Disolución de la Xunión Soviética
Disolución de la Unión de les Repúbliques Socialistes Soviétiques | ||||
---|---|---|---|---|
Información xeneral | ||||
Tipu | disolución de una entidad territorial administrativa (es) y causa del fin (es) | |||
| ||||
La Disolución de la Xunión Soviética o la Disolución de la URSS foi la desintegración de les estructures polítiques federales y el gobiernu central de la Unión de Repúbliques Socialistes Soviétiques (URSS), que remató na independencia de los quince Repúbliques de la Xunión Soviética ente'l 11 de marzu de 1990 y el 25 d'avientu de 1991. El Tratáu de Belavezha (rusu: Беловежские соглашения, bielorrusu: Белавежскія пагадненні, ucraín: Біловезькі угоди) foi un alcuerdu internacional robláu'l 8 d'avientu de 1991 polos presidentes de la RSFS de Rusia, RSS d'Ucraína y RSS de Bielorrusia (Borís Yeltsin, Leonid Kravchuk y Stanislav Shushkiévich, respeutivamente) na reserva natural de Belavézhskaya Pushcha. La firma del Tratáu foi comunicada per teléfonu al Presidente de la Xunión Soviética Mikhaíl Gorbachov por Stanislav Shushkiévich.[1][2][3] Estos alcuerdos declaren la disolución oficial de la URSS poniendo fin a la vixencia del Tratáu de Creación de la URSS y l'establecimientu d'estaos nes antigües Repúbliques de la Xunión Soviética. La disolución del Estáu socialista más grande del mundu tamién marcó'l fin de la Guerra Fría.
Col fin de dexar de llau l'estancamientu de la economía soviética, el líder soviéticu Gorbachov empecipió un procesu d'apertura política (glásnost) y reestructuración económica (perestroika) nel que fuera un Estáu totalitariu unipartidista. Les Revoluciones de 1989 llevaron a la cayida de los Estaos socialistes aliaos a la Xunión Soviética, del llamáu Bloque del Este, y amontaron la presión sobre Gorbachov pa implementar una mayor democracia y autonomía pa les repúbliques constituyentes de la URSS.
Sol lideralgu de Gorbachov, el Partíu Comunista de la Xunión Soviética (PCUS) introdució eleiciones direutes, formó una nueva llexislatura central y punxo fin a la prohibición de partíos políticos. Les llexislatures de les repúbliques soviétiques empezaron a promulgar lleis que menguaron el control del gobiernu central y ratificaron la so soberanía. En 1989 Mikhaíl Gorbachov declaró que los países miembros del Pactu de Varsovia podríen resolver llibremente'l so porvenir.
El 15 de marzu de 1990 Gorbachov ye escoyíu Presidente de la URSS nel III Congresu de los Diputaos del Pueblu de la Xunión Soviética. Gorbachov propón la firma d'un Nuevu Tratáu de la Unión para asina salvar al país de la crisis. A pesar de los resultaos del Referendu de la Xunión Soviética de 1991, Ucraína y Armenia, ente otres repúbliques, esixen la so independencia mientres el restu sofita'l Nuevu Tratáu de la Unión. El 11 de xunetu de 1990, mientres la celebración del XXVIII Congresu del Partíu Comunista de la Xunión Soviética, Borís Yeltsin anuncia la so baxa nel PCUS.[4] Nes eleiciones presidenciales de xunu de 1991 Borís Yeltsin, presentándose como independiente, saldría escoyíu Presidente de la RSFS de Rusia.
El 12 de xunu de 1990, el Congresu de los Diputaos del Pueblu de la RSFS de Rusia aprobó la Declaración de Soberanía Estatal de la RSFS de Rusia. El 16 de xunetu de 1990, la Rada Suprema de la RSS d'Ucraína aprobó la Declaración de Soberanía Estatal d'Ucraína. En 1991 reconocióse la independencia d'Estonia, Letonia y Lituania.
