Cantinflas

Cantinflas
Vida
Nacimientu	Ciudá de Méxicu, 12 d'agostu de 1911
Nacionalidá	Méxicu
Muerte	Ciudá de Méxicu, 20 d'abril de 1993 (81 años)
Sepultura	Panteón Español (es)
Causa de la muerte	cáncanu de pulmón
Familia
Casáu con	Valentina Ivanova
Fíos/es	1
Estudios
Estudios	Universidad Autónoma Chapingo (es)
Llingües falaes	castellanu inglés
Oficiu	actor, actor de cine, comediante, guionista, actor de televisión, militar, actor de teatru, músicu
Premios	ver Globu d'Oru al meyor actor - musical o comedia Estrella del Paséu de la Fama de Hollywood
Seudónimos	Cantinflas
IMDb	nm0134594

Mario Fortino Alfonso Moreno Reyes (12 d'agostu de 1911, Ciudá de Méxicu – 20 d'abril de 1993, Ciudá de Méxicu), conocíu como Mario Moreno, y más como Cantinflas, foi un actor y comediante mexicanu, ganador del Globu d'Oru en 1956. Por cuenta de la so gran trayeutoria cinematográfica, constitúyese como unu de los comediantes más grandes y recordaos de fala hispana y como'l más reconocíu comediante mexicanu de tolos tiempos. Dizse de Mario Moreno que ye'l «Charles Chaplin de Méxicu».

Goció d'una enorme popularidá cola interpretación del so personaxe Cantinflas. Salió de los barrios probes onde s'anició'l típicu «peláu». El personaxe acomuñóse con parte de la identidá nacional de Méxicu, sobremanera de les clases baxes, y dexó-y a Moreno establecer una llarga y esitosa carrera cinematográfica qu'incluyó una participación en Hollywood (Around the World in Eighty Days).

Dizse que l'estilu de salir a faer comedia, amarutáu de «peladito», tomar del comediante Manuel Medel. L'humor de Cantinflas tan cargáu d'aspeutos llingüísticos del fala mexicana, tantu na entonación, como nel léxicu o la sintaxis, foi tan celebráu por tolos países hispanofalantes que surdió toa una gama léxica de nueves pallabres: ser un cantinflas, cantinflear, cantinflada, cantinflesco o cantinflero.

A pesar de que dalgunes de les sos películes fueron doblaes al inglés y al francés, y que'l so trabayu foi bien recibíu ente'l públicu de Francia, los xuegos de pallabres tan particulares n'español resultaben difíciles de traducir. El so gran ésitu llograr ente'l públicu hispanofalante, n'Hispanoamérica, Guinea Ecuatorial y España, onde inda tien munchos almiradores.

Como pioneru del cine mexicanu, Mario Moreno contribuyó al so florecimientu pela dómina d'oru del cine mexicanu. Amás d'actor y empresariu, tamién llegó a entrar na política de Méxicu. Anque foi conservador, la so reputación como vocera de los desarimaos apurrió-y autenticidá y convirtióse nuna figura importante na llucha contra'l charrismo sindical, que ye la práutica del gobiernu d'un solu partíu, pa remanar y controlar a los sindicatos.

El 29 d'agostu de 2014 foi estrenada una película nel so honor protagonizada pol actor español Óscar Jaenada, que se centra na so llegada al cine de Hollywood, a finales de la década de 1950.

Biografía

Mario Fortino Alfonso Moreno Reyes (Cantinflas) foi'l sestu de los catorce fíos del matrimoniu formáu pol carteru Pedro Moreno Esquivel y María de la Soledad Reyes Guízar. De los catorce fíos, sobrevivieron solu ocho al partu: Pedro, José, Catalina, el mesmu Mario, Eduardo, Esperanza, Enrique y Roberto. Nació nel barriu mexicanu de Santa María la Ribera, pero se crió nel de Tepito.

Dedicar a diversos trabayos, foi ayudante de zapateru, pa dempués "xubir" a boleru (llimpiabotes), mandaderu, carteru, taxista, emplegáu de billar, boxeador y hasta toreru. A principios de 1928 apuntar nel exércitu mexicanu como soldáu d'infantería con estudios de mecanógrafu, pero'l 23 de mayu d'esi añu'l so padre unvió una carta al exércitu na que solicitaba la baxa del so fíu. El motivu nun yera otru que la edá de Mario: tenía 16 años y mintiera, asonsañando que tenía 21.

