Dinastía buryí

La dinastía buryí (n'árabe: المماليك البرجية, al-mumālīk al-burŷīyah) yera una dinastía de mamelucos circasiana que gobernó Exiptu dende 1382 hasta 1517, mientres el sultanatu mamelucu. Resultó especialmente aturbolinada, con sultanes de curtia duración. Los xuegos de poder políticu de cutiu volviéronse importantes na designación d'un nuevu sultán. Mientres esti tiempu los mamelucos llucharon contra Tamerlán y conquistaron Xipre. Les constantes engarradielles pueden contribuyir a la capacidá de los otomanos pa desafialos. El so nome, burŷī, significa “de la torre”, en referencia a ellos nel poder dende la Ciudadela d'El Cairu.

Historia

Dende 1250 Exiptu fuera gobernáu pola dinastía mameluca kipchak de los Bahríes. En 1377 españó una revuelta en Siria que s'estendió a Exiptu, y el gobiernu foi asumíu polos emires circasianos Baraqah y Barquq; Barquq proclamóse sultán en 1382, poniendo fin a la dinastía de los Bahríes. Foi espulsáu en 1389, pero recuperó El Cairu en 1390. Enantes, la rebelión zahirí amenació con derrocar a Barquq anque la combalechadura foi afayada primero que los agitadores pudieren movilizase. Asina quedó permanentemente nel poder, y fundó la dinastía buryí.

Frente a un enemigu común, Timur, Barquq xunir al sultán otomanu Bayaceto I y al kan Toktamish de la Horda d'Oru nuna resistencia combinada executando a los unviaos de paz de Timur. Nos meses siguientes, sicasí, Timur taba enredáu en Xeorxa, y nun pudo responder a les aiciones de Barquq, mientres este muerre en 1399. En 1401, Timur invadió Siria y escaló les ciudaes d'Alepo y Damascu. Siria foi recuperada pol sultán Násir ad-Din Farach dempués de que Timur morrió en 1405, pero Farach enfrentaba de cutio rebeliones de los emires ellí y él mesmu viose obligáu a abdicar en 1412 y pocu dempués foi asesináu.

En 1421 Exiptu foi atacáu pol Reinu de Xipre, y anque los exipcios nun pudieron prindar la islla obligar a los xipriotes a reconocer la soberanía del sultán exipciu Barsbay. Mientres el reináu de Barsbay la población d'Exiptu amenorgar en gran midida de lo que fuera un par de sieglos antes, con namái 1/5 del númberu de ciudaes. Con frecuencia allanó Asia Menor, pero morrió en 1438.

Mientres el reináu de Sayf ad-Din Jaqmaq un intentu de conquistar Rodes en 1444 a los Caballeros de San Juan foi repelido.

Sayf al-Din Inal llegó al poder en 1453 y tuvo rellaciones amistoses col sultán otomanu Mehmed II, quien prindó Constantinopla más tarde esi añu, causando grandes gayoles n'Exiptu. Sicasí, sol reináu de Khoshkadam, quien tomó'l poder en 1463, Exiptu empezó les lluches contra'l sultanatu otomanu que finalmente conducieron a la incorporación d'Exiptu nel Imperiu Otomanu. Tanto Khoshkadam como Mehmed II sofitaron distintos candidatos al principáu de Karaman; depués, en 1467 el sultán Qaitbey ofendió al sultán otomanu Bayaceto II, que'l so hermanu foi envelenáu mientres s'entretenía con Qaitbey. Bayaceto II apoderar d'Adana, Tarsu y otros llugares dientro del territoriu exipciu, pero foi finalmente ganáu por Qaitbey. Esti tamién trató d'ayudar a los musulmanes n'España, amenaciando a los cristianos en Siria, pero ensin efeutu. Qaitbey morrió en 1496, dexando cientos de miles de ducaos en deldes a les grandes families comerciantes venecianes.

En 1515, españó la guerra final contra'l sultán otomanu Selim I que llevó a la incorporación d'Exiptu y les sos dependencies al Imperiu Otomanu. El sultán mamelucu Al-Ashraf Qansuh al-Ghawri foi acusáu por Selim de dar pasu a los unviaos del shah persa safávida Ismaíl a Siria nel so camín a Venecia pa formar una confederación contra los turcos y tamién allugar a dellos refuxaos. Na batalla de Marj Dabiq el 24 d'agostu de 1515, Qansuh foi asesináu nuna engarradiella na que la caballería mameluca nun foi capaz de faer frente a l'artillería turco y los jenízaros. Siria depués pasó a manes otomanes, esto foi celebráu polos locales, que víen a los otomanos como llibertadores del gobiernu de los mamelucos.

En 1517, los turcos otomanos empobinaos por Selim I ganaron a los mamelucos de nuevu na batalla de Ridaniyyah y prindaron El Cairu el 20 de xineru. El centru de poder na rexón treslladar a Constantinopla. L'últimu sultán, Tumanbay II, acabó executáu por orde de Selim I. Sicasí, los otomanos caltuvieron a los mamelucos como la élite exipcia, y la familia buryí llogra caltener gran parte de la so influencia, pero siempres como vasallos de los otomanos.

Llista de los sultanes mamelucos de la Dinastía Burŷí d'Exiptu

1382-1389 az-Zahir Saif-al-Din Barquq ibn Anas (mamelucu d'orixe circasiano), primer reináu.
1389-1390 al-Salih Salah Zein-al-Din Hajji II segundu reináu (col títulu honoríficu al-Muzaffar o al-Mansur), temporal reináu bahrí.
1390-1399 az-Zahir Saif-al-Din Barquq ibn Anas, segundu reináu, restauración burŷí.
1399-1405 an-Nasir Nasir-al-Din Faradj (fíu del sultán Barquq)
1405 al-Mansour Azz-al-Din Abd al-Aziz (fíu del sultán Barquq)
1405-1412 an-Nasir Nasir-al-Din Faradj (segunda vegada), asesináu
1412 al-Adil al-Musta'in Billah (califa abásida d'El Cairu (1406-1414), proclamáu sultán)
1412-1421 al-Muayad Abu an-Nasir Saif-al-Din Shayh al-Muhammudi (mamelucu d'orixe circasiano del sultán Barquq)
1421 al-Muzaffar Ahmad (fíu del sultán Shayh al-Muhammudi)
1421 az-Zahir Saif-al-Din Tatar (mamelucu d'orixe circasiano del sultán Barquq)
1421-1422 as-Salih Nasir-al-Din Muhammad (fíu del sultán Tatar)
1422-1438 al-Ashraf Saif-al-Din Barsbay (mamelucu d'orixe circasiano del sultán Barquq)
1438 al-Aziz Yamal-al-Din Yusuf (fíu del sultán Barsbay)
1438-1453 az-Zahir Saif-al-Din Yakmak (mamelucu d'orixe circasiano del sultán Barquq)
1453 al-Mansur Fahr-al-Din Osman (fíu del sultán Jaqmaq)
1453-1461 al-Ashraf Saif-al-Din Inal a la Nala'i (mamelucu d'orixe circasiano del sultán Barquq)
1461 al-Muayad Shihab-al-Din Ahmad (fíu del sultán Inal)
1461-1467 az-Zahir Saif-al-Din Khushkadam (mamelucu d'orixe selyuquí del sultán Shayh al-Muhammudi)
1467-1468 az-Zahir Saif-al-Din Belbay al-Muyyadi (mamelucu d'orixe circasiano del sultán Shayh al-Muhammudi)
1468 az-Zahir Temurbougha ar-Rumi (mamelucu d'orixe griegu o selyuquí del sultán Shayh al-Muhammudi)
1468-1496 al-Ashraf Saif-al-Din Qaitbay (mamelucu d'orixe circasiano del sultán Jaqmaq)
1496-1497 an-Nasir Muhammad (fíu del sultán Qaitbey), primer reináu
1496-1498 Qansuh Khumsama'ah
1498 an-Nasir Muhammad, segundu reináu, asesináu
1498-1500 Az-Zahir Qanshaw (mamelucu d'orixe circasiano del sultán Qaitbey)
1500-1501 Al-Ashraf Yanbulat (mamelucu d'orixe circasiano del sultán Qaitbey)
1501 al-Adil Saif-al-Din Tumanbay I (mamelucu d'orixe circasiano del sultán Qaitbey), executáu
1501-1517 Al-Ashraf Qansuh al-Ghawri (mamelucu d'orixe circasiano del sultán Qaitbey), muertu polos otomanos na Batalla de Marj Dabiq
1517 Al-Ashraf Tumanbay II, executáu pol sultán otomanu Selim I

Referencies

Enllaces esternos

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Dinastía buryí.