Les crecientes reformes polítiques llevaron a un grupu de miembros del gobiernu y el Comité de Seguridá del Estáu (KGB), encabezáu entós por Vladímir Kryuchkov, intentar un golpe d'Estáu pa derrocar a Gorbachov, l'entós Presidente de la Xunión Soviética, y volver establecer un réxime central autoritariu n'agostu de 1991. Magar foi atayáu poles protestes populares recoyíes por Borís Yeltsin, l'entós presidente de la República Socialista Federativa Soviética de Rusia (RSFS de Rusia), l'intentu de golpe aumentó la medrana de que les reformes fueren revertíes. La mayoría de repúbliques soviétiques empezó a declarar la so independencia absoluta.
El 8 d'avientu de 1991, los presidentes de les repúbliques soviétiques de RSFS de Rusia, RSS d'Ucraína y RSS de Bielorrusia axuntáronse de callao roblando'l Tratáu de Belavezha pol que s'eslleía la Xunión Soviética y se remplazaba por una forma d'unión voluntaria conocida como la Comunidá d'Estaos Independientes (CEI). Cada vez más impotente frente a los eventos, Gorbachov arrenunció al so cargu y la Xunión Soviética dexó d'esistir formalmente'l 25 d'avientu de 1991.[5][6] El Sóviet Supremu reconocería a otru día la estinción de la Unión,[7] eslleiéndose y asumiendo Rusia los compromisos y la representación internacional del desapaecíu Estáu, siendo reconocida como'l Socesión d'estaos Estáu socesor de la Xunión Soviética nel derechu internacional.[5]
La desintegración de la Xunión Soviética ta claramente rellacionada col contestu surdíu tres el fin de la Guerra Fría y la disolución d'otros países del bloque oriental como la disolución de Yugoslavia y la disolución de Checoslovaquia. A diferencia de Checoslovaquia, nun foi una disolución totalmente pacífica y prueba d'ello ye la esistencia inda de conflictos latentes como los d'Abḥasia, Osetia del Sur, Nagorno Karabakh, Transnistria, Chechenia, o Crimea. Pero a diferencia de Yugoslavia, tampoco dexeneró nuna guerra abierta como fueron les Guerres Yugoslaves.
En 1991 la Xunión Soviética, que yera la superpotencia del bloque socialista, derrumbóse por cuenta de les reformes inaplazables llevaes a cabu por Mikhaíl Gorbachov a la vista del colapsu económicu de la Xunión Soviética, a les cualos oponíase la parte más conservadora del Partíu Comunista, que yera incapaz de recuperar al país de la crisis na que taba fundíu.
Legáu
[editar | editar la fonte]La disolución de la Xunión Soviética foi una de les perdes territoriales más repentines y dramátiques qu'asocediera a dalgún Estáu na historia. Ente 1990 y 1992, el Kremlin perdió'l control direutu sobre un terciu del territoriu soviéticu (la mayor parte fuera adquirida ente 1547 y 1945) qu'allugaba alredor de la metá de la población soviética al momentu de la desintegración.
Vladímir Putin espresóse avera del esmantelamientu de la XRSS de la siguiente manera:
La cayida de la Xunión Soviética foi la mayor catástrofe xeopolítica del sieglu XX. La epidemia de destrucción espandióse inclusive en Rusia. L'aforru de los ciudadanos foi aniquiláu y los vieyos ideales destruyíos.
La disolución de la Xunión Soviética y la consecuente rotura de llazos económicos tuvieron de resultes una severa crisis económica y una cayida catastrófica de los niveles de vida nos años 1990, tantu nes ex repúbliques soviétiques como en tol Bloque del Este, entá peor que con ocasión de la Gran Depresión.[10][11] Inclusive antes de la crisis financiera rusa de 1998, el productu interior brutu de Rusia yera la metá de lo que fuera a entamos de los años 1990.[11]
Membresía de les Naciones Xuníes
[editar | editar la fonte]Nuna carta fechada'l 13 d'avientu de 1992, el presidente de la Federación Rusa, Borís Yeltsin informó al Secretariu Xeneral de les Naciones Xuníes, Javier Pérez de Cuéllar, que la membresía de la URSS nel Conseyu de Seguridá y tolos demás organismos de la ONX seríen siguíes pola Federación Rusa, col sofitu de los 11 miembros de la Comunidá d'Estaos Independientes.
Los otros catorce Estaos independientes creaos a partir de les ex repúbliques soviétiques fueron tamién almitíos nes Naciones Xuníes:
- La República Socialista Soviética de Bielorrusia y la República Socialista Soviética d'Ucraína yá se xunieren a la ONX como miembros orixinales el 24 d'ochobre de 1945, xunto cola URSS. En declarando la so independencia, la República Socialista Soviética d'Ucraína camudó'l so nome a Ucraína el 24 d'agostu de 1991, ente que el 19 de setiembre de 1991 la República Socialista Soviética de Bielorrusia informó a la ONX que camudara'l so nome a Bielorrusia.
- Estonia, Letonia y Lituania fueron almitíos na ONX el 17 de setiembre de 1991.
- Armenia, Azerbaixán, Kazakstán, Kirguistán, Moldavia, Taxiquistán, Turkmenistán y Uzbequistán fueron almitíos na ONX el 2 de marzu de 1992.
- Xeorxa foi almitida'l 31 de xunetu de 1992.
Colapsu económicu de la URSS
[editar | editar la fonte]Mientres la última parte de los años 1980 apináronse ciertos problemes económicos na URSS y nun ralu relativamente curtiu, la economía de la Xunión Soviética sufrió drásticos cambeos. Tantu na URSS como na mayor parte de países independientes, instauráronse polítiques de transición al capitalismu relativamente rápida. So eses polítiques, tolos cualos esperimentaron severes contraiciones de les sos economíes.
Esti colapsu posterior a la disolución de la URSS recibió delles interpretaciones. Ye ciertu qu'en dellos sectores rellacionaos coles teunoloxíes de la información y la comunicación, fora d'aplicaciones militares taben relativamente pocu desenvueltes. Esto afectaba particularmente a les telecomunicaciones y el tratamientu de la información. Munchos países tardaríen práuticamente una década en recuperar los niveles previos esistentes nos últimos años del réxime socialista.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]- Cronoloxía de la disolución de la Xunión Soviética
- Repúbliques de la Xunión Soviética
- Historia de la Xunión Soviética (1985-1991)
- Colapsu económicu de la Xunión Soviética
- Desfile de Soberaníes
- Referendu de la Xunión Soviética de 1991
- Tratáu de Creación de la URSS
- Tratáu de Belavezha
- Nuevu Tratáu de la Unión (Unión d'Estaos Soberanos)
- Comunidá d'Estaos Independientes
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Entrevista de Mikhaíl Gorbachov al periódicu LA REPUBBLICA
- ↑ Entrevista del ex-presidente de Bielorrusia Stanislav Shushkiévich Archiváu 2017-09-09 en Wayback Machine (en rusu)
- ↑ Steele, Jonathan. Eternal Russia: Yeltsin, Gorbachev, and the Mirage of Democracy. Harvard University Press, 1998, p. 228. ISBN 978-0-674-26838-8
- ↑ Borís Yeltsin anuncia'l so abandonu del PCUS (en rusu)
- ↑ 5,0 5,1 Gorbachoy dimite y apurre el 'botón nuclear' El País, 26-12-1991. Aportáu'l 16-12-2010.
- ↑ «La cayida de la URSS» (17 d'agostu de 2011). Consultáu'l 11 d'avientu de 2015.
- ↑ Penosa autodisolución del Parllamentu soviéticu El País, 27-12-1991. Aportáu'l 16-12-2010.
- ↑ «Putin recupera al 'Héroe del Trabayu Socialista'» (10 d'avientu de 2012).
- ↑ «sieglu.html Putin: Cayida de la URSS foi la catástrofe xeopolítica más grande del sieglu» (Llunes, 25 d'abril de 2005, 07:11).
- ↑ Bancu Mundial (xineru-febreru de 2002). «What Can Transition Economies Learn from the First Ten Years? A New World Bank Report» (inglés).
- ↑ 11,0 11,1 «Who Lost Russia?». The New York Times. 8 d'ochobre de 2000. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B03Y4D91Y3AF93BA35753C1A9669C8B63. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2011.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- Referendu sobre la disolución de la URSS Archiváu 2016-10-11 en Wayback Machine
- Documental francés "Los últimos díes de la URSS" emitíu por TVE en Documentos TV
- DEL ESTANCAMIENTU” DE LA Xunión Soviética A LA SEÑARDÁ DEL IMPERIU