Diferencies ente revisiones de «Fala del Rebollal»

De Wikipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Llinia 47: Llinia 47:


* Acabu xeneral de -r cabera etimolóxica en -l, mesmo que en delles fales del andaluz oriental: ''puel'' 'poder', ''trael'' 'trayer', ''amol'' 'amor'.
* Acabu xeneral de -r cabera etimolóxica en -l, mesmo que en delles fales del andaluz oriental: ''puel'' 'poder', ''trael'' 'trayer', ''amol'' 'amor'.

* Formes de perfeutu fuerte de la tercer persona del plural análogues cola tercer del singular: ''ḥizun'' 'ficieren' (por analoxía con ''ḥizo'', 'fizo'), ''truḥun'' 'traxeren' (por analoxía con truḥu, 'truxo'), ''pudun'' 'pudieren' (por analoxía con ''pudo'', 'pudo').


== Referencies bibliográfiques d'interés ==
== Referencies bibliográfiques d'interés ==

Revisión a fecha de 13:18 16 mar 2017

La Fala d'El Rebollar, tamién conocida cenciellamente como palra, ye una variedá dialeutal llocal del estremeñu, una fala de tránsitu ente'l dominiu llingüísticu asturlleonés y el castellanu. Fálase na contorna homónima de la provincia de Salamanca, formada por los conceyos de Navasfrías, El Payu / El Payo, Robleda / Robrea y Villasrubias, con influyencies nel norte de la provincia de Cáceres, y nos pueblos cercanos de la faza portuguesa.


Trazos que concasen col asturlleonés

  • Mantenencia aspirada del fonema inicial /F/: ḥígau 'fégadu', ḥambri 'fame', ḥadel 'facer', él ḥadi 'elli fae', ḥoci 'foz'.
  • Piesllu xeneral de les vocales átones finales -e > -i: ḥuenti, nochi, dendi, esti, calli 'cai', aḥundi 'afonda'. El piesllu prodúzse tamién nos reflesivos ḥugalsi 'fugase', aḥallalsi 'afayase'.
  • Piesllu xeneral de les vocales átones finales -o > -u: mesmu, por esu.
  • Piesllu xeneral de les vocales átones finales -es > -is: antoncis, raicis.
  • Piesllu xeneral de les vocales átones finales -os > -us: queremus, añus, agüelus.
  • Cayida xeneral de la oclusiva sonora /d/: vertúis 'virtudes', metá, defendeol 'defensor', líquiu 'llíquidu', áceu 'ácidu'.
  • Ensertu del artículu enantes del posesivu: las nuestras callis, los nuestrus dagalis 'los nuesos rapacinos'.
  • Mantenencia de la vieya -e llatina: redi 'rede', ḥoci 'foz', ḥazi 'fexe', tosi 'tuse', sedi 'sede', peci 'pexe'.
  • Mantenencia del cuelmu llatinu mb: lombu, lambel.
  • Acabu xeneral nel diminutivu –inu: librinu 'llibrín', casina, gatinu 'gatín'.
  • Nel llugar d'El Payu señes d'un antiguu plural femenín en -es, mesmo que nel asturianu central, con desendolcu secundariu en -is (mesmo que nes Regueres, Llangréu y Bimenes): lis vaquis, patatis, mantis.

Trazos que concasen col castellanu

  • Non palatización de L-: lengua, lumbri, luna, leyis. Esti trazu torga la posibilidá d'incluyir esta fala dientro del dominiu llingüísticu astur.
  • Mantenencia de /-r/ final del infinitivu camudau en /-l/ ante pronome reflesivu: calentalsi, cansalmi, gobernalmus.
  • Tiempos verbales compuestos: han cogíu, han síu ḥechas.
  • Asitiamientu preverbal de los complementos direutu ya indireutu: Li diji l’utru dia.

Trazos ermunos de la palra

  • Cambéu del l > r nos cuelmos trabaos por consonante (cl, pl, bl, fl…): craru, pruma, brandeal 'ablandiar', puebru, fruyil 'fluyer', frol 'flor'.
  • Al aviesu cambéu del r > l nel cuelmu pr-: plau 'prau', templanu tempranu'.
  • Acabu xeneral de -r cabera etimolóxica en -l, mesmo que en delles fales del andaluz oriental: puel 'poder', trael 'trayer', amol 'amor'.
  • Formes de perfeutu fuerte de la tercer persona del plural análogues cola tercer del singular: ḥizun 'ficieren' (por analoxía con ḥizo, 'fizo'), truḥun 'traxeren' (por analoxía con truḥu, 'truxo'), pudun 'pudieren' (por analoxía con pudo, 'pudo').

Referencies bibliográfiques d'interés

  • "El habla de El Rebollar. Descripción" – Ángel Iglesias Ovejero
  • "El habla de El Rebollar. Léxico" – Ángel Iglesias Ovejero
  • "Robleda. Crónica y descripción del lugar" – José Alonso Pascual
  • "Breve descripción de Peñaparda" – José Benito Mateos Pascual
  • Revista electrónica "La Gurulla"
  • "El corral los mis agüelus", primer llibru lliterario escritu n'esta variedá llingüística

Enllaces esternos