Gunnera tinctoria

Nalca
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
División:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Orde:	Gunnerales
Familia:	Gunneraceae
Xéneru:	Gunnera
Especie:	Gunnera tinctoria (Molina) Mirb.
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
[editar datos en Wikidata]

La nalca o pangue (Gunnera tinctoria) ye una planta ornamental y comestible perteneciente a la familia Gunneraceae. Ye nativa de zones templaes de Chile y d'Arxentina.

Localización

La nalca atopar nel centru-sur de Chile, sudoeste d'Arxentina y tamién na Patagonia occidental. Habita de preferencia en llugares avesíos y húmedos, anque les "nalcas d'arena" viven soterraes n'arenales de la mariña del Pacíficu y postulóse que podríen ser otra especie: G. arenaria Cheeseman ex Kirk.

Ficheru:Gunnera tinctoria - Vendedor de nalcas Pto Vares.jpg

Vendedor de nalcas nuna cai de Puertu Vares.

Descripción

La nalca ye una planta herbal, con un altor percima del metro, con tarmos semisubterráneos carnosos y gruesos llamaos "depe".

Peciolos ya inflorescencies de nalca.

Les fueyes o "pangues" son alternes lobulaes. La superficie de les fueyes ye de color verde escuru que pueden devasar el metro de diámetru, con tactu aspro al pasar la mano, por cuenta de unos pelos gruesos que presenten tantu nel fexe como nel viesu, con unes nervaduras prominentes. Los pecíolos o "nalcas" devasen el metro de llargu, son gruesos y tán cubiertos de espículas.

Fueyes

Gunnera tinctoria

Les flores o "caballinos" atopar nun tipu de inflorescencia denomináu bohordo, con flores unisexuales y hermafrodites.

El frutu ye una drupa de color coloráu anaranxáu d'unos 2 mm de diámetru.

Usos

Los peciolos de les fueyes son comestibles, fibrosos y en mayor o menor midida astringentes, pero presenten abondosa agua; y utilícense crudos (n'ensalaes o consumíu en forma similar a una fruta, xeneralmente con sal) o en mermelaes o zusmios. Tanto'l so aspeutu como la so manera de consumu asemeyen la nalca al ruibarbo (Rheum rhabarbarum) y n'otres llingües esta planta ye conocida como "ruibarbo de Chile", ente que nel sur de Chile'l ruibarbo tamién se conoz como "nalca alemana" o "nalca de ruibarbo".

Les fueyes son una parte esencial na preparación del curanto, platu típicu de Chiloé, porque s'usen pa dixebrar los ingredientes y pa torgar qu'escape'l calor dende'l fuexu fechu nel terrén.

El tarmu tien usu melecinal poles sos propiedaes astringentes.

Taxonomía

Gunnera tinctoria describióse por (Molina) Mirb. y espublizóse en Systema Naturae, ed. 12 2: 637. 1767.

Etimoloxía

Los sos nomes comunes: nalca y pangue, provienen del nome del so peciolu y del so fueya respectivamente, que son préstamos de les palabres en mapudungun nga<o>l</o>ka y pange o pangke que tamién designen a estos órganos y a la planta completa.

Gunnera nome xenéricu otorgáu n'honor al botánicu noruegu Johan Ernst Gunnerus (1718-1773).

tinctoria: epítetu llatinu que significa "que tiñe"

Sinonimia

• Gunnera chilensis Lam.
• Gunnera chilensis var. meyeri L.Y.Moru *

Gunnera chilensis var. valdiviensis L.Y.Moru * Gunnera scabra Ruiz & Pav.

• Panke acaulis Molina *

Panke caulescens J.F.Gmel.

• Panke tinctoria Molina *

Pankea chilensis (Lam.) Oerst.

Ver tamién

• Terminoloxía descriptiva de les plantes
• Anexu:Cronoloxía de la botánica
• Hestoria de la Botánica

Referencies

• Gardening for the Million. Alfred Pink, 2004 Project Gutenberg Literary Archive Foundation

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Gunnera tinctoria.

• Wikcionariu tien definiciones y otra información tocante a nalca.
• Gunnera tinctoria
• Gunnera tinctoria n'Enciclopedia de la Flora Chilena
• Imaxes