Vibo Valentia
 Vibo Valentia | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  Italia | ||||
| Rexón |  Calabria | ||||
| Provincia | Provincia de Vibo Valentia | ||||
| Tipu d'entidá | comuña d'Italia | ||||
| Códigu postal |
89900 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 38°40′31″N 16°05′45″E / 38.675278°N 16.0959°E | ||||
  Vibo Valentia Vibo Valentia (Italia) .svg) | |||||
| Superficie | 46.57 km² | ||||
| Altitú | 476 m | ||||
| Llenda con |
Briatico (es)  , Cessaniti (es) , Filandari (es) , Francica (es) , Mileto (es) , Jonadi (es) , Pizzo (es) , San Gregorio d'Ippona (es) , Sant'Onofrio (es) y Stefanaconi (es)
| ||||
| Demografía | |||||
| Población | 31 092 hab. (1r xineru 2023) | ||||
| Porcentaxe |
20.51% de Provincia de Vibo Valentia 1.6% de Calabria 0.05% de Italia | ||||
| Densidá | 667,64 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Prefixu telefónicu |
0963 | ||||
| Estaya horaria |
UTC+01:00 (horariu estándar) UTC+02:00 (horariu de branu) | ||||
| Llocalidaes hermaniaes |
| ||||
| comune.vibovalentia.vv.it | |||||
 | |||||
Vibo Valentia ye un conceyu de la rexón de Calabria, capital de la provincia de Vibo Valentia. En 2001, según el censo d'esi añu, tenía una población de 33.957 habitantes. Entiende una estensión de 46,3 km², y tien una altitú de 476 m sobre'l nivel del mar.
Les llendes municipales son les comuñes de Briatico, Cessaniti, Filandari, Francica, Jonadi, Pizzo, San Gregorio d'Ippona, Sant'Onofrio y Stefanaconi.
En Vibo Valentia hai dos museos, unu arqueolóxicu llamáu «Vito Capialbi», y otru d'arte sacro. Amás, tien un xardín botánicu.
La fiesta patronal (San Leoluca) ye'l primer día de marzu. Les fracciones de les ciudaes son: Vibo Marina, Bivona, Porto Salvu, Longobardi, San Pietro, Piscopio, Vene, Triparni.
Foi una importante ciudá de la mariña oeste de Brucia, a veres d'una badea llamada na Antigüedá, Sinus Hipponiates (actual Golfu de Santa Euxemia).
Historia[editar | editar la fonte]
De primeres de la so historia foi un centru perteneciente a los brucios , que la llamaron Veip (d'onde provién Vibo). Según Estrabón, estableciéronse ellí colonos de Locros, ciudá de la Magna Grecia, y la ciudá pasó a llamase Hiponio (en griegu, Εἰπώνιον) o a cencielles Hippo, en oscu o brucio, que se tresformó en Vibo.
En 389 e. C. foi ocupada por Dionisio I de Siracusa, que destruyó la ciudá y treslladó a los habitantes a Siracusa. Apurrió'l territoriu a la ciudá de Locros. Al cabu de dos años (379 e. C.), los cartaxineses restablecieron la independencia de Hippo y dexaron el regresu de los habitantes dende l'exiliu.
Nun pasó enforma tiempu tres la so repuesta llibertá cuando cayó en manes de los brucios, pocu dempués del 356 e. C. En 294 e. C. conquistar Agatocles, que la utilizó de base pa les sos empreses militares y construyó un puertu con una estación naval (epineion). Pero cuando Agatocles partió de la ciudá, la guarnición foi atacada y destruyida polos brucios, quien recuperaron Vibo. Caltener hasta que tol Brucia pasó a Roma.
En 218 e. C., el so territoriu (Vibonensis ager) foi afaráu pola flota cartaxinesa, anque nun se menta a la ciudá mientres les operaciones d'Aníbal en Brucia.
Xunto al asentamientu griegu constituyóse una colonia romana, de 4.000 persones incluyendo 300 caballeros y que dende entós foi conocida col nome de Valentia 192 e. C. El nome griegu, Hippo, foi calteníu pol pueblu, de cutiu utilizando la forma brucia, Vibo, hasta que finalmente foi conocida como Vibo Valentia.
Foi una de les principales ciudaes del sur d'Italia. L'actividá principal del so puertu yera la esportación de madera. Nél construyeron unes dársenes. Cicerón mentar como «noble y pernomada ciudá municipal».
Los triunviros prometieron la ciudá a los sos soldaos. Xuliu César utilizar como base naval contra Pompeyo na segunda guerra civil de la República romana y foi atacada por Casio. Augusto, sirvir d'ella como base naval na so llucha contra Sestu Pompeyo. Dempués declaró al territoriu de Valentia, exentu de ser distribuyíu ente los soldaos p'asegurase la llealtá de la ciudá. Más tarde recibió una colonia, mentada nel Liber Coloniarum.
Mientres tol Imperiu romanu foi un municipium romanu, mentáu por munchos autores llatinos. Apaez nos Itinerarios del sieglu IV. Na inscripción de la Vía Popilia apaez namái como Valentia. Na dómina imperial, cuando les comunidaes yá taben xuníes, pasó a llamase Vibo Valentia. Estrabón la llapada Vibona Valentia, pero probablemente ye un error.
La diosa Proserpina tenía un templu dedicáu en Valentia, que les sos ruines entá se menten nel sieglu XI, cuando Roger I de Sicilia llevóse les columnes p'afatar la catedral de Mileto de Sicilia. L'historiador Duris de Samos diz que cerca de la ciudá había una cueva y unes fontes onde taba'l cuernu d'Amaltea, que foi afatáu y asitiáu ellí por Gelón de Siracusa.
Los bizantinos fortificaron la ciudá pero los sarracenos destruyeron la fortificación nel sieglu X. Federico II Hohenstaufen reconstruyir y camudó el nome a Monteleone: foi l'artífiz de la ciudá moderna. En 1070, los normandos construyeron un castiellu nel sitiu de l'antigua acrópolis.
Unes pequeñes ruines pueden entá trate na actual población de Bivona, a unos 5 km de Monte Leone, que correspuenden probablemente a la ciudá griega, ente que la ciudá romana taba nel mesmu llugar que Monteleone, pero nun queden restos.
Monteleone foi declarada capital de la Calabria Ultra polos franceses nel sieglu XIX.
La ciudá llamóse Monteleone hasta que'l ministru d'obres públiques, Luigi Razza, decretó'l cambéu de nome al antiguu nome romanu de Vibo Valentia.
Evolución demográfica[editar | editar la fonte]
| Gráfica d'evolución demográfica de Vibo Valentia ente 1861 y 2001 |
 |
| Fonte ISTAT - ellaboración gráfica de Wikipedia |
Referencies[editar | editar la fonte]
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Vibo Valentia.
Datos: Q13625- Multimedia: Vibo Valentia