Diferencies ente revisiones de «Idioma lahnda»

De Wikipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Páxina creada con «{{Ficha d'idioma |nome = Lahnda |nativu = ''hindko, siraiki'' |familia madre = Llingües indoeuropees |países={{PAK}}<br/>{{IND}}<br/>{{AFG}}<br/>{{UKR}} |zona=Panyab…»
 
EmausBot (alderique | contribuciones)
m Moviendo 1 enllace(s) interllingüístico(s), agora proporcionao(s) por Wikidata na páxina d:Q1334774
Llinia 85: Llinia 85:
[[Categoría:Idioma lahnda]]
[[Categoría:Idioma lahnda]]



[[es:Idioma lahnda]]
[[Categoría:TBVsuarezp]]
[[Categoría:TBVsuarezp]]

Revisión a fecha de 09:02 15 och 2017

Lahnda
'hindko, siraiki'
Faláu en  Paquistán


Bandera de India India
Bandera d'Afganistán Afganistán
 Ucraína

Rexón Panyab
Falantes 78 300 000
Puestu 12.º (Ethnologue 1996)
Familia indoeuropéu

  indoiranio
    indoario
      indoario noroccidental[1]
        lahnda

Estatus oficial
Oficial en Panyab, sol nome de "panyabí"
Reguláu por Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1 nengún
ISO 639-2 lah
ISO 639-3 lah

Estensión del lahnda

El lahnda o panyabí occidental referir a un conxuntu de variedaes de idiomes indoarios noroccidentales falaos na provincia de Panyab (en Pakistán). Puramente, el lahnda nun ye un idioma sinón un continuu geolectal indoario formáu por variedaes de transición ente'l idioma majhi (panyabí estándar) y el idioma sindhi. Ethnologue clasifica'l conxuntu de variedaes de lahnda como una macrolengua que demográficamente, sería la cuarta llingua más falada d'Asia, solo detrás del idioma chinu, el hindustaní (hindi y urdu) y el árabe.

En total, el lahnda falar en 8 países y consiguió desenvolver la so propia lliteratura.[2]

Foi identificada pol irlandés George Abraham Grierson, caballeru comendador de la Orde del Imperiu de la India y miembru de la Orde de Méritu del Reinu Uníu, nun volume de Estudiu Llingüísticu de la India (de 1919). Asina, estremar d'otros dialectos falaos en 4 rexones del Panyab. Ello ye que el términu "lahindā" significa "occidental" nestes variedaes. Pa referinos a les sos variedaes falamos de llingües lahndi.

Aspeutos históricos, sociales y culturales

Usu y distribución

Variantes de panyabí-lahnda.

La llínea divisoria ente'l lahnda y el panyabí va de norte a sur. Empieza nel distritu de Gujranwala y acaba nel de Montgomery, cercanu a Sahiwal. Atopar al oeste de la ciudá de Lahore. Los principales llugares onde se fala son Bahawalnagar, Bahawalpur, Bhakkar, Dera Ghazi Khan, Jhang, Layyah, Mianwali, Multen, Muzaffargarh, Rahim Yar Khan, Sahiwal y Sargodha.

Variedaes

Usualmente el lahnda puede estremase en siete variantes:

  • el hindko (nel norte), *

el pahari o panjistaní, * el jakati (faláu en Afganistán y en Ucrania, por migración), * el khetrani, * el panyabí mirpur (faláu por 62.6 millones de persones en 7 naciones, qu'inclúin Pakistán), * el potwari, * el saraiki (faláu por 13.8 millones de persones en 3 países nel sur; toma'l derawali, el multani y el riasti), y * los dialectos del norte de Guyarat.

Descripción llingüística

Fonética

El hindko tien una tonación similar al idioma panyabí occidental, anque'l llevantamientu baxu facer por aciu un tonu altu que cai en Peshawar.[2] Sicasí, el saraiki —que como'l sindhi, escarez de tonos— desenvolvió implosivas y retien les consonantes entecortaes, [bʱ], [dʱ], [ɡʱ] y [mʱ].

Gramática

El futuru facer por aciu -s-.

Comparanza léxica

Los numberales en distintes variedaes de lahnda son:

GLOSA Hinko
septent.
Panyabí
de Mirpur
Siraiki
'1' ɪ̤k ɪk hɪkː
'2' do do - '3' træ trɛ trɛ
'4' ʧar ʧaɾ ʧɑɾ
'5' pʌɲʤ pə̃ʧ pɘnʤ
'6' ʧʰy ʧʰy ʧʰi
'7' sʌt sət sɘtː
'8' ʌʈʰ əʈʰ ɘʈʰː
'9' non nɘũ
'10' dʌs dəs ɗɘh

Referencies

  1. Kausen, Ernst (2006): Die Klassifikation der indogermanischen Sprachen, artículu n'alemán nel sitiu web FH Giessen (ficheru de Microsoft Word, 133 KB).
  2. 2,0 2,1 "Lahnda", artículu en Shackle: Concise Encyclopedia of Languages of the World. Londres: Brown & Ogilvie.