Casóse cola moscovita Valentina Ivanova Zuvareff el 27 d'ochobre de 1934. Tenía 23 años y permanecieron xuntos hasta la muerte d'ella, en 1966. Por cuenta de la imposibilidá de la pareya de tener fíos, en 1962 adoptaron a Mario Arturo Moreno Ivanova, anque otros rumores sostienen que yera productu d'una rellación extramarital del artista con Marion Roberts, madre biolóxica de Moreno Ivanova.

El so personalidá risible llevar a les carpes de los circos y de ende pasó al teatru y al cine. Nos escenarios populares compartió creitos col sociu artísticu de los sos primeros años, Manuel Medel Ruiz, col qu'amás filmó tres películes ente 1937 y 1939.

Moreno foi presidente de l'Asociación Nacional d'Actores (ANDA) y foi'l primer secretariu xeneral del Sindicatu de Trabayadores de la Producción Cinematográfica (STPC). En retirándose, Mario Moreno dedicó la so vida a ayudar a los demás al traviés de la caridá y d'organizaciones de beneficencia, sobremanera les d'ayuda a la infancia.

So los escenarios, Mario yera una persona culto y reservao, qu'aplicaba'l perfeccionismu nos sos trabayos.

Fallecimientu

Morrió por causa d'una metástasis de cáncer de pulmón el 20 d'abril de 1993. Miles de persones axuntar nun día lluviosu pal so funeral, un eventu nacional que duró tres díes. Les sos cenices xacen na cripta familiar de la familia Moreno Reyes, nel Panteón Español de la Ciudá de Méxicu. Foi homenaxáu por munchos xefes d'Estáu y pol Congresu de los Estaos Xuníos, que caltuvo un minutu de silenciu por él.

Dempués de la so muerte, empezó una batalla llegal ente'l so fíu adoptáu,^{[ensin referencies]} Mario Moreno Ivanova, y el sobrín del actor, Eduardo Moreno, sobre'l control de 34 películes feches por Cantinflas. El sobrín sostenía que'l so tíu diéra-y permisu escritu pa tomar los derechos de les películes cuando taba nel so llechu de muerte. Moreno Ivanova argumenta ser l'herederu direutu de Cantinflas y polo tanto los derechos pertenécen-y. Eduardo Moreno ganó la demanda en dos causes, pero finalmente trunfó Moreno Ivanova, depués de dos apelaciones.

Coles mesmes, otra demanda surdió ente Columbia Pictures y Mario Moreno Ivanova sobre'l control d'eses películes. Columbia dixo que mercó los derechos de les películes diba cuatro décades, nuna corte que notó dellos errores nos documentos. Moreno Ivanova quería que los derechos quedaren nel so poder y, más xeneralmente, nel poder de Méxicu, como ayalga nacional. El 2 de xunu de 2001, depués d'ocho años de llucha, finalmente Columbia quedar colos derechos de les 34 películes apostaes.

100 años de la so nacencia

N'agostu de 2011 cumplióse'l centenariu de la so nacencia y celebróse con una serie d'eventos y festexos en Méxicu y Llatinoamérica. El Gobiernu del Distritu Federal ellaboró una esposición nel Paséu de la Reforma n'honor al Centenariu del so natalicio.

Orixe del nome

De mozu, realizaba una variedá d'actos en carpes rodantes, y foi nelles onde recibió'l llamatu de «Cantinflas»; sicasí, l'orixe del nome perder na lleenda. Según un obituariu, ye un nome ensin significáu dalgunu, que foi inventáu con cuenta d'evitar que los sos padres enterar de que trabayaba nel negociu del espectáculu, que consideraben una ocupación vergonzosa. Esta ye la esplicación que dio'l mesmu Mario Moreno na so última entrevista televisiva en 1992.

N'otra versión, l'ensayista mexicanu Carlos Monsiváis cita'l llexendariu orixe del discursu del personaxe:

D'alcuerdu a una lleenda cola qu'él ta d'alcuerdu, el mozu Mario Moreno, amedranáu pola llerza escénicu, una vegada na carpa Ofelia escaeció'l so monólogu orixinal. Empezó a dicir lo primero que-y vien a la mente nuna completa emancipación de pallabres y frases y lo que sale ye una brillosa incoherencia. Los asistentes atacar cola sintaxis y él da cuenta: el destín punxo nes sos manes la carauterística distintiva, l'estilu que ye la manipulación del caos. Selmanes dempués, invéntase'l nome que va marcar la invención. Daquién, cafiante poles frases ensin sentíu glaya: «Cuántu enches» o «nel chigre enches», la contraición créase y conviértese na prueba del bautismu que'l personaxe precisa.

Carlos Monsiváis

Pero según el sobrín del actor esta teoría ye una invención de la xente que provocaba la risa de Mario Moreno. Amás, afirma que'l nome foi una creación propia del actor y que'l so verdaderu orixe llevar con él a la tumba.

Carrera nel mundu del espectáculu

Antes d'empezar la so vida profesional, esploró un númberu de posibles carreres como la de químicu, el boxéu ya inclusive ser toreru profesional antes de xunise al mundu del espectáculu como baillarín. Pa 1930, yá se presentaba nel circuitu de carpes de la ciudá de Méxicu y se turnaba ente les carpes Ofelia, Sotelo d'Azcapotzalco y finalmente la carpa Valentina, onde conoció a la so futura esposa. De primeres trató d'asonsañar a Al Jolson, pintándose la cara de negru, pero dempués formó'l so propiu personaxe inspirándose nos habitantes de los barrios probes, con pantalones folgosos, una lluria como cintu y un bigote bien particular. Nes carpes baillaba, realizaba acrobacies y otros varios oficios.

Carrera cinematográfica

Estrella col nome de Cantinflas nel Paséu de la Fama de Hollywood.

A finales de la década de 1930, Cantinflas conoció al representante comercial Jacques Gelman quien, en 1943 mercó aiciones na compañía productora cinematográfica Posa Films, S.A. creada pol productor Santiago Reachi, onde Cantinflas yera l'el so artista esclusivu. Reachi, producía, dirixía y distribuyía, mientres Cantinflas actuaba.

Cantinflas fizo'l so debú en 1936 na película No te engañes corazón pero la película recibió poca atención. En 1939 estableció Posa Films, produciendo películes curties que-y dexaron desenvolver el personaxe de Cantinflas, pero foi en 1940 cuando finalmente convirtióse nuna estrella dempués de rodar Ende ta'l detalle. La frase que-y dio'l so nome a la película convertir na so principal frase pol restu de la so carrera. La película foi un ésitu en Llatinoamérica y foi reconocida pola revista Somos como una de les diez más grandes producciones de Méxicu.

En 1941, fixo primero'l papel d'un oficial de policía na película El gendarme desconocido. Aquel día yá s'estremara abondo del típicu "peladito" de la década de 1920 y el so personaxe pasaba cómodamente de ser l'home marxináu de clase baxa a poderosu funcionariu públicu. La naturaleza política de la retórica del cantinflismo facilitó esta fluidez. Volvería tomar el papel del Axente 777 y sería homenaxáu poles fuercies policiaques en toa América Llatina pola so imaxe positiva de l'aplicación de la llei.

Nin sangre nin arena, una película satírica avera del toreo en 1941, rompió niveles de taquilla de películes mexicanes en dellos países d'América. En 1942 xunir con Miguel M. Delgado y Jaime Salvador pa producir una serie de parodies, incluyendo una de El circu de Chaplin.

Les décades de 1940 y 1950 fueron los meyores pa Cantinflas. En 1946 dexó de trabayar coles compañíes mexicanes y robló contratos con Columbia Pictures. Aquel día, la so popularidá yera tal, que pudo emprestar el so prestíu a la causa de los trabayadores mexicanos, representando a l'Asociación Nacional d'Actores en conversaciones col presidente Manuel Ávila Camacho. Sicasí les plátiques nun dieron bones resultaos y como resultáu d'un escándalu, decidió retratase y tornar al teatru.

El 30 d'agostu de 1953, Cantinflas empecipió la presentación de la so obra teatral Yo, Colón nel Teatru de los Insurxentes, el mesmu teatru que s'había vistu envueltu nun discutiniu sobre un mural de Diego Rivera qu'incorporaba imáxenes de Cantinflas y de la Virxe de Guadalupe. Los críticos, incluyendo ciertos grupos conservadores y l'arzobispu Luis María Martínez, llomaron la obra como "blasfemia" y eventualmente foi pintada ensin la imaxe de la Virxe.

Yo, Colón asitiaba a Cantinflas nel personaxe de Cristóbal Colón quien, mientres siguía “afayando América” faía observaciones risibles, históriques y contemporánees dende distintes perspeutives. Les chancies camudaben cada nueche y Moreno siguió emplegando'l so xuegu de pallabres y doble sentíu p'atacar a los políticos.

En 1956, Around the World in Eighty Days, el debú d'Estaos Xuníos de Cantinflas, facer ganar un Globu d'Oru na categoría de meyor actor de musical o comedia; nesta cinta actuó xunto al actor inglés David Niven. La revista Variety dixo en 1956 que la so calidá chaplinesca contribuyó al ésitu de la película que recaldó 42 millones de dólares en taquilla. Ente que Niven apaeció como actor principal nos países de fala inglesa, Cantinflas dir nel restu de los países. Como resultáu de la película, Cantinflas convertir nel actor meyor pagu del mundu.

La segunda película d'Estaos Xuníos de Cantinflas, Pepe, intentó retrucar l'ésitu de la primera. La película incluyó aparición relámpago o caméos, de Frank Sinatra, Judy Garland, Bing Crosby, Zsa Zsa Gabor, Sammy Davis Jr., Dean Martin, Maurice Chevalier, Janet Leigh, Edward G. Robinson, Gary Cooper, Bobby Darin, César Romero, Debbie Reynolds y otres estrelles. El so humor, fondamente enraigonáu na llingua española, non pudo traducise bien pa les audiencies d'Estaos Xuníos y la película foi una notable decepción taquillera. A pesar d'eso, recibió otra nominación al Globu d'Oru pola so actuación.

En 1992, nuna entrevista n'Estaos Xuníos, Mario Moreno confesó que la principal torga pal so ésitu nos Estaos Xuníos yera la barrera de la llingua. Dempués de tornar a Méxicu, Cantinflas creó la so propia compañía, Cantinflas Films, y siguió faciendo películes hasta la so postrera, que foi El barrenderu, realizada en 1981.

Como Charlie Chaplin, Cantinflas yera un satíricu social. Faía'l papel de “el peladito”, un don naide, con esperances de tener ésitu. Con almiración mutua, Cantiflas foi influyíu poles primeres películes de Chaplin según pola so ideoloxía. El Circu yera una solombra” del cine mudu de Chaplin. El Circu y Si yo fuera diputáu teníen munches coses de mancomún cola película de 1940, The Great Dictator.

Les películes de Cantinflas, hasta la fecha siguen xenerándolu ganancies a Columbia Pictures. En 2000, Columbia informó un averáu de 4 millones de dólares xeneráu poles ganancies de la distribución n'otros países.

Impautu

Ente les coses que la fixeron queríu pol públicu taba l'usu risible del llinguaxe nes sos películes; los sos personaxes (los cualos cuasi toos yera una variación del mesmu personaxe, pero en distintos papeles y situaciones) entablaban una conversación normal pa dempués complicala al puntu de que naide entendía lo que taba diciendo.

El personaxe de Cantinflas yera particularmente adepto a ofuscar la conversación cuando-y debía dineru a daquién, al cortexar señorites o al tratar de salir de problemes coles autoridaes, iguar pa humildales ensin que se dieren cuenta.

A esta forma de falar llamóse-y cantinfleada y convirtióse n'español nuna forma de dicir ¡tas cantinfleando! cada vez qu'a daquién -y yera difícil entender la conversación. La Real Academia Española incluyó'l verbu cantinflear y les pallabres cantinflas y cantinflada nel so diccionariu en 1992. Darréu añadió los axetivos cantinflesco, cantinflero y acantinflado y el sustantivu cantinfleo.

Nel campu de les artes visuales, artistes de la talla de Rufino Tamayo y Diego Rivera pintaron a Cantinflas como un símbolu del home mexicanu. La banda de punk d'Estaos Xuníos Mindless Self Indulgence grabó un cantar sobre Cantinflas llamada Whipstickagostop.

L'estilu de Cantinflas y el conteníu de les sos películes llevó a munchos estudiantes a concluyir qu'él influyera los munchos teatros que pasaben el mensaxe del movimientu chicanu peles décades de 1960 y 1970 nos Estaos Xuníos, de los cualos, el más importante yera El Teatru Llabrador. El movimientu del teatru yera una parte importante de la renacencia cultural que yera la contraparte social del movimientu políticu polos derechos civiles de los mexicano-norteamericanos. El so usu de los estilos y temes sociales ye vistu como un precursor del teatru chicanu.

Na década de 1970 apaeció una serie de dibuxos animaos llamáu El show de Cantinflas protagonizada por una caricatura animada. El show taba dirixíu a los neños y tenía un propósitu educativu. El personaxe animáu yera llamáu "Amigu" y concentrábase nuna variedá de temes pa educar a los neños que diben dende l'orixe del fútbol hasta l'orixe de la Llinia internacional de cambéu de fecha.

Anque Cantinflas nunca llogró n'Estaos Xuníos el mesmu ésitu que collechó en Méxicu, foi homenaxáu con una estrella nel Paséu de la Fama de Hollywood. Recibió dos nominaciones al premiu Globu d'Oru na categoría de meyor actor y la reconocencia a los llogros de la so vida per parte de l'Academia Mexicana d'Artes y Ciencies Cinematográfiques.

El premiu Mario Moreno Cantinflas ye apurríu añalmente a los actores que "representen a la comunidá llatina col mesmu humor y distinción que'l llexendariu Cantinflas" y que, como Cantinflas, usen el so poder p'ayudar a los más precisaos.

Les películes de Cantinflas son distribuyíos n'Estaos Xuníos por Llaguna Films.

Respuesta crítica

Cantinflas dacuando ye vistu como'l personaxe Groucho Marx, que coles sos habilidaes llingüístiques ataca a los ricos, los poderosos, la policía ya inclusive al gobiernu. L'historiador y autor de Cantinflas y el Caos de la Modernidá Mexicana escribe:

"Cantinflas simboliza'l peladito que trunfa sobre los poderosos usando los sos trucos" y presenta a Cantinflas como la imaxe mesma del Méxicu de la transición."

Gregorio Luke, direutor executivu del Muséu d'Arte Llatinoamericano dixo:

"entender a Cantinflas ye entender lo que pasó en Méxicu en tol sieglu pasáu."

Pela so parte, Monsiváis interpreta les sos representaciones en términos de la importancia de la pallabra falada nel contestu del "analfabetismu reinante" de Méxicu (70% en 1930). Particularmente na película L'analfabetu,

"Cantinflas ye'l iletrado que toma control del llinguaxe como puede."

El periodista Salvador Novo interpreta'l papel de los personaxes de Moreno totalmente en términos de cantinflismo:

"N'entestalos: n'apurrir a la saludable risada del pueblu la esencia demagóxica de la so vacuo confusionismo, finca'l méritu y asegúrase la gloria d'esti fíu cazurru de la ciudá ladino y burllono de Méxicu, que ye Cantinflas."

Na so biografía de la comicidad, l'estudiante de cultura mexicana Jeffrey M. Pilcher, ve a Cantinflas como una metáfora del "caos de la modernidá mexicana", una realidá que taba fuera del algame pa la mayoría de los mexicanos.

"El so llinguaxe enredoso espresaba elocuentemente les contradicciones de la modernidá como 'el momentu palpitante de tolo que quier ser y nun puede'. D'igual forma 'les xerarquíes sociales, los patrones del llinguaxe, les identidaes étniques, y les formes masculines de comportamientu, toos cayeron ante'l so humor caótico pa ser reformulaes en nueves formes revolucionaries."

Filmografía y personaje

Mario Moreno carauterizar por interpretar un ensame d'oficios a lo llargo de les sos películes, xeneralmente de calter humilde como boleru, albañil o barrenderu, anque tamién oficios como médicu, abogáu, policía y hasta sacerdote y profesor, toos personificaos cola so inconfundible personalidá atélite, estravertida y elocuente.

Películes en color

• Cantinflas y los sos amigos (1982) — Cantinflas (voz) (serie d'animación en color)
• El barrenderu (1981) — (Don Napo) Napoleón Pérez García, barrenderu (última película)
• El patrulleru 777 (1978) — Diógenes Bravo, policía
• El ministru y yo (1975) — Mateo Melgarejo, burócrata y evanxelista
• Conserxe en condominiu (1973) —
• Cantinflas Show (1969 - 1972) — Cantinflas (voz) (serie d'animación en color)
• Don Quijote cabalga de nuevo (1972) — Sancho Panza (coproducción con España)
• El profe (1971) — Sócrates García, profesor
• Un Quijote sin mancha (1969) — Xusto Leal y Aventado, abogáu
• The Great Sex War (1969) — Xeneral Marcos (falada n'inglés, coproducción con Estaos Xuníos)
• Poles mios pistoles (1968) — Fidencio Barrenillo, boticariu
• La so Excelencia (1966) — López o Lopitos, diplomáticu (canciller y embaxador)
• El señor doctor (1965) — doctor Salvador Medina (Chava, de ciñu), médicu
• El padrecito (1964) — padre Sebastián o Sebas, sacerdote
• L'extra (1962) — Rogaciano
• L'analfabetu (1960) — Inocencio Prieto y Calvo
• Pepe (1960) — Pepe (falada n'inglés, coproducción con Estaos Xuníos)
• Xube y baxa (1958) — Cantinflas, l'ascensorista, emplegáu de la tienda, Felipe Del Fuexu y falsu Jorge Masiel.
• Around the World in Eighty Days (1956) — Paspartout (falada n'inglés, producción d'Estaos Xuníos)
• El boleru de Raquel (1956) — Cantinflas, boleru

Películes en blancu y negru

• Entrega inmediata (1963) — Feliciano Callosu, carteru y axente secretu
• Ama a la to próximu (1958) — Luis
• Embaxo'l telón (1954) — Cantinflas, limpiaventanas
• Caballero a la midida (1954) — Cantinflas, modelu de traxes ambulante
• El señor fotógrafu (1952) — Cantinflas, fotógrafu
• Agua d'estrelles (1951) — participación
• Si yo fuera diputáu... (1952) — Cantinflas, peluqueru
• El bomberu atómicu (1950) — El bomberu atómicu, el 777, bomberu y policía
• El siete machos (1950) — Margarito/El Siete Machos
• Puerta, nueva (El porteru) (1949) — Cantinflas, porteru
• El magu (1949) — Cantinflas
• El supersabio (1948) — Cantinflas, asistente del científicu
• ¡A volar nuevu! (1947) — Cantinflas, pilotu
• Soi un prófugo (1946) — Cantinflas
• Un día col diañu (1945) — el voceador, soldáu
• Gran Hotel (1944) — Cantinflas, Bell Boy
• Romeo y Julieta (1943) — ruletero/Abelardo del Monte-Romeo Montesco
• El circu (1942) — el zapateru
• Los trés mosqueteros (1942) — Cantinflas/D'Artagnan
• Antroxu nel trópicu (Fiesta en Veracruz) (1941) — participación involuntaria
• El gendarme desconocido (1941) — Cantinflas, el 777
• Nin sangre nin arena (1941) — El Chatu & Manuel Márquez "Manolete"
• Ende ta'l detalle (1940) — Cantinflas/"Leonardo del Pasu"
• Cantinflas y la so prima (La prima de Cantinflas) (1940) — Cantinflas (curtiumetraxe)
• Cantinflas ruletero (1940) — Baldomero (curtiumetraxe publicitariu)
• Cantinflas boxeador (1940) — Cantinflas (curtiumetraxe publicitariu)
• Cantinflas nos censos (1940) — Cantinflas (curtiumetraxe publicitariu)
• Jengibre contra dinamita (1939) — Bala Fría (curtiumetraxe publicitariu)
• Siempres llistu nes tiniebles (1939) — Chencho Albondigón (curtiumetraxe publicitariu)
• El signu de la muerte (1938) — Cantinflas
• Águila o sol (cara o cruz) (1937) — Polito Sol
• ¡Asina ye la mio tierra! (1937) — El Melandru
• Non te engañes corazón (1936) — "Canti"

Premios

Globos d'Oru

Añu	Categoría	Película	Resultáu
1957	Globu d'Oru al meyor actor - Comedia o musical	Around the World in Eighty Days	Ganador
1961	Globu d'Oru al meyor actor - Comedia o musical	Pepe	Nomáu

Ver tamién

• Cine mexicanu
• Cultura de Méxicu
• Comedia

Bibliografía

• Moreno, Mario Cantinflas: Su excelencia. Méxicu, D. F.: Gráfiques Menhir, 1969.
• Pérez Medina, Edmundo. Cómicos del cine mexicano. Méxicu: Mina Editores.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Cantinflas.
• Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Cantinflas.
• Cantinflas na Internet Movie Database (n'inglés)
• BBC Mundo: Un sieglu, diez histories: Mario Moreno "Cantinflas".

• Datos: Q195371
• Multimedia: Cantinflas
• Cites famoses: Cantinflas

Artículu de traducción automática a partir de "Cantinflas" que necesita revisión. Quita l'avisu cuando tea correxíu.