-daneses del sieglu XVII tamién afectaron a la ciudá. El castiellu foi destruyíu por una esplosión de pólvora mientres un asaltu suecu en 1644. El castiellu nunca foi reconstruyíu y los sos restos sirvieron pal arreglu del castiellu de Kolding. La canal que dixebraba al castiellu del restu de la ciudá foi atayáu en 1729. La dificultá de los barcos de gran caláu pa maniobrar nel estrechu fiordu restó importancia comercial a Haderslev, amás de la competencia de Christiansfeld, fundada en 1773 a namá 13 km al norte.

En 1759 una nueva quema destruyó parte de la ciudá. Nel sieglu XIX espandióse'l puertu y creáronse nueves industries, pero la Segunda guerra de los ducaos supunxo un duru golpe a la economía. Como parte de Schleswig y con una parte de la so población de llingua alemana, Haderslev viose arreyada nel conflictu dano-alemán de Schleswig-Holstein. La ciudá pasó a manos prusianes y darréu formó parte del Imperiu Alemán.

Mientres la etapa alemana hubo un repique de la industria na ciudá; construyéronse escueles y un cuartel, pero Haderslev foi utilizada tamién como ciudá de retiru. Inauguróse una llínea ferroviaria de Haderslev a Vojens que se comunicaba cola llínea que corría de Fredericia a Hamburgo.

Al terminar la Primer Guerra Mundial y realizase los plebiscitos de Schleswig en 1920, la población de Haderslev votó mayoritariamente en favor de la incorporación a Dinamarca, anque una minoría alemana siguió morando na ciudá.

En 1922 Haderslev convertir en see episcopal de la Ilesia de Dinamarca. Na Segunda Guerra Mundial hubo escaramuzas que causaron la muerte de dellos soldaos daneses.

El conflictu étnicu ente daneses y alemanes solucionar en 1955 coles Declaraciones de Copenhague y Bonn. Anguaño hai en Haderslev un xardín de neños, una escuela primaria y dellos clubes de llingua alemana.

En 1959 asocedió la mayor traxedia de la hestoria moderna de Haderslev, cuando un barcu turísticu amburar nel banzáu, causando la muerte de 57 persones.

Hermanamientos

Les siguientes ciudaes tán Hermanamiento de ciudaes hermanaes con Haderslev:

• Varberg, Suecia
• Sandefjord, Noruega
• Uusikaupunki, Finlandia
• Lutherstadt Wittenberg, Alemaña
• Braine, Francia

Referencies

• «Departamentu d'Estadística de Dinamarca» (danés). Consultáu'l 17 de mayu de 2012.
• Dean Store Danske. «Haderslev» (danés). Consultáu'l 17 de mayu de 2012.