Ríu Fly
| Ríu Fly wara Flai | ||
| Llocalización alministrativa | ||
|---|---|---|
| División | Provincia Occidental (PNG) Provincia de Papúa (IDN) |
|
| Xeografía | ||
| Mapamapes | ||
  | ||
 | ||
El ríu Fly (en Tok Pisin, wara Flai; n'inglés, nel orixinal, Fly River, que significa «mosca») tien 1050 quilómetros, ye'l segundu ríu más llargu, dempués del ríu kapuas, en Papúa Nueva Guinea. Naz nos montes Star, y crucia les tierres baxes del el suroeste antes de desaguar nel golfu de Papúa nun gran delta.
Xeografía[editar | editar la fonte]
El ríu Fly flúi principalmente al traviés de la Provincia Occidental, anque un pequeñu tramu forma la frontera natural ente Papúa Nueva Guinea y la provincia indonesa de Papúa. Nesta seición sobresal llixeramente escontra l'oeste de la llinia de llargor de los 141°Y, alcordada como frontera ente Papúa-Nueva Guinea ya Indonesia. Pa compensar esta llixera ganancia de territoriu de PNG, la frontera al sur del ríu Fly ta llixeramente movida un pocu al este de los 141°Y. Como parte de tal alcuerdu, Indonesia tien el derechu d'utilizar el ríu Fly pa la navegación hasta la so desaguada.
Los principales afluentes del ríu Fly son los ríos Strickland y Ok Tedi. Dambos ríos fueron fonte de discutiniu medioambiental por cuenta de los residuos qu'arramen al ríu les escombreres de les mines Porgera y Ok Tedi. En 2008, el Dr. Ian Campbell, ex-asesor de «Ok Tedi Mining Limited», declaró que los datos de la empresa suxuren qu'importantes porciones de la llanura d'hinchente del ríu Fly atópense n'alto riesgu pol arramáu ácidu de les mines.[1]
Delta[editar | editar la fonte]
L'estuariu del ríu Fly tien un anchor de 56 km na so entrada, pero namái 11 km d'anchu al altor de la islla Kiwai, que puede ser considerada como la desaguada del ríu. Percima d'esta isla'l ríu contráise gradualmente hasta un anchor de 1,6 km o menos.
El delta del ríu ta llaráu con islles baxes y pantanoses, cubiertes de manglares y palmes de nipa, con aldegues y zones cultivaes en delles d'elles. Les islles nel estuariu son llanes y tán cubiertos con un gruesu y fértil suelu aluvial, como la tierra a entrambos llaos del estuariu. Les islles mayores son les islles Kiwai (359,1 km²), Purutu (186 km²), Wabuda (109 km²), Aibinio, Mibu y Domori. Kiwai, Wabuda y Domori tán habitaes.
Los habitantes del delta del ríu Fly participen na agricultura y la caza. Cultívase la palma de cocu, el árbol del pan, el plátanu, la palma de sagú y la caña d'azucre.
Historia[editar | editar la fonte]
El ríu Fly foi afayáu polos europeos en 1842 cuando l'oficial naval inglés Francis Blackwood (1809–54), al mandu de la corbeta HMS Fly, reconoció la mariña occidental del golfu de Papúa.[2] El ríu foi nomáu como'l so barcu y declaró que sería posible qu'un pequeñu barcu de vapor navegara ríu arriba.[3]
En 1876 l'esplorador italianu, Luigi D'Albertis (1841-1901), foi la primer persona que realizó esi intentu con ésitu al viaxar 900 quilómetros nel interior de Nueva Guinea, nel so vapor, Nieva. Foi más escontra l'interior que cualesquier otru esplorador anterior na isla.[3]
Notes[editar | editar la fonte]
- ↑ «PNG warned of environmental mining disaster». ABC News. Australian Broadcasting Corporation. (6 de setiembre de 2008). Consultáu'l 6 de xineru de 2008.
- ↑ «Blackwood, Francis Price (1809 - 1854)». Australian Dictionary of Biography.
- ↑ 3,0 3,1 Lightbody, Mark; Wheeler, Tony (1985). Papua New Guinea: a travel survival guide, 3, Lonely Planet, páx. 172. ISBN 0-908086-59-8.
Referencies[editar | editar la fonte